نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه جغرافیا، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران (نویسنده مسئول)

چکیده

مکانیابی مناطق صنعتی با در نظر گرفتن پیامدهای اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی، یک فاکتور کلیدی در برنامهریزیهای منطقهای میباشد. مکان مناسب برای استقرار صنایع به دامنه وسیعی از معیارها توجه داشته و فواید اقتصادی و اجتماعی را با پایداری زیست محیطی هماهنگ و همراه مینماید. این تحقیق از نوع کاربردی است که با روش تصمیمگیری چندمعیاره در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی انجام میشود. لایههای اطلاعاتی مورد استفاده در این تحقیق مشتمل بر لایههای بارش، سرعت باد، خاک، کاربری اراضی، ارتفاع، شبکه آبراهه، مناطق حفاظت شده،مراکز صنعتی، شبکه راهها و شهرها میباشد. در این تحقیق برای مکانیابی مناطق مناسب جهت احداث صنایع از معیارهای اقلیم، عوامل طبیعی، عوامل زیست محیطی و عوامل اقتصادی- اجتماعی استفاده و پسازتعیینفاکتورهای مؤثردر مکان یابی صنایع؛ با انجام مدل سازی و تجزیه و تحلیل دادههای فضایی به کمک نرم افزار GIS به تهیه نقشههای فاکتورهای مؤثر در مکانیابی صنایع پرداخته شد. پس از وزن دهی لایهها بر اساس مدل AHP،و بهره گیری از نرم افزار EC2000، از قابلیتهای نرم افزار GIS به منظور تلفیق و هم پوشانی نقشهها استفاده شد، و در نهایت نقشه مکانیابی صنایع تهیه گردید. نتایجپژوهش نشانمیدهدکه مناطق مجاز جهت مکانیابی صنایع در طبقه عالی، با مساحتی بالغ بر 5/1566973هکتار از اراضی منطقه مطالعاتی رابه خوداختصاصداده،اینمناطقاکثراًدر قسمت جنوبی، جنوب غربی، شمالی، غرب و شرق و مرکز استان خوزستانقرار دارند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Industry positioning using AHP in GIS Case study: Khuzestan Province

نویسنده [English]

  • Reza Borna

Department of Geography, Since and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran

چکیده [English]

 
Abstract[1]
 
Locating industrial areas with consideration of social, economic and environmental consequences, is a key factor in regional planning. The suitable place for the establishment of industries has taken into account a wide range of criteria and it coordinates and brings together economic and social benefits with environmental sustainability.This research is an applied type that is carried out by a multi-criteria decision making method in the GIS environment.The information layers used in this research include precipitation layers, wind speed, soil, land use, elevation, waterway network, protected areas, industrial centers, road networks and cities.In this research, climatic criteria, natural factors, environmental factors and socio-economic factors were used to locate suitable areas for construction of industries, and after determining the effective factors in locating the industries, maps of effective factors in locating the industries were prepared by performing modeling and analysis of spatial data with the aid of GIS software.After weighing the layers based on the AHP model and using the EC2000 software, the capabilities of GIS software were used to integrate and overlap the maps and finally the map of the location of the industries was prepared.The results of the study indicate that the authorized areas for the location of high-class industries have allocated over 1566973.5 hectares of land in the studied area to itself. These areas are mostly located in the south, southwest, north, west, east and the center of Khuzestan province.



[1] - به دلیل کیفیت نامناسب ترجمه (چکیده مبسوط انگلیسیِ دریافتی) نشریه، به ناچار اقدام به ترجمه مجدد متن مختصر چکیده فارسی و انتشار آن به جای چکیده مبسوط انگلیسی نموده است.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Location
  • Industry
  • AHP
  • GIS
  • Khuzestan Province
1-احدنژاد، زلفی، نوروزی؛ محسن، علی، محمد جواد؛1392، تحلیلی بر مکان‌یابی اراضی به منظور استقرار صنایع با استفاده از روش‌های AHP و VIKOR (مطالعه موردی: بخش مرکزی منطقه آزاد ارس)، فصل نامه آمایش محیط، شماره 24، صص 82-63.
2-رزمی، فتاحی، آزادی؛ بهروز، ابراهیم، بهنام؛ 1381، مزیت‌های نسبی منطقه استان اردبیل برای صادرات محصولات صنعتی استان اردبیل به کشورهای عضو اکو، سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان اردبیل.
3-رئیسی، سفیانیان، قدوسی؛ مرضیه، علیرضا ،حمیدرضا؛ 1388، بکارگیری منطق بولین برای یافتن مکان‌های بهینه صنایع (مطالعه موردی اصفهان بزرگ)، همایش و نمایشگاه ژئوماتیک 1388. تهران.
4-سازمان برنامه و بودجه استان خوزستان، 1390، آمارنامه استان خوزستان، انتشارات سازمان برنامه و بودجه.
5-شاد، عبادی، سعدی مسگری، وفائی‌نژاد؛ روزبه ،حمید، محمد، علیرضا؛ 1388، طراحی و اجرای GIS کاربردی جهت مکان‌یابی شهرک‌های صنعتی با استفاده از مدل‌های فازی، وزن‌های نشان‌گر و ژنتیک، نشریه دانشکده فنی، دانشگاه خواجه نصیر، دوره 43، شماره 4،صص 429-417.
6-عطایی، محمد؛ 1389، تصمیم گیری چند معیاره، انتشارات دانشگاه شاهرود، 333 صفحه.
7-قدسی‌پور، سید حسن؛ 1384، فرآیند تحلیل سلسله مراتبی(AHP) ، انتشارات دانشگاه صنعتی  امیرکبیر.
8-گروه بین المللی ره شهر؛ 1390، توسعه صنایع نوین، گامی بلند در جهت توسعه اقتصادی کشور، شهر فرودگاهی بستری مناسب برای استقرار صنایع نوین، نشریه علمی، فنی و مهندسی، شماره 128، ناشر مرکز آموزش علمی- کاربردی، گروه بین المللی ره شهر (کوییک بیلد)، صص 40-1.
9-معاونت برنامه‌ریزی و امور اقتصادی شهرک‌های صنعتی خوزستان؛ 1392، معرفی شهرک‌ها و نواحی صنعت استان خوزستان، وضعیت شهرک‌ها و نواحی صنعتی استان خوزستان، وزارت صنعت، معدن و تجارت، سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران، شرکت شهرک‌های صنعتی خوزستان.
10-مهندسین و مشاور معمار عمران ، آب و انرژی؛ 1386، طرح متدولوژی مکانیابی صنایع، شماره 94.
11-نصراللهی، صالحی قهفرخی؛ زهرا، فخرالسادات؛ 1391، عوامل مؤثر بر مکانیابی شهرک‌های صنعتی با توجه به شاخص‌های توسعه پایدار و اولویت‌بندی آن‌ها با استفاده از اعداد فازی مثلثی، فصلنامه پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، سال دوم، شماره هفتم، صص123-93.
12-Bernardson, T, 2000, Geographic information system, An introduction, 2thed, John wiley  &Sons, Newyork.
13-Dudukovic, J., Stanojevic, M., Vranes, S, 2005, Decision Aid for Sustainable Industrial Sitting. Serbia & Montenegro: 22-24.
14-Ferna´ndez, R, 2009, “Descriptive Model and Evaluation System to Locate Sustainable Industrial Areas”, Journal of Cleaner Production, 17, pp. 87–100.
15- Janardhana Raju, N., T. V. K. reddy, P. Munirathnam, 2006, Subsurface dams to harvest rainwater- a case study of the Swarnamukhi River basin. Southern India. Hydrology Journal. 14: 526-531. 
16-Malczewski, J, 2000, On the Use of Weighted Linear Combination Method in GIS: Common and Best Practice Approaches. Transactions in GIS. 4(1): 5-22.
17-Pellenbarg, P, 2002, “Sustainable Bussiness Site in the Netherland: A Review”, Journal of Environmental Planning and Management, 45 (1), pp. 59-84.
18-Ruiz, M.C, 2007, “The Development of a New Methodology Based on GIS and Fuzzy Logic to Locate Sustainable Industrial Areas”, Paper presented at the Geographic Information Science.
19-Ruiz, M.C., Romero, E., Perez, M.A. and Fernandez, J, 2011, “Development and Aplication of a Multi- Criteria Spatial Decision Support System Planning Sustainable Industrial area in Northern Spain”, Automation in Construction.
20-Saaty, T. L., 1980, The Analytical Hierarchy Process. McGraw Hill. New York. pp 350.
21-Stephen, C. Tim, M, 2002, A Study of Factors Influencing the Operating Location Decisions of Small Firms. Springer.