فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی « سپهر»

کلیات مسائل روستایی ایران

حسین صرامی

دوره 9، شماره 36 ، بهمن 1379، ، صفحه 60-64

چکیده

  این تحقیق چنانکه از عنوان آن استنباط می ­شود فشرده­ای است از کلیات مسائل بسیار گسترده روستایی ایران که از زاویه خاصی به موضوع نگریسته، تکیه بر ابعاد ناشناخته کیفیت های انسانی و نقش افکار و ایدئولوژی در رشد وتوسعه روستا نموده است. موارد بررسی در عین حالت سطح­ نگری، دارای امتیاز گستردگی است. چون اصولاً این گونه مباحث در علوم اجتماعی ...  بیشتر این تحقیق چنانکه از عنوان آن استنباط می ­شود فشرده­ای است از کلیات مسائل بسیار گسترده روستایی ایران که از زاویه خاصی به موضوع نگریسته، تکیه بر ابعاد ناشناخته کیفیت های انسانی و نقش افکار و ایدئولوژی در رشد وتوسعه روستا نموده است. موارد بررسی در عین حالت سطح­ نگری، دارای امتیاز گستردگی است. چون اصولاً این گونه مباحث در علوم اجتماعی و جغرافیا همین ویژگی را دارد که برخلاف اکثر علوم دیگر مخصوصاً علوم خالص، که عمقی­ نگر با دیدی بسته و محدودند، سطحی­ نگر ولی جامع، همه جانبه و فراگیر است. این ویژگی برای علوم اجتماعی و انسانی از یک جهت امتیاز بزرگی است که همواره از موضع تسلط و اشراف و اطلاع از همه جوانب و موارد و مصالح مخصوصاً انسان و محیط او را با دیدی وسیع و فراگیر بررسی و  برنامه ریزی می­ کند و از جهت دیگر ظاهراً منفی و بازدارنده می­ باشد، چون مجبور است خود را به موضوعی محدود نکرده از پرداخته به کنه و عمق یکایک مسائل طبیعی و انسانی احتراز کند، و به جای جبران آن همواره از حاصل تحقیقات علوم دیگر مخصوصاً زمین­ شناسی، گیاه ­شناسی، بوم شناسی، اقیانوس­ شناسی، آب­ شناسی، خاک ­شناسی، ستاره ­شناسی، باستان ­شناسی، اقتصاد، آمار، ریاضی، معماری و غیره بهره گیرد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1005.92 K

ژئوتوریسم دریچه‏ اى نو به سوى توسعه صنعت گردشگرى ایران

مهران مقصودی؛ بهرام نکوئی صدری

دوره 16، شماره 64 ، بهمن 1386، ، صفحه 61-64

چکیده

  ژئوتوریسم به عنوان زیر شاخه‏ هایى از توریسم طبیعت گرا (اکوتوریسم) در کنار دیگر زمینه‏ هاى مربوط به گردشگرى مانند گردشگرى روستایى، فرهنگى و... زمینه بالقوه ‏اى براى اشتغال عده کثیرى از متخصصین وابسته را داراست. این صنعت مى‏ تواند نقش مؤثرى در تحول اقتصادى کشور داشته باشد، به همین دلیل است که صنعت توریسم را مهم‏ترین صنعت جهان ...  بیشتر ژئوتوریسم به عنوان زیر شاخه‏ هایى از توریسم طبیعت گرا (اکوتوریسم) در کنار دیگر زمینه‏ هاى مربوط به گردشگرى مانند گردشگرى روستایى، فرهنگى و... زمینه بالقوه ‏اى براى اشتغال عده کثیرى از متخصصین وابسته را داراست. این صنعت مى‏ تواند نقش مؤثرى در تحول اقتصادى کشور داشته باشد، به همین دلیل است که صنعت توریسم را مهم‏ترین صنعت جهان مى‏ دانند. البته تصور عده زیادى از متخصصین و غیرمتخصصین از صنعت توریسم، فقط توریسم تفریحى است و این بر خلاف دیدگاه هاى جدید مطرح شده در این زمینه در جهان است. در واقع امروزه در بسیارى موارد گردشگران جوامع پیشرفته به دنبال علم، فرهنگ و جاذبه‏ هاى اکولوژیکى، ژئومورفولوژیکى و زمین‏ شناسى مى‏باشند. شایان ذکر است که در ایران این صنعت هنوز به خوبى شناخته نشده است و امکانات بالقوه ایران در این خصوص تاکنون مورد ارزیابى قرار نگرفته است. ایران با تنوع ساختارهاى ژئومورفولوژیکى و زمین‏ شناسى از تنوع بسیار وسیعى در این خصوص بر خوردار بوده و عرصه‏ هاى جدیدى در زمینه صنعت گردشگرى کشور مطرح مى ‏نماید. با توجه به مطالب فوق شناسایى و بازار یابى پدیده ‏هاى ژئوتوریسمى و اکوتوریسمى ایران، به منظور بهره بردارى از این پتانسیل عظیم، امرى اجنتاب ‏ناپذیر جلوه مى ‏نماید. در این مقاله سعى شده تا ضمن بررسى مفاهیم و ابعاد ژئوتوریسم برخى ویژگى‏ ها و جاذبه‏ هاى کلى ژئوتوریسمى ایران بر شمرده شود.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 393.41 K

کاربرد GIS در CCIS (کاربرد سیستم اطلاعات جغرافیایى در سیستم فرماندهى و کنترل اطلاعات نظامى)

مهران رفیعی

دوره 14، شماره 56 ، بهمن 1384، ، صفحه 61-64

چکیده

   امروزه بیشترین اهمیت جنگ افزارها در کشورهاى توسعه یافته بر اساس تکنولوژى و فن آورى اطلاعات مورد استفاده مى‏ باشد. بعد از پیدایش انسان، کسب اطلاعات در مورد نیروهاى دشمن، نقش بسیار مهمى را در پیروزى بر نیروهاى دشمن ایفا مى‏ کند. همچنین کسب اطلاعات، تفسیر و پردازش آنها از اهمیت خاصى در تصمیم‏ گیرى‏ هاى سیستمى دارد. در این برهه ...  بیشتر  امروزه بیشترین اهمیت جنگ افزارها در کشورهاى توسعه یافته بر اساس تکنولوژى و فن آورى اطلاعات مورد استفاده مى‏ باشد. بعد از پیدایش انسان، کسب اطلاعات در مورد نیروهاى دشمن، نقش بسیار مهمى را در پیروزى بر نیروهاى دشمن ایفا مى‏ کند. همچنین کسب اطلاعات، تفسیر و پردازش آنها از اهمیت خاصى در تصمیم‏ گیرى‏ هاى سیستمى دارد. در این برهه زمانى، تولید، تبدیل، انتقال اطلاعات و همچنین مدیریت آنها در عین حال که امرى بسیار حساس و با اهمیت تلقى مى‏ گردد، بسیار پیچیده و دشوار نیز مى‏ باشد. بطورى که جنگ خلیج فارس در حقیقت جنگ فناورى‏ هاى نیروها در مقابل یکدیگر بود. در مواقعى نیازى به جنگیدن رودررو نیست بلکه با استفاده از فناورى، مبارزه صورت مى‏ گیرد. چنانکه در مواردى، نبرد در مدت زمان کوتاهى به سبب وجود فن آورى اطلاعات پایان مى‏ پذیرد. یکى از مهم ترین تاکتیک هاى رزمى، عملیات اطلاعاتى و ضد اطلاعاتى نیروهاى خودى و نیروهاى دشمن مى‏ باشد که باید بهنگام، سریع، درست و قابل تفسیر و داراى شرح باشد. چرا که در موفقیت یک نبرد نقش بسیار اساسى و حیاتى دارد. این قضیه در مورد نیروهاى ائتلافى در جنگ عراق به اثبات رسیده است. سیستم ‏هاى جنگ‏ افزارى مدرن قادر خواهند بود که زمان حمله دشمن را پیش بینى نموده و جزئیات آنرا با بالاترین دقت در اختیار نیروهاى خودى قرار دهند. این مسئله باعث پیروزى بر دشمن با هزینه‏ اى کمتر مى‏ گردد که نشان دهنده اهمیت اطلاعات فضایى مناسب و درست، و میزان کاربرد آنها جهت برنامه ریزى و فرماندهى عملیات رزمى مى‏ باشد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 513.47 K

ارزیابی تبخیر و تعرق در استان همدان

علی براتیان؛ زهره مریانجی

دوره 10، شماره 40 ، بهمن 1380، ، صفحه 61-64

چکیده

  فرآیند تبدیل آب به بخار را تبخیر گویند که در آن مولکول­ های آب با گرفتن 600 کالری حرارت سطح آب را ترک می­ کنند این فرآیند می­ تواند از سطح آب­ های آزاد یا از سطح خاک و یا بوسیله گیاهان انجام شود. مقدار آبی که وسیله گیاهان به جو داده می­شود، تعرق می­ نامند. مقدار تبخیر از سطوح خاک و گیاه را نمی­ توان از یکدیگر تفکیک کرد به همین ...  بیشتر فرآیند تبدیل آب به بخار را تبخیر گویند که در آن مولکول­ های آب با گرفتن 600 کالری حرارت سطح آب را ترک می­ کنند این فرآیند می­ تواند از سطح آب­ های آزاد یا از سطح خاک و یا بوسیله گیاهان انجام شود. مقدار آبی که وسیله گیاهان به جو داده می­شود، تعرق می­ نامند. مقدار تبخیر از سطوح خاک و گیاه را نمی­ توان از یکدیگر تفکیک کرد به همین جهت به مجموعه مقدار تبخیر از سطوح خاک و تعرق از شاخ و برگ گیاه، تبخیر و تعرق (evapotranspirathon) گفته می­ شود. اهمیت تبخیر و تعرق از اینجا معلوم می­ گردد که یادآوری کنیم در سطح دنیا 57 درصدآبی که روی خشکی­ ها می­ ریزد مستقیماً تبخیر می­ شود. عوامل مؤثر بر تبخیر بسیارند که از موارد مهم آن می­ توان: تابش خورشید، میزان رطوبت موجود در طبیعت، باد و سرعت آن را نام برد. تابش خورشید انرژی  مورد نیاز برای عمل تبخیر را فراهم می­ سازد از این رو در طی روز و در فصل تابستان به دلیل تابش بیشتر خورسید انرژی بیشتری برای عمل تبخیر وجود دارد و تبخیر در این هنگام به حداکثر خود می­ رسد. همچنین در عرض ­های شمالی است. میزان رطوبت یا درجه اشباع هوا نیز در میزان تبخیر مؤثر است، چنانچه در هوای خشک میزان تبخیر بیشتر از هوای مرطوب است و باد با خارج نمودن لایه اشباع و جایگزین کردن هوای خشک­تر عمل تبخیر را تشدید می­ کند. تعیین میزان تبخیر و تعرق در مناطق مختلف از چند نظر حائز اهمیت می ­باشد: اولاً رطوبت از طریق تبخیر دمای منطقه را کنترل می­کند و لذا اندازه ­گیری آن می­ تواند در تعیین نوع اقلیم منطقه مؤثر باشد. ثانیاً تبخیر از سطح رودخانه، دریاچه و مخازن مختلف باعث تلفات آب می­شود که لازم است مقدار آن محاسبه شود. ثالثاً تبخیر و تعرق از سطح پوشش گیاهان داخل حوضه آبریز که آن نیز جزء تلفات آب به حساب می­ آید، از اجزای مهم چرخه آب محسوب می ­شود. رابعاً میزان آبی که در طرح ­های آبیاری به مصرف زراعت و درختان می­ رسد نیز براساس تبخیر و تعرق انجام می­ گیرد و تعیین ابعاد شبکه­ های آبیاری ارتباط مستقیمی با مقدار و زمان آی مصرفی که به صورت تبخیر و تعرق وارد جو می­ شود، دارد. از آنجا که استان همدان به عنوان یکی از مناطق کشاورزی کشور محسوب می­ شود، لذا مطالعه تبخیر و تعرق و میزان آن در این استان به منظور برآورد نیاز واقعی گیاه به آب و توسعه اقتصادی منطقه ضرورت دارد. اندازه­گیری تبخیر و تعرق به دو صورت انجام می­ پذیرد: روش مستقیم که اندازه­ گیری آن با دستگاه لایسیمتر و تشت تبخیر و غیره انجام می­ شود و روش دوم اندازه­ گیری تجربی است که در آن معمولاً از فرمول­ های و معادله­ های عملی برای تخمین میزان تبخیر و تعرق استفاده می­ شود.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 730.24 K

خطای روش های ما اندازه گیری در جغرافیای طبیعی

شهرام بهرامی (مترجم)

دوره 10، شماره 39 ، آبان 1380، ، صفحه 61-64

چکیده

  ما به ندرت در مورد چگونگی دقت اندازه­ گیریهایی که انجام می­ دهیم فکر می­ کنیم. مقاله حاضر بعضی از مزایای تفکر در مورد خطاها و بسیاری از روش ­هایی که در آن خطاها، اندازه­ گیری ­های ما را در جغرافیای طبیعی تحت تأثیر قرار می ­دهند، را تشریح دقیق عدم قطعیت­ ها روشن شوند. اساسا جغرافیای طبیعی، هنوز یک علم مبنی بر مطالعات میدانی ...  بیشتر ما به ندرت در مورد چگونگی دقت اندازه­ گیریهایی که انجام می­ دهیم فکر می­ کنیم. مقاله حاضر بعضی از مزایای تفکر در مورد خطاها و بسیاری از روش ­هایی که در آن خطاها، اندازه­ گیری ­های ما را در جغرافیای طبیعی تحت تأثیر قرار می ­دهند، را تشریح دقیق عدم قطعیت­ ها روشن شوند. اساسا جغرافیای طبیعی، هنوز یک علم مبنی بر مطالعات میدانی است. و ما برای انجام کارهای جغرافیای طبیعی نیاز داریم که اندازه اشکال طبیعی و فرآیندهای محیطی را برداشت کنیم. به عنوان مثال در برنامه درسی سطح AEB-A سال 2010، انتظار می ­رود که داوطلبین، تحقیقات میدانی را برعهده گیرند، که در آن لازم است داده­ های میدانی اولیه، به دقت جمع­ آوری، ثبت و تفسیر شوند. بهترین مثال، محاسبه دبی رودخانه است که نیازمند اندازه­گیری دو پارامتر شکل مجرای رودخانه و سرعت جریان است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.18 M

ترکیب GPS و GIS به منظور امدادرسانی نصب سیستم هایی در خودروها با هدف صرفه جویی در وقت امدادگران و نجات جان مصدومان

سوسن مسگری

دوره 9، شماره 33 ، اردیبهشت 1379، ، صفحه 61-64

چکیده

  سیستم تعیین موقعیت جهانی (GPS) و سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) در جهت افزایش سطح کیفی داده ­ها و قابلیت سیستم­ های کاربردی، فن­اوری­ های مکمل یکدیگر محسوب می شوند. این فن­ آوری در صنعت حمل و نقل، بخصوص در ردیابی GPS که در خودرو نصب می­ شود امکان تعیین موقعیت خودروهایی مانند آمبولانس ­ها، ماشین­ های آتش­نشانی، گشت­ پلیس و ...  بیشتر سیستم تعیین موقعیت جهانی (GPS) و سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) در جهت افزایش سطح کیفی داده ­ها و قابلیت سیستم­ های کاربردی، فن­اوری­ های مکمل یکدیگر محسوب می شوند. این فن­ آوری در صنعت حمل و نقل، بخصوص در ردیابی GPS که در خودرو نصب می­ شود امکان تعیین موقعیت خودروهایی مانند آمبولانس ­ها، ماشین­ های آتش­نشانی، گشت­ پلیس و ... را بصورت بلادرنگ فراهم می­ آورد. اطلاعاتی که سیستم ردیابی ارائه می ­دهد بخصوص در مواردی که باید با توجه به موقعیت خودرو سریعاً پاسخ گفت از اهمیت خاصی برخوردار است. قابلیت و سودمندی این سیستم زمانی به حد قابل ملاحظه­ ای می­ رسد که با اطلاعات جغرافیایی از طریق یک سیستم GIS ترکیب شود.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.33 M

پلیت تکتونیک و تغییرات اقلیمى

پوران طاحونی

دوره 13، شماره 50 ، مرداد 1383، ، صفحه 62-64

چکیده

   اقلیم زمین ثابت نیست، دامنه تغییرات بسیاروسیع است و از دوره‏ هاى گرم و مرطوب تا یخچالى را شامل مى‏ شود. سنگها و رسوبات آثار بسیارى از تغییرات اقلیمى گذشته را در خود ذخیره کرده‏ اند، رسوبات نمکى، خاکهاى قرمز، کائولین، رسوبات آهکى و مرجان ها شواهدى از اقالیم گرم و رسوبات و نهشته‏ هاى یخچالى و پادگانه‏ هاى رودخانه‏ اى شواهدى ...  بیشتر  اقلیم زمین ثابت نیست، دامنه تغییرات بسیاروسیع است و از دوره‏ هاى گرم و مرطوب تا یخچالى را شامل مى‏ شود. سنگها و رسوبات آثار بسیارى از تغییرات اقلیمى گذشته را در خود ذخیره کرده‏ اند، رسوبات نمکى، خاکهاى قرمز، کائولین، رسوبات آهکى و مرجان ها شواهدى از اقالیم گرم و رسوبات و نهشته‏ هاى یخچالى و پادگانه‏ هاى رودخانه‏ اى شواهدى از اقالیم سرد هستند. سن‏ یابى چنین شواهدى نشان مى‏ دهد برخى از این تغییرات دراز مدت و برخى دیگر کوتاه مدت بوده‏ اند، گرماى مزوزوئیک میلیونها سال دوام داشته و تناوب دوره‏ هاى یخچالى و بین یخچالى پلیستوسن فقط هزاران سال طول کشیده است .  چرا و چگونه چنین تغییرات وسیعى اتفاق مى‏ افتد؟ با یک نگرش سیستمى به زمین پاسخ این سؤال آسان تر خواهد بود. زمین سیستمى است که در آن مجموعه‏ اى از فرایندهاى متقابل و متصل بهم در یک مقیاس وسیع فضایى و زمانى عمل مى‏ کند، بنابراین علت منفرد نیست و الزاما مجموعه‏ اى از علت ها پاسخگو خواهند بود.  به طور کلى شرایط اقلیمى نتیجه اثر متقابل و پیچیده دو منبع مهم انرژى، انرژى خورشیدى و انرژى زمین است. تابش ورودى خورشیدى اولین منبع انرژى زمین است که سیالات زمین (آب و اتمسفر) را به حرکت درمى‏ آورد. انرژى درونى زمین عامل حرکت پلیت ‏هاست، این حرکت باعث جابه جایى قاره‏ ها، تشکیل آتشفشانها، برخاستن کوه ها، تغییرات بزرگ مقیاس سطح دریاست. تاکنون نظریات متعددى در تبیین علل تغییرات اقلیمى وضع شده است و لیکن هیچیک از آنها به صورت قطعى پاسخگو نبوده‏ اند، بلکه هر یک بخشى از پدیده را تشریح کرده ‏اند. با پیدایش تئورى پلیت تکتونیک این تئورى جایگاه ویژه‏اى در تشریح علل تغییرات بلند مدت اقلیمى یافت .

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 365.6 K

فعالیت های سنجش از دور – سازمان فضایی هند

مجید مختارانی

دوره 11، شماره 43 ، آبان 1381، ، صفحه 62-64

چکیده

  فعالیتهای فضایی کشور هندوستان در سال 1962 میلادی در دپارتمان انرژی اتمی کمیتهاهای هند برای تحقیقات فضایی در ایستگاه پرتاب راکت استوایی Thumba (TERLS) آغاز به کار کرد. اولین راکت از محل (TERLS) در نوامبر سال 1963 میلادی به فضا ارسال شد. بعد از آن مرکز تکنولوژی علوم فضایی هند در سال 1965 در (Thumba)  تأسیس گردید و سپس در سال 1969 سازمان تحقیقات فضایی هند ...  بیشتر فعالیتهای فضایی کشور هندوستان در سال 1962 میلادی در دپارتمان انرژی اتمی کمیتهاهای هند برای تحقیقات فضایی در ایستگاه پرتاب راکت استوایی Thumba (TERLS) آغاز به کار کرد. اولین راکت از محل (TERLS) در نوامبر سال 1963 میلادی به فضا ارسال شد. بعد از آن مرکز تکنولوژی علوم فضایی هند در سال 1965 در (Thumba)  تأسیس گردید و سپس در سال 1969 سازمان تحقیقات فضایی هند به نام ISRO تحت نظر دپارتمان انرژی هند و در سال 1972 DOS زیر نظر نخست وزیزی شکل گرفت تا سال 1967 آزمایش های سنجش از دور با استفاده از هواپیما صورت می ­گرفت و بعد از آن این سازمان اقدام به آزمایشاتی در خصوص ساخت و پرتاب موشک و ماهواره­ های مخابراتی – تلویزیونی و مشاهدات زمین سنجش از دور نمود. در حال حاضر کمپانی (Antrix) عملیات هماهنگی و اجرا کلیه مراحل عملیاتی فضایی اعم از ساخت، پرتاب، هدایت و رهگیری، بهره برداری و ... را به عهده دارد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 284.5 K

طبقه ‏بندى بحران حمل و نقل در ایران و جهان

حسین کلانتری خلیل آباد

دوره 18، شماره 72 ، بهمن 1388، ، صفحه 63-70

چکیده

  ویژگى عمده بحران ‏ها، جهانى بودن و عدم کنترل آن‏هاست. بخش مهمى از حوادث و بحران‏ هاى حمل ونقل جبران‏ ناپذیر و غیر طبیعى هستند. در حال حاضر به دلیل کنترل و تسلط زیاد انسان بر محیط و مهار خشونت طبیعت از یک سو و بسط محیط تکنولوژیک و مصنوع انسانى دیگر، حوادث جاده ‏اى علاوه بر وجهه‏ ى طبیعى، وجهه غیر طبیعى پیدا کرده ‏اند. کشور ایران ...  بیشتر ویژگى عمده بحران ‏ها، جهانى بودن و عدم کنترل آن‏هاست. بخش مهمى از حوادث و بحران‏ هاى حمل ونقل جبران‏ ناپذیر و غیر طبیعى هستند. در حال حاضر به دلیل کنترل و تسلط زیاد انسان بر محیط و مهار خشونت طبیعت از یک سو و بسط محیط تکنولوژیک و مصنوع انسانى دیگر، حوادث جاده ‏اى علاوه بر وجهه‏ ى طبیعى، وجهه غیر طبیعى پیدا کرده ‏اند. کشور ایران در مسیر هر دو دسته حوادث طبیعى و غیر طبیعى قرار دارد. ابتدا به خاطر وضعیت جغرافیایى - اقلیمى جزء کشورهاى اول بلاخیز دنیا قرار دارد. دوم این که به لحاظ جغرافیایى، سیاسى، اقتصادى و فرهنگى نیز در ارتباط نزدیک با سایر کشورهاى دنیا قرار گرفته است. ایران از جامعه جهانى جدا نیست و هر حادثه طبیعى و غیر طبیعى در دنیا و منطقه به گونه ‏اى مستقیم یا غیرمستقیم بر آن تأثیر خواهد داشت، لذا در مقاله حاضر بحران‏ هاى  جاده ای با رویکردهاى گوناگون طبقه ‏بندى گردیده تا شناخت جامع نسبت به آن‏ها حاصل و راه‏ هاى مختلفى براى مقابله با آن اندیشیده شود.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.37 M

منشأ و تأثیرات غبارهاى لایه‏ هاى سطحى برف هاى البرز

محمد رضا اصغری مقدم

دوره 14، شماره 53 ، اردیبهشت 1384، ، صفحه 63-64

چکیده

  در فصل بهار که در ارتفاعات البرز برف قابل توجهى انباشته شده است مشاهده مى‏ گردد که سطح برف از حالت سفید خارج شده و توسط لایه ‏اى از ذرات غبارهاى رسى تغییررنگ داده ‏اند. منشأ این غبارها با توجه به شرایط جغرافیایى ایران نمى‏ تواند چاله‏ ها و پهنه‏ هاى داخلى فلات ایران باشد، بنابراین بایستى منشأ این غبارها را خارج از فلات ایران ...  بیشتر در فصل بهار که در ارتفاعات البرز برف قابل توجهى انباشته شده است مشاهده مى‏ گردد که سطح برف از حالت سفید خارج شده و توسط لایه ‏اى از ذرات غبارهاى رسى تغییررنگ داده ‏اند. منشأ این غبارها با توجه به شرایط جغرافیایى ایران نمى‏ تواند چاله‏ ها و پهنه‏ هاى داخلى فلات ایران باشد، بنابراین بایستى منشأ این غبارها را خارج از فلات ایران درنظرگرفت . از طرف دیگر ذرات مذکور نقش مؤثرى در ذوب شدید برف هاى البرز در اوایل بهار دارند. در این مقاله براساس مشاهدات میدان به بررسى منشأ و تأثیرات غبارهاى مذکور پرداخته شده است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 288.63 K

بررسی سیلاب های حوضه سدّ سیل بند و راه های جلوگیری از خطرات ناشی از آن بر شهر لار

علی وخشوری

دوره 21، شماره 81 ، اردیبهشت 1391، ، صفحه 66-75

چکیده

  سیل به وضعیتی اطلاق می‌‌شود که در آن جریان رودخانه و حوضه مسیل‌ها بصورت غیر منتظره افزایش پیدا کرده بطوریکه باعث خسارات مالی و جانی می‌گردد. خصوصیات سیلاب‌هایی را که در یک منطقه اتفاق می‌افتد می‌توان با استفاده از روشهای گوناگون پیش‌بینی کرد. تحقیق حاضر به شناسایی عوامل ایجاد سیل و بکارگیری روش‌های علمی‌در تخمین حجم سیلاب و ...  بیشتر سیل به وضعیتی اطلاق می‌‌شود که در آن جریان رودخانه و حوضه مسیل‌ها بصورت غیر منتظره افزایش پیدا کرده بطوریکه باعث خسارات مالی و جانی می‌گردد. خصوصیات سیلاب‌هایی را که در یک منطقه اتفاق می‌افتد می‌توان با استفاده از روشهای گوناگون پیش‌بینی کرد. تحقیق حاضر به شناسایی عوامل ایجاد سیل و بکارگیری روش‌های علمی‌در تخمین حجم سیلاب و پیش‌بینی آن برای آینده و اقدامات حفاظتی جهت کاهش زیان‌های احتمالی سیلاب در شهرستان لار اختصاص دارد. ابتدا به تحلیل مهمترین عامل تأثیرگذار روی سیلاب یعنی بارندگی پرداخته و آن را برای دوره‌های بازگشت طولانی مدت محاسبه نموده و سپس مطالعه مورفومتری حوضه آبریز منطقه انجام شده است. علاوه بر آن به محاسبه حجم سیلاب و تخمین دبی اوج حاصل از سیلاب‌ها با دوره‌های بازگشت معین در این حوضه اقدام شده است. در ادامه این نتیجه حاصل شده که خطرات ناشی از سیلاب‌های احتمالی این حوضه برای شهر لار تا چه اندازه است و سپس راه‌های پیشگیری از آن از جمله توسعه مراتع طبیعی، رسوب زدایی سد، توقف عملیات زراعی غیر مجاز مورد بحث قرار گرفته است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 316.83 K

نقش مدیریت یکپارچه شهری در توسعه فرهنگ شهرنشینی شهر تهران

علی شماعی؛ محمد مهدی ابراری

دوره 22، 86-1 ، مرداد 1392، ، صفحه 67-73

چکیده

  مدیریت یکپارچه شهری نظریه نوینی است که در یکی دو دهه اخیر در ایران به صورت رسمی برای کاهش هزینه شهرها به خصوص کلان‌شهر تهران مطرح شده است. ناهماهنگی‌های موجود بین سازمان‌های مدیریتی باعث سردرگمی اداره شهر و اتلاف سرمایه‌های مادی و معنوی شده به گونه‌ای که تصمیم‌گیری سازمان‌ها و دستگاه‌های خدمات شهری در برخی موارد در تضاد با یکدیگرند. ...  بیشتر مدیریت یکپارچه شهری نظریه نوینی است که در یکی دو دهه اخیر در ایران به صورت رسمی برای کاهش هزینه شهرها به خصوص کلان‌شهر تهران مطرح شده است. ناهماهنگی‌های موجود بین سازمان‌های مدیریتی باعث سردرگمی اداره شهر و اتلاف سرمایه‌های مادی و معنوی شده به گونه‌ای که تصمیم‌گیری سازمان‌ها و دستگاه‌های خدمات شهری در برخی موارد در تضاد با یکدیگرند. امروزه عدم مدیریت یکپارچه شهرها هزینه‌های چندین برابر را بر پیکر اقتصاد شهری تحمیل کرده و در نهایت فرهنگ شهرنشینی را با چالش‌هایی مواجه ساخته است.  هدف از این پژوهش دستیابی به راهکاری جهت یکپارچگی مدیریت شهری و توسعه فرهنگ شهرنشینی و بهره‌گیری از توان‌ها و فرصت‌های موجود در همه بخش‌هاست. روش این پژوهش توصیفی و تحلیلی است که در ابتدا به منظور مباحث نظری، روش تاریخی متکی بر داده‌های موجود مورد توجه قرار گرفته است. نتایج نشان می‌دهد که متناسب با رشد شهرنشینی در شهر تهران و گسترش سازمان‌ها و ادارات مختلف، تضاد تصمیم‌گیری‌ها و برنامه‌ها و نابسامانی‌ها در فضاهای شهری تشدید گردیده است. مدیریت شهری با توسعه فرهنگ شهرنشینی رابطه متقابلی دارد. با توجه به نحوه مدیریت شهر، فرهنگ شهرنشینی  شکل می‌گیرد.  بررسی‌های انجام گرفته نشانگر آن است که رابطه متقابلی بین مدیران شهری در چگونگی ساخت فضاها وجود ندارد. فضاهای منظم و زیبا موجب رشد و توسعه فرهنگی می‌گردد. یافته‌ها نشان می‌دهد که در شهر تهران بیشترین ناهماهنگی‌ها مربوط به سازمان‌های آب، برق و مخابرات در امور حفاری که موجب آزردگی روحی و ناهنجاری‌های اجتماعی می‌گردد. این ناهماهنگی‌ها در مناطق جنوبی شهر بیشتر محسوس است و در شمال  شهر ناهماهنگی‌ها کمتر می‌باشد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 362.96 K

استفاده از رسوبات دریاچه ‏هاى مصنوعى (سدها) به عنوان شواهد زیست محیطى ورودى‏ هاى حوضه آبریز و آلاینده جوّى

فرهاد جعفری

دوره 19، شماره 76 ، بهمن 1389، ، صفحه 67-79

چکیده

  دریاچه ‏هاى طبیعى و مخازن مصنوعى(1) (سدها) به عنوان چاله‏ هایى براى نگاهداشت آب حوضه آبخیز و همچنین براى تجمع رسوبات ریز مشتق از جوّ محسوب مى‏ شود و بنابراین، اطلاعات با ارزشى از تغییرات زمانى در این ورودى‏ ها(2) وجود دارد. در حالى که استفاده از رسوبات دریاچه‏ هاى طبیعى به عنوان اسناد زیست محیطى ثابت شده است، کاربرد رسوبات سدها ...  بیشتر دریاچه ‏هاى طبیعى و مخازن مصنوعى(1) (سدها) به عنوان چاله‏ هایى براى نگاهداشت آب حوضه آبخیز و همچنین براى تجمع رسوبات ریز مشتق از جوّ محسوب مى‏ شود و بنابراین، اطلاعات با ارزشى از تغییرات زمانى در این ورودى‏ ها(2) وجود دارد. در حالى که استفاده از رسوبات دریاچه‏ هاى طبیعى به عنوان اسناد زیست محیطى ثابت شده است، کاربرد رسوبات سدها (دریاچه‏هاى مصنوعى) به عنوان رکوردهاى زمانى کمتر بوده است. اما ظاهرا براى بررسى گذشته‏ ى آلودگى ‏ها، منابع آبى مصنوعى داراى جاذبه بیشترى است: این ذخایر بیشتر در مجاورت با شهرها و آلایندهاى صنعتى قرار گرفته ‏اند و رسوبات سریعا و همزمان با انتشار آلودگى،انباشته مى‏ شود. فقدان علاقه به رسوبات مخازن مصنوعى ناشى از این ادراک است که احتمالاً تغییر سطح اساس آب این ذخایر، باعث آشفتگى قابل توجه رسوبات مخازن مى‏ گردد. شاید این ادراک با نبود تحقیق در سیستم‏ هاى رسوبى مخازن مصنوعى تقویت گردد. بنابراین نیاز به بازنگرى پژوهش‏ هاى منتشر شده (مطالعات نسبتا اندکى که از رسوبات ذخایر آبى مصنوعى و از مطالعات مربوط با ادبیات رسوبات دریاچه ‏هاى طبیعى استفاده شده است) در مورد الگوها و فرآیندهاى رسوبى ذخایر مصنوعى وجود دارد و بنابراین بطور حیاتى پتانسیل و مشکلات استفاده از رسوبات ذخایر آبى را بعنوان رکوردهاى زمانى آلودگى ارزیابى مى‏ کند. درک فعلى فرآیندهاى رسوبگذارى و توزیع رسوبات ناشى از آن فرآیندها، بازنگرى مى‏ شود. برخى تفاوت‏ هاى مهم بین دریاچه‏ هاى مصنوعى و طبیعى مورد تأکید بیشتر قرار مى‏ گیرند و الزامات نمونه‏ گیرى و تفسیر داده‏ هاى رسوب‏ شناسى مورد بحث قرار داده مى‏ شوند. پیشنهاد مى‏ شود که فعلاً منبع با ارزشى در حال استفاده است و همچنین نشان داده مى‏ شود که داده ‏هاى رسوبى ذخایر مصنوعى قادرند داده ‏هاى مهمى را براى فهم و بازسازى آلودگى‏ هاى جوى و حوضه آبخیز این منابع، مهیا نمایند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 1.02 M

استراتژى ایجاد «شبکه منطقه‏ اى» به منظور تقویت پیوندهاى میان شهر و روستا دستور کارى براى پژوهش‏ هاى سیاست گذارى با اشاره به کشور اندونزى (قسمت دوم)

غلامرضا لطیفی

دوره 19، شماره 75 ، آبان 1389، ، صفحه 67-77

چکیده

  تدوین استراتژى شبکه ‏ى منطقه‏ اى براى ایجاد پیوندهاى متقابل میان شهر و روستا، دستورالعملى است براى تحقیقات بیشتر در زمینه ارائه خط مشى مناسب با تأکید بر کشور اندونزى. در نوشته‏ ى حاضر کوشیده شده براى حل مشکل عدم ارتباط مزمن میان نظریه ‏ها و برنامه‏هاى توسعه‏ ى روستایى و شهرى، استراتژى شبکه‏ ى منطقه ‏اى که تحلیل‏ هاى ...  بیشتر تدوین استراتژى شبکه ‏ى منطقه‏ اى براى ایجاد پیوندهاى متقابل میان شهر و روستا، دستورالعملى است براى تحقیقات بیشتر در زمینه ارائه خط مشى مناسب با تأکید بر کشور اندونزى. در نوشته‏ ى حاضر کوشیده شده براى حل مشکل عدم ارتباط مزمن میان نظریه ‏ها و برنامه‏هاى توسعه‏ ى روستایى و شهرى، استراتژى شبکه‏ ى منطقه ‏اى که تحلیل‏ هاى موجود به موضوع پیوستگى و وابستگى متقابل میان روستا و شهر توجه دارد، معرفى گردد. براى تشریح بیشتر این استراتژى چند مثال در مورد شرایط منطقه ‏اى اندونزى ارائه شده است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 6.33 M

تبیین نقش فضاهای شهری در پیشگیری از وقوع جرم و ایجاد امنیت

حسین حاتمی نژاد؛ بابر منصوری؛ محمد فعلی

دوره 22، شماره 87 ، آبان 1392، ، صفحه 68-76

چکیده

  با افزایش رشد شهرنشینی در بسیاری از نواحی جهان، بویژه در کشورهای درحال توسعه بر مشکلات و نارسایی‌های زندگی شهری افزوده شده است. از جمله‌ی این مشکلات می‌توان به افزایش جرم و جنایت در شهرها و ناامنی اشاره کرد. بسیاری از جامعه شناسان و برنامه‌‌ریزان شهری بر نقش و تأثیر کالبد و فیزیک شهرها و طراحی فضاهای شهری در پیشگیری وکاهش جرم توافق ...  بیشتر با افزایش رشد شهرنشینی در بسیاری از نواحی جهان، بویژه در کشورهای درحال توسعه بر مشکلات و نارسایی‌های زندگی شهری افزوده شده است. از جمله‌ی این مشکلات می‌توان به افزایش جرم و جنایت در شهرها و ناامنی اشاره کرد. بسیاری از جامعه شناسان و برنامه‌‌ریزان شهری بر نقش و تأثیر کالبد و فیزیک شهرها و طراحی فضاهای شهری در پیشگیری وکاهش جرم توافق نظر دارند و اصول طراحی و راهکارهای لازم را پیشنهاد و ارائه نموده‌اند. در این مقاله، که به روش توصیفی وتحلیلی وبه کمک منابع کتابخانه‌ای و بهره جستن از نظریه‌های مختلف جامعه شناسان و برنامه‌ریزان شهری، نگاشته شده، به تبیین نقش فضاهای شهری در پیشگیری از جرم وایجاد امنیت برای شهروندان، پرداخته شده است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 222.17 K

تحلیلى بر آسیب‏ پذیرى مساکن روستایى (مطالعه موردى: مساکن روستایى شهرستان بافت)

سید اسکندر صیدایی؛ حسن قره نژاد؛ ایوب فیروزی

دوره 20، شماره 77 ، اردیبهشت 1390، ، صفحه 68-73

چکیده

  کشور ما ایران به عنوان یکى از مستعدترین مناطق جهان براى زمین لرزه، نیازمند توجه دقیق به ساخت و سازهاى مسکن و تأمین ایمنى آنها از نظر فنّى است. در این میان، توجه به مساکن روستایى به لحاظ استفاده از مصالح کم دوام یا غیر مقاوم، از اهمیت اساسى برخوردار است. بر این اساس، این پژوهش مساکن روستایى شهرستان بافت را مورد بررسى و تحلیل قرار مى‏دهد. ...  بیشتر کشور ما ایران به عنوان یکى از مستعدترین مناطق جهان براى زمین لرزه، نیازمند توجه دقیق به ساخت و سازهاى مسکن و تأمین ایمنى آنها از نظر فنّى است. در این میان، توجه به مساکن روستایى به لحاظ استفاده از مصالح کم دوام یا غیر مقاوم، از اهمیت اساسى برخوردار است. بر این اساس، این پژوهش مساکن روستایى شهرستان بافت را مورد بررسى و تحلیل قرار مى‏دهد. هدف از انجام پژوهش، شناخت نوع مساکن روستایى شهرستان با توجه به امکانات و پتانسیل‏ هاى محیطى و نحوه‏ ى استفاده از مصالح طبیعى موجود در منطقه در ساخت مسکن روستایى است؛ تا از این طریق شناختى جامع از میزان مقاومت مساکن روستایى در برابر بلایاى طبیعى به ویژه زمین لرزه به دست آید. روش پژوهش «توصیفى، تحلیلى و پیمایشى» است که با بررسى تعدادى از روستاهاى شهرستان و بهره‏ گیرى از مطالعات اسنادى و کتابخانه ‏اى صورت گرفته است. یافته‏ هاى پژوهش نشان مى‏دهد، در اکثر روستاهاى شهرستان از مصالح بومى بخصوص از خشت و گل بدون توجه به نکات فنّى در ساخت مسکن استفاده گردیده که این مسأله آسیب پذیرى سکونت گاه‏هاى روستایى را در برابر خطرات زلزله بیش از پیش تهدید مى‏ نماید.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 886.58 K

معرفى Geo-Info سیستم اطلاعات زمینى بزرگ مقیاس در کشور لهستان

اشرف عظیم زاده ایرانی (مترجم)

دوره 16، شماره 62 ، مرداد 1386، ، صفحه 68-70

چکیده

  Info یک سیستم ترسیمى پیشرفته است که کار با آن از سازمان زمین کشور لهستان آغاز شده و سپس توسعه یافت. هم اکنون این سیستم استانداردى براى تهیه نقشه‏هاى بزرگ مقیاس تعیین نموده است. در مقاله حاضر، کاربردها و توانایى‏هاى سیستم Geo-Info مورد بحث و بررسى قرار گرفته است. سیستم Geo-Info در سال 1992 براى دپارتمان ژئودزى و سازمان زمین لهستان در اداره محلى ...  بیشتر Info یک سیستم ترسیمى پیشرفته است که کار با آن از سازمان زمین کشور لهستان آغاز شده و سپس توسعه یافت. هم اکنون این سیستم استانداردى براى تهیه نقشه‏هاى بزرگ مقیاس تعیین نموده است. در مقاله حاضر، کاربردها و توانایى‏هاى سیستم Geo-Info مورد بحث و بررسى قرار گرفته است. سیستم Geo-Info در سال 1992 براى دپارتمان ژئودزى و سازمان زمین لهستان در اداره محلى ""Wielkopolska طراحى شد و هم اکنون در تهیه نقشه براى 30 درصد از خاک کشور لهستان به ویژه بخش غربى آن مورد استفاده قرار مى‏ گیرد. این سیستم براى نگهدارى و ارائه داده ‏ها با موضوع زمین و در مقیاس ­هاى 1:10000 تا 1:250 طراحى شده است. ورودى سیستم را طرح ­ها و نقشه‏ هاى ساده، کتاب هایى درباره زمین، و لیست هاى مختصاتى پشتیبانى مى‏ کنند. توسط این سیستم، هر شخص مى‏ تواند با استفاده از فایل هاى دسته‏ اى (Batch files)(1) و نقشه ‏هاى رقومى، براى خود پایگاه اطلاعاتى ایجاد نماید.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 16.72 M

مه و تأثیر آن بر روى حمل و نقل جاده ‏اى (به همراه راهکارهایى درجهت کاهش اثرات آن)

پیمان محمودی

دوره 15، شماره 60 ، بهمن 1385، ، صفحه 70-75

چکیده

   تصادفاتى که در بزرگراهها و در شرایط مه غلیظ روى مى ‏دهند، غالبا تصادفاتى دسته جمعى هستند که برخورد ده ها و گاهى اوقات صدها وسیله نقلیه را باعث مى ‏شوند که در نتیجه، خسارات مالى و تلفات جانى زیادى به بار مى‏ آید. همین عامل باعث جلب توجه رسانه ‏هاى گروهى شده که خواهان پاسخ گویى به این شرایط و همچنین اقدامات صورت گرفته در زمینه ...  بیشتر  تصادفاتى که در بزرگراهها و در شرایط مه غلیظ روى مى ‏دهند، غالبا تصادفاتى دسته جمعى هستند که برخورد ده ها و گاهى اوقات صدها وسیله نقلیه را باعث مى ‏شوند که در نتیجه، خسارات مالى و تلفات جانى زیادى به بار مى‏ آید. همین عامل باعث جلب توجه رسانه ‏هاى گروهى شده که خواهان پاسخ گویى به این شرایط و همچنین اقدامات صورت گرفته در زمینه کاهش اثرات مه هستند. ما در این تحقیق، تصادفات اتفاق افتاده در شرایط مه غلیظ را براى یک دوره ده ساله مورد بررسى قرار داده‏ ایم. همچنین اقدامات بازدارنده در نظر گرفته شده در ساختار کانادایى سیستم‏ هاى حمل‏ و نقل هوشمند را به محک کنکاش و تحقیق سپرده ایم.  

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 805.27 K

مدیریت مواد زاید محیط زیست روستا و نقش آن در توسعه پایدار با تأکید بر مشارکت های مردمی

محمد قاسمی سیانی؛ حسین کلانتری خلیل آباد

دوره 20، شماره 80 ، بهمن 1390، ، صفحه 72-78

چکیده

  مناطق روستایی بخش عمده‌ای از جمعیت و عرصه‌های طبیعی و زیستی کشور را به خود اختصاص داده و نقش اساسی در حیات اقتصادی و اجتماعی کشور دارند. در این بین محیط زیست روستا در فرآیند برنامه‌ریزی توسعه پایدار روستایی و بهبود کیفیت محیط زیست توجه خاصی را می‌طلبد. محیط زیست یکی از ابعاد حساس و آسیب‌پذیر روستاها می‌باشد که نسبت به شهرها کمتر ...  بیشتر مناطق روستایی بخش عمده‌ای از جمعیت و عرصه‌های طبیعی و زیستی کشور را به خود اختصاص داده و نقش اساسی در حیات اقتصادی و اجتماعی کشور دارند. در این بین محیط زیست روستا در فرآیند برنامه‌ریزی توسعه پایدار روستایی و بهبود کیفیت محیط زیست توجه خاصی را می‌طلبد. محیط زیست یکی از ابعاد حساس و آسیب‌پذیر روستاها می‌باشد که نسبت به شهرها کمتر تحت تأثیر آلاینده‌ها قرار گرفته است ولی گسترش الگوی مصرف شهری و هجوم برخی آلایند‌های شهری به حریم روستاها و تغییر الگوی مصرف روستائیان زمینه‌های تخریب محیط زیست و زندگی سالم را در روستاها گسترش داده است. در این مقاله هدف، ارائه راهکارهایی جهت بهبود محیط زیست روستایی بوده که با استفاده از روش توصیفی‌ـ تحلیلی موضوع مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین با توجه به نقش مشارکت‌های مردمی در حفاظت از محیط روستا و رسیدن به توسعه پایدار روستایی، به روش‌های دفع و دفن مواد زائد، مدیریت فضای سبز روستایی‌ـ روش‌های دفع فاضلاب روستایی در حفاظت از محیط زیست روستایی و ایجاد زندگی سالم پرداخته شده است. با اذعان به اینکه بسیاری از روستاهای کشور هنوز روش‌های مناسب حفاظت از محیط زیست مانند دفع مواد زاید، دفع فاضلاب و مدیریت فضای سبز را به درستی اعمال نکرده و در جذب مشارکت‌های مردمی نیز ضعیف عمل نموده‌اند، توسعه پایدار روستاها به ظهور نرسیده است. نتایج این مقاله نشان می‌دهد اگر راه و روش‌های صحیح حفاظت از محیط زیست در روستاها اعمال شود بسیاری از بیماری‌های مردم روستا ریشه کن شده و روستاها به توسعه پایدار نزدیک می‌شوند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 180.21 K

چگونه ساختار شهرى مى ‏تواند از نظر کیفیت هوا بر پایدارى شهر تأثیرگذار باشد (ترجمه)

کمال امیدوار؛ مریم بیرانوند زاده

دوره 18، شماره 71 ، آبان 1388، ، صفحه 72-76

چکیده

  با وجود پیشرفتى که در کنترل آلودگى هوا در مکان هاى مخصوصى صورت گرفته است، نواحى شهرى شاهد افزایش نگرانی هاى زیست ‏محیطى از لحاظ آلودگى هوا هستند. کیفیت هوا یکى از نگرانى‏ هاى اصلى در این زمینه به شمار مى‏ رود. نتایج چندین تحقیق در این مورد بیانگر آن است که شکل شهر و توزیع کاربرى اراضى مشخص کننده موقعیت منابع انتشار آلودگى و الگوى ...  بیشتر با وجود پیشرفتى که در کنترل آلودگى هوا در مکان هاى مخصوصى صورت گرفته است، نواحى شهرى شاهد افزایش نگرانی هاى زیست ‏محیطى از لحاظ آلودگى هوا هستند. کیفیت هوا یکى از نگرانى‏ هاى اصلى در این زمینه به شمار مى‏ رود. نتایج چندین تحقیق در این مورد بیانگر آن است که شکل شهر و توزیع کاربرى اراضى مشخص کننده موقعیت منابع انتشار آلودگى و الگوى ترافیک شهرى بوده و بر کیفیت هواى آن تأثیر مى‏ گذارد. در این مقاله تأثیر بالقوه الگوهاى مختلف کاربرى اراضى بر کیفیت هواى شهر مورد بررسى قرار مى‏ گیرد. بر این اساس، سه شهر فرضى بر مبناى هر یک از استراتژى‏ هاى برنامه‏ ریزى شهرى و با در نظر گرفتن الگوهاى مختلف کاربرى اراضى از طراحى یک شهر گسترده تا یک شهر فشرده با کاربرى اراضى مختلط در نظر گرفته شده ‏اند. همچنین براى ارزیابى کیفیت هوا در هر یک از ساختارهاى مطلوب شهرى از سیستم فتوشیمیایى متوسط مقیاس MEMO/MARS استفاده شده است. نتایج‏ حاصل از این شبیه‏ سازى نشان مى‏ دهد که شهرهاى فشرده با کاربرى اراضى مختلط از کیفیت هواى بهترى در مقایسه با شهرهاى پراکنده و شبکه‏ اى برخوردارند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 909.9 K

ارزیابى روند تغییرات فضاى سبز شهر اصفهان در دو بازه زمانى با استفاده از تصاویر ماهواره اى و GIS

علیرضا مامن پوش؛ رضا تفنگ ساز

دوره 20، شماره 79 ، آبان 1390، ، صفحه 74-77

چکیده

  توسعه فیزیکى شهرها فرآیندى پویا و مداوم است که اگر این گسترش سریع و بى برنامه باشد سیستم هاى شهرى را با مشکل روبرو خواهد کرد. بى تردید فضاى سبز و محیط زیست شهرى یکى از اساسى ترین عوامل پایدارى حیات طبیعى و انسانى در شهرنشینى نوین است. فضاى سبز شهرى علاوه بر زیباسازى کمک شایانى در تعدیل هوا خواهد داشت. در این میان بحث توسعه و نیاز به گسترش ...  بیشتر توسعه فیزیکى شهرها فرآیندى پویا و مداوم است که اگر این گسترش سریع و بى برنامه باشد سیستم هاى شهرى را با مشکل روبرو خواهد کرد. بى تردید فضاى سبز و محیط زیست شهرى یکى از اساسى ترین عوامل پایدارى حیات طبیعى و انسانى در شهرنشینى نوین است. فضاى سبز شهرى علاوه بر زیباسازى کمک شایانى در تعدیل هوا خواهد داشت. در این میان بحث توسعه و نیاز به گسترش فضاى سبز و تعیین موقعیت آن در سطح شهر امرى اجتناب ناپذیر در آینده توسعه شهرها مىباشد. شهر اصفهان به عنوان یکى از شهرهاى مهم و زیباى ایران و محل جذب گردشگران داخلى و خارجى شناخته شده است. یکى از علل اصلى این امر عبور زاینده رود از داخل شهر است که همراه خود طراوت و سرسبزى را براى این شهر به ارمغان آورده است. نقشه بردارى زمینى فضاى سبز شهرى به طور پى در پى علاوه بر هزینه هنگفتى که به دنبال دارد، بسیار وقت گیر نیز مى باشد. نقشه بردارى فضاى سبز شهرى با استفاده از تصاویر ماهواره اى به جهت داشتن سرى زمانى و به روز بودن داراى دقت، سرعت بالا و هزینه کمترى بوده و با انجام پردازش هاى لازم بر روى تصاویر ماهواره اى بوسیله نرم افزارهاى مرتبط مى توان به نتیجه مطلوب دست یافت. در این بررسى شهر اصفهان از لحاظ گسترش محدوده شهرى و فضاى سبز و همچنین روند افزایش جمعیت و سرانه فضاى سبز آن طى دو سال 1302 و 1386 بوسیله نقشه هاى موجود و تصاویر ماهوارهاى مورد بررسى قرار گرفته است. همچنین توسط سامانه ى تحلیل گر GIS میزان انطباق آن ارزیابى و همچنین توسعه فضاى سبز شهرى، گسترش شهر و تغییرات آن مورد تحلیل قرار گرفته است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 303.46 K

تحلیلی بر الگوی توسعه کالبدی- فضایی شهرکرد با استفاده از مدل های آنتروپی شانون و هلدرن طی سال های(1385-1335)

علی شماعی؛ فاطمه فدایی دهکردی

دوره 22، 85-1 ، خرداد 1392، ، صفحه 75-86

چکیده

  بررسی‌های آماری ومیدانی درچند دﻫﻪ اﺧﯿﺮ مشخص می‌سازد ﺷﻬﺮکرد مرکز استان چهار محال و بختیاری اﯾﺮان دﭼﺎر توسعه کالبدی- فضایی قابل توجهی ﺷﺪه‫است. بطوری که رشد سالانه ﺟﻤﻌﯿﺖ این ‫ﺷﻬﺮ ﻃﯽ 50 ﺳﺎل اﺧﯿﺮبیش از 6/3درصد و رشد مساحت شهر حدود 5 درصد را نشان می‌دهد. اﯾﻦ رﺷﺪ ﻓﺰاﯾﻨﺪة مساحت و ﺟﻤﻌﯿﺖ که غالباً ناشی از مهاجرت است، مسائلی ...  بیشتر بررسی‌های آماری ومیدانی درچند دﻫﻪ اﺧﯿﺮ مشخص می‌سازد ﺷﻬﺮکرد مرکز استان چهار محال و بختیاری اﯾﺮان دﭼﺎر توسعه کالبدی- فضایی قابل توجهی ﺷﺪه‫است. بطوری که رشد سالانه ﺟﻤﻌﯿﺖ این ‫ﺷﻬﺮ ﻃﯽ 50 ﺳﺎل اﺧﯿﺮبیش از 6/3درصد و رشد مساحت شهر حدود 5 درصد را نشان می‌دهد. اﯾﻦ رﺷﺪ ﻓﺰاﯾﻨﺪة مساحت و ﺟﻤﻌﯿﺖ که غالباً ناشی از مهاجرت است، مسائلی از قبیل، پیدایش محله‌های خود رو و بی‌هویت شهری، تغییر کاربری اراضی کشاورزی به مسکونی، تخریب محیط زیست و افزایش آلودگی‌های زیست محیطی، ﮐﻤﺒﻮد اﻣﮑﺎﻧﺎت ‫زﯾﺮﺑﻨﺎﯾﯽ و توسعه ناموزون شهری... را به دنبال آورده اﺳﺖ. هدف این پژوهش تحلیل فضایی کمیت و کیفیت توسعه ناموزون کالبدی شهرکرد طی سال‌های (1385-1335) است . روش ﭘﮋوﻫﺶ ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ- تحلیلی، پیمایشی ﺑﺎ ﺑﻬﺮه‌ﮔﯿﺮی ‫از ﻣﺪلﻫﺎی آﻧﺘﺮوﭘﯽ ﺷﺎﻧﻮن و ﻫﻠﺪرن می‌باشد . یافته‌ها و نتایج حاصله مشخص می‌سازد توسعه کالبدی این شهر طی دوره مورد مطالعه به صورت خطی بوده است. این گسترش خطی قبل از انقلاب اسلامی طی (1355-1335) روندی آرام داشته اما از سال1360به بعد این روند به علت مهاجرت بی‌رویه روستائیان به شهر، اسکان عشایر، مهاجران دوران جنگ تحمیلی، توسعه کالبدی شهر شتابان با الگوی توسعه خطی در جهت غربی- شرقی شکل گرفته است. نتایج ﺣﺎﺻﻞ از ﻣﺪل آﻧﺘﺮوﭘﯽ ﺷﺎﻧﻮن ﮐﻪ ﻃﯽ ﺳﺎلﻫﺎی 1385-1375اﻧﺠﺎم ﺷﺪه، اﻟﮕﻮی ﮔﺴﺘﺮش ﺧﻄﯽ شهر را تأیید می‌کند و ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﺪل ﻫﻠﺪرن حدود 82 درﺻﺪ از رﺷﺪ کالبدی- فضایی ﺷﻬﺮ در ﻓﺎﺻﻠﻪ ‫ﺳﺎلﻫﺎی 1385-1335 ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ رﺷﺪ ﺟﻤﻌﯿﺖ و 18 درﺻﺪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ رﺷﺪ اﻓﻘﯽ و اﺳﭙﺮال ﺷﻬﺮ ‫ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. اﯾﻦ وضعیت ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻋﺪم ﻧﻈﺎرت و ﮐﻨﺘﺮل ﻣﺪﯾﺮان ﺷﻬﺮی و ﻧﺪاﺷﺘﻦ ﻃﺮح و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪای ﻣﺪون ‫برای توسعه متوازن ﺷﻬﺮ اﺳﺖ.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 494.18 K

کاربرد داده‏ هاى LIDAR در تعیین توپوگرافى سطح و بستر آب و ارائه روشى جهت حذف نویز از آن

حمید عنایتی؛ شیما توری

دوره 19، شماره 74 ، مرداد 1389، ، صفحه 75-80

چکیده

  استفاده از لیزر اسکنرهاى هوایى جهت تعیین توپوگرافى بستر آب، چندى است که در دنیا مطرح شده و جنبه‏ ى کاربردى به خود گرفته است. عمق‏ یابى با لیزر اسکنرها روشى است دقیق‏ تر، مقرون به صرفه‏ تر و سریع ‏تر از سایر روش‏ هاى عمق یابى، که مبناى آن اندازه‏ گیرى دقیق زمان رفت و برگشت دو نور ارسالى به سطح و بستر آب مى‏ باشد. از این رو کاربرد ...  بیشتر استفاده از لیزر اسکنرهاى هوایى جهت تعیین توپوگرافى بستر آب، چندى است که در دنیا مطرح شده و جنبه‏ ى کاربردى به خود گرفته است. عمق‏ یابى با لیزر اسکنرها روشى است دقیق‏ تر، مقرون به صرفه‏ تر و سریع ‏تر از سایر روش‏ هاى عمق یابى، که مبناى آن اندازه‏ گیرى دقیق زمان رفت و برگشت دو نور ارسالى به سطح و بستر آب مى‏ باشد. از این رو کاربرد سخت   ‏افزار و نرم ‏افزارى مناسب که در آن‏ها منبع خطاهاى مهم تشخیص داده شده و به حداقل میزان رسانده شود در نتیجه پرواز بسیار مؤثر است. این مقاله به معرفى انواع لیزر اسکنرهاى عمق یاب، تکنیک هاى مختلف مورد استفاده در هر یک از آنها و شرح چگونگى عملیات عمق یابی مى‏ پردازد. همچنین علاوه بر بیان عوامل طبیعى بروز خطا و علل نویز در داده‏ هاى عملیات، الگوریتمى نیز جهت تصحیح داده ‏ها و روشى جهت حذف نویز را ارائه مى‏ کند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 3.37 M

مکان‏ یابى نیروگاه خورشیدى با توجه به پارامترهاى اقلیمى

فرامرز خوش اخلاق؛ غلامرضا روشن؛ رضا برنا

دوره 17، شماره 67 ، آبان 1387، ، صفحه 75-80

چکیده

  در این پژوهش با استفاده از آمار 33 ساله (2003 - 1970) فراسنج ‏هاى تابش، ابرناکى و باد به امکان‏ سنجى استقرار نیروگاه خورشیدى در مناطق خشک ایران اقدام گردیده است. در ادامه با در نظر گرفتن ایستگاه یزد به عنوان مناسب‏ ترین مکان جغرافیایى جهت استقرار نیروگاه خورشیدى، ایستگاه‏هاى مناطق مجاور آن همچون اصفهان، کرمان، زاهدان از نظر رژیم تابش ...  بیشتر در این پژوهش با استفاده از آمار 33 ساله (2003 - 1970) فراسنج ‏هاى تابش، ابرناکى و باد به امکان‏ سنجى استقرار نیروگاه خورشیدى در مناطق خشک ایران اقدام گردیده است. در ادامه با در نظر گرفتن ایستگاه یزد به عنوان مناسب‏ ترین مکان جغرافیایى جهت استقرار نیروگاه خورشیدى، ایستگاه‏هاى مناطق مجاور آن همچون اصفهان، کرمان، زاهدان از نظر رژیم تابش و دیگر عناصر آب و هوایى مؤثر در استقرار نیروگاه خورشیدى مورد مقایسه قرار گرفته است. در ابتدا پس از مشخص نمودن نوسانات اقلیمى ایستگاه‏ها و در ادامه، پس از استفاده از روشهاى آمارى انحراف معیار، ضریب تغییرات، آزمون تى T و....، شبیه ‏ترین ایستگاه به یزد جهت تأسیس نیروگاه خورشیدى ایستگاه اصفهان معرفى شده است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 2.02 M

سنجش سطوح توسعه یافتگی بخش کشاورزی شهرستان های استان فارس

مقصود بیات؛ رباب صفری

دوره 21، شماره 83 ، آبان 1391، ، صفحه 77-81

چکیده

  افزایش مداوم جمعیت کشور نیاز به مواد غذایی و تولیدات کشاورزی را روزافزون نموده و در شرایط موجود تولیدات کشاورزی تکافوی نیازهای کشور را نمی‌کند و علی‌رغم هدف دستیابی به خودکفایی، برای تأمین مصرف جمعیت، با آهنگ کنونی رشد آن، خرید قسمت عمده مایحتاج از خارج در آینده اجتناب‌ناپذیر خواهد بود. این در حالی است که فرآورده‌های کشاورزی در ...  بیشتر افزایش مداوم جمعیت کشور نیاز به مواد غذایی و تولیدات کشاورزی را روزافزون نموده و در شرایط موجود تولیدات کشاورزی تکافوی نیازهای کشور را نمی‌کند و علی‌رغم هدف دستیابی به خودکفایی، برای تأمین مصرف جمعیت، با آهنگ کنونی رشد آن، خرید قسمت عمده مایحتاج از خارج در آینده اجتناب‌ناپذیر خواهد بود. این در حالی است که فرآورده‌های کشاورزی در بازارهای جهانی نیز با کمبود مواجه بوده، تهیه و تأمین نیازهای کشور را با مشکلاتی روبرو نموده است. این شرایط ایجاب می‌کند که کشاورزی بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته، و در  بهره‌بری از منابع و استفاده از امکانات موجود گامهای مؤثر و سریعی در جهت افزایش  تولیدات و تأمین مواد غذایی مورد نیاز برداشته شود. مطالعه حاضر با هدف شناخت نابرابری‌های فضایی و تعیین جایگاه هر یک از شهرستان‌های استان فارس در بخش کشاورزی انجام گرفته است. روش تحقیق (توصیفی-تحلیلی) می‌باشد که با الهام از  مدل آماری شاخص ترکیبی توسعه انسانی (HDI) سطوح توسعه‌یافتگی کشاورزی استان مشخص شده است. از نرم افراز SPSS نیز برای  تجزیه و تحلیل داده‌ها استفاده شده است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که رتبه و سطح شهرستان‌ها در شاخص‌های مختلف متفاوتند که این مسأله بیانگر توسعه نامتعادل شهرستان‌ها در بخش کشاورزی و شاخص‌های مختلف آن است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 369.73 K