سمیه خسروی
دوره 21، شماره 82 ، شهریور 1391، ، صفحه 79-84
چکیده
دامنة شمال شرقی کرکس به عنوان بخشی از تودة کوهستانی کرکس به شمار می‌رود که در جنوب غرب شهرستان نطنز واقع شده و درجهت شمال غربی- جنوب شرقی امتداد یافته است. این منطقه در محدودة جغرافیایی´30 ˚51 تا ´4 ˚52 طول شرقی و´26 ˚33 تا ´48 ˚33 عرض شمالی واقع شده است. ارتفاع زمین در پست‌ترین نقاط آن حدود ...
بیشتر
دامنة شمال شرقی کرکس به عنوان بخشی از تودة کوهستانی کرکس به شمار می‌رود که در جنوب غرب شهرستان نطنز واقع شده و درجهت شمال غربی- جنوب شرقی امتداد یافته است. این منطقه در محدودة جغرافیایی´30 ˚51 تا ´4 ˚52 طول شرقی و´26 ˚33 تا ´48 ˚33 عرض شمالی واقع شده است. ارتفاع زمین در پست‌ترین نقاط آن حدود 970 متراست، این ارتفاع تا 3895 متر در خط الرأس قله‌های کرکس افزایش می‌یابد. منطقة مورد مطالعه محدود به دو حوضة آبریز به نام‌های نطنز (اوره، طامه) و هنجن (برزرود و چیمه‌رود) میباشد. این دو حوضه جزء حوضة آبریز اردستان محسوب می‌شوند. دو واحد عمدة ژئومورفولوژی منطقه عبارتند از: - ارتفاعات بلند کرکس که اکثر این ارتفاعات بلندتراز3000 متر میباشد. - یک منطقة پست و فروافتاده که پست‌ترین نقطه آن 970 متر ارتفاع دارد و جزئی از نوار فرونشست قم- اردکان میباشد. ساختار زمین‌شناسی، تنوع آب و هوایی، ویژگی‌های لیتولوژی، توپوگرافی و هیدرولوژی فعلی منطقه و عوامل مورفودینامیک فعال آن سبب شده‌اند که در دامنة شمال شرقی کرکس، پدیده‌های ژئومورفولوژی تنوع چشمگیری داشته باشند. به طوری که در ارتفاعات فوقانی رشته کوه کرکس سیستم شکل‌زایی مجاور یخچالی و در دشت (دشت بادرود) سیستم فرسایشی مناطق خشک حاکمیت دارد.
سیدحسین میرموسوی؛ شهاب شفیعی؛ زهرا تقی زاده
دوره 23، شماره 89 ، اردیبهشت 1393، ، صفحه 81-87
چکیده
تأثیر عناصر اقلیمی بر محیط‌‌های مسکونی یکی از موضوعات کاربردی آب و هوا شناسی است. در سال‌های اخیر به منظور هماهنگ سازی ساختمانها و محیط‌‌های مسکونی با شرایط اقلیمی حاکم بر آن، به دلیل گرانی انرژی در جهان از اهمیت چشمگیری برخوردار بوده است. در این پژوهش از دادههای ساعتی پارامترهای اقلیمی(رطوبت، حداقل دما، حداکثردماو ساعت ...
بیشتر
تأثیر عناصر اقلیمی بر محیط‌‌های مسکونی یکی از موضوعات کاربردی آب و هوا شناسی است. در سال‌های اخیر به منظور هماهنگ سازی ساختمانها و محیط‌‌های مسکونی با شرایط اقلیمی حاکم بر آن، به دلیل گرانی انرژی در جهان از اهمیت چشمگیری برخوردار بوده است. در این پژوهش از دادههای ساعتی پارامترهای اقلیمی(رطوبت، حداقل دما، حداکثردماو ساعت آفتابی) استفاده شده است. با استفاده از نرم افزارهای Squreone، Ecotect تحلیل دادهها انجام شد. همچنین، درجه روز، شاخص سازگاری دمایی و شرایط زیست اقلیمی و ساختمانی ایستگاه مهرآباد تهران در رابطه با ساختمان نمونه طراحی شده مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از محاسبات نشان داد که میزان آسایش اقلیمی در سه ماه فصل زمستان (ژانویه، فوریه و مارس) و هم چنین ماه دسامبر صفر میباشد. به عبارت دیگر در این چهار ماه تأمین بخشی از شرایط آسایش برای داخل ساختمان بایستی از طریق سیستمهای مکانیکی حاصل شود و بخش دیگر از آن، بایستی با طراحی مناسب اقلیمی ساختمان تأمین شود. مقایسه بین میزان آسایش داخل ساختمان با بیرون آن نشان میدهد در ماه مارس بخشی از آسایش اقلیمی به صورت طبیعی فراهم شده است. این موضوع نشان دهنده نقش طراحی درست، جهت کاهش احساس نیاز به سیستمهای مکانیکی است. همچنین محاسبات حاصل از بررسی میزان شاخص سازگاری دمایی نشان داد که میزان این شاخص در هر سه ناحیه داخلی ساختمان نمونه 94/0 میباشد که بیانگر وضعیت کاملاً مطلوب برای ساختمان طراحی شده مورد نظر میباشد. در نهایت نمودار بیوکلیماتیک تهران استخراج شد، که نشان میدهد در طول سال تنها 7 درصد آسایش اقلیمی وجود دارد و 93 درصد از کل سال شرایط اقلیمی تهران خارج از منطقه آسایش اقلیمی است.
پرویز ضیائیان فیروزآبادی؛ علیرضا متکان؛ وحید بابازاده
دوره 19، شماره 73 ، اردیبهشت 1389، ، صفحه 86-93
چکیده
در این تحقیق روشى جهت استخراج قوانین فازى مؤثر و قابل تفسیر از داده هاى GIS با استفاده از سیستم عصبى - فازى ارائه شده است. مدل فازى جهت رسیدن به دقت و تفسیرپذیرى بالا از سه مرحله عبور کرده است. در مرحله اول وزن هاى اولیه شبکه عصبى - فازى با استفاده از الگوریتم خوشه بندى FCM به دست آمد. به منظور طبقه بندى دقیق داده هاى آموزشى در ...
بیشتر
در این تحقیق روشى جهت استخراج قوانین فازى مؤثر و قابل تفسیر از داده هاى GIS با استفاده از سیستم عصبى - فازى ارائه شده است. مدل فازى جهت رسیدن به دقت و تفسیرپذیرى بالا از سه مرحله عبور کرده است. در مرحله اول وزن هاى اولیه شبکه عصبى - فازى با استفاده از الگوریتم خوشه بندى FCM به دست آمد. به منظور طبقه بندى دقیق داده هاى آموزشى در مرحله دوم از یک سیستم عصبى- فازى CANFIS استفاده گردید و بدلیل از دست رفتن قابلیت تفسیرپذیرى مدل فازى از الگوریتم هاى ژنتیک جهت غلبه بر این محدودیت استفاده گردید. روش ارائه شده بر روى داده هاى مناطق 5 و 11 شهر تهران جهت تشخیص بافت هاى فرسوده مورد آزمایش قرار گرفته است. مسئله مورد بررسى از نوع طبقه بندى بوده و هدف تعیین درجات عضویت بافت ها به هریک از طبقات مى باشد. فرسودگى بافت ها در 4 طبقه شامل فرسودگى کم، متوسط، زیاد و بسیار زیاد مورد بررسى قرار گرفته است. تعداد 300 نمونه آموزشى مورد استفاده قرار گرفت که پس از آموزش شبکه تمام داده هاى آموزشى به صورت صحیح و با RMS=0.0045 طبقه بندى گردید. نتایج به دست آمده حاکى از آن است که روش ارائه شده در این تحقیق قابلیت تعمیم به مسائلى که در آن دانش کافى از سیستم هدف در دسترس نمى باشد را داراست و از دقت و تفسیرپذیرى بالایى برخوردار است.
محمدرضا ثروتی؛ فریبا آزاد؛ رضا منصوری
دوره 23، 90-1 ، تیر 1393، ، صفحه 94-105
چکیده
یکی از موقعیت‌هایی که مورد توجه ژئومورفولوژیست‌های کاربردی میباشد، این است که کدام‌یک از رویدادهای ژئومورفولوژیکی اثر مستقیمی بر روی انسان دارند. در این‌جا، بحث به مخاطرات ژئومورفولوژیکی محدود خواهد شد. مخاطرات زمانی روی میدهند که از آستانه پیشی بگیرند. بعضی از مخاطرات مانند تمام زمین‌لرزه‌ها، کاملاً طبیعی هستند، اما برخی ...
بیشتر
یکی از موقعیت‌هایی که مورد توجه ژئومورفولوژیست‌های کاربردی میباشد، این است که کدام‌یک از رویدادهای ژئومورفولوژیکی اثر مستقیمی بر روی انسان دارند. در این‌جا، بحث به مخاطرات ژئومورفولوژیکی محدود خواهد شد. مخاطرات زمانی روی میدهند که از آستانه پیشی بگیرند. بعضی از مخاطرات مانند تمام زمین‌لرزه‌ها، کاملاً طبیعی هستند، اما برخی دیگر از مخاطرات تا حدودی به دلیل فعالیت‌های خود انسان، روی میدهند. در این جا، مخاطرات ژئومورفولوژیکی اصلی توصیف و اثراتی که آنها دارند مشخص خواهند شد. متأسفانه، دامنه گسترده مخاطرات ژئومورفولوژیکی اغلب درک نشده، لذا فهرست مخاطرات ژئومورفولوژیکی، در جدول1 ارایه شده است. همچنین اثرات فاجعه‌آمیزی که آنها میتوانند داشته باشند درک نشده است، بنابراین بلایای طبیعی بزرگ جهان که از حوادث ژئومورفولوژیکی ناشی می‌شوند در جدول2 فهرست شده‌اند. بخش‌های معینی از دنیا از آن جهت که به‌طور غیر معمول تعداد زیادی از مخاطرات ژئومورفولوژیکی طبیعی را تجربه میکنند بداقبال هستند. مخاطرات با دو مبحث اصلی ارتباط پیدا می‌کند. نخست، تعدادی از این مخاطرات برآیند حرکات ساختاری پوسته هستند که در واقع در فاصله زمانی بسیار کوتاهی عمل میکنند: آتشفشان‌ها، زمین‌لرزه‌ها، گسل خوردگی‌ها. دوم و شاید به‌طور جالب‌تر، تعدادی از مخاطراتی که ناشی از عملکرد فرایندهای ژئومورفولوژیکی هستند، در طی دوره‌های زمانی کوتاه- روزها، گاهی اوقات حتی طی ساعت‌ها، روی میدهند. نمونه‌هایی از آنها شامل: سیلاب‌های رودخانه‌ای و دریایی و زمین‌لغزش می‌شود. رویدادها، زودگذر و غیرعادی‌اند و میتوانند به شکل فاجعه‌آمیزی در بیشتر از یک طریق تشریح شوند.
بهروز نصیری؛ زهرا یارمرادی
چکیده
افزایش‌گازهای‌گلخانه‌ای در چند دهه‌اخیر باعث بر هم خوردن تعادل اقلیمی کره زمین شده که به‌آن پدیده تغییر اقلیم اطلاق می‌شود. مهمترین تبعات تغییر اقلیم افزایش دمای متوسط کره زمین، افزایش پدیده‌های حدی‌اقلیمی نظیر سیل، طوفان، تگرگ، امواج گرمایی، افزایش سطح آب دریاها، ذوب شدن یخ های قطبی و سرماهای نابهنگام خواهد بود. استفاده ...
بیشتر
افزایش‌گازهای‌گلخانه‌ای در چند دهه‌اخیر باعث بر هم خوردن تعادل اقلیمی کره زمین شده که به‌آن پدیده تغییر اقلیم اطلاق می‌شود. مهمترین تبعات تغییر اقلیم افزایش دمای متوسط کره زمین، افزایش پدیده‌های حدی‌اقلیمی نظیر سیل، طوفان، تگرگ، امواج گرمایی، افزایش سطح آب دریاها، ذوب شدن یخ های قطبی و سرماهای نابهنگام خواهد بود. استفاده از مدل‌های ریز مقیاس نمایی آماری در برآورد نوسانات اقلیمی، این امکان را فراهم ساخته که بتوان دادههای آب و هوایی را در مقیاس مکانی و زمانی مناسب تولید کرد. چنین قابلیتی کمک شایانی به مطالعه نوسانات اقلیمی در مقیاس محلی و منطقه‌ای کرده است. در این تحقیق کارایی مدل LARS-WG برای تولید و شبیه سازی دادههای روزانه دما، بارش و ساعت آفتابی در استان لرستان با استفاده از پارامترهای آماری MAE, T-STUDENT,MAE,R2 مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفت و تغییرات ناشی از آنها نیز در آینده آشکارشد. نتایج حاصل از آن نشان داد که در سطح اطمینان 99 درصد تفاوت معنی داری بین دادههای واقعی و دادههای حاصل از مدل وجود ندارد و مدل کارایی لازم را در جهت تولید دادههای روزانه داراست. پس از اطمینان از کارایی مدل، از خروجی های مدل HADCM3 استفاده شد و دادههای روزانه دما، تابش و بارش برای دوره پایه (2005-1961)، تحت سه سناریوی A1B(سناریوی حد وسط)، A2(سناریوی حداکثر) و B1 (سناریوی حداقل) شبیه سازی گردید.بر اساس برآورد مدل HADCM3 برای سناریوهای مورد بررسی در دوره‌های آتی، میانگین دمای بیشینه و بارش استان به ترتیب حدود(9/0 تا 03/1 درجه) و(04/12 درصد)افزایش‌و میانگین‌ساعات آفتابی‌حدود6/0 کاهش خواهد یافت.همچنین با وجود تغییرات کمتر دمای بیشینه نسبت به دمای کمینه، افزایش متوسط دمای هوا در این دوره قابل انتظار میباشد. طبق این نتایج شرایط اقلیمی استان لرستان در 50 سال آینده تفاوت محسوسی با شرایط فعلی خواهد داشت و برنامه ریزی‌های بلند مدت و استراتژیک برای مدیریت این شرایط ضروری بنظر می‌رسد.
محمدرحیم رهنماء؛ محمد اجزاشکوهی؛ بهنام عطا
چکیده
توجه به توسعه فیزیکی شهری پایدار، به عنوان یک ضرورت اساسی در برنامه‌های توسعه‌ی شهری، حاکی از اهمیت این موضوع در تقویت جبهه‌های فرهنگی، اجتماعی و کالبدی شهر میباشد. تغییرات پوشش سرزمین و توسعه شهرها سبب تخریب زیستگاه‌های طبیعی و کاهش تنوع زیستی شده است، یکی از روشهای مورد استفاده برنامه‌ریزان جهت کنترل روند تغییرات پوشش سرزمین ...
بیشتر
توجه به توسعه فیزیکی شهری پایدار، به عنوان یک ضرورت اساسی در برنامه‌های توسعه‌ی شهری، حاکی از اهمیت این موضوع در تقویت جبهه‌های فرهنگی، اجتماعی و کالبدی شهر میباشد. تغییرات پوشش سرزمین و توسعه شهرها سبب تخریب زیستگاه‌های طبیعی و کاهش تنوع زیستی شده است، یکی از روشهای مورد استفاده برنامه‌ریزان جهت کنترل روند تغییرات پوشش سرزمین و کاربری اراضی، مدلسازی میباشد. این مطالعه با هدف مدلسازی تغییرات کاربری اراضی شهر گنبدکاووس با استفاده از LCM انجام شد. آشکارسازی تغییرات کاربری اراضی با استفاده از تصاویر ماهواره لندست متعلق به سال‌های 1366، 1379، 1389 و 1393 انجام شد. مدلسازی نیروی انتقال با استفاده از پرسپترون چندلایه شبکه عصبی مصنوعی و 10 متغیر انجام پذیرفت. سپس با استفاده از مدل پیشبینی سخت و دوره واسنجی 1366 تا 1379 مدلسازی برای سال 1389 صورت گرفت و برای ارزیابی با نقشه واقعیت زمینی سال 1389 مورد مقایسه قرار گرفت، در پایان نیز با استفاده از دوره واسنجی 1379 تا 1389 پوشش سرزمین سال 1404 ،1419 و 1429پیشبینی شد. نتایج نشان میدهد در کل دوره مورد مطالعه به ترتیب 32/2858 کاربری شهری و 47/1106 اراضی آبی افزایش داشته و همچنین به ترتیب 77/2331 اراضی بایر و 5/2135 هکتار از وسعت اراضی دیم کاسته شده است. نتایج مدلسازی نیروی انتقال در اکثر زیرمدل‌ها صحت بالایی را نشان میدهد. نتایج مدلسازی با استفاده از زنجیره‌های مارکوف نشان داد که در سال‌های آتی شهر گنبدکاووس توسعه شدیدی خواهد داشت و اغلب به سمت شرق و جنوب خواهد بود، همچنین توسعه در سمت شمال و غرب نیز وجود دارد که در صورت عدم توجه باعث توسعه حاشیه‌نشینی خواهد شد.
پرهام پهلوانی؛ مهدی حسنلو
چکیده
امروزه ترکیب دادهها و تصاویری که از منابع مختلف سنجش از دوری به دست آمدهاند، به عنوان راهحلی بهینه به منظور استخراج اطلاعات بیشتر مطرح است، چرا که این دادهها با دید وسیع خود، رقومی بودن، تهیه بصورت دورهای، اطلاعات مختلفی را در اختیار محققین قرار میدهند. در این راستا، سنجندههای غیرفعال نوری به صورت گسترده در نگاشت ساختارهای افقی مورد ...
بیشتر
امروزه ترکیب دادهها و تصاویری که از منابع مختلف سنجش از دوری به دست آمدهاند، به عنوان راهحلی بهینه به منظور استخراج اطلاعات بیشتر مطرح است، چرا که این دادهها با دید وسیع خود، رقومی بودن، تهیه بصورت دورهای، اطلاعات مختلفی را در اختیار محققین قرار میدهند. در این راستا، سنجندههای غیرفعال نوری به صورت گسترده در نگاشت ساختارهای افقی مورد استفاده قرار میگیرند. دادههای راداری نیز با توجه به این که غالباً مستقل از شرایط جوی و به صورت شبانهروزی امکان جمعآوری دارند و نیز برخی ساختارهای زمینی و اهداف مصنوعی پاسخ ویژهای در فرکانس راداری دارند، تواناییهای تصاویر نوری را تکمیل میکنند. همچنین دادههای هوابرد لیدار نیز میتوانند اندازهگیریهای نمونهای با دقت بسیار بالا از ساختارهای قائم در اختیار قرار دهند. در نتیجه، استفاده همزمان دادههای نوری، راداری و لیدار میتواند اطلاعات بیشتری در کاربردهای متنوع فراهم نماید. در این تحقیق، با بکارگیری همزمان این سه دسته داده سعی بر شناسایی عوارض خاص شهری به شکل بهینه نمودیم. در این راستا، با بکارگیری و تولید توصیفگرهای مختلف (57 توصیفگر) و با استفاده از روشهای استخراج ویژگی (شامل PCA و ICA) و تخمین ابعاد ذاتی دادهها (شاملSML و NWHFC)، فضای بهینهای برای طبقهبندی نظارت شده ایجاد شد. پس از انجام طبقهبندی (روش K-NN) با استفاده از نتایج بدست آمده، توصیفگرهای (لایههای اطلاعاتی) تولید شده برای شناسایی عوارض خاص شهری شامل ساختمانها، راهها و پوشش گیاهی براساس دقت کلاسهبندی بدست آمده و گروهبندی شدند. نتایج عددی بدست آمده حاکی از کارایی بالای رویه پیشنهادی و نیز روشهای بکارگرفته شده تخمین بعد ذاتی و استخراج ویژگی است.
سحرناز شکوهی زادگان؛ حسن خسروی؛ حسین آذرنیوند؛ غلامرضا زهتابیان؛ بهزاد رایگانی
چکیده
بیابان‌زاییپسازدوچالشتغییراقلیموکمبودآب‌شیرین،سومینچالشمهمجامعهجهانیدرقرنبیستویکم میباشد، کهبهعنوانیکیازبارزترینوجوهتخریبمحیط زیستوانهداممنابعطبیعیدرجهان مطرحگردیده است. این پدیدهباتأثیربرپوشش گیاهی،آبوخاک، عامل جدّی تهدید کننده پارک‌های ملی در مناطق خشک و نیمه‌خشک از جمله ایران است.اقداماتاجرایی دررابطهباکنترلبیابان‌زاییبایدمتکیبرشناختوضعیتفعلیبیابانی ...
بیشتر
بیابان‌زاییپسازدوچالشتغییراقلیموکمبودآب‌شیرین،سومینچالشمهمجامعهجهانیدرقرنبیستویکم میباشد، کهبهعنوانیکیازبارزترینوجوهتخریبمحیط زیستوانهداممنابعطبیعیدرجهان مطرحگردیده است. این پدیدهباتأثیربرپوشش گیاهی،آبوخاک، عامل جدّی تهدید کننده پارک‌های ملی در مناطق خشک و نیمه‌خشک از جمله ایران است.اقداماتاجرایی دررابطهباکنترلبیابان‌زاییبایدمتکیبرشناختوضعیتفعلیبیابانی شدنوشدتآنباشد. در این پژوهش به منظور ارزیابی و پایش بیابان‌زایی پارک ملی بمو- شیراز، روند تغییرات سالانه پوشش گیاهی در بازه زمانی(2014-2000) مورد بررسی قرار گرفت. فرضبرایناستکهباتحلیلسری‌‌هایزمانیبلندمدتداده‌‌هایماهواره‌ای و با استفاده از شاخص‌های پوشش گیاهی (NDVI و (EVI، می‌توان چنین تغییراتی را پایش نمود. لذا در این پژوهش، پروفیل و نقشهتغییرات سالانه مقادیر NDVI و EVIدر طی14 سال، بااستفادهازمحصول MOD13A1 سنجندهMODISماهواره Terra سیستم Aqua،در محیط نرم‌افزاری IDRISI Selva تهیه و مورد تحلیل قرارگرفت. در نهایت با به‌کارگیری منطق فازی، پروفیل و نقشه شدت بیابان‌زایی در بازه زمانی مذکور، تهیه گردید. نتایج به دست آمده نشان دهنده تخریب پوشش‌گیاهی وافزایش شدت بیابان‌زایی در قسمت شمال غربی است. این تخریب شکل جدیدی از بیابان‌زایی به نام بیابان‌زایی تکنوژنیکی میباشد که دلیل آن احداث شهر جدید صدرا در قسمت شمال غربی و غرب این پارک بوده‌است به طوریکه با احداث شهر صدرا در محدوده غربی این پارک، عملاً حفاظت از این قسمت نا ممکن گردیده‌است.
حسین حاتمی نژاد؛ یعقوب ابدالی؛ سارا الله قلیپور
چکیده
امروزه در پی تغییرات سریع شهرها، بخشی از بافت‌های شهری به علت فرسودگی و ناکارآمدی نتوانسته‌اند ارتباطی مناسب با محیط خود و خدمات‌دهی به بهره‌برداران برقرار کنند. وجود سطح گسترده بافت فرسوده یکی از مهمترین چالش‌های مدیران شهری، شهرسازان و معماران میباشد، زیرا عدم توجه به این بافت‌ها موجب زوال شهر و توسعه ناهمگون آن وایجاد ...
بیشتر
امروزه در پی تغییرات سریع شهرها، بخشی از بافت‌های شهری به علت فرسودگی و ناکارآمدی نتوانسته‌اند ارتباطی مناسب با محیط خود و خدمات‌دهی به بهره‌برداران برقرار کنند. وجود سطح گسترده بافت فرسوده یکی از مهمترین چالش‌های مدیران شهری، شهرسازان و معماران میباشد، زیرا عدم توجه به این بافت‌ها موجب زوال شهر و توسعه ناهمگون آن وایجاد شهرهایی نوپا در حاشیه شهر قدیمی می‌گردد. منطقه یک شهر اهواز به این علت که بخش قابل توجهی از مشکلات شهر اهواز در این منطقه نمود عینی یافته است و بخش مرکزی به دلیل گستردگی بیش از حد بافت فرسوده و روند فرسودگی شدید در آن، به عنوان قلمرو مورد پژوهش انتخاب شد. پژوهش حاضر به لحاظ هدف توسعه‌ای- کاربردی و از لحاظ روش‌شناسی توصیفی- تحلیلی مبتنی بر مطالعات کتابخانه‌ای وبررسی‌های میدانی است. برای دستیابی به اهداف تحقیق، شاخص‌های اسکلت ساختمان، جنس مصالح، تعداد طبقات و قدمت ساختمان استخراج شد. برای کشف روند الگوها از ابزار Regression و برای وزن دهی به لایه‌ها در دادههای فضایی از روش خود همبستگی فضایی موجود در نرم‌افزار Geoda استفاده شد. همچنین برای بررسی آسیب‌پذیری بافت فرسوده از روش ([1]Aneslin Local Morans) از ابزار sisylanA reiltuO & retsulC از مجموعه ابزارهای موجود در slooT scitsitatS laitapS مربوط به نرم‌افزار SIG crA استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشان میدهد 38/54 درصد مساحت در بازه آسیب‌پذیری متوسط تا زیاد قرار دارد و گویای این است که بخش زیادی از بافت فرسوده در محدوده مرکزی شهر اهواز به نوعی نیازمند برنامه‌ریزی پدافند غیرعامل میباشد. [1]- انسلین محلی موران
محمد جعفری؛ محمد سلمانی مقدم
چکیده
درحال حاضر صنعت گردشگری یکی از منابع مهم تولید درآمد، اشتغال و ایجاد زیر ساخت‌ها برای نیل به توسعه پایدار محسوب می‌شود. استان اردبیل یکی از مناطق زیبای گردشگری شمال غرب کشور ما است که در چهار فصل سال مورد توجه گردشگران بسیار است. این استان از قابلیت‌ها وتوانمندی‌های زیادی برای ایجاد و توسعه گردشگری برخوردار است. یکی از نیاز‌های ...
بیشتر
درحال حاضر صنعت گردشگری یکی از منابع مهم تولید درآمد، اشتغال و ایجاد زیر ساخت‌ها برای نیل به توسعه پایدار محسوب می‌شود. استان اردبیل یکی از مناطق زیبای گردشگری شمال غرب کشور ما است که در چهار فصل سال مورد توجه گردشگران بسیار است. این استان از قابلیت‌ها وتوانمندی‌های زیادی برای ایجاد و توسعه گردشگری برخوردار است. یکی از نیاز‌های مهم واساسی به منظور توسعه قابلیت‌ها وتوانمندی‌های گردشگری منطقه، برخورداری از اقلیم مناسب گردشگری میباشد. آگاهی از وضعیت اقلیمی و زمان‌های مساعد برای گردشگری، از مهمترین نیاز‌های گردشگران است. یکی از متداول ترین شاخص‌های اقلیم گردشگری شاخص TCI میباشد.
در این پژوهش به منظور‌ارزیابی شرایط اقلیم‌گردشگری‌وجاذبه‌های اقلیمی استان‌اردبیل از نقطه نظر‌گردشگری، ازشاخص اقلیم گردشگری TCI وداده‌های اقلیمی چهار ایستگاه سینوپتیک استان استفاده شده است. بدین منظور ابتدا آمار هفت پارامتر اقلیمی موردنیاز به صورت ماهانه‌از ایستگاههای سینوپتیک استان دربازه زمانی 15ساله (2010-1996)استخراج شد. پس از استخراج آمار، پایگاه اطلاعاتی مربوطه تشکیل و برپردازش آنها با استفاده از شاخص TCI اقدام گردید. سپس با بهره‌گیری از نرم‌افزار GIS در میان‌یابی، تعمیم دادههای نقطه‌ای به پهنه‌ای و ترکیب نقشه‌ها، زمان مساعد جهت حضور‌گردشگران در استان اردبیل‌مشخص‌شد.
نتایج پژوهش نشان داد که ماه‌های اردیبهشت، خرداد، تیر، مرداد، شهریور، مهروآبان با رتبه‌های خوب، خیلی‌خوب، عالی و ایده‌آل بهترین شرایط رابرای حضور گردشگران دراستان دارامی باشد. درماه‌های فروردین، آذر، دی ،بهمن و اسفند که برابر با ماه‌های سرد سال است، شرایط نامطلوب آسایش زیست اقلیمی درمنطقه حاکم بوده واستان وضعیت مناسبی برای حضور گردشگران ندارد.
احمدرضا قاسمی؛ مرتضی موگویی
چکیده
استان چهارمحال بختیاری تأمین کننده اصلی آب برای دو استان خوزستان و اصفهان میباشد و همواره بحث انتقال آب بین حوضه‌ای برای این دو استان مطرح بوده است. علیرغم این تاکنون مطالعه جامعی برروی تغییرات دبی رودخانه‌های این استان انجام نشده است تا بتوان درباره آینده انتقال آب قضاوت درستی انجام داد. بر همین اساس تحقیق حاضر با هدف بررسی تغییرات ...
بیشتر
استان چهارمحال بختیاری تأمین کننده اصلی آب برای دو استان خوزستان و اصفهان میباشد و همواره بحث انتقال آب بین حوضه‌ای برای این دو استان مطرح بوده است. علیرغم این تاکنون مطالعه جامعی برروی تغییرات دبی رودخانه‌های این استان انجام نشده است تا بتوان درباره آینده انتقال آب قضاوت درستی انجام داد. بر همین اساس تحقیق حاضر با هدف بررسی تغییرات دبی 12 رودخانه مهم استان چهارمحال و بختیاری انجام گرفت. برای بررسی نوع تغییرات زمانی دبی از روش من- کندال و جهت تعیین شدت یا مقدار تغییرات دبی از روش تخمین گر سن استفاده شد. همچنین با استفاده از روش پتیت وقوع سال تغییر ناگهانی در سری‌های زمانی دبی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که در مقیاس فصلی و سالانه دبی در تمام ایستگاه‌ها دارای روند کاهشی میباشد. مقدار کاهش در مقیاس سالانه بین 8/0 متر مکعب بر ثانیه در ایستگاه گردبیشه تا 17 متر مکعب بر ثانیه در ایستگاه بهشت آباد متغیر است. در مقیاس فصلی نیز نتایج حاکی از کاهش معنی‌دار دبی در تمام ایستگاههای مورد بررسی در فصل تابستان است در حالی که در فصل زمستان به جز در دو ایستگاه سولگان و ده‌چشمه، در بقیه روند معنی‌داری مشاهده نشد. نتایج آزمون پتیت نشان داد که در اغلب ایستگاه‌ها سال تغییر ناگهانی (معنی‌دار از نظر آماری) در سری‌های زمانی دبی در اوایل دهه 1370 اتفاق افتاده است. همچنین تحلیل دبی‌های فرین این رودخانه‌ها نشان داد که علاوه بر میانگین، مقادیر کمینه و بیشینه دبی نیز دچار افت شدید شده‌اند.
فاطمه فیروزی؛ تقی طاوسی؛ پیمان محمودی
چکیده
هدفی که این مطالعه در پی دست یافتن به آن است واکنش دو شاخص پوشش گیاهی NDVI و EVI به خشکسالی‌ها و ترسالی‌ها در یکی از دشت‌های خشک ایران یعنی دشت سیستان در شمال استان سیستان و بلوچستان است. برای بررسی حساسیت این دو شاخص به خشکسالی‌ها و ترسالی‌ها به دو پایگاه داده‌ای مختلف نیاز بود. اول پایگاه تصاویر NDVI وEVI سنجنده مادیس ماهواره ترا برای ...
بیشتر
هدفی که این مطالعه در پی دست یافتن به آن است واکنش دو شاخص پوشش گیاهی NDVI و EVI به خشکسالی‌ها و ترسالی‌ها در یکی از دشت‌های خشک ایران یعنی دشت سیستان در شمال استان سیستان و بلوچستان است. برای بررسی حساسیت این دو شاخص به خشکسالی‌ها و ترسالی‌ها به دو پایگاه داده‌ای مختلف نیاز بود. اول پایگاه تصاویر NDVI وEVI سنجنده مادیس ماهواره ترا برای ماه‌های آوریل، می و ژوئن برای دوره زمانی 2014-2000 و دوم پایگاه دادههای روزانه بارش ایستگاه هواشناسی همدید زابل برای یک دوره آماری 30 ساله (2014- 1985) که از اداره کل هواشناسی استان سیستان و بلوچستان اخذ شد. بعد از اخذ دادهها، نقشه‌های پویایی پوشش گیاهی حاصل از پردازش تصاویر سنجنده MODIS ماهواره ترا به تفکیک برای ماه‌های آوریل، می و ژوئن با استفاده از دو شاخص NDVI و EVI برای منطقه مورد مطالعه تهیه شدند. برای شناسایی فراوانی درجات مختلف خشکسالی‌ها و ترسالی‌های دشت سیستان نیز از شاخص خشکسالی مؤثر (EDI) استفاده شد. نتایج نشان داد که در سال نمونه خشک (2011-2010) تفاوت قابل‌توجه بین این دو شاخص در طبقه پوشش گیاهی نرمال مشاهده شد. شاخص EVI، مساحت این طبقه را در این سال خشک حدود 12 درصد نشان داد در حالی که شاخص NDVI برای این طبقه هیچ مساحتی را قائل نبوده است. درحالی‌که در زمان ترسالی (2006-2005) شاخص EVI مقداری نتایج بهتری را در اختیار گذاشته است. شاخص EVI برای طبقه نرمال مساحت 20 درصدی را نشان داد و برای طبقه پراکنده 10 درصد از کل مساحت منطقه را دارای پوشش گیاهی تنک و پراکنده نشان داد. در مجموع می‌توان نتیجه گرفت که شاخص NDVI شاخص بسیار مناسب‌تری برای پویایی پوشش گیاهی در دشت‌هایی مانند دشت سیستان میباشد که حیات آنها نه به بارش بلکه به آب جاری در رودخانه متکی است. شاخص EVI نیز با توجه به ماهیت محاسباتی آن برای مناطقی که پوشش گیاهی آنها متراکم‌تر است بهتر جواب میدهد. علاوه بر این بازدیدهای میدانی هم که از دشت صورت گرفت و با نوع طبقه پوشش گیاهی که از تصاویر سنجنده MODIS به دست آمد حکایت از بهتر بودن شاخص NDVI در مقایسه با شاخص EVI برای این نوع از دشت‌ها دارد.
حسین نظم فر؛ سعیده علوی
چکیده
زلزله مخرب‌ترین و شایع‌ترین سانحه طبیعی است که از گذشته تاکنون بیشترین آسیب جانی و مالی را بر شهرهای ایران وارد نموده است. منطقه 9 شهرداری تهران به دلیل فرسودگی شدید بافت مسکونی، نزدیکی به گسل شمال تهران و وجود کاربری‌های صنعتی، منطقه‌ای با آسیب‌پذیری بالا در برابر زلزله است. ضروریست جهت کاهش خسارات ناشی از زلزله در این منطقه قبل ...
بیشتر
زلزله مخرب‌ترین و شایع‌ترین سانحه طبیعی است که از گذشته تاکنون بیشترین آسیب جانی و مالی را بر شهرهای ایران وارد نموده است. منطقه 9 شهرداری تهران به دلیل فرسودگی شدید بافت مسکونی، نزدیکی به گسل شمال تهران و وجود کاربری‌های صنعتی، منطقه‌ای با آسیب‌پذیری بالا در برابر زلزله است. ضروریست جهت کاهش خسارات ناشی از زلزله در این منطقه قبل از ایجاد بحران، پهنه‌های آسیب‌پذیر مشخص و تمهیدات لازم انجام شود. در این راستا هدف اصلی پژوهش ارزیابی آسیب‌پذیری ساختمان‌های شهری در برابر شدت‌های مختلف زلزله میباشد. برای رسیدن به این هدف، 10 شاخص با استفاده از فرایند تحلیل شبکه‌ای (ANP) وزن‌دهی و نتایج حاصل از آن روی لایههای مورد بررسی در محیط GIS اعمال و نهایتاً با تلفیق لایههای مورد بررسی نقشه آسیب‌پذیری کلی منطقه تهیه گردید. مدل بکاربرده شده برای استانداردسازی لایه‌ها فازی (Fuzzy) میباشد. در مرحله بعدی جهت پیشبینی میزان آسیب وارده به ساختمان‌های شهری، سناریوهای زلزله در شدت‌های مختلف 6، 7 و 8 مرکالی اصلاح‌شده، طراحی و بر روی نقشه آسیب‌پذیری کلی منطقه اعمال شد. درنهایت براساس نتایج حاصل میزان آسیب‌پذیری ساختمانها در 5 گروه آسیب‌پذیری خیلی کم، کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد طبقهبندی شدند. نتایج پژوهش نشان میدهد که میزان آسیب‌پذیری ساختمان‌های شهری در دامنه‌های آسیب‌پذیری خیلی کم، کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد، در زلزله با شدت 6 مرکالی اصلاح‌شده به ترتیب 26، 56، 17، 1 و 0 درصد، در زلزله‌ای با شدت 7 مرکالی اصلاح‌شده به ترتیب 21، 10، 52، 16 و 1 درصد و در زلزله‌ای با شدت 8 مرکالی اصلاح‌شده به ترتیب 7، 4، 10، 61 و 18 درصد میباشد.
علی اکبر رسولی؛ علی محمد خورشید دوست؛ مجتبی فخاری واحد
چکیده
آذرخش یکی از جذاب‌ترین پدیده‌های آب و هوایی است که هنوز به طور کامل درک نشده استودر انواع ابر به زمین، ابر به ابر و درون ابر رخ میدهد. آذرخش نوع ابر به زمین از جمله مهمترین علل مرگ و میر ناشی از عوامل آب و هوایی استوعلاوه بر خسارات مالی، سالانه در حدود 2000 نفر بر اثر این پدیده جان خود را از دست میدهند. در این پژوهش با استفاده از دادههای ...
بیشتر
آذرخش یکی از جذاب‌ترین پدیده‌های آب و هوایی است که هنوز به طور کامل درک نشده استودر انواع ابر به زمین، ابر به ابر و درون ابر رخ میدهد. آذرخش نوع ابر به زمین از جمله مهمترین علل مرگ و میر ناشی از عوامل آب و هوایی استوعلاوه بر خسارات مالی، سالانه در حدود 2000 نفر بر اثر این پدیده جان خود را از دست میدهند. در این پژوهش با استفاده از دادههای سنجنده LIS پراکنش، تراکم و چرخه روزانه رعد و برق‌ها بررسی شد و رابطه فراوانی رعد و برق‌ها با ارتفاع از تراز دریا مورد آزمون قرار گرفت. برای بررسی توزیع آماری دادهها از شاخص نزدیکترین همسایه و برای نشان دادن توزیع فضایی دادهها از تابع تراکم کرنل در نرم افزارGIS استفاده شد. رابطه رعد و برق‌ها با ارتفاع، به روش گرافیکی و رگرسیون چند جمله‌ای بررسی شد. نتایج این پژوهش نشان داد که بیشینه فراوانی رعد و برق‌ها در ماه‌های مارس تا آگوست رخ میدهد. همچنین بررسی تغییرات روزانه نشان داد که از ساعت 13تا 16به وقت محلی فعالیت‌های رعد و برقی به صورت معنی داری افزایش می‌یابد. نتایج شاخص‌های نزدیکترین همسایه و تابع تراکم کرنل نشان داد که پراکنش دادهها از الگوی خوشه‌ای پیروی می‌کندوپراکنش فضایی دادهها طوری است که در دامنه‌های جنوبی ناهمواری‌های جنوبی این منطقه فراوانی رعد و برق‌ها بیشتر است. رابطه فراوانی رعد و برق‌ها با ارتفاع نیز نشان داد که بیشینه فراوانی رعد و برق‌ها در دامنه‌های جنوبی و قبل از رسیدن به قله اصلی و در ارتفاع بین 700 تا 1200 متر قرار دارد.
بختیار فیضی زاده؛ خلیل دیده بان؛ خلیل غلام نیا
چکیده
دمای سطح زمین یکی از معیارهای مهم در برنامه‌ریزی ناحیه‌ای و منطقه‌ای میباشد. دمای سطح زمین در بسیاری از برنامه‌های کاربردی محیط زیست، کشاورزی، هواشناسی و سایر پروژه‌ها میتواند مورد استفاده واقع شود.با توجه به محدودیت ایستگاههای هواشناسی، سنجش از دور میتواند به عنوان پایه و اساس بسیاری از دادههای هواشناسی مورد استفاده ...
بیشتر
دمای سطح زمین یکی از معیارهای مهم در برنامه‌ریزی ناحیه‌ای و منطقه‌ای میباشد. دمای سطح زمین در بسیاری از برنامه‌های کاربردی محیط زیست، کشاورزی، هواشناسی و سایر پروژه‌ها میتواند مورد استفاده واقع شود.با توجه به محدودیت ایستگاههای هواشناسی، سنجش از دور میتواند به عنوان پایه و اساس بسیاری از دادههای هواشناسی مورد استفاده قرار گیرد. یکی از مهمترین جنبه‌های کاربردی سنجش از دور در مطالعات اقلیم‌شناسی برآورد دمای سطح زمین میباشد. در این راستا، الگوریتم پنجره مجزا به عنوان یک روش مؤثر در استخراج دمای سطح زمین محسوب می‌شود؛ که براساس منابع علمی بیشترین دقت را ارائه میدهد. در این پژوهش از تصاویر چند طیفی و حرارتی ماهواره لندست8 برای برآورد دمای زمین در حوضه آبریز مهاباد استفاده شده است. برای نیل به هدف، بعد از انجام تصحیحات رادیومتریک نسبت به مدلسازی و تجزیه و تحلیل تصاویر اقدام شد. بطوری که شاخص پوشش گیاهی، کسری پوشش گیاهی، دمای روشنایی ماهواره، قابلیت انتشار سطح زمین، ستون بخار آب که از معیارهای مؤثر در برآورد دمای سطح زمین با روش الگوریتم پنجره مجزا می‌باشند، با انجام محاسبه روابط ریاضی مقادیر لازم برای محاسبه دمای سطح زمین بدست آمدند.در نهایت دمای سطح زمین با دقت معادل 4/1 درجه سانتیگراد برآورد شد. مناطق با پوشش گیاهی زیاد و پوشیده از آب (سد) دمای کم و مناطق با پوشش گیاهی کم و خاک لخت دمای بالایی را نشان میدهند که همه در تغییرات دمایی منطقه مورد مطالعه مؤثر می‌باشند. نتایج تحقیق بیانگر این مهم است که روش الگوریتم پنجره مجزا نتایج قابل اعتماد و مطمئنی را در برآورد دمای سطح زمین ارائه میدهد که میتواند در مطالعات زیست محیطی و علوم زمین مورد استفاده قرار گیرد.
ناصر شفیعی ثابت؛ علیرضا شکیبا؛ اشکان محمدی
چکیده
مدل سازی تغییرات کاربری اراضی، ابزاری ضروری برای تجزیه و تحلیل‌های محیط زیستی، برنامه‌ریزی و مدیریت محسوب می‌گردد. در حال حاضر آشکار سازی و مدلسازی تغییرات کاربری اراضی با استفاده از تصویر ماهواره‌ای ابزاری سودمند برای درک تغییرات زیست محیطی در رابطه با فعالیت‌های انسانی به حساب می‌آیند. ناحیه مورد مطالعه یکی ازمناطق ایران ...
بیشتر
مدل سازی تغییرات کاربری اراضی، ابزاری ضروری برای تجزیه و تحلیل‌های محیط زیستی، برنامه‌ریزی و مدیریت محسوب می‌گردد. در حال حاضر آشکار سازی و مدلسازی تغییرات کاربری اراضی با استفاده از تصویر ماهواره‌ای ابزاری سودمند برای درک تغییرات زیست محیطی در رابطه با فعالیت‌های انسانی به حساب می‌آیند. ناحیه مورد مطالعه یکی ازمناطق ایران است که هدف تجاوزساخت و ساز‌های بی رویه و بدون برنامه قرار گرفته است. توسعه شهری و رشد جمعیت منجر به تغییرات الگوی فضایی شده و کاربری بخش زیادی از منابع طبیعی را تحت تأثیر قرار داده است. در این تحقیق از تصاویر ماهواره لندست در سال‌های ۱۹۸۶، ۲۰۰۲، ۲۰۱۸ برای طبقهبندی و آشکارسازی تغییرات کاربری اراضی استفاده شده است.پس از رفع خطاهای تصاویر ماهواره‌ای چهار کلاس عارضه، ساخت و ساز مسکونی و غیر مسکونی، پوشش گیاهی، کوه و مرتع و راه، جهت بررسی تغییرات در نظر گرفته شد. عملیات میدانی و برداشت عوارض نمونه، با گیرنده‌های GPS دو فرکانسه در محدوده مورد مطالعه انجام شد. سپس این عوارض به نرم افزار معرفی و با روش ماشین‌های بردار پشتیبان[1] طبقهبندی روی تصاویر سه دوره انجام و میانگین دقت کلی و میانگین ضریب کاپا [2] در این روش به ترتیب ۶۲ /۹۶% ، ۳۳/۸۵% محاسبه گردید. بیشترین تغییرات مربوط به کلاس کاربری‌های مسکونی و غیر مسکونی و راه میباشد. بیش ترین تغییرات مربوط به ساخت و ساز مسکونی ۰۶/۹ درصد و راه ۱ درصد میباشد، که این روند رو به افزایش سبب کاهش دو کلاس عارضه کوه و مرتع و پوشش گیاهی به ترتیب به میزان ۰۷/۹ و۱/۰ درصد شده است. در ناحیه مورد مطالعه اکثر پوشش‌های گیاهی و زمین‌های کشاورزی تبدیل به شهرک‌های صنعتی و ویلاهای تفریحی شده است. در راستای چنین تغییراتی زنجیره مارکوف توانایی خوبی برای پیشبینی احتمال تغییرات را دارد و بر پیش بینی‌های تغییرات کاربری اراضی متمرکز است در حالی که اتوماتای سلولی به عنوان یک روش قدرتمند در تشخیص تغییرات مؤلفه مکانی فضایی است. به این منظور جهت پیشبینی تغییرات در کمیت و فضا از مدل ترکیبی زنجیره مارکوف و سلول‌های خودکار استفاده گردید و نقشه کاربری اراضی برای سال ۲۰۵۰ شبیه سازی شد. نتایج نشان داد که مدل‌های مارکوف اطلاعات مفیدی در اختیار ما قرار میدهد که میتواند برای برنامه ریزی کاربری اراضی در آینده مفید واقع شود. [1]- SVM [2]- Overall Accuracy
یعقوب نیازی؛ علی طالبی؛ محمد حسین مختاری؛ مجید وظیفه دوست
چکیده
در سال های اخیر مقوله خشکسالی به یک معضل جهانی به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک جهان تبدیل شده است. بدون شک شناسایی و پایش خشکسالی را می توان گامی مهم در جهت مبارزه و کاهش خسارات ناشی از آن دانست. رطوبت خاک و تغییرات زمانی و مکانی آن یکی از مهمترین متغیرهای محیطی است که به دلیل اندازه گیری های دشوار، پرهزینه و وق تگیر میدانی، ...
بیشتر
در سال های اخیر مقوله خشکسالی به یک معضل جهانی به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک جهان تبدیل شده است. بدون شک شناسایی و پایش خشکسالی را می توان گامی مهم در جهت مبارزه و کاهش خسارات ناشی از آن دانست. رطوبت خاک و تغییرات زمانی و مکانی آن یکی از مهمترین متغیرهای محیطی است که به دلیل اندازه گیری های دشوار، پرهزینه و وق تگیر میدانی، تاکنون به طور گسترده در شاخص های خشکسالی استفاده نشده است. در سال های اخیر با رشد فزاینده پایگاه های داده جهانی مبتنی بر برآوردهای ماهواره ای و همچنین افزایش توانایی های سخت افزاری و نرم افزاری در مدل سازی فرایندهای پیچیده حاکم بر بیلان آب در سطح زمین، کوشش زیادی به منظور استفاده مناسب از این ابزارهای نوین جهت کاهش مشکلات موجود در این زمینه به عمل آمده است. تحقیق حاضر، یک روش جدید برای پایش سیر تکاملی و شدت خشکسالی با شاخص خشکسالی مبتنی بر رطوبت خاک حاصل از سیستم جهانی تلفیق اطلاعات زمینی(GLDAS-SMDI)ارائه میدهد شاخص فوق براساس این واقعیت استوار است که رطوبت خاک، فراسنجی تعیین کننده در بسیاری از فرایندهای پیچیده زیست - محیطی محسوب می گردد که نقش مهمی در وقوع خشکسالی دارد. در این تحقیق، از خروجی رطوبت خاک حاصل از سیستم جهانی تلفیق اطلاعات زمینی جهت تهیه نقشه توزیع مکانی خشکسالی در طی دوره آماری 2004-2001 در محدوده ایران مرکزی استفاده شده است. ارزیابی دقت این شاخص با استفاده از معیارهای ارزیابی RوRMSEدرمقایسه با نقشه توزیع مکانی خشکسالی مبتنی بر شاخص SPIحاصل از دادههای بارش ماهانه 50 ایستگاه سینوپتیک انجام گرفته است. نتایج حاصل از بررسی معیارهای ارزیابی نشان داد که شدت خشکسالی برآورد شده به وسیله شاخص GLDAS-SMDIازهمبستگی معنی‌داری با نقشه شدت خشکسالی SPI درسطح اطمینان 95%برخوردار بوده است. ازاین‌رو شاخص خشکسالی GLDAS-SMDIبه خوبی میتواند در سیستمهای هشدار سریع خشکسالی مورد استفاده قرار گیرد.
محمدمهدی خوشگفتار؛ مهدی آخوندزاده هنزائی؛ ایمان خسروی
چکیده
خشکسالی پدیدهای طبیعی، تکراری و موقتی است که به سبب بارش اندک رخ می دهد و تقریباً تمامی مناطق اقلیمی جهان را تحتتأثیر خود قرار می دهد، بویژه مناطق نیمه خشک که بدلیل میزان پائین بارش سالانه و حساسیت به تغییرات اقلیمی مستعد وضعیت خشکسالی می باشند. خشکسالی می تواند بر سلامت انسان ها و همچنین وضعیت اقتصادی و سیاسی جامعه تأثیرگذار باشد. ...
بیشتر
خشکسالی پدیدهای طبیعی، تکراری و موقتی است که به سبب بارش اندک رخ می دهد و تقریباً تمامی مناطق اقلیمی جهان را تحتتأثیر خود قرار می دهد، بویژه مناطق نیمه خشک که بدلیل میزان پائین بارش سالانه و حساسیت به تغییرات اقلیمی مستعد وضعیت خشکسالی می باشند. خشکسالی می تواند بر سلامت انسان ها و همچنین وضعیت اقتصادی و سیاسی جامعه تأثیرگذار باشد. اطلاعات در مورد شدت، طول مدت و پوشش مکانی خشکسالی می تواند به کارشناسان درخصوص کاهش آسیب پذیری مناطقی که تحت تأثیر خشکسالی هستند، کمک کند. یکی از چالش های اصلی در مدل سازی خشکسالی در ایران که در بخش خشک کره زمین واقع شده است، عدم وجود داده های هواشناسی بلند مدت برای اکثر مناطق کشور می باشد. داده های سنجش از دوری می توانند اطلاعاتی را در خصوص وضعیت پوشش گیاهی در اختیار قرار دهند. در این مقاله مدل های آماری خطی اتورگرسیو- میانگین متحرک تجمعی (ARIMA) ومدلشبکهعصبیبرایمدل سازیخشکسالیبراساسداده هایسنجشازدوریمورداستفادهقرارگرفتهاست. بههمینمنظور،شاخصبارشاستانداردسازیشده (SPI) بااستفادهازداده هایهواشناسیبهعنوانمیزانشدتخشکسالیمورداستفادهقرارگرفت. تعدادیازویژگی هاشاملشاخصاختلافنرمالشدهپوششگیاهی (NDVI)،شاخصوضعیتپوششگیاهی (VCI) وشاخصپوششگیاهی- دمایی (TVX) کهازتصاویرMODIS استخراج شده است، بکار برده شدند. با استفاده از مدل ها، شاخص های بدست آمده مدل سازی شدند و خطاهای RMSEوMAE برای آنها محاسبه گردید. سپس همبستگی میان شاخص های سنجش از دوری NDVI، TVXوVCI و شاخص هواشناسیSPI بررسی شده و به ترتیب مقادیر 0546/0، 1475/0 و 0519/0 بدست آمد. در این میان، شاخص هایTVXو NDVI دارای بیشترین همبستگی با داده های SPI بودند. بنابراین ازشاخص های TVX،NDVI به همراه شاخص SPI می توان در پیش بینی وضعیت خشکسالی در منطقه مورد پژوهش استفاده نمود.
جواد جاودان؛ محمد حسین رضائی مقدم؛ یوسف عبادی
چکیده
دمای سطحی زمین یکی از کلیدی‌ترین پارامترهای مورد نیاز مطالعات محیطی مختلف در مقیاس‌های محلی تا جهانی میباشد. با توجه به محدودیت‌های ایستگاههای هواشناسی، سنجش از دور حرارتی افق جدیدی برای کسب این نوع اطلاعات باز کرده است. اخیراً با پرتاب موفقیت‌آمیز ماهواره لندست 8 که دارای دو باند حرارتی است، امکان خوبی برای برآورد دمای سطح ...
بیشتر
دمای سطحی زمین یکی از کلیدی‌ترین پارامترهای مورد نیاز مطالعات محیطی مختلف در مقیاس‌های محلی تا جهانی میباشد. با توجه به محدودیت‌های ایستگاههای هواشناسی، سنجش از دور حرارتی افق جدیدی برای کسب این نوع اطلاعات باز کرده است. اخیراً با پرتاب موفقیت‌آمیز ماهواره لندست 8 که دارای دو باند حرارتی است، امکان خوبی برای برآورد دمای سطح زمین با استفاده از فناوری سنجش از دور حرارتی فراهم شده است. روشهای زیادی برای محاسبه دمای سطحی زمین گسترش پیدا کرده است ولی با توجه به گزارش‌هایی مبنی بر وجود عدم قطعیت قابل توجه در کالیبراسیون باند 11 سنجنده TIRS ماهواره لندست 8، کماکان گسترش روشهای مبتنی بر یک باندحرارتی ضروری به نظر می‌آید. در این مطالعه، روش پنجره یکتا که سه پارامتر اساسی آن قابلیت انتشار زمینی، قابلیت عبور اتمسفری و میانگین دمای مؤثر هوا می‌باشند، برای ماهواره لندست 8 بهینه شده و تحت الگوریتمی خودکار در محیط نرم افزار MATLAB ارائه شده است. این الگوریتم با کمترین مداخله کاربر، در کمترین زمان در مقایسه با روشهای رایج و با دقت قابل قبولی دمای سطحی زمین را برآورد می‌کند. پس از اعمال الگوریتم بر روی تصاویر ماهواره‌ای مربوط به منطقه مورد مطالعه در 28 تیرماه 1395، دمای سطحی پایین‌تر مناطق با پوشش گیاهی نسبت به زمین‌های بایر و مناطق شهری با دقت 1/2 درجه سانتی گراد قابل مشاهده است.
اطلاعات جغرافیایی
نرگس اسکندر شکوهی؛ رضا ذاکری نژاد
چکیده
امروزه گردشگری یکی از منابع اصلی درآمد ملی کشورهای توسعه‌یافته و برخی کشورهای درحال‌توسعه را تشکیل میدهد. ایران نیز به لحاظ شرایط و ویژگی‌های اکولوژیکی متنوع توان بسیار بالایی در جذب توریست دارد. بطور خاص شهرک توریستی نمک‌آبرود به دلیل برخورداری از سه پهنه اکولوژیکی مهم (کوهپایه، جلگه و ساحل) در سال‌های اخیر به عنوان یک مقصد ...
بیشتر
امروزه گردشگری یکی از منابع اصلی درآمد ملی کشورهای توسعه‌یافته و برخی کشورهای درحال‌توسعه را تشکیل میدهد. ایران نیز به لحاظ شرایط و ویژگی‌های اکولوژیکی متنوع توان بسیار بالایی در جذب توریست دارد. بطور خاص شهرک توریستی نمک‌آبرود به دلیل برخورداری از سه پهنه اکولوژیکی مهم (کوهپایه، جلگه و ساحل) در سال‌های اخیر به عنوان یک مقصد گردشگری جذاب پیشرفت زیادی داشته است. در این مطالعه توان اکولوژیکی شهرک نمک‌آبرود با روش تحلیل سلسله‌مراتبی (AHP) و سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) در هشت لایه شامل شیب، جهت شیب، ارتفاع از سطح دریا، میزان بارش های سالیانه، فاصله از شبکه راهها، میزان دمای سالانه، کاربری اراضی و حوضه‌های آبریز مورد بررسی قرار گرفت. یافته‌های این پژوهش نشان داد چهار لایه شیب اراضی، جهت شیب، ارتفاع از سطح دریا و میزان بارش سالانه در انتخاب و یافتن مکان‌های اکوتوریستی شهرک نمک‌آبرود دارای اهمیت بیشتری هستند. برهمین اساس، چهار ناحیه دارای اهمیت اکوتوریستی در شهرک با استفاده از روش مذکور شناسایی شد که در دو ناحیه شمال شرق و جنوب شرق به واسطه استفاده نادرست همچون اجرای طرح‌های گردشگری، تفریحی، مسکونی ناسازگار با حفاظت از مناطق اکوتوریستی، توان این مکان‌های پراهمیت به خطر افتاده است. در مقابل دو ناحیه شمال شرق و شمال غرب منطبق بر جنگل های ساحلی که هنوز مورد بهره برداری قرار نگرفته اند، دارای توان بالقوه مهمی در بخش اکوتوریستم خواهند بود. به همین ترتیب، بهره برداری از مناطق اکولوژیکی شایسته، نیازمند برنامه ریزی درست و تأکید بر رویکرد توسعه متعادل و متوازن است. .
معصومه رجبی
دوره 11، شماره 44 ، بهمن 1381، ، صفحه 50-52
چکیده
نقشه های توپوگرافی ابزار و وسیله مهم در امر تجزیه و تحلیل لندفرم ها (اشکال زمینی) به شمار می آیند. با استفاده از نقشه های مجهز به منحنی های میزان می توان انواع مختلف اشکال زمینی مربوط به سیستم های شکل زایی را بررسی نمود. نقشه های توپوگرافی و خطوط منحنی میزان ترسیمی در این نقشه ها، تصاویر دوبعدی از نمایش ناهمواری ...
بیشتر
نقشه های توپوگرافی ابزار و وسیله مهم در امر تجزیه و تحلیل لندفرم ها (اشکال زمینی) به شمار می آیند. با استفاده از نقشه های مجهز به منحنی های میزان می توان انواع مختلف اشکال زمینی مربوط به سیستم های شکل زایی را بررسی نمود. نقشه های توپوگرافی و خطوط منحنی میزان ترسیمی در این نقشه ها، تصاویر دوبعدی از نمایش ناهمواری های سطح زمین که در اصل سه بعدی اند، هستند. برای بررسی سه بعدی اشکال ناهمواری ها در روی نقشه های توپوگرافی، بایستی نقشه های توپوگرافی استریوسکوپی (استریوگرام) تهیه شود تا امکان دید سه بعدی خطوط منحنی میزان به مانند عکسهای هوایی فراهم گردد. در این متن سعی شده است چند نمونه از این گونه نقشه ها را برای نمایش انواع لندفرم مربوط به سیستم های شکل زایی مختلف معرفی شود.
رستم صابری فر
دوره 11، شماره 41 ، اردیبهشت 1381، ، صفحه 51-64
چکیده
بررسی جنبه های گوناگون برنامه ریزی روستایی و تصمیم گیری در رابطه با آن، نیازمند داشتن اطلاعات در مورد زمینه های تاریخی، وضعیت کنونی و پیشبینی شرایط آتی محیط های روستایی است. در این نوشته سه چشم انداز از تکنولوژی، مورد بررسی قرار گرفته است. یکی از مهمترین چالش هایی که در برنامه ریزی روستایی با آن مواجه می باشیم، ...
بیشتر
بررسی جنبه های گوناگون برنامه ریزی روستایی و تصمیم گیری در رابطه با آن، نیازمند داشتن اطلاعات در مورد زمینه های تاریخی، وضعیت کنونی و پیشبینی شرایط آتی محیط های روستایی است. در این نوشته سه چشم انداز از تکنولوژی، مورد بررسی قرار گرفته است. یکی از مهمترین چالش هایی که در برنامه ریزی روستایی با آن مواجه می باشیم، آن است که دسترسی، ارزیابی، ترکیب و پردازش طیف وسیعی از اطلاعات بصری، بسیار مشکل بوده و درک و تجزیه و تحلیل آنها توانفرسا می باشد. با افزایش کاربرد فن آوری رقومی در برنامه ریزی روستایی، تقاضا برای تجزیه و تحلیل، ذخیره و نمایش پایگاه های محیطی پیچیده، افزایش یافت و باعث ایجاد قابلیت اعتماد بیشتر بر کامپیوتر شد. به هر جهت، اتخاذ تصمیم در مورد کاربرد یک سیستم استراتژیک در زمینه های مربوط به پردازش یا بهره گیری از نرم افزار خاص برای کسب اطلاعات، ضرورتی بسیار حیاتی می باشد. چرا که برای کاربردهای ویژه طیفی وسیع از ابزارهای کامپیوتری جهت پاسخگویی به سوالات خاص، مورد نیاز می باشد. هدف چنین سیستم های پشتیبانی کننده ای، فراهم آوردن زمینه لازم برای برنامه ریزی از یک طرف و ارائه آگاهی های کافی برای مدیریت مؤثر و کاربرد تمام منابع قابل دسترس از طرف دیگر می باشد.
دوره 13، شماره 51 ، آبان 1383، ، صفحه 52-53
چکیده
معرفی کتاب "کاربرد سنجش از دور در علوم زمین"
بیشتر
معرفی کتاب "کاربرد سنجش از دور در علوم زمین"
موسی ملکی پور
دوره 21، 84-1 ، اسفند 1391، ، صفحه 54-58
چکیده
گروه‌های انسانی در گستره‌های مختلف جغرافیایی نسبت به سطح تکنیک و تمدن و میزان برخورداری از مواهب طبیعی، محیط را به نسبت‌های مختلفی تغییر داده و در نهایت استیلا و تفوق آنها بر محیط منجر به ایجاد مناظر آمایش یافته گردیده است. سکونتگاه‌ها در چهار چوب روابط متقابل انسان و محیط و برحسب شرایط محیط طبیعی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی سیاسی ...
بیشتر
گروه‌های انسانی در گستره‌های مختلف جغرافیایی نسبت به سطح تکنیک و تمدن و میزان برخورداری از مواهب طبیعی، محیط را به نسبت‌های مختلفی تغییر داده و در نهایت استیلا و تفوق آنها بر محیط منجر به ایجاد مناظر آمایش یافته گردیده است. سکونتگاه‌ها در چهار چوب روابط متقابل انسان و محیط و برحسب شرایط محیط طبیعی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی سیاسی – اداری و تاریخی سازمان می‌یابند. هدف از این پژوهش تحلیل نظام سکونتگاهی روستاهای بخش شرق و غرب شهرستان دهلران و روابط متقابل مرکز ناحیه و روستاهای پیرامون است. بر این اساس، از طریق دادههای طبیعی، اقتصادی و انسانی، روستاهای شرق و غرب و روابطی که با شهر دهلران بعنوان مرکز ناحیه دارند، مورد پژوهش قرار می‌گیرد، چرا که بر اثر همین همبستگی و پیوندهای جغرافیایی میان شهر و ناحیه، انجام هر اقدام عمرانی در شهر، تأثیراتی را روی ناحیه می گذارد و بر عکس تکامل اقتصادی و اجتمایی ناحیه را نیز در سیمای جغرافیایی شهر بازتابی است که این پیوند و ارتباطات را به گونه‌های مختلف می‌توان مورد ارزیابی قرار دارد. تبیین علمی توزیع فضایی، اندازه و پراکندگی سکونتگاه‌های روستایی شهرستان در شرایط موجود و وضعیت آن در گذشته و آینده صورت گرفته، از این رو حائز اهمیت است که شناخت دقیق و اصولی پراکندگی جغرافیایی سکونتگاه‌ها وعوامل مؤثر در تثبیت جمعیت یا مهاجرت آنها را در یک دوره 10 ساله نشان می دهد . شهرستان دهلران بعنوان یکی از فضاهای روستایی مهاجر فرصت کشور با مسائل و مشکلاتی در رابطه با کوچک شدن سکونتگاه‌ها در روستاهای بخش غربی، تخلیه آبادی‌ها و کاهش جمعیت روستایی روبرو است حال آنکه سکونتگاه‌های روستایی به لحاظ جمعیت و اندازه در بخش شرقی شهرستان رشد نموده و با روستاهای تثبیت شده و تولیدی مواجه است. این پژوهش به عنوان گامی در تقویت روابط شهر و روستا با تکیه برمبانی رویکرد مطالعات ناحیه‌ای انجام شده است تا بتواند عوامل ایجاد ناپایداری سکونتگاه‌ها، در دو بخش شرق و غرب شهرستان دهلران را شناخته و رابطه استراتژیک، آنها را با توجه به گرایشات جهانی به مدیریت پویای ناحیه‌ای درکشورهای توسعه یافته بهتر درک کند.
تیمور آمار (مترجم)
دوره 11، شماره 42 ، مرداد 1381، ، صفحه 55-59
چکیده
امروزه توجه به انرژی های نو (جایگزین) در راستای دست یابی به اهدافی چون حفظ محیط زیست، ماندگاری منابع انرژی و استفاده مستمر از انرژی های دائمی مورد توجه اغلب کشورهای جهان قرار دارد. به تبع تفاوت تکنیکی عظیمی که مابین کشورهای جهان وجود دارد قسمت اعظم تولید و استفاده از این نوع انرژی نیز در اختیار کشورهای پیشرفته است. اما کشورهای ...
بیشتر
امروزه توجه به انرژی های نو (جایگزین) در راستای دست یابی به اهدافی چون حفظ محیط زیست، ماندگاری منابع انرژی و استفاده مستمر از انرژی های دائمی مورد توجه اغلب کشورهای جهان قرار دارد. به تبع تفاوت تکنیکی عظیمی که مابین کشورهای جهان وجود دارد قسمت اعظم تولید و استفاده از این نوع انرژی نیز در اختیار کشورهای پیشرفته است. اما کشورهای جهان سوم نیز کم و بیش با تکیه بر منابع انرژی زایی چون باد، خورشید، زمین گرمایی، اتمی و الکتریکی به دنبال یافتن جایگاه مناسب در تولید انرژی های جایگزین هستند.
