نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه پیام نور اصفهان

2 کارشناس ارشد جغرافیای طبیعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد

چکیده

یکی از بزرگترین مشکلات منابع طبیعی فرسایش خاک و تولید رسوب میباشد که این عوامل عموماً تابع شرایط اقلیمی، پستی و بلندی خاک و کاربری اراضی میباشد. در این تحقیق بررسی و ارتباط استفاده از اقدامات آبخیزداری از جمله بانکت و چکدم یا بندهای تأخیری با فرسایش خاک و تولید رسوب حوضه آبخیز  مندرجان واقع در سراب حوضه سد زاینده رود با مساحت 230 کیلومتر مربع انتخاب گردیده است. در تحقیق حاضر از آمار بارندگی ایستگاه کلیماتولوژی چادگان و رسوبسنجی  مندرجان طی سالهای 1358 تا 1381 و نقشه کاربری اراضی و سیمای فرسایش با استفاده از تصاویر ماهوارهای سال 1979 استفاده شده است. از آنجائیکه حوضه آبخیز مندرجان در غرب استان اصفهان واقع گردیده و دارای شرایط اقلیمی و هوای سرد با تابستانهای معتدل میباشد و متوسط بارش سالیانه آن 420 میلیمتر برآورد شده، با توجه به محدود شدن بین کوههای داران (دالانکوه) از شمال و پشت کوههای زاگرس در غرب دارای آبراهه­های متعدد و شیب متوسط 3/13% با جهت شمالی و جنوبی بر نقطه خروجی حوضه آبخیز مندرجان منتهی می­شود. لذا اقدامات و فعالیت­های متنوع آبخیزداری از جمله (بانکت و چکدم یا بندهای تأخیری)  توانسته است در ترسیم و جلوگیری از فرسایش تأثیر مثبت و بسزایی داشته باشد. روش کار به صورت توصیفی- موردی همراه با بررسی­های کتابخانه­ای و میدانی می­باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Role in preventing soil erosion, watershed management activities

نویسندگان [English]

  • Hooshmand Ataei 1
  • Afsaneh Analooei 2

1 Payame-Noor University

2 Azad University

چکیده [English]

Soil erosion and production of sediments are among the most important natural resource problems which depends on climatic situation, soil reliefs and land use. The present study investigates the relation between watershed management activities like banquette and check dam or detention dams with soil erosion and production of sediments in Manderjan watershed which is located in Sarab, Zayande Rud dam. This watershed covers 230 km2. Precipitation statistics from Chadegan climatology station and Sediment monitoring network in Manderjan during 1978-2002 were used along with land use map and erosion map based on 1979 satellite images. Manderjan watershed is located in West Isfahan province and has cold weather with temperate summers. Its average annual precipitation is evaluated 420 mm. Because of being located between Daran Mountains (Dalankuh) in North and Zagros mountains in west, it has multiple streams and an average slope of 13.3% in north-south direction. Therefore, different watershed management activities (banquette and check dam or detention dams) could have a significant effect on prevention of erosion. Descriptive case study was used along with field study and library investigation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • erosion
  • banquette
  • check dam or detention dams
  • watershed management
1) مجموعه مقالات کنفرانس صرفه‌جویی در مصارف، آب، کشاورزی، شرب و صنعت.
2) اطلاعات و تجربیات کارشناسی کارشناسان مدیریت آبخیزداری.
3)وزارت‌جهاد کشاورزی ـ معاونت آبخیزداری ـ کمیته ارزیابی : دستورالعمل ارزیابی اثرات اقدامات اجرایی پروژه‌های آبخیزداری 1378.
4) مهدوی، م. (1378). هیدرولوژی کاربردی، جلد دوم، چاپ پنجم، دانشگاه تهران.
5 ) مدیریت آبخیزداری استان اصفهان. (1376). مطالعات تلفیقی حوضه آبخیز B2.
6 ) احمدی، ح. (1378). ژئومورفولوژی کاربردی، جلد یک (فرسایش آبی)، چاپ دوم، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
7 ) موسوی، ج. و ذکی‌زاده، (1373). بررسی دیدگاه‌های موجود در بهره‌برداری از منابع آب و خاک و نقش ارزیابی منابع اراضی در بهره‌برداری بهینه از آب و خاک، مجموعه مقالات اولین کنگره برنامه‌ریزی و سیاست‌گزاری امور زیر بنایی (آب و خاک) در بخش کشاورزی.
8- liaghati, H (2000) Assessment of the sediment yield and erosion processes using on – site and of – site measurement and Rs . Imagery . Acase study in the B2 – sub cathment Zayandeh – roud  basin , Isfahan , Iran