هادی سلیمانی مقدم
چکیده
بهعنوان یک روند کلی، افزایش تقاضا در استفاده از انرژی در دو بعد کمّی و کیفی همراه با توسعهی اجتماعی و اقتصادی است. بهرهگیری از انرژیهای نو، سالهاست که پایه انجام تحقیقات گسترده و دستیابی به تکنولوژیهای جدید جهانی بوده که باید گفت کشور بزرگ ایران از آن، کم بهره است. انرژی خورشیدی، یکی از مهمترین انواع انرژیهای نو است. ...
بیشتر
بهعنوان یک روند کلی، افزایش تقاضا در استفاده از انرژی در دو بعد کمّی و کیفی همراه با توسعهی اجتماعی و اقتصادی است. بهرهگیری از انرژیهای نو، سالهاست که پایه انجام تحقیقات گسترده و دستیابی به تکنولوژیهای جدید جهانی بوده که باید گفت کشور بزرگ ایران از آن، کم بهره است. انرژی خورشیدی، یکی از مهمترین انواع انرژیهای نو است. هدف از این تحقیق بررسی امکان استفاده از انرژی تابش خورشیدی در روستاهای شهرستان جوین واقع در استان خراسان رضوی میباشد. در این تحقیق با استفاده از روش تحلیل تابش در محیط GIS، نقشه پهنهبندی تابش کل خورشیدی در سطح 113 روستای فعال شهرستان جوین تولید شد. بدین منظور، دو پارامتر کسر پخشیده (K) و تراگسیلایی جوّ با استفاده از مقادیر اندازهگیری شده تابش کل و تابش فراجوّی مربوط به ایستگاههای مورد بررسی برآورد و پس از آن پهنه سالانه تابش دریافتی در سال 2017 به روش تحلیل تابش و با استفاده از مدل رقومی ارتفاعی منطقه با توان تفکیک مکانی 30 متر و برای ایستگاههای تابشسنجی بهصورت نقطهای برآورد شد و نهایتاً براساس نیاز مصرفی روستا و توان تولیدی انرژی خورشیدی در منطقه پتانسیلسنجی صورت گرفت. بنا به نتایج بهدست آمده، مقادیر تابش خورشیدی تقریباً در دامنه 383675- 27605وات بر متر مربع قرار دارد؛ بنابراین پتانسیل لازم را برای اجرای سامانههای فتوولتائیک خورشیدی دارد. با محاسبه و بررسی تابش کلی در سطح منطقه مورد مطالعه، دو روستای حکمآباد و قلعه نو دارای پتانسیل عالی در انرژی تابش خورشیدی شناسایی شدند. مطالعة نقشه پتانسیلسنجی نشان میدهد که، 89.07 درصد از سطح شهرستان دارای پتانسیل عالی، 8.58 درصد دارای پتانسیل خیلی خوب و 2.33 درصد دارای پتانسیل خوب میباشند. همچنین نتایج نشان میدهد که روستاهای کمجمعیت و صعبالعبور پتانسیل بیشتری برای استفاده از انرژی خورشیدی را دارا میباشد.
اسماعیل علی اکبری؛ مصطفی طالشی؛ محمد رضا کرمی؛ کیومرث ملکی
چکیده
زلزله پدیده و رخدادی طبیعی و غالباً مخرب است که در برنامه ریزی شهری کشور کمتر مورد توجه قرار گرفته است. غالباً تحقیقات موجود در رابطه با کاهش خسارات ناشی از زلزله حول روش های ساخت و ساز ساختمانی برای افزایش مقاومت بنادر برابر زلزله بوده است. پژوهش حاضر با تأکید بر شناسایی شاخص های آسیب پذیری و پهنه بندی خطر در چهار ...
بیشتر
زلزله پدیده و رخدادی طبیعی و غالباً مخرب است که در برنامه ریزی شهری کشور کمتر مورد توجه قرار گرفته است. غالباً تحقیقات موجود در رابطه با کاهش خسارات ناشی از زلزله حول روش های ساخت و ساز ساختمانی برای افزایش مقاومت بنادر برابر زلزله بوده است. پژوهش حاضر با تأکید بر شناسایی شاخص های آسیب پذیری و پهنه بندی خطر در چهار شاخص طبیعی، کالبدی، اجتماعی و اقتصادی با 44 زیر شاخص، آسیب پذیری ناشی از زلزله را به صورت جامع و مطلوب مشخص و بر اساس آن استراتژی های کاهش خطر را تعریف نموده است. در مقاله حاضر با بررسی های بنیادی و ارائه مبانی نظری در ارتباط با موضوع و محدوده مورد مطالعه نسبت به تشکیل پایگاه اطلاعاتی مورد نیاز در محیط نرم افزاری ArcGISاقدام گردید و سپس با ایجاد لایه های مؤثر و دخیل در فرآیند تحلیل و ارزیابی برای هر شاخص به صورت جداگانه مدل AHPاجرا و سپس نتیجه نهایی هر شاخص در یک ماتریس جدید مجدداً در مدل AHPاجرا و در نهایت نقشه پهنه بندی آسیب پذیری نهایی به دست آمد. تشکیل ماتریس به تحلیل میزان آسیب پذیری کاربری ها، با توجه به شرایط محدوده مورد مطالعه پرداخته است که در نهایت آسیب پذیری کلان شهر کرمانشاه با توجه به معیارهای کمی و کیفی با استفاده از نرم افزار ArcGISو مدل AHPبه صورت نقشه پهنه آسیب پذیر مشخص و راه های کاهش آسیب پذیری بررسی و نتایج بررسی ها بر اساس موقعیت مکانی محدوده مورد مطالعه در قالب توسعه میان افزا و توسعه درون زا ارائه شده است.
سیستم اطلاعات جغرافیایی
محمدامین دانشفر؛ مهدی ارجمند
چکیده
پسماند نهایی ناشی از استفاده سیال حفاری پایه روغنی در عملیات حفاری چاههای نفت و گاز پس از انجام فرآیندهای مختلف بر روی آن بایستی بهصورت مناسبی دفن شود. این تحقیق بهمنظور انتخاب مکانهای مناسب دفن پسماند حفاری روغنی تولیدشده از میادین نفت و گاز تحت مدیریت IOOC در شرق خلیجفارس (مناطق قشم، کیش، سیری و لاوان) صورت گرفته است. مطالعه ...
بیشتر
پسماند نهایی ناشی از استفاده سیال حفاری پایه روغنی در عملیات حفاری چاههای نفت و گاز پس از انجام فرآیندهای مختلف بر روی آن بایستی بهصورت مناسبی دفن شود. این تحقیق بهمنظور انتخاب مکانهای مناسب دفن پسماند حفاری روغنی تولیدشده از میادین نفت و گاز تحت مدیریت IOOC در شرق خلیجفارس (مناطق قشم، کیش، سیری و لاوان) صورت گرفته است. مطالعه مذکور از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ روش، توصیفی ـ تحلیلی است. در این پژوهش بهمنظور شناسایی مکانهای مناسب دفن پسماند حفاری روغنی در جزیره لاوان از نتایج حاصل از روش AHP در GIS استفاده شد. نتایج بهدست آمده از روش AHP نشان داد که فاصله از مراکز جمعیتی (وزن 0.229)، فاصله از جادهها (وزن 0.161)، فاصله از رودخانه (وزن 0.137) و فاصله از فرودگاه (وزن 0.108) از بین زیرمعیارهای (لایهها) در نظر گرفته شده برای انتخاب مکان مناسب دفن پسماند در جزیره لاوان بهترتیب دارای اهمیت بیشتری هستند. لایههای مذکور تأثیر بیشتری را نسبت به دیگر لایهها در انتخاب مکانهای مناسب دفن پسماند در این جزیره دارند. با استفاده از نرمافزار GIS محدودههای مناسب دفن پسماند در ۵ کلاس با درجههای خیلی خوب، خوب، متوسط، ضعیف و بسیار ضعیف بهعنوان مکانهای پیشنهادی معرفی شدند. تحلیل فضایی نقشههای نهایی بهدست آمده حاکی از مناسب بودن سایتهای ۱، ۲، ۳، ۴ و ۵ (اراضی واقع در مرکز جزیره لاوان) برای دفن پسماند حفاری است. دوری از مراکز جمعیتی، جادهها، رودخانه و فرودگاه این مناطق را به مکانهای مناسب دفن پسماند در راستای توجه به معیارهای زیستمحیطی و فرهنگی ـ اجتماعی تبدیل مینماید.
سیستم اطلاعات جغرافیایی
ابوالفضل قنبری؛ وحید عیسی زاده
چکیده
ازن سطح زمین (O3) و اکسید نیتروژن بهعنوان یکی از آلایندههای بسیار خطرناک و دارای اثرات قابل توجهی بر سلامت ساکنان مناطق شهری میباشد. هدف از این پژوهش، مدلسازی تغییرات مکانی و زمانی غلظت آلاینده ازن و نیتروژن در کلانشهر تهران میباشد. در این پژوهش از دو روش برای اندازهگیری غلظت آلاینده ازن و اکسید نیتروژن بهصورت مکانی استفاده ...
بیشتر
ازن سطح زمین (O3) و اکسید نیتروژن بهعنوان یکی از آلایندههای بسیار خطرناک و دارای اثرات قابل توجهی بر سلامت ساکنان مناطق شهری میباشد. هدف از این پژوهش، مدلسازی تغییرات مکانی و زمانی غلظت آلاینده ازن و نیتروژن در کلانشهر تهران میباشد. در این پژوهش از دو روش برای اندازهگیری غلظت آلاینده ازن و اکسید نیتروژن بهصورت مکانی استفاده شده است. یکی از اینروشها وزندهی معکوس فاصله (IDW) و روش Sentinel-5P NRTI O3: Near Real Time میباشد. برای پیادهسازی روش اول از دادههای سال ۱۳۸۷ بهصورت سالانه و ۱۳۸۸ و ۱۳۹۷ بهصورت سالانه استفاده شد. آنالیز زمانی غلظت آلاینده ازن و اکسید نیتروژن نشان میدهد که بهترین عملکرد مدل برای سال ۱۳۸۷ (0.9188= R2) و سال ۱۳۸۸ میزان این عملکرد ( 0.9134= R2) در حالی که کمترین عملکرد مدل از نظر آنالیز زمانی مربوط به سال ۱۳۹۷ (0.476) است. نتایج تحقیق حاضر نشان میدهد؛ غلظت آلاینده ازن در ایستگاهها برای سه دوره فوق متفاوت بوده است. مدلسازی مکانی میزان پراکنش آلاینده ازن سه دوره بیشتر بر روی قسمت شمالشرقی تهران بوده است. در روش دوم مدلسازی غلظت آلاینده ازن براساس پروداکت ستون چگالی ازن که میانگین سالانه تغییرات ازن را نشان میدهد. بنابراین، نتایج نشان داد ایستگاه اقدسیه در نهم مارس ۲۰۱۹ دارای بیشترین میزان ازن و اکسید نیتروژن اتمسفر بوده که این میزان عدد 0.186 درصد را نشان داد. در حالیکه ایستگاههای شهرداری - منطقه ۱۶، ۱۹ و ۲۰ و ایستگاه مسعودیه دارای کمترین غلظت آلاینده ازن و اکسید نیتروژن بوده و میزان غلظت این چهار ایستگاه بنابر تغییرات سالانه0.133 درصد بوده است. در نهایت نتایج، نشان داد که مدلسازی مکانی آلاینده ازن و اکسید نیتروژن با سنتینل - ۵ در گوگل ارث انجین نتایج مطلوبی را بهوجود آورده است.
زهرا ثروتی؛ غلامرضا لطیفی
چکیده
آسایش حرارتی در فضاهای باز یکی از مسائل مهم و تأثیرگذار برجنبه های مختلف زندگی به شمار می رود. با توجه به این که تهویه طبیعی فضاهای عمومی شهری و میادین توسط جریان هوای طبیعی، یکی از بهترین و ارزان ترین روش های تهویه می باشد که با ورود باد در فضای میدان صورت می پذیرد و موجب آسایش در فضاهای شهری می شود، از این رو پژوهش ...
بیشتر
آسایش حرارتی در فضاهای باز یکی از مسائل مهم و تأثیرگذار برجنبه های مختلف زندگی به شمار می رود. با توجه به این که تهویه طبیعی فضاهای عمومی شهری و میادین توسط جریان هوای طبیعی، یکی از بهترین و ارزان ترین روش های تهویه می باشد که با ورود باد در فضای میدان صورت می پذیرد و موجب آسایش در فضاهای شهری می شود، از این رو پژوهش پیش رو با توجه به تأثیر باد مطلوب در کیفیت آسایش حرارتی در فضاهای عمومی شهری به ارزیابی و مقایسه ی معیارهای تأثیر گذار در مدل های ساختاری و کالبدی میدان نبوت واقع در شرق تهران پرداخته است. این مطالعه، بر اساس کیفیت و جهت یابی باد مطلوب با هدف تعیین مهم ترین و تأثیرگذارترین معیار در مدل یابی جغرافیایی میدان شهری، ضمن ارائه سناریوهایی با تغییر چند فاکتور جهت، سرعت و کیفیت باد مطلوب و مناسب در فضای عمومی شهری، در محیط ENVI-met 4 basic با شبیه سازی سه بعدی و سنجش شرایط خرد اقلیم شهری، سنجش سطح آسایش حرارتی بر مبنای معیار PMV ( میانگین دمای پیش بینی شده در فضای مدل سازی ) در میدان را انجام داده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که جهت گیری مناسب در شهر تهران برای محوطه های عمومی شهری، جهت جنوب غربی (رون تهرانی) است. بر اساس نتایج حاصل از تحلیل نمونه هامشخص شد که گردش حدود ۱۰ درجه نسبت به شمال، بهترین جهت آسایش حرارتی بر اساس بهره گیری از باد غالب شهر است.
حیدر لطفی
چکیده
منطقه مکران منطقه ای راهبردی در معادلات امنیتی ایران به شما می رود. این منطقه از نظر مولفه های جغرافیای انسانی، جغرافیای اقتصادی و جغرافیایی طبیعی می تواند به عنوان زمین بازی امنیتی ایران مورد استفاده قرار گیرد. اما در مقابل منطقه مجاور یعنی خلیج فارس از این نظر مزیت های کم تری دارد. هدف این مقاله بررسی نقش منطقه مکران در امنیت خلیج ...
بیشتر
منطقه مکران منطقه ای راهبردی در معادلات امنیتی ایران به شما می رود. این منطقه از نظر مولفه های جغرافیای انسانی، جغرافیای اقتصادی و جغرافیایی طبیعی می تواند به عنوان زمین بازی امنیتی ایران مورد استفاده قرار گیرد. اما در مقابل منطقه مجاور یعنی خلیج فارس از این نظر مزیت های کم تری دارد. هدف این مقاله بررسی نقش منطقه مکران در امنیت خلیج فارس است. سوال اصلی مقاله این است که مهم ترین مزیت های منطقه مکران برای ایفای نقش امنیتی در خلیج فارس کدام اند؟ این مقاله با استفاده از مدل سوآت به منظور بررسی نقش منطقه مکران در امنیت خلیج فارس انجام شده است و برای سنجش وزن سنجه ها از فرایند تحلیل سلسله مراتبی(AHP) استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که ابعاد ژئوپلیتیکی منطقه مکران در تعیین کردن نقش امنیتی آن در ارتباط با امنیت منطقه خلیج فارس عبارتاند از؛ جغرافیای انسانی و نحوه توزیع جمعیتی در این منطقه، جغرافیای اقتصادی منطقه، جغرافیای طبیعی منطقه و همچنین ویژگی های جغرافیایی منطقه که امکان اجرای اصل پراکنده سازی به عنوان یکی از اصول تاثیر گذار بر معادله دفاع- تهاجم وجود دارد.
اطلاعات جغرافیایی
زهرا حیدری منفرد؛ سید حسین میرموسوی؛ حسین عساکره؛ کوهزاد رئیسی پور
چکیده
هدف از پژوهش حاضر بررسی تغییرات خودهمبستگی فضایی میانگین سالانه ی تراکم برف پهنه ی شمال غرب ایران است. برای این منظور ابتدا داده های سالانه ی تراکم برف طی دوره ی آماری 2022- 1982 از پایگاه داده ECMWF/EAR5 با تفکیک 0.25 ×0.25 درجه اخذ، و سپس به چهار دوره ده ساله تقسیم شد. به منظور تحلیل تغییرات خودهمبستگی فضایی، شاخص های موران جهانی ...
بیشتر
هدف از پژوهش حاضر بررسی تغییرات خودهمبستگی فضایی میانگین سالانه ی تراکم برف پهنه ی شمال غرب ایران است. برای این منظور ابتدا داده های سالانه ی تراکم برف طی دوره ی آماری 2022- 1982 از پایگاه داده ECMWF/EAR5 با تفکیک 0.25 ×0.25 درجه اخذ، و سپس به چهار دوره ده ساله تقسیم شد. به منظور تحلیل تغییرات خودهمبستگی فضایی، شاخص های موران جهانی و تحلیل لکه های داغ (گتیس- آرد جی) در سطح معنی داری 90، 95 و 99 درصد مورد استفاده قرار گرفت. همچنین برای بررسی تأثیر بارش های فرین بر تغییرات سطح تراکم برف از شاخص آماری صدک 99 استفاده شد و بر اساس این شاخص نسبت به تعیین آستانه ی برف فرین هر یک از ایستگاه های سینوپتیک منطقه طی دهه ی اخیر (2018- 2009) و نیز بازه زمانی کل دوره ی آماری (2018- 2000) اقدام شد. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که در منطقه مورد مطالعه تراکم برف دارای خودهمبستگی فضایی و الگوی خوشه ای شدید است. با آستانه تراکمی کمتر از 0.10 کیلوگرم بر متر مکعب، از دهه اول تا پایان دهه چهارم از پهنه (تعداد پیکسل) و مقدار تراکم برف شمال غرب کاسته شده است. نتایج حاصل از بررسی تغییرات بارش های فرین در صدک 99 نشان داد که میزان این نوع بارش در طی دهه آخر مورد مطالعه افزایش چشمگیری داشته و این موضوع سبب شده است تا تراکم برف در دهه آخر نسبت به دهه های اول تا سوم افزایش نسبی داشته باشد، هر چند در حالت کلی میزان تراکم برف در کل گستره شمال غرب در طی چهار دهه اخیر کاهش محسوسی داشته است.
دورسنجی
سمانه باقری؛ محمود سورغالی؛ حسن امامی
چکیده
این تحقیق از داده های تصاویر فراطیفی پریسما برای پایش وضعیت سلامتی جنگل و مناطق ریسک پذیر جنگلی از لحاظ تنش های آبی، عدم رشد کافی، آفت و بیماری های گیاهی و میزان سبزینگی بخشی از جنگل های رودسر، رامسر و تنکابن در شمال ایران در سال 2020 پرداخته است. برای این منظور، ابتدا با ترکیب شاخص های سنجش از دوری با رویکردهای مختلف، ...
بیشتر
این تحقیق از داده های تصاویر فراطیفی پریسما برای پایش وضعیت سلامتی جنگل و مناطق ریسک پذیر جنگلی از لحاظ تنش های آبی، عدم رشد کافی، آفت و بیماری های گیاهی و میزان سبزینگی بخشی از جنگل های رودسر، رامسر و تنکابن در شمال ایران در سال 2020 پرداخته است. برای این منظور، ابتدا با ترکیب شاخص های سنجش از دوری با رویکردهای مختلف، مناطق جنگلی از لحاظ ریسک پذیری، به پنج منطقه مختلف تقسیم بندی و سپس نتایج حاصل در هر مرحله با روش های مختلف وزن دهی در سیستم اطلاعات جغرافیایی ترکیب شده و نقشه نهایی مناطق ریسک پذیر جنگلی حاصل شده است. در این تحقیق، از ترکیب دوازده شاخص گیاهی از سه گروه شاخص های مختلف شامل: سبزینگی، شاخص های رشد و رنگدانه های برگ گیاهان و شاخص های رطوبت سطح برگ و همچنین چهار شاخص انفرادی دیگر مورد استفاده قرار گرفت. بر این اساس، شانزده نقشه ریسک پذیر جنگلی در پنج کلاس با پتانسیل ریسک پذیری مختلف استخراج، سپس این لایه های اطلاعاتی با روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی وزن دهی شد و در ادامه نقشه نهایی بر اساس وزن های اختصاص یافته تولید شد. مقایسه میانگین نتایج شاخص های ترکیبی و شاخص های منفرد، با نقشه حاصل از طبقه بندی نشان داد که شاخص های ترکیبی از دقت بالایی نسبت به شاخص های منفرد برخوردارند. مقادیر کمّی نتایج نشان داد تقریباً در دو کلاس پرریسک منطقه جنگلی شاخص های ترکیبی دارای خطای 11 درصد و شاخص های منفرد دارای خطای تقریباً دو برابری آنها - 21 درصد - را نشان می دهند. لذا به کارگیری شاخص های ترکیبی تقریباً 50 درصد خطای تخمین مناطق ریسک پذیری جنگلی را کاهش داده و با دقت بهتری پایش مناطق ریسک پذیر جنگلی را رقم می زنند. بنابراین استفاده ازترکیب شاخص ها با رویکردهای مختلف در تصاویر فراطیفی نسبت به روش شاخص های منفرد برای پایش کاربردهای مختلف پوشش گیاهی توصیه می شود.
استخراج، پردازش، تولید و نمایش داده های جغرافیایی
سارا شش انگشت؛ حسین آقا محمدی؛ نعمت اله کریمی؛ زهرا عزیزی؛ محمدحسن وحیدنیا
چکیده
یخچال های طبیعی و تغییرات کوتاه مدت و بلند مدت آنها، از مهم ترین سنسورهای اقلیمی برای پایش روند تغییرات آب و هوایی هستند. در تحقیق حاضر به منظور آشکار سازی مکانی- زمانی تغییرات ارتفاعی دماغه یخچال، مدلهای رقومی ارتفاعی حاصل، دادههای لیزراسنینگ هوایی (LiDAR) سال 1389و تصاویر پهپاد سالهای 1397 و 1399 مورد استفاده قرار گرفت. دقت مدلهای ...
بیشتر
یخچال های طبیعی و تغییرات کوتاه مدت و بلند مدت آنها، از مهم ترین سنسورهای اقلیمی برای پایش روند تغییرات آب و هوایی هستند. در تحقیق حاضر به منظور آشکار سازی مکانی- زمانی تغییرات ارتفاعی دماغه یخچال، مدلهای رقومی ارتفاعی حاصل، دادههای لیزراسنینگ هوایی (LiDAR) سال 1389و تصاویر پهپاد سالهای 1397 و 1399 مورد استفاده قرار گرفت. دقت مدلهای رقومی ارتفاعی (DEM) استخراج شده از پهپاد، در سالهای 1397 و 1399 به ترتیب با استفاده از حدود 40 و 20 نقطه کنترل زمینی تقریباً 15 سانتیمتر برآورد شد. همچنین دقت برآورد تغییرات ارتفاعی بر اساس ارزیابی تغییرات ارتفاعی در منطقه غیر یخچالی در این بازه زمانی نشان دهنده دقت بالای نتایج است. بطوری که مقادیر میانگین و انحراف معیار در منطقه غیریخچالی به ترتیب برابر با 0.05± و0.34 سانتیمتر است که مقادیری قابل قبول در مطالعه تغییرات ارتفاعی یخچال به شمار می روند. نتایج حاصل از تفریق دو به دوی DEM های یاد شده نشان دهنده تغییرات ارتفاعی بسیار زیاد دماغه یخچال علمکوه از سال 1389 الی 1399 است. چنانچه میانگین نرخ تغییرات ارتفاعی شکاف اصلی دماغه یخچال در این مدت حدود 0.8 – متر در سال (m/yr.) و بیشترین مقدار نرخ تغییر ارتفاعی حدود 2.31- (m/yr.) است. عمده تغییرات ارتفاعی این منطقه در بازه زمانی 1389 تا 1397 بوجود آمده و میانگین نرخ تغییرات ارتفاعی شکاف اصلی یخچال در این مدت 1.03- (m/yr.)و حداکثر آن 2.77- (m/yr.) است. تغییرات ارتفاعی در بازه زمانی 1397 تا 1399 کمتربوده و میانگین نرخ تغییرات ارتفاعی 0.1+ (m/yr.)و حداکثر آن 1.85- (m/yr.)است. با توجه به اینکه این منطقه به عنوان خروجی و محلّ تخلیه یخچال نیز شناخته شده و حجم زیادی از واریزه ها و یخرفتهای یخچالی را به ارتفاعات پایینتر سرازیر میکند، تغییرات ارتفاعی شدید این منطقه ناشی از ذوب برف و یخ است و همین امر، عامل اصلی وقوع سیلاب عظیم تیرماه سال 1390 در رودخانه سردآبرود بوده است.
سیستم اطلاعات جغرافیایی
ابوالفضل قنبری؛ مصطفی موسی پور؛ هابیل خرمی حسین حاجلو؛ حسین انوری
چکیده
توسعه فیزیکی مناطق شهری یکی از محرکهای اصلی تغییرات جهانی است که تأثیرات مستقیم و غیرمستقیم مهمی بر شرایط محیطی و تنوع زیستی دارد. استفاده از تکنیک های سنجش از دور، یکی از رویکردهای جدید در برنامهریزی شهری محسوب می شود. پژوهش حاضر با هدف مقایسه کارآیی طبقه بندی کننده های یادگیری ماشین مبتنی بر پردازش شیئ گرای تصاویر ...
بیشتر
توسعه فیزیکی مناطق شهری یکی از محرکهای اصلی تغییرات جهانی است که تأثیرات مستقیم و غیرمستقیم مهمی بر شرایط محیطی و تنوع زیستی دارد. استفاده از تکنیک های سنجش از دور، یکی از رویکردهای جدید در برنامهریزی شهری محسوب می شود. پژوهش حاضر با هدف مقایسه کارآیی طبقه بندی کننده های یادگیری ماشین مبتنی بر پردازش شیئ گرای تصاویر ماهواره ای در استخراج محدوده توسعه فیزیکی شهر همدان با استفاده از تصویر ماهواره سنتینل 2 انجام شده است. در این راستا، فرایند قطعه بندی بر اساس مقیاس، ضریب شکل و ضریب فشردگی مناسب با هدف تولید اشیاء تصویری انجام شد. پس از قطعه بندی و تبدیل تصویر به اشیاء تصویری، با استفاده از طبقه بندی کننده های یادگیری ماشین مبتنی بر پردازش شیئ گرای تصاویر ماهواره ای شامل الگوریتم های طبقه بندی کننده بیز، k - نزدیکترین همسایه، ماشین بردار پشتیبان، درخت تصمیم گیری و درخت های تصادفی، فرایند طبقه بندی انجام و نقشه های محدوده توسعه فیزیکی شهری تولید شد. در نهایت، مقدار دقت هر کدام از نقشه های تولید شده محاسبه شد. بر اساس نتایج تحقیق، امکان تولید نقشه محدوده توسعه فیزیکی شهری همدان با استفاده از الگوریتم های یادگیری ماشین مبتنی بر پردازش شیئ گرای تصاویر ماهواره ای با دقت قابل قبول وجود دارد. به طوری که طبقه بندی کننده بیز دارای دقت کلی 96 درصد و ضریب کاپای 0.95، k - نزدیکترین همسایه دارای دقت کلی 97 درصد و ضریب کاپای 0.96، ماشین بردار پشتیبان دارای دقت کلی 96 درصد و ضریب کاپای 0.95، درخت تصمیم گیری دارای دقت کلی 95 درصد و ضریب کاپای 0.94 و درخت های تصادفی دارای دقت کلی 95 درصد و ضریب کاپای 0.94 بودند. لذا از بین کلیه الگوریتم های مورد استفاده در این تحقیق، k - نزدیکترین همسایه با دقت کلی 97 درصد و ضریب کاپای 0.96 مقدار دقت بیشتری را ارائه نمود.
وضعیت سرزمینی و امنیتی مناطق مرزی
سید مهدی موسوی شهیدی؛ بهادر زارعی؛ مهدی اوریا
چکیده
هیدروپلیتیک بررسی نقش آب در روابط کشورها در چهار مقیاس محلی، ملی، منطقه ای و جهانی است. کشور ایران با دارا بودن 26 رودخانه مرزی و وابستگی حدود 30 درصدی جمعیت کشور به آب حوضه های آبریز مشترک، جزء کشورهایی است که بهشدت تحت تأثیر تحولات و تغییرات هیدروپلیتیکی در جهان قرار دارد. در این میان امنیت مناطق مرزی، به دلیل قرار گرفتن در مناطق ...
بیشتر
هیدروپلیتیک بررسی نقش آب در روابط کشورها در چهار مقیاس محلی، ملی، منطقه ای و جهانی است. کشور ایران با دارا بودن 26 رودخانه مرزی و وابستگی حدود 30 درصدی جمعیت کشور به آب حوضه های آبریز مشترک، جزء کشورهایی است که بهشدت تحت تأثیر تحولات و تغییرات هیدروپلیتیکی در جهان قرار دارد. در این میان امنیت مناطق مرزی، به دلیل قرار گرفتن در مناطق پیرامونی و همچنین وابستگی شدید به آب رودخانه های مرزی بیشتر تحت تأثیر قرار میگیرد. بنابراین پژوهش حاضر با روش کیفی و رویکرد توصیفی - تحلیلی و با به کارگیری روش های دلفی، تحلیل ماتریس متقاطع (Micmac) و با استفاده از نرم افزار ArcGis، به بررسی هیدروپلیتیک رودخانه های مرزی کشور، شاخص ها و مؤلفههای تأثیرگذار بر آن و همچنین شاخص های ریسک و راهبردی پرداخته است.نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که در راستای شناسایی متغیرها و شاخصهای تأثیرگذار بر هیدروپلیتیک رودخانه های مرزی با استفاده از منابع کتابخانه ای و همچنین بهره گیری از تکنیک دلفی و اجرای پرسشنامه بیش از 50 شاخص تأثیرگذار بر هیدروپلیتیک رودخانه های مرزی شناسایی شد که در مرحله دوم و سوم دلفی نهایتاً 31 عامل مورد تأیید قرار گرفت. با تشکیل تیم خبرگی و مشورت با اساتید این 31 عامل در پنج بُعد «عوامل طبیعی، عوامل انسانی، عوامل ژئوپلیتیکی، عوامل نظامی و عوامل ژئواکونومیکی» دسته بندی شدند. نتایج حاصل از تحلیل ماتریس متقاطع در نرمافزار میک مک نشان دهنده شاخص های تأثیرگذار، تأثیرپذیر، هدف، مستقل، نتیجه و به خصوص شاخص های ریسک در هیدروپلیتیک رودخانه های مرزی ایران بوده است که در این میان شاخص های هدف و بهخصوص شاخص های ریسک، شاخص های راهبردی مهم هستند. بنابراین نیاز به آب آشامیدنی رودخانه های مرزی، بیکاری و مهاجرت به دلیل کمبود آب در مناطق حوضه های آبریز مشترک، روابط کشورهای پیرامون تحت تأثیر حوضه های آبریز، وجود جمعیت فراوان مردم در حوضه های آبریز مشترک، ساخت سد و معادن در کشورهای بالادست، موقعیت دفاعی و نظامی رودخانه های مرزی ایران، بهره برداری سیاسی و ژئوپلیتیکی از آب توسط کشورهای بالادست و فعالیت گروه های اشرار و تروریستی در کشورهای بالادست مهمترین شاخص ها ریسک در هیدروپلیتیک رودخانه های مرزی ایران هستند.
سیستم اطلاعات جغرافیایی
جلال سمیعا؛ منوچهر رنجبر شوبی؛ عامر نیک پور
چکیده
احتمال وقوع تصادف در جاده کندوان به عنوان یکی از زیباترین و شگفت انگیز ترین جاده های توریستی کشور از دغدغه های مهم مسافران در بازدید از استان مازندران محسوب می شود. در این پژوهش، با استفاده از قابلیت های GIS، الگوی توزیع مکانی– زمانی تراکم تصادفات جادهای، الگوی توزیع مکانی– زمانی خوشه های تصادفات و سطح معنی داری آماری ...
بیشتر
احتمال وقوع تصادف در جاده کندوان به عنوان یکی از زیباترین و شگفت انگیز ترین جاده های توریستی کشور از دغدغه های مهم مسافران در بازدید از استان مازندران محسوب می شود. در این پژوهش، با استفاده از قابلیت های GIS، الگوی توزیع مکانی– زمانی تراکم تصادفات جادهای، الگوی توزیع مکانی– زمانی خوشه های تصادفات و سطح معنی داری آماری آنها با استفاده از روش های تخمین تراکم کرنل و تحلیل نقاط حاد مورد بررسی قرار گرفته است. به این منظور، داده های تصادفات جاده ای به وقوع پیوسته دربازه زمانی سال های 1401-1395 که توسط سازمان امداد و نجات جمعیت هلال احمر استان مازندران جمع آوری شده، مورد استفاده قرار گرفته است. نتایج حاصل از تحلیل توصیفی و آماری تصادفات جاده ای نشان می دهد که در این بازه زمانی، 2084 تصادف درامتداد این جاده به وقوع پیوسته که در آن 9076 نفر مصدوم و 52 نفر فوت شده اند. بیشترین تعداد وقوع تصادفات در سال های 1400 و 1401 بوده که نسبت به تعداد پایین وقوع تصادفات در سال های 1398 و 1399 به دلیل مشکلات مرتبط با بیماری کرونا و منع مسافرت، رشد قابل ملاحظه ای داشته است. علاوه بر این، نتایج حاصل از تابع تخمین تراکم کرنل، نشان دهنده تراکم بالای تصادفات در منطقه های پل زنگوله، تونل کندوان، سیاه بیشه، مجلار، پل اوشن و شاه چشمه در بازه زمانی 1401- 1395 است. همچنین نتایج بدست آمده از تحلیل نقاط حاد نشان می دهد که در منطقه های پل زنگوله، تونل کندوان، مجلار، سیاه بیشه و پل اوشن خوشه های مکانی تصادفات شناسایی با مقدار میانگین Z-score = 3.12 و سطح اطمینان 90-95 % شناسایی شده اند. نتایج این تحقیق می تواند در جهت شناسایی عوامل مؤثر بر شکل گیری خوشه های مکانی تصادفات و افزایش ایمنی حمل و نقل جادهای در محور کندوان مورد استفاده قرار بگیرد.