مهدی مدیری
دوره 15، شماره 60 ، بهمن 1385، صفحه 2-25
چکیده
بسیارى از علوم در ارتباط با فناورى روز دستخوش تحول، پیشرفت و دگرگونى مى شوند و با فراهم شدن سهولت در روش ها و تأمین سریع نیازها، امکانات بسیار ارزنده اى را در اختیار مى گیرند. دانش کارتوگرافى متأثر از فناورى روز (ماهواره هاى تعیین موقعیت و تصویربردارى، پایگاه هاى داده اى و سامانه هاى رقومى و غیره...) با تحولى بنیادى ...
بیشتر
بسیارى از علوم در ارتباط با فناورى روز دستخوش تحول، پیشرفت و دگرگونى مى شوند و با فراهم شدن سهولت در روش ها و تأمین سریع نیازها، امکانات بسیار ارزنده اى را در اختیار مى گیرند. دانش کارتوگرافى متأثر از فناورى روز (ماهواره هاى تعیین موقعیت و تصویربردارى، پایگاه هاى داده اى و سامانه هاى رقومى و غیره...) با تحولى بنیادى و گستره اى به مراتب وسیع روبرو گردیده است. تکیه بر «مد لسازى» دنیایى از ارتباطات سازنده علوم و فنون ژئوماتیک در کاربرد است. ایجاد پایگاه داده اى مکانى و جغرافیایى، محصولى هوشمند را براى علوم مختلف ارائه مى دارد که توانایى تعیین، تشخیص، ساماندهى، ترکیب، نمایش و مدیریت اطلاعات را فراهم مى سازد. در محیط سامانه هاى اطلاعات مکانى، تنظیم و ترکیب و تجسم اجراى مختلف یک موقعیت جغرافیایى با بهره گیرى از قدرت نمونه سازى خودکار رایانه اى به نحو شایسته اى قابل انجام است. تجسم داده ها در محیط سامانه هاى جغرافیایى، کاربر را در شرایط تصمیم گیرى و تصمیم سازى منطقى قرار مى دهد. چرا که در این محیط، مى توان تکه هاى مجزاى فضاى جغرافیایى را در قالب رکوردهاى نقطه اى، خطى، سطحى و متن که ترکیب نهایى کلیه عناصر و پدیده هاى جغرافیایى راشکل مى دهند، نگهدارى کرد و در صورت نیاز یکجا در قالب یک تصویر واحد مشاهده نمود و از همه مهم تر در صورت نیاز، محتواى آنها را به هم مربوط ساخت. اجزاى تصاویر اخذ شده از دنیاى واقعى در حافظه رایانه با دقت بى نظیر ضبط و توسط حروف رمز خاصى کد گذارى مى شوند. این نحوه داده ها به کاربران کمک مى نماید تا در یک فضاى جغرافیایى، تصاویر مکان ها و اشیاء را به طور منظم و معنى دار و به صورت سازمان یافته اى در کنار هم قرار دهند. ایجاد پایگاه داده اى مکانى، بستر تشکیل اطلاعات هوشمندى است که کاربران را در شناخت هر چه بهتر، تجزیه و تحلیل و اتخاذ تصمیم کمک شایسته مى نماید. برمبناى پایگاه داده اى مکانى، داده هاى جغرافیایى قابل افزایش مى باشند و سامانه هاى اطلاعات جغرافیایى شکل مى گیرند و به هر میزان که مشخصه هاى مختلف کمى و کیفى مرتبط با عوارض مکانى، افزوده مى شود، میزان هوشمندى پایگاه افزایش مى یابد. سازمان هاى متعددى درصدد هستند که اطلاعات مکانى و جغرافیایى خود را با استفاده از وب GIS انتشار دهند تا کاربران مختلف اعم از تصمیم گیران و برنامه ریزان بتوانند فارغ از محدودیت زمان و مکان به این اطلاعات دسترسى داشته باشند. Web GIS یک سامانه اطلاعات مکانى و جغرافیایى توزیع شده در یک شبکه رایانه اى است که براى ادغام و انتشار گرافیکى اطلاعات در WWW و اینترنت استفاده مى شود.
سید یحیی صفوی
دوره 15، شماره 60 ، بهمن 1385، صفحه 26-31
چکیده
خلیج فارس داراى موقعیت جغرافیایى برجسته اى است. شرایط طبیعى از جمله کمى عمق، شورى آب و تبخیر زیاد از یک سو و ارتباط محدود با آبادی هاى آزاد جهان از طرف دیگر باعث برقرارى اکوسیستم ویژهاى گردیده که مجموعه حیاتى داخل خلیج فارس و سواحل آن را شکل مى دهد. خلیج فارس از گذشته هاى دور تا کنون به عنوان یکى از مهمترین مناطق استراتژیکى ...
بیشتر
خلیج فارس داراى موقعیت جغرافیایى برجسته اى است. شرایط طبیعى از جمله کمى عمق، شورى آب و تبخیر زیاد از یک سو و ارتباط محدود با آبادی هاى آزاد جهان از طرف دیگر باعث برقرارى اکوسیستم ویژهاى گردیده که مجموعه حیاتى داخل خلیج فارس و سواحل آن را شکل مى دهد. خلیج فارس از گذشته هاى دور تا کنون به عنوان یکى از مهمترین مناطق استراتژیکى جهان محسوب مى شود. منطقه خلیج فارس یک واحد ژئوپلتیکى مى باشد که در حوضه هاى گسترده تر ژئواستراتژیک اقیانوس هند قرار مى گیرد. منطقه جغرافیایى خلیج فارس به عنوان یکى از مراکز بسیار فعال اقتصادى با جهان عمل مى نماید. صادرات آنرا نفت و گاز و واردات آن را محصولات صنعتى ومواد غذایى تشکیل مى دهند. استعداد طبیعى و منابع سرشار نفت و گاز در برقرارى نظام اقتصادى تک محصولى کشورهاى ساحلى تأثیر گذاشته است.
حسن بیک محمدی
دوره 15، شماره 60 ، بهمن 1385، صفحه 32-35
چکیده
مشرق زمین زادگاه تمدن است و سیستان یکى از کانون هاى فرهنگ و تمدن جنوب غرب آسیاست. سیستان همچنین سرزمین و زادگاه حماسه هاى ملى، فرهنگى و اجتماعى تاریخ باستان کشور ایران است. دشت سیستان در محدوده شرق ایران به علت موقعیت خاص جغرافیایى در مصب و دلتاى رودخانه هیرمند و شعبات آن و بهره گیرى از منابع آبى و آبرفت هاى حاصل خیز آن در سایه ...
بیشتر
مشرق زمین زادگاه تمدن است و سیستان یکى از کانون هاى فرهنگ و تمدن جنوب غرب آسیاست. سیستان همچنین سرزمین و زادگاه حماسه هاى ملى، فرهنگى و اجتماعى تاریخ باستان کشور ایران است. دشت سیستان در محدوده شرق ایران به علت موقعیت خاص جغرافیایى در مصب و دلتاى رودخانه هیرمند و شعبات آن و بهره گیرى از منابع آبى و آبرفت هاى حاصل خیز آن در سایه فعالیت هاى کشاورزى و کارکردهاى فرهنگى بنیان گذار یکى از تمدن هاى کهن در عهد باستان است . براساس یافته هاى باستان شناسان در هزاره هاى قبل از میلاد یکى از قدیم ترین شیوه هاى شهرنشینى و مدنیت در شهرسوخته سیستان شکل گرفته و قدمت آن حتى قدیمى تر از تمدن سومر بوده است . سرزمین سیستان به برکت موقعیت جغرافیایى خود از سپیده دم تاریخ از چنان غناى اقتصادى برخوردار بوده است که در طى قرن ها به "انبار غله آسیا" مشهور بوده است. در این مقاله که به شیوه روش هاى تحقیق اسنادى و تحلیلى تهیه شده ، پژوهنده سعى کرده است تا طى جمع آورى و تجزیه و تحلیل اسناد و مدارک تاریخى و جغرافیایى چهره واقعى جغرافیاى تاریخى سیستان مشخص شده؛ قدمت، موقعیت، جایگاه و نقش اقتصادى و فرهنگى و اجتماعى آن رادر میان مراکز تمدنى جنوب شرقى آسیا مشخص نماید.
حسین صرامی؛ حسینعلی کاظمی
دوره 15، شماره 60 ، بهمن 1385، صفحه 36-39
چکیده
شهرهاى جدید به عنوان سکونتگاه هاى جدید الاحداث و فاقد هسته اولیه که براساس برنامه و ساختارى از پیش اندیشیده ایجاد شده اند داراى سابقه چند هزارساله مى باشند (نریمانى: 1377، ص 12). در ایران به خاطر تحولات ناشى از نفوذ سرمایه دارى، شبکه و نظام شهرنشینى از حالت تعادل خارج شده و پدیده هایى همچون تمرکز متروپل هاى منطقه اى، انباشتگى، ...
بیشتر
شهرهاى جدید به عنوان سکونتگاه هاى جدید الاحداث و فاقد هسته اولیه که براساس برنامه و ساختارى از پیش اندیشیده ایجاد شده اند داراى سابقه چند هزارساله مى باشند (نریمانى: 1377، ص 12). در ایران به خاطر تحولات ناشى از نفوذ سرمایه دارى، شبکه و نظام شهرنشینى از حالت تعادل خارج شده و پدیده هایى همچون تمرکز متروپل هاى منطقه اى، انباشتگى، مهاجرت هاى وسیع، شهرنشینى شتاب آلود به وجود آمده که منجر به معضلات متعددى گردیده است. در این راستا سیاست احداث شهرهاى جدید به عنوان راهکارهاى عملى و علمى براى کاهش این معضلات و به عنوان یک تجربه جدید و حرکت اساسى در نظام شهرنشینى کشور در اواخر سال 1364 مطرح گردید.(نقشه (1))
پرویز عبدی؛ محمدرضا حسنلو
دوره 15، شماره 60 ، بهمن 1385، صفحه 40-43
چکیده
یکى از بزرگترین مشکلات منابع طبیعى، مسئله فرسایش خاک است. با از دست رفتن خاک مهمترین منبع تولید مایحتاج بشر از بین مى رود که جبران این امر غیرممکن است. جهت شناسایى دقیق عوامل تخریب خاک نیاز به اطلاعات پایه دقیق مى باشد، امروزه وجود سیستم هاى ابزار دقیق و مد هاى مختلف این توانایى و ابزار را در اختیار انسان قرار داده اند که ...
بیشتر
یکى از بزرگترین مشکلات منابع طبیعى، مسئله فرسایش خاک است. با از دست رفتن خاک مهمترین منبع تولید مایحتاج بشر از بین مى رود که جبران این امر غیرممکن است. جهت شناسایى دقیق عوامل تخریب خاک نیاز به اطلاعات پایه دقیق مى باشد، امروزه وجود سیستم هاى ابزار دقیق و مد هاى مختلف این توانایى و ابزار را در اختیار انسان قرار داده اند که بتوان با استفاده از آن اطلاعات پایه را ذخیره و درصورت نیاز بازیابى نمود. در این مقاله با استفاده از مدل پسیاک (P.S.I.A.C) و قابلیت هاى سیستم GIS اراضى زیرحوزه آبخیز تهم چاى از نظر فرسایش و رسوب زایى مورد ارزیابى و بررسى قرارمى گیرند. بدین منظور از تلفیق مدل پسیاک ((P.S.I.A.C و GIS میزان شدت فرسایش و مقدار رسوب تولید شده را در حوزه ها مى توان برآورد نمود. با توجه به اینکه نقشه هاى توپوگرافى، شیب، جهت و زمین شناسى در تعیین واحدهاى همگن کاربرد دارند، لذا این داده ها بصورت لایه هاى اطلاعاتى وارد محیط سیستم (GIS) شده و بعد از پردازش و ساماندهى آنها با توجه به مدل پسیاک اقدام به رده بندى و امتیازدهى به هر یک از عوامل مؤثر در شدت فرسایش و رسوب زایى گردید. درنهایت با جمع بندى امتیازات هر یک از این لایه ها، امتیاز نهایى استخراج و براین اساس شدت فرسایش و رسوب زایى اراضى منطقه مورد مطالعه تعیین گردید. براساس نتایج بدست آمده از این تحقیق و تجربیات قبلى انجام شده، این روش در مناطقى که از نظر شدت فرسایش و رسوبزایى در حد کم تا خیلى کم هستند قابل استفاده مى باشد. همچنین در مقایسه میزان رسوب بدست آمده با میزان واقعى اندازه گیرى شده در ایستگاه هیدرومترى پالتى، واقع در خروجى حوزه مشاهده گردید که نتیجه بدست آمده، همخوانى مناسبى با ارقام اندازه گیرى شده دارد.
اسماعیل شاهکویی
دوره 15، شماره 60 ، بهمن 1385، صفحه 44-47
چکیده
پخش به مفهوم انتشار، گسترش، پراکندگى و بهم آمیختگى است. هاگراستراند(2) شش عامل حوزه یا محیط، زمان، موضوع، مبدأ و مقصد و مسیر حرکت خاستگاه پدیده ها و نوآوری ها را از عوامل مؤثر و اصلى در تحلیل روند فضاى جغرافیایى تئورى تراوش مى داند. بررسى پخش جغرافیایى سیره نبوى مى تواند ما را در زمینه شناخت شرایط خاستگاه و کیفیت پخش این سیره ...
بیشتر
پخش به مفهوم انتشار، گسترش، پراکندگى و بهم آمیختگى است. هاگراستراند(2) شش عامل حوزه یا محیط، زمان، موضوع، مبدأ و مقصد و مسیر حرکت خاستگاه پدیده ها و نوآوری ها را از عوامل مؤثر و اصلى در تحلیل روند فضاى جغرافیایى تئورى تراوش مى داند. بررسى پخش جغرافیایى سیره نبوى مى تواند ما را در زمینه شناخت شرایط خاستگاه و کیفیت پخش این سیره در مقاطع زمانى یارى دهد. انتشار گسترده دعوت اسلامى وسیره نبوى و شیوه زندگى پیامبر گرامى اسلام در شبه جزیره عربستان و سپس به دیگر نقاط عالم در قرون اولیه تمدن اسلامى از نظر جغرافیدانان مسلمان و غیر مسلمان به عنوان یک پدیده خاص فرهنگى شناخته مى شود.
حمید رضا وارثی؛ رضا مختاری ملک آبادی
دوره 15، شماره 60 ، بهمن 1385، صفحه 48-51
چکیده
ذهن کنجکاو و پژوهشگر انسان همیشه بدنبال پدیده هاى نو و منحصربفرد بوده است و انسان ها بدنبال شناخت سرزمین هاى ناشناخته با رنج و مرارت فراوان سفرمى کردند و در واقع مى توان آنها را از اولین جهانگردان دانست. پدیده توریسم، پدیده اى خاص امروز نیست. بلکه پدیده اى است که از گذشته هاى دور مورد توجه جوامع انسانى بوده و در طول ...
بیشتر
ذهن کنجکاو و پژوهشگر انسان همیشه بدنبال پدیده هاى نو و منحصربفرد بوده است و انسان ها بدنبال شناخت سرزمین هاى ناشناخته با رنج و مرارت فراوان سفرمى کردند و در واقع مى توان آنها را از اولین جهانگردان دانست. پدیده توریسم، پدیده اى خاص امروز نیست. بلکه پدیده اى است که از گذشته هاى دور مورد توجه جوامع انسانى بوده و در طول زمان برحسب نیازهاى متفاوت اقتصادى، اجتماعى، تاریخى و...به حرکت خود ادامه داده است. جهانگردى در دنیاى امروز با اهداف و مقاصد مختلفى نظیر تبادل اطلاعات و فرهنگ، افزایش علم و آگاهى نسبت به جوامع پیشین و گذران اوقات فراغت دنبال مى شود و در ساختارهاى اقتصادى، اجتماعى و بین المللى هر روز جایگاه والاترى مىیابد. انجام مسافرت هاى داخلى و خارجى و به موازات آن تشکیل فعالیت هاى مرتبط با آن در رقابتهاى جهانگردى، پیامدهاى فراوانى از نظر اقتصادى، سیاسى، اجتماعى و فرهنگى براى ملت ها بدنبال خواهد داشت. از اطلاعات منتشر شده توسط سازمان جهانى توریسم W.T.O برمى آید که امروزه صنعت جهانگردى به یکى از مهم ترین بخشهاى اقتصادى مبدل شده و همچون رقیبى توانا مى رود تا صنایعى چون نفت، پتروشیمى و حتى خودروسازى را پشت سر بگذارد. علاوه بر جنبه هاى اقتصادى صنعت جهانگردى مانند تحصیل ارز و... مى توان به جنبه هاى فرهنگى، اجتماعى و سیاسى جهانگردى اشاره کرد که باعث نزدیکى ملت ها و ایجاد صلح پایدار در جهان مى شود. کشور ایران هم با برخوردارى از انواع جاذبه هاى متنوع فرهنگى مى تواند نقش بسیارمهمى را هم از نظر اقتصادى و هم از نظر معرفى و شناساندن خود با پیشینه اى فرهنگى و تمدنى کهن و پویا ایفا نماید. چنانکه اگر به موزه ها، کتیبه ها و سنگ نوشته هاى تاریخى جهان نظرى بیفکنیم بى شک به وجود جاذبه هاى توریستى و پویایى و گستردگى فرهنگ و تمدن ایران پىخواهیم برد. اما متأسفانه با وجود جاذبه هاى متنوع توریستى و پدیده هاى بى نظیر فرهنگى، ایران نتوانسته است جایگاه خود را در زمینه جهانگردى بدست آورد و این درحالى است که ایران با تکیه بر یک اقتصاد تک محصولى، نرخ بیکارى بالا و مشکلات مختلف اقتصادى دیگر نیاز مبرم به گسترش درآمدهاى حاصل از این صنعت دارد و با پویایى این صنعت مى توان بربسیارى از مشکلات چیره گشت و کوتاهى و قصور در این زمینه خسارت هاى هنگفت اقتصادى و اجتماعى دربرخواهد داشت. در این مقاله سعى شده که مشکلات ناشى از رونق توریسم در اصفهان را از دیدگاه مسافران نوروزى و با تکیه بر نظرات آنان تجزیه و تحلیل نموده و با ارائه پیشنهاداتى در جهت بهبود وضعیت توریستى اصفهان گامى هر چند کوچک در زمینه اعتلاى این صنعت برداشته شود که امیدواریم سرآغازى بر مطالعات و تحقیقات بیشتر و عمیقترى در این زمینه گردد.
محمد حسن نامی
دوره 15، شماره 60 ، بهمن 1385، صفحه 52-54
چکیده
تا قبل از سال 1941، نیروهاى محور (A×IS-POWERS) حداکثر توان خود را داشتند. تقریبا تمام اروپا تحت اشغال آلمان بود. سرنوشت مسکو و استالینگراد در نتیجه تهدید کوچکى تغییر کرده بود. «رومل» (سردار آلمانى در جنگ جهانى دوم) آزادانه در شمال آفریقا به پیش مىرفت. ژاپنى ها با اجراى تهاجماتى سریع و همزمان در 8 منطقه به موقعیتى شگفت آور دست یافتند ...
بیشتر
تا قبل از سال 1941، نیروهاى محور (A×IS-POWERS) حداکثر توان خود را داشتند. تقریبا تمام اروپا تحت اشغال آلمان بود. سرنوشت مسکو و استالینگراد در نتیجه تهدید کوچکى تغییر کرده بود. «رومل» (سردار آلمانى در جنگ جهانى دوم) آزادانه در شمال آفریقا به پیش مىرفت. ژاپنى ها با اجراى تهاجماتى سریع و همزمان در 8 منطقه به موقعیتى شگفت آور دست یافتند و با کسب این موفقیت، ظهور مرکز قدرت دیگرى در آسیا رقم خورد. حمله ژاپنى ها به «پرل هاربر»، آمریکایى ها را به جنگ علیه دول محور واداشت. نیروهاى تازه کار آمریکایى، طعم اولین نبرد را در پایان سال 1942 و در شمال آفریقا چشیدند. در نبرد «کاسرین پاس» (KASSRIN-PASS)، نیروى هوایى آلمان که از لحاظ تعداد (نفرات و تجهیزات) ضعیف تر از نیروهاى آمریکایى بود، حمله اى چنان شدید علیه آنها صورت داد که به شکست آنها انجامید. آمریکایى ها با تجزیه و تحلیل این شکست به این نتیجه رسیدند که اشتباه اصلى آنها عدم وجود وحدت در فرماندهى و کنترل و همچنین عدم توجه آنها به نیروهاى هوایى چندگانه بود که تحت کنترل فرماندهان متعدد، منجمله تعداد زیادى فرمانده زمینى بوده است. فرماندهى و کنترل تقریبا در تمامى جوامع نقشى به غایت مهم دارد. مزایا و همچنین معایب عدم وجود آن، به خوبى شناخته شده است. فرماندهى، توسط فرماندهان منصوب شده و بر منابع مشخصى که معمولاً نیروى انسانى همراه آنها را نیز شامل مى شود، اعمال مى گردد. شخصى که از لحاظ سلسله مراتب مافوق یک فرمانده محسوب مىشود، مى تواند بر منابعى که تحت امر و در اختیار اوست، نظارت و کنترل داشته باشد. بنابراین، کنترل مى تواند توسط سازمان هاى متعددى در یک ساختار سلسله مراتبى سازمانى، بسته به نوع مأموریت محول شده به هر یک از آنها، اعمال گردد ولى فرماندهى فقط توسط مقام منصوب شده، اعمال مى شود.
حمید معصومی
دوره 15، شماره 60 ، بهمن 1385، صفحه 55-59
چکیده
بطور خلاصه در مقایسه، دقت تهیه نقشه با تصاویر دوربین رقومى تا 2 برابر بهتر از دقت نقشه با عکس هاى تهیه شده از طریق فیلم در یک مقیاس برابر مى باشد، گرچه صرفه جویى قابل ملاحظه اى در وقت و هزینه را نیز در بر خواهد داشت.
بیشتر
بطور خلاصه در مقایسه، دقت تهیه نقشه با تصاویر دوربین رقومى تا 2 برابر بهتر از دقت نقشه با عکس هاى تهیه شده از طریق فیلم در یک مقیاس برابر مى باشد، گرچه صرفه جویى قابل ملاحظه اى در وقت و هزینه را نیز در بر خواهد داشت.
نبی اله رمضانی
دوره 15، شماره 60 ، بهمن 1385، صفحه 60-64
چکیده
مدل هاى پیش بینى باکس- جنکینز یکى از معروف ترین مدل هاى سری هاى زمانى است که در پیش بینى پدیده هاى مختلف جغرافیایى اهمیت بسزایى دارد. در روششناسى باکس - جنکینز مدل هاى سرى زمانى در واقع مدل هاى تلفیقى اتورگرسیو و میانگین متحرک مى باشند که در آمار به مدل هاى ARIMA(1) معروف هستند. از مدل هاى ARIMA مى توان مدل هاى متعددى چون ...
بیشتر
مدل هاى پیش بینى باکس- جنکینز یکى از معروف ترین مدل هاى سری هاى زمانى است که در پیش بینى پدیده هاى مختلف جغرافیایى اهمیت بسزایى دارد. در روششناسى باکس - جنکینز مدل هاى سرى زمانى در واقع مدل هاى تلفیقى اتورگرسیو و میانگین متحرک مى باشند که در آمار به مدل هاى ARIMA(1) معروف هستند. از مدل هاى ARIMA مى توان مدل هاى متعددى چون مدل رگرسیون ساده و چند متغیره، اتورگرسیو، میانگین متحرک، مدل هاى فصلى و حتى مدل هاى ناشناخته دیگر را استخراج کرد. در این تحقیق ضمن بیان روش پیش بینى بارش از طریق مدل سرى زمانى باکس- جنکینز، به طور عملى و با برازش دادن این مدل بر روى داده هاى بارش ماهانه ایستگاه سینوپتیک قائمشهر که از آمار 50 ساله برخوردار است، بهترین مدل براى پیش بینى بارش در این ایستگاه که از نوع مدل SARIMA(1.0.1)(0.1.1) بود، انتخاب شد.
حسین حاتمی نژاد؛ رسول دارابخانی
دوره 15، شماره 60 ، بهمن 1385، صفحه 65-69
چکیده
نظریه مکان مرکزى از ابداعات والتر کریستالر، جغرافیدان پرآوازه آلمانى است که براى اولین بار در کتاب او با عنوان «مکان هاى مرکزى در جنوب آلمان» چاپ 1933، طرح شده است. نقطه یا مکان مرکزى به مکانى گفته مى شود که کالا و خدمات را در اختیار نواحى حول و حوش خود قرار مى دهد و از این نظر براى مناطق متعددى مرکزیت دارد و منبع مایحتاج ...
بیشتر
نظریه مکان مرکزى از ابداعات والتر کریستالر، جغرافیدان پرآوازه آلمانى است که براى اولین بار در کتاب او با عنوان «مکان هاى مرکزى در جنوب آلمان» چاپ 1933، طرح شده است. نقطه یا مکان مرکزى به مکانى گفته مى شود که کالا و خدمات را در اختیار نواحى حول و حوش خود قرار مى دهد و از این نظر براى مناطق متعددى مرکزیت دارد و منبع مایحتاج آنها به حساب مى آید. در واقع این نظریه در جهت پاسخگویى به علت توزیع فضایى شهرهاو نظام سلسله مراتب بین آنها طرح ریزى شده است و مرکزیت یک مکان با افزایش و کاهش سرویس دهى به آن مکان افزایش و کاهش مى یابد. در این مقاله ابتدا فرضیات و اصول نظریه کریستالر ارائه شده که براساس فرضیات کریستالر مى توان گفت در این تئورى همه پدیده ها در حالت ایده آل خود قرار گرفته است، چیزى که در حالت واقعى کمتر مى توان آن را یافت. بعد از فرضیات، سلسله مراتب شهرى مورد بررسى قرار گرفته است؛ کریستالر با توجه به مشاهدات خویش در مورد مکان هاى مرکزى جنوب آلمان دریافت که یک نظام سلسله مراتبى در سیستم اقتصادى و ادارى این مکان هاى مرکزى وجود دارد. اعتقاد کریستالر به وجود سلسله مراتب بین مکان هاى مرکزى ناحیه ى جنوبى آلمان، سبب گردید که وى این مکانها را با توجه به میزان جمعیت و درجه مرکزیت آنها طبقه بندى نماید. براساس تئورى مکان هاى مرکزى، توزیع فضایى مکان هاى مرکزى در یک فضاى منظم هندسى بوده که به شکل کثیر الاضلاع هاى قراردادى و متداخل (شش ضلعى) نمایش داده مى شوند. بعد از سلسله مراتب شهرى، مفهوم آستانه و مفهوم حوزه نفوذ کالا و خدمات در نظریه مکان مرکزى، عوامل مؤثر در مراجعه مصرف کنندگان به مکان مرکزى، سنجش فعالیت هاى اقتصادى در نظام سلسله مراتبى و کاربرد مکان هاى مرکزى در برنامه ریزى ناحیه اى مورد بررسى قرار گرفته است و بعد از بررسى این موارد، نظریه کریستالر مورد نقد و بررسى قرار گرفته است و در خاتمه نیز نتیجه گیرى به عمل آمده است.
پیمان محمودی
دوره 15، شماره 60 ، بهمن 1385، صفحه 70-75
چکیده
تصادفاتى که در بزرگراهها و در شرایط مه غلیظ روى مى دهند، غالبا تصادفاتى دسته جمعى هستند که برخورد ده ها و گاهى اوقات صدها وسیله نقلیه را باعث مى شوند که در نتیجه، خسارات مالى و تلفات جانى زیادى به بار مى آید. همین عامل باعث جلب توجه رسانه هاى گروهى شده که خواهان پاسخ گویى به این شرایط و همچنین اقدامات صورت گرفته در زمینه ...
بیشتر
تصادفاتى که در بزرگراهها و در شرایط مه غلیظ روى مى دهند، غالبا تصادفاتى دسته جمعى هستند که برخورد ده ها و گاهى اوقات صدها وسیله نقلیه را باعث مى شوند که در نتیجه، خسارات مالى و تلفات جانى زیادى به بار مى آید. همین عامل باعث جلب توجه رسانه هاى گروهى شده که خواهان پاسخ گویى به این شرایط و همچنین اقدامات صورت گرفته در زمینه کاهش اثرات مه هستند. ما در این تحقیق، تصادفات اتفاق افتاده در شرایط مه غلیظ را براى یک دوره ده ساله مورد بررسى قرار داده ایم. همچنین اقدامات بازدارنده در نظر گرفته شده در ساختار کانادایى سیستم هاى حمل و نقل هوشمند را به محک کنکاش و تحقیق سپرده ایم.
حمید کامرانی دلیر
دوره 15، شماره 60 ، بهمن 1385، صفحه 76-79
چکیده
پایگاه هاى اطلاعات جغرافیایى که بر اساس ساختارى سیستمى ایجاد مى گردد، شرایطى را بوجود آورده است تا در قالب شبکه جهانى وب براى کاربران امکانى فراهم شود که در سایت هاى دور از هم برقرارى محاوره و بهره بردارى انجام گیرد. سایت هاى وب، امکان دسترسى به انواع اطلاعات درباره عوارض را به صورت مدارک گرافیکى و متن ایجاد مى نمایند. پایگاه ...
بیشتر
پایگاه هاى اطلاعات جغرافیایى که بر اساس ساختارى سیستمى ایجاد مى گردد، شرایطى را بوجود آورده است تا در قالب شبکه جهانى وب براى کاربران امکانى فراهم شود که در سایت هاى دور از هم برقرارى محاوره و بهره بردارى انجام گیرد. سایت هاى وب، امکان دسترسى به انواع اطلاعات درباره عوارض را به صورت مدارک گرافیکى و متن ایجاد مى نمایند. پایگاه هاى اطلاعات جغرافیایى جهانى معمولاً با اهداف مختلف ایجاد شده و توسعه مى یابند. شاید با گسترش و بکارگیرى پایگاه، نرم افزار و محتوى اطلاعاتى بطور مستمر ارتقاء یابد. بررسى و تحقیق در حوزه هاى مختلف اهداف پایگاه هاى اطلاعات جغرافیایى جهانى مستلزم فرصت و مجالى دیگر مى باشد. بررسى اجمالى هر یک از پایگاه ها موضوع مقاله است.
لطف اله عماد علی (مترجم)
دوره 15، شماره 60 ، بهمن 1385، صفحه 80-80
چکیده
با استفاده از مختصات ماهواره ها و با تعیین فاصله گیرنده از ماهواره، موقعیت گیرنده GPS محاسبه مى شود و با اندازه گیرى زمان سیرسیگنال رادیویى از ماهواره تا گیرنده، فاصله تعیین مى شود. امّا مختصات ماهواره چگونه تعیین شده و زمان چگونه اندازه گیرى مى شود؟ این مبحث تعیین موقعیت ماهواره اى است که مى دانیم چیست، چه ...
بیشتر
با استفاده از مختصات ماهواره ها و با تعیین فاصله گیرنده از ماهواره، موقعیت گیرنده GPS محاسبه مى شود و با اندازه گیرى زمان سیرسیگنال رادیویى از ماهواره تا گیرنده، فاصله تعیین مى شود. امّا مختصات ماهواره چگونه تعیین شده و زمان چگونه اندازه گیرى مى شود؟ این مبحث تعیین موقعیت ماهواره اى است که مى دانیم چیست، چه کار مى کند، اما نمى دانیم چگونه کار مى کند. بطور کلى تعیین موقعیت ماهواره اى یک مسئله سه ضلع بندى مى باشد. مختصات گیرنده را با دانستن موقعیت سه ماهواره و اندازه گیرى فاصله بین این ماهواره ها و گیرنده مى توان محاسبه نمود. فاصله بین گیرنده و ماهواره با ضرب نمودن زمان سیر سیگنال رادیویى در سرعت سیر امواج (سرعت نور) بدست مى آید. اما چگونه مى توان موقعیت ماهواره ها را بطور دائم کنترل نمود؟ مدار حرکت ماهواره ها بطور کامل و دقیق قابل تعیین نبوده و بر اثر تأثیرات ناشى از نیروهاى اجرام سماوى تغییر مى کنند. از آنجایى که سیگنال هاى رادیویى با سرعتى برابر با 300000 km/s حرکت مى کنند، عدم دقت در اندازه گیرى زمان به میزان یک نانو ثانیه (10-9S) منجر به خطایى برابر با 30cm در اندازه گیرى فاصله خواهد شد و این در حالى است که با گیرندهه اى ژئودتیک دقت هاى در حد سانتیمتر قابل دستیابى مى باشند.