کمال نوذری؛ مسعود رجب دوست
دوره 18، شماره 72 ، بهمن 1388، ، صفحه 58-62
چکیده
نواحى قدیمى شهرهاى ما باید معاصرسازى شده و کارکردى امروزین به خود بگیرند، تا از حالت رکود فعلى بیرون بیایند. این امر، مستلزم داشتن برنامها ى هدفمند و مداوم در طول زمان مى باشد.
بیشتر
نواحى قدیمى شهرهاى ما باید معاصرسازى شده و کارکردى امروزین به خود بگیرند، تا از حالت رکود فعلى بیرون بیایند. این امر، مستلزم داشتن برنامها ى هدفمند و مداوم در طول زمان مى باشد.
سوسن مسگری (مترجم)
دوره 9، شماره 36 ، بهمن 1379، ، صفحه 58-59
چکیده
در دهه های اخیر، نوسان های سطح آب دریای مازندران خساراتی را به مردم و زمین های مجاور آن وارد کرده است. تغییرات آب و هوایی و بی توجهی به اکوسیستم، قطعا در این امر دخیل بوده اند. با این حال، این موضوع بسیار ناشناخته باقی مانده است. دریای مازندران، بزرگترین دریاچه روی زمین، منطقه ای وسیعتر از کشور نروژ را می پوشاند. ساختار ...
بیشتر
در دهه های اخیر، نوسان های سطح آب دریای مازندران خساراتی را به مردم و زمین های مجاور آن وارد کرده است. تغییرات آب و هوایی و بی توجهی به اکوسیستم، قطعا در این امر دخیل بوده اند. با این حال، این موضوع بسیار ناشناخته باقی مانده است. دریای مازندران، بزرگترین دریاچه روی زمین، منطقه ای وسیعتر از کشور نروژ را می پوشاند. ساختار زمین شناختی آن میلیون ها سال پیش شکل گرفته و در طول هزاران سال، از وسعت آن کاسته یا به آن افزوده شده است. دریاچه مازندران روزگاری به صورت دریای آزاد بود و از طریق دریای سیاه، مدیترانه و آژف به اقیانوس راه داشت. این دریا که زمانی در تملک ایران و اتحاد جماهیر شوروی سابق قرار داشت، اکنون به منظور استفاده از ذخایر و منابع گاز طبیعی مورد توجه پنج کشور ساحلی قرار گرفته است. علاوه بر جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه، آذربایجان، قزاقستان و ترکمنستان در این منابع سهیم هستند.
رستم صابری فرد
دوره 20، شماره 77 ، اردیبهشت 1390، ، صفحه 59-67
چکیده
شهرها و روستاهاى ما در گذشته بهترین نمونه هاى پایدارى را در خود متجلى ساخته بودند. توجه به محدودیت هاى اکولوژیک محل نظیر آب، توسعه متناسب و سازگار با طبیعت، صرفه جویى در منابع، استفاده از مواد و مصالح بومى، ابداع روشهاى مؤثر و مناسب براى ادامه حیات نظیر قنات و بادگیر و... نمونه هایى از شیوه هاى پایدار و سازگار با توان محیطى تلقى ...
بیشتر
شهرها و روستاهاى ما در گذشته بهترین نمونه هاى پایدارى را در خود متجلى ساخته بودند. توجه به محدودیت هاى اکولوژیک محل نظیر آب، توسعه متناسب و سازگار با طبیعت، صرفه جویى در منابع، استفاده از مواد و مصالح بومى، ابداع روشهاى مؤثر و مناسب براى ادامه حیات نظیر قنات و بادگیر و... نمونه هایى از شیوه هاى پایدار و سازگار با توان محیطى تلقى مىشدند. اما افزایش جمعیت و ازدیاد خواسته هاى مادى و معنوى انسان و نوع نگاه به طبیعت، این تعادل را تا حد زیادى از بین برده است. این وضعیت در محیط هایى که محدودیت هاى طبیعى بیشتر است،بحرانى تر به نظر مى رسد. شهرستان فردوس از آن محیط هایى است که در حاشیه کویر قرار دارد و با تنگناهاى متعددى روبرو است.با روند افزایش جمعیت به شیوه کنونى و استمرار روندهاى تولید به طریقه سنتى، استمرار حیات در این بخش از کشور، با تنگناهاى متعددى روبرو خواهد بود. این مقاله در نظر دارد با معرفى قابلیت هاى بلا استفاده شهرستان و چگونگى بهره بردارى از آنها، تا حدودى فشارها و تهدیدهاى موجود را تقلیل دهد.
غلامرضا لطیفی؛ علیرضا سامانی
دوره 18، شماره 70 ، مرداد 1388، ، صفحه 59-64
چکیده
محورهاى اصلى موضوع انتقال پایتخت عبارت است از: 1) پایتخت ایران که در تهران قرار گرفته عملاً مرکز تمام فعالیت ها در کشور شده و همچنان براى جذب جمعیت جذابیت دارد. این در حالى است که تهران را مى توان به عنوان محور بعضى از فعالیتها در آینده ـ نظیر آموزش عالى، فناورى پیشرفته و نوین در آینده توسعه داد، ولى باید به تدریج تهران را از مرکزیت ...
بیشتر
محورهاى اصلى موضوع انتقال پایتخت عبارت است از: 1) پایتخت ایران که در تهران قرار گرفته عملاً مرکز تمام فعالیت ها در کشور شده و همچنان براى جذب جمعیت جذابیت دارد. این در حالى است که تهران را مى توان به عنوان محور بعضى از فعالیتها در آینده ـ نظیر آموزش عالى، فناورى پیشرفته و نوین در آینده توسعه داد، ولى باید به تدریج تهران را از مرکزیت عام براى تمام امور کشور خارج کرد. به این منظور مى توان تمرکز رشد سایر مسائل را به خارج از تهران - در شهرهاى گوناگون، یا به یک نقطه جدید ـ منتقل نمود. 2) پایتخت ایران با مشکلات گوناگون - از تردد، حمل و نقل و نحوه دسترسى گرفته تا آلودگى هوا - دست به گریبان است. این مسائل را باید با به کار گرفتن مدیران کارآمد و صرف امکانات گوناگون - نیروى انسانى و تجهیزات و بودجه - حل نمود و یا حداقل تا حدى التیام داد. 3) وضع جغرافیائى ایران به نحوى است که مناطق مختلف آن اقلیم هاى گوناگونى دارند. داشتن کلان شهرى مانند تهران که عملاً مرکز سیاسى، آموزشى، صنعتى، بهداشتى و درمان و تجارى کل کشور باشد، نیاز به جابه جا شدن گروههاى وسیعى از مردم کشور را براى رفت و آمد به تهران - یا استقرار در آن را - به دلیل توسعه فعالیت هایشان الزامى مى کند. به این ترتیب بهتر است چند کلان شهر، به جاى یک کلان شهر عمده، داشته باشیم. 4) وضع تهران از نظر قرارگیرى بیشتر بخشهاى اخیراً توسعه یافته آن در پهنه هاى خطرناک از نظر بلایاى طبیعى - زلزله و حریم گسلهاى فعال، دامنه هاى جنبان و احتمال زمین لغزش، ناپایدارى و فرونشست زمین، خطر سیل و سابقه آن در تهران، مسأله آب، سطحى و زیرزمینى و خشکسالى در بازه هاى چند ساله یا چند ده ساله - ریسک زندگى را در تهران به تدریج بیشتر کرده است. روند مهاجرت به تهران همچنان مطابق آخرین آمارهاى مرکز آمار ایران ادامه یافته است. نتیجه بخشى از این موضوع، رشد حاشیه نشینى، توسعه ناامنى - به ویژه در حاشیه هاى شهرى و شهرهاى جدید، بزهکارى و رشد بیکارى و سایر ناهنجارى ها در تهران بزرگ است. چند فرهنگى در تهران عملاً به جاى رشد فرهنگى شهر تهران، به ناهنجارى هاى فرهنگى تبدیل مى شود. 5) رشد تهران با وضع کنونى، عملاً با تخریب فضاها و بافت با هویت خانه - باغهاى گذشته همراه است. پایتختى که نه هویت امروزین و مدرن داشته باشد و نه هویت دیروزین و گذشته مستند، دیگر عملاً پایتخت کشورى با سابقه تمدنى و فرهنگى همچون ایران نمى تواند باشد. 6) آلودگى هوا در تهران به نحوى است که به ویژه در فصل سرما با تلفات ناپیداى همشهریان خردسال و کهنسال ما و آنها که مشکلات تنفسى دارند، همراه است. این تلفات را ناپیدا نامیدم چراکه بسیارى از کسانى که به این دلیل عمرشان کوتاه مى شود، عملاً نه خودو نه دیگران آنها را در رده تلفات ناشى از آلودگى هوا به حساب نمى آورند. در مقابل این چالش ها و دلایل مهم دیگرى که براى لزوم توقف رشد تهران، تلاش همزمان براى قابل زیست کردن آن و انتقال تدریجى بخشى از فعالیت ها به بیرون از محدوده استان تهران، و همچنین لزوم یافتن چند گزینه براى پایتخت کاملاً جدید - نه شهرى موجود که در نهایت به سرنوشتى مانند تهران دچار شود - وجود دارد، اشکالات گوناگونى از سوى منتقدان این انتقال مطرح مى شود که عمده آنها عبارتند از: 1) بسیارى از مشکلات تهران جارى وفورى است. فرصتى براى صرف انرژى برروى گزینه هاى دیگر وجود ندارد. هر میزان توان را باید به بهبود همین شرایط موجود در تهران اختصاص داد. پاسخ: این جمع بندى پس از پایان جنگ تحمیلى در مورد شهر تهران انجام شد و حاصل آن البته ایجاد و توسعه زیر ساخت هاى شهرى و مدرن و همزمان رش دو توسعه بى رویه شهرى، فروش تراکم و مدیریت برمبناى پول و توسعه نامتوازن شهرى شد. ضمناً برآورد نیاز فورى و روزمره همواره با چالش فراموشى برنامه ریزى کلان مواجه است.
حمید رضا وارثی
دوره 14، شماره 53 ، اردیبهشت 1384، ، صفحه 59-62
چکیده
خواهر خواندگى عهد و پیمانى است که معمولاً بین دوشهر برقرار مى شود که در بعضى خصایص اشتراکاتى با هم دارند و به دنبال آن ارتباطات خاصى بین این گونه شهرها برقرارمى گردد. این ارتباطات در مسیر شناسایى ویژگی های هر کدام از شهرها امرى بسیار ضرورى است درپى شکل گیرى چنین روابطى مراحلى توسط وزارت امور خارجه به صورت اجراى تشریفات قانونى ...
بیشتر
خواهر خواندگى عهد و پیمانى است که معمولاً بین دوشهر برقرار مى شود که در بعضى خصایص اشتراکاتى با هم دارند و به دنبال آن ارتباطات خاصى بین این گونه شهرها برقرارمى گردد. این ارتباطات در مسیر شناسایى ویژگی های هر کدام از شهرها امرى بسیار ضرورى است درپى شکل گیرى چنین روابطى مراحلى توسط وزارت امور خارجه به صورت اجراى تشریفات قانونى صورت مى گیرد و عالی ترین مقامات دو شهر طى عهد نامه اى پیمان خواهرخواندگى را به امضا می رسانند. خواهرخوانده ها به رسم دوستى اقداماتى را انجام مى دهند از آن جمله انتخاب نام خیابان یا پارکى به نام خواهرخوانده اش، علت انتخاب چنین عنوانى براى این گونه عهد نامه ها (خواهرخواندگى) این است که واژه شهر یک اسم مؤنث مجازى است در نتیجه به آن پیمان خواهرخواندگى مى گویند. شهر اصفهان درحال حاضر به عنوان یکى از شهرهاى مهم دنیا (یکى از 10 شهر تاریخى جهان) به حساب مى آید. آثار تاریخى آن از جمله میدان امام (نقش جهان) به عنوان یکى از میراث هاى بزرگ بشرى اعلام شده است. این شهر هم اکنون با 10 شهر پیمان خواهرخواندگى دارد. شهرهاى فلورانس در ایتالیا، سن پترزبورگ در روسیه، شیان در چین، یاش در رومانى، ایروان در ارمنستان، هاوانا در کوبا، فرایبورگ در آلمان، کوالالامپور در مالزى، بارسلونا در اسپانیا و شهرکویت خواهرخوانده هاى اصفهان به شمارمى آیند. پیشنهاداتى نیز در جهت تقویت چنین پیمان هایى صورت گرفته است از آن جمله تأسیس بازارچه اى به نام بازارچه ملل، براى به نمایش گذاردن سنت ها و صنایع دستى هر یکى از خواهرخوانده ها و یا پیشنهاد تأسیس باغ ملل. آنچه در خصوص این شهرها (خواهرخوانده ها) قابل ذکر است این مطلب مى باشد که عمده این شهرها داراى آثار تاریخى یا هنرى و... منحصر به فرد و بعضا معروف جهانى هستند که هر کدام در نوع خود هنرى قابل وصف مى باشد و این هنرها و آثار تاریخى باعث گسترش رابطه با این گونه شهرها شده است . در مقاله حاضر ابتدا به صورت مختصر به ویژگی هاى تاریخى و هنرى شهر اصفهان پرداخته خواهد شد و در ادامه به اختصار ویژگی هاى خواهرخوانده هاى اصفهان مورد بررسى قرار خواهد گرفت.
مصطفی مهاجرانی
دوره 3، شماره 11 ، آبان 1373، ، صفحه 59-64
چکیده
سابقه
در این بخش از قاره وسیع آسیای در طول تاریخ چند هزار ساله جامعه های ایلی بصورت پراکنده در سراسر منطقه در حرکت بودند. شیوه زندگی آنها چنان بود که پیوسته به دنبال آب و علوفه فرسنگ ها با استفاده از ایل راه هایی را طی طریق می نمودند. و نیز فرآورده های دامی خوراک و پوشاک و مسکن آنها را تأمین می کرد و تقریباً خودکفا بودند و گهگاه ...
بیشتر
سابقه
در این بخش از قاره وسیع آسیای در طول تاریخ چند هزار ساله جامعه های ایلی بصورت پراکنده در سراسر منطقه در حرکت بودند. شیوه زندگی آنها چنان بود که پیوسته به دنبال آب و علوفه فرسنگ ها با استفاده از ایل راه هایی را طی طریق می نمودند. و نیز فرآورده های دامی خوراک و پوشاک و مسکن آنها را تأمین می کرد و تقریباً خودکفا بودند و گهگاه با فروش قسمتی از تولیدات کمبود مایحتاج خود را تأمین می نمودند. اقتصاد حاکم اقتصادی شبانی بود.
هر یک از ایل ها محدوده معینی از مراتع را در اختیار داشتند و از اصول همزیستی مسالمت آمیز برخوردار بودند. اختلاف های بین آنها با وساطت بزرگان و ریش سفیدان حل می گردید. نظام حکومتی خاصی وجود نداشت. الگوی کار و زندگی این جوامع با آنچه در جوامع روستایی و عشایری چین، ایران، هندوستان و به طور کلی خاورمیانه می گذشت متفاوت بود.
حسن لشکری؛ قاسم کیخسروی
دوره 19، شماره 75 ، آبان 1389، ، صفحه 60-66
چکیده
بادهاى شدید تحت عنوان توفان نام گذارى شده اند که به شکل هاى متفاوتى و با سرعت زیاد براى مدت کوتاهى مى وزند و معمولاً با هواى ناپایدار همراه هستند. اگر هواى ناپایدار رطوبت داشته باشد توفان رعد و برق (تندرى) و اگر خشک باشد توفان گردوخاک ایجاد مىشود (علیجانى، 1379). عمده توفانهاى تندرى در تمام ایستگاه هاى استان همدان در فصل بهار ...
بیشتر
بادهاى شدید تحت عنوان توفان نام گذارى شده اند که به شکل هاى متفاوتى و با سرعت زیاد براى مدت کوتاهى مى وزند و معمولاً با هواى ناپایدار همراه هستند. اگر هواى ناپایدار رطوبت داشته باشد توفان رعد و برق (تندرى) و اگر خشک باشد توفان گردوخاک ایجاد مىشود (علیجانى، 1379). عمده توفانهاى تندرى در تمام ایستگاه هاى استان همدان در فصل بهار رخ مى دهد. در این فصل از سال بدلیل افزایش انرژى تابشى خورشید که با رطوبت قابل ملاحظه جوّى حاصل از تبخیر و پوشش گیاهى، زمین مرطوب و سیستم هاى ترمودینامیکى انتقالى که از غرب و جنوب غرب کشور همراه است، بیشترین تعداد توفان هاى تندرى اتفاق افتاده است. فصل پاییز از لحاظ تعداد توفان هاى تندرى در رتبه دوم قرار دارد. در این فصل نیز به دلیل بالا بودن انرژى تابشى و ورود سیستم هاى ناپایدار با منشاء رطوبتى مناسب تعداد توفان هاى تندرى قابل توجه مى باشد. کمترین تعداد توفان هاى تندرى به فصل زمستان تعلق دارد. معدل بیشینه توفان هاى گرد و خاک عمدتا در نواحى خشک و بدون پوشش گیاهى اتفاق مى افتد و تعداد این توفان ها در مناطق کوهستانى همدان کمتر است. بیشترین فصل وقوع توفان هاى گرد و خاک در ایستگاه هاى اکباتان، همدان نوژه و ملایر در فصل بهار و تابستان و در ایستگاه نهاوند فصل تابستان مى باشد. بررسى روند تغییرات ساعتى وقوع توفان ها نشان مىدهد که بیشینه وقوع این توفان ها از ساعت 9 صبح به بعد است و در ساعت 18 (بعدازظهر) از شدت و تعداد آنها کاسته مى شود، و فراوانى این توفان ها در روز هنگام در کلیه ایستگاه ها بیشتر از شب هنگام مى باشد. با توجه به بررسى هاى انجام شده بیشترین فعالیت توفان هاى گرد و خاک در فصل بهار و تابستان است. چون در این دوره از سال بدلیل وجود انرژى تابشى بالا و شرایط توپوگرافى مناسب زمینه براى وقوع ناپایدارى هاى محلى فراهم است، ولى به دلیل فقدان رطوبت کافى انرژى سامانه ها بصورت توفان هاى گرد و غبار تخلیه مى شود.
علی اکبر رسولی؛ مسعود مینائی
دوره 17، شماره 65 ، اردیبهشت 1387، ، صفحه 60-64
چکیده
این مقاله مقدماتى از ارزیابى وضعیت آلودگى هوا در یک منطقه شهرى ارائه مى نماید. نویسنده، سیستم اطلاعات جغرافیایى (GIS) را که مدل توزیع وسایل نقلیه، مدل انتشار مواد آلاینده، مدل روند پیشرفت و داده هاى مربوطه را ترکیب مى کند. به منظور تخمین انتشار و توزیع فضایى آلاینده هاى ترافیک در Taichungتایوان بکار برده است. این مدل نه تنها ...
بیشتر
این مقاله مقدماتى از ارزیابى وضعیت آلودگى هوا در یک منطقه شهرى ارائه مى نماید. نویسنده، سیستم اطلاعات جغرافیایى (GIS) را که مدل توزیع وسایل نقلیه، مدل انتشار مواد آلاینده، مدل روند پیشرفت و داده هاى مربوطه را ترکیب مى کند. به منظور تخمین انتشار و توزیع فضایى آلاینده هاى ترافیک در Taichungتایوان بکار برده است. این مدل نه تنها مى تواند موقعیت دقیق آلودگى را تجزیه و تحلیل کند، بلکه مى تواند انتشار متأثر از تغییر در شرایط ترافیک مشخص یا مدیریت راهبردى را نیز پیش بینى نماید. نتایج نشان مى دهند که انتشار بیشتر CO در پیرامون نواحى واقع در مرکز یا جنوب شهر در شهر Taichung و ناحیه امتداد بزرگراه شماره 1 SOx,Noxو آلودگى هاى TSP بیشترى را متحمل مى شوند. اگر چه طول بخشى از بزرگراه شماره 1 درون شهر Taichung خیلى طویل نیست، اما در تولید بخش مهمى از کل ذرات ریز معلق در هوا (TSP)، اکسیدهاى نیتروژن (NOx)، اکسیدهاى گوگرد (SOx) پخش شده در این ناحیه نقش دارد. از این گذشته پیش بینى چندین طرح فرضى نشان مى دهد که تأثیر اصلى موتورهاى پیشرفته، در کاهش انتشار TSP بیش از 10% مى باشد، و حال آنکه افزایش میانگین سرعت ترافیک جاده هاى شهر ممکن است بیش از 14% از انتشار CO را بکاهد.
مهدی ثقفی (مترجم)
دوره 16، شماره 63 ، آبان 1386، ، صفحه 60-64
چکیده
بیابان زایى مشکل عمده و اصلى اراضى است که در مناطق خشک دنیا قرار داشته و در حال نابودى هستند. از بین رفتن خاک و پوشش گیاهى تأثیرات نامطلوبى را با خود به همراه دارد. به طورى که تقریبا 50 درصد از اراضى در نتیجه مدیریت غلط کشاورزى و مراتع توسط انسان روبه زوال مى روند. بخش بزرگى از آمریکاى شمالى و کشور اسپانیا را مناطق خشکى در برگرفته که ...
بیشتر
بیابان زایى مشکل عمده و اصلى اراضى است که در مناطق خشک دنیا قرار داشته و در حال نابودى هستند. از بین رفتن خاک و پوشش گیاهى تأثیرات نامطلوبى را با خود به همراه دارد. به طورى که تقریبا 50 درصد از اراضى در نتیجه مدیریت غلط کشاورزى و مراتع توسط انسان روبه زوال مى روند. بخش بزرگى از آمریکاى شمالى و کشور اسپانیا را مناطق خشکى در برگرفته که دچار پدیده بیابان زایى شده اند. چراى بیش ازحد دام وقطع درختان جنگل ها باعث افزایش روند بیابان زایى در مراتع مى شود. فعالیتهاى کشاورزى که افزایش سرعت فرسایش آبى و بادى را سبب مى شوند، بیشترین نقش را در تأمین آب براى محصولات کشاورزى دارند و مدیریت نادرست منابع آب که ممکن است شور شدن زمین ها را سبب شود باعث کاهش قابلیت منابع آبى مى شود. علاوه بر نابودى پوشش گیاهى، فرسایش و شورشدن اراضى، اثرات بیابان زایى در خاک هاى حاصل خیز لس را مى توان به صورت فشرده شدن خاک و پوسته شدن آن ملاحظه نمود. شهرنشینى، معدن کاوى و گردشگرى اثرات نامطلوبى را بر قسمتهاى مختلف اراضى به جا مى گذارند زیرا این اراضى نیز در گروه اراضى کشاورزى دیم یا آبى قرار دارند. اگر منابع مالى و سیاست هاى عملى صحیح وجود داشته باشد، مبارزه با پدیده بیابان زایى با استفاده از تکنیک هاى موجود شناخته شده مى تواند مفید واقع شود.
بهروز دهزاد؛ علی دیده ور اصل؛ جواد زحمتکش ممتاز
دوره 15، شماره 57 ، اردیبهشت 1385، ، صفحه 60-64
چکیده
در جهان امروز اگر ساختارها و قواعد درست زندگى به کارگرفته نشود و سامانه هاى اقتصادى، اجتماعى و زیست محیطى براساس استانداردهاى تطابق یافته با محیط قرارنگیرد، اثرات و خسارات زیانبار و جبران ناپذیرى به بارمى آورد. بشر امروز باید بیاموزد که زندگى امروز فقط در قالب هماهنگى و همسازى با محیط زیست باید پایه ریزى شود و توجه به این ...
بیشتر
در جهان امروز اگر ساختارها و قواعد درست زندگى به کارگرفته نشود و سامانه هاى اقتصادى، اجتماعى و زیست محیطى براساس استانداردهاى تطابق یافته با محیط قرارنگیرد، اثرات و خسارات زیانبار و جبران ناپذیرى به بارمى آورد. بشر امروز باید بیاموزد که زندگى امروز فقط در قالب هماهنگى و همسازى با محیط زیست باید پایه ریزى شود و توجه به این مسئله نه تنها شرایط را براى ایجاد محیطى مناسب جهت زیستن فراهم مى آورد، بلکه بر آن است تا ساختارهاى مثبت و نواندیش خود را گسترش داده و آینده اى روشن را براى نسل فردا مهیا سازد. مسلما انسان نیز نباید از طبیعت همیشه انتظار روندى مساعد را داشته باشد. چه بسا ممکن است در چرخه زندگى اختلالى ایجاد شود و برخى از بلایاى طبیعى همچون خشکسالى - سیل- زمین لغزش و... باعث برهم زدن تعادل زندگى او گردد. اینجاست که تفاوت بین دنیاى مدرنیته و سنتى مشخص مى شود و نحوه رفتار انسانها درقبال این ناهماهنگی هاى محیطى آشکار مى گردد. خشکسالى نیز چهره اى از این ناهماهنگى محیطى را به تصویر مى کشد. چیزى که در اقصى نقاط کشورمان به عنوان یک معضل محیطى وجود داشته و درآینده نیز وجود خواهد داشت. حال که با این شرایط مواجه هستیم، پس بهتر است راهکارى اصولى جهت سازگارى با آن به عمل آید و این میسر نمى شود، مگراینکه ساماندهى و اولویت بندى منابع آب براساس نیازهاى محیطى و کنار نهادن عوامل ناهماهنگ با محیط زیست به کارگرفته شود. این مقاله بر آن است که این مهم را در سه قالب شناخت- ارزیابى و ساماندهى بیان نماید.
رحیم سرور؛ پروین پرویزیان
دوره 22، 86-1 ، مرداد 1392، ، صفحه 61-66
چکیده
آنچه که در دنیای امروز به آن یقین پیدا کرده‌اند این است که گردشگری یکی از منابع با ثبات تأمین درآمد می‌تواند باشد. در مناطقی که تراکم جمعیت بیشتر است از سویی نیاز به اماکنی جهت گذران اوقات فراغت و گردش و تفریح بیشتر است و از سویی دیگر نیاز به اشتغال بیشتر احساس می‌شود. منطقه مورد مطالعه شهرستان شهریار می‌باشد که با داشتن حدود یک ...
بیشتر
آنچه که در دنیای امروز به آن یقین پیدا کرده‌اند این است که گردشگری یکی از منابع با ثبات تأمین درآمد می‌تواند باشد. در مناطقی که تراکم جمعیت بیشتر است از سویی نیاز به اماکنی جهت گذران اوقات فراغت و گردش و تفریح بیشتر است و از سویی دیگر نیاز به اشتغال بیشتر احساس می‌شود. منطقه مورد مطالعه شهرستان شهریار می‌باشد که با داشتن حدود یک میلیون نفر جمعیت قطب جمعیتی بزرگی در استان تهران محسوب می‌شود. بخش عظیمی از این جمعیت زیاد برای تأمین درآمد و حتی جهت گذران اوقات فراغت و تفریحات خود به تهران و کرج وابسته هستند که این امر موجب ترافیک بیشتر این کلان شهرها هم می‌شود. منطقه، یک دشت سرسبز و پوشیده از باغات میوه است که بقا و ماندگاری این زیبایی منوط به داشتن برنامه و ایجاد سود بیشتربرای صاحبان این باغ‌ها می‌باشد وگرنه این اراضی باغی طبق روال چند ساله اخیر با سرعت زیادی به بخش ساخت و کار واگذار می‌شود. در این تحقیق، منطقه از زوایای مختلف مورد مطالعه و جمع‌آوری اطلاعات میدانی قرار گرفت و آنچه که در نهایت به دست آمد این است که منطقه نیاز به برنامه‌ریزان توانمند با قدرت برنامه‌ریزی بلند مدت و ایجاد زمینه برای جذب سرما‌یه‌ها و فراهم نمودن اطمینان از سرمایه‌گذاری در این بخش، و به وجود آوردن بستر‌های جدید و خلاقانه و برداشتن و یا به حداقل رساندن موانع و محدودیت‌های موجود دارد. بدیهی است که دشت سرسبز شهریار رقبای قوی‌تری چون شهرستان‌های شمالی استان تهران دارد و برای اینکه در این عرصه بتواند حرفی برای گفتن داشته باشد باید برنامه‌های جدیدی در منطقه اجرا شود.
حسین حاتمی نژاد؛ محمد حسین جانبابانژاد
دوره 19، شماره 76 ، بهمن 1389، ، صفحه 61-66
چکیده
پست مدرنیسم را فراگیرترین ویژگى مدرنیسم مى دانند که مشخصه آن تقلید ترکیبى (Pastiche) است. لحظه پست مدرن زمانى فرا مى رسد که آوانگارد (مدرن) دیگر قادر به ادامه دادن و پیشروى نبوده و نمى تواند گامى فراتر به سمت جلو بردارد. پاسخ پست مدرن به مدرن متضمن تصدیق این نکته است که گذشته باید به تجدیدنظر یا بازنگرى در خود اقدام کند زیرا گذشته ...
بیشتر
پست مدرنیسم را فراگیرترین ویژگى مدرنیسم مى دانند که مشخصه آن تقلید ترکیبى (Pastiche) است. لحظه پست مدرن زمانى فرا مى رسد که آوانگارد (مدرن) دیگر قادر به ادامه دادن و پیشروى نبوده و نمى تواند گامى فراتر به سمت جلو بردارد. پاسخ پست مدرن به مدرن متضمن تصدیق این نکته است که گذشته باید به تجدیدنظر یا بازنگرى در خود اقدام کند زیرا گذشته واقعا نمى تواند نابود شود به دلیل آن که نابودى گذشته به سکوت و خاموشى می انجامد. پست مدرن بیانگر نوعى جدید از بحران در خود فرهنگ مدرنیستى است. بحرانى که به وجه پراکنده، تجزیه شونده، زودگذر، آشفته و بى نظمى در فرمول بندى مورد نظر بود لر تأکید دارد وضعیت پست مدرن با رشد شهرها به ویژه با روند چشمگیر شهرنشینى و مهاجرت به سوى شهرهاى بزرگ در چند دهه اخیر پیوند نزدیکى دارد اما این رشد شهرها فراتر از چیزى بود که لوکوربوزیه و ماکس وبر براى گروه هاى متمدن و عقلانى درنظر داشتند. در کل مدرنیسم و پست مدرنیسم در عرصه هاى گوناگون ادبیات، هنر، معمارى، جامعه شناسى شهر، نظریه اجتماعى و شهرسازى جریانى اثرگذار داشته اند و هنوز هم نفوذ این دو رویکرد در این عرصه ها دیده مى شود. در این مقاله که به روش توصیفى - تحلیلى نوشته شده سعى شده تا حد امکان به مفاهیم و مشخصات مدرنیسم و پست مدرنیسم در عرصه شهرسازى پرداخته شود و تفاوت هاى بین آنها و اثراتى که هر کدام به ویژه پست مدرنیسم در حوزه هاى مختلف شهرى اعم از فیزیکى و غیرفیزیکى داشته اند بررسى شود.
حسن محمدیان مصمم
دوره 20، شماره 80 ، بهمن 1390، ، صفحه 62-71
چکیده
با وجودی که اهمیت مدیریت شهری در دستیابی به توسعه پایدار شهری برای عامه مردم و مدیران شهری روشنی و رسمیت فزاینده‌ای داشته است ولی طیف گسترده‌ای از تضادها و سردرگمی‌ها در رابطه با مفاد و محتوای مدیریت شهری در چین وجود دارد که از موانع ابزاری مهم بشمار می‌آیند. این مقاله به بررسی برخی از مسائلی که شهرهای چین در جریان تجربه مدیریت شهری ...
بیشتر
با وجودی که اهمیت مدیریت شهری در دستیابی به توسعه پایدار شهری برای عامه مردم و مدیران شهری روشنی و رسمیت فزاینده‌ای داشته است ولی طیف گسترده‌ای از تضادها و سردرگمی‌ها در رابطه با مفاد و محتوای مدیریت شهری در چین وجود دارد که از موانع ابزاری مهم بشمار می‌آیند. این مقاله به بررسی برخی از مسائلی که شهرهای چین در جریان تجربه مدیریت شهری با آن مواجه شده می‌پردازد. جالب‌ترین بخش آن ضرورت درک جامع و یک مدل راهبردی با تمرکز بر مطالعه موردی گوانگجو و توسعه ناحیه‌ای آن برای بهبود ظرفیت‌های مدیریت شهری چین است. این مقاله با کاربرد برخی ملاک‌های ارزیابی کمی، نشان می‌دهد که اجرای استراتژی جامع مدیریت شهری در بهبود فرایند مدیریت شهری سودمند است.
محمد سرگران قوی
دوره 17، شماره 68 ، بهمن 1387، ، صفحه 62-64
چکیده
توزیع فضایى گروه هاى آسیب پذیرى در توکیو دقیقاً مشخص نیست. با این وجود همبستگى و ارتباط معنىدارى بین توزیع خانه هاى چوبى مستعد آسیب پذیرى در مقابل زلزله و اجتماعات قدیمى وجود دارد. یک مطالعه راهبردى در خصوص بد خانمان ها در توکیو نشان داد که بیشترین تعداد مردم بدون مسکن در نقاط محدودى از شهر همچون پارک ها، ایستگاه ...
بیشتر
توزیع فضایى گروه هاى آسیب پذیرى در توکیو دقیقاً مشخص نیست. با این وجود همبستگى و ارتباط معنىدارى بین توزیع خانه هاى چوبى مستعد آسیب پذیرى در مقابل زلزله و اجتماعات قدیمى وجود دارد. یک مطالعه راهبردى در خصوص بد خانمان ها در توکیو نشان داد که بیشترین تعداد مردم بدون مسکن در نقاط محدودى از شهر همچون پارک ها، ایستگاه هاى راهآهن و حاشیه خاکریز رودخانه متمرکز شده اند. لازم به ذکر است که با توجه به استانداردهاى بین المللى تعداد اندکى بىخانمان در کشور ژاپن وجود دارد. ظهور و رشد جمعیت بىخانمان در توکیو واکنشى به عدم خوش اقبالى و رکود اقتصادى در صنایع کوچک مى باشد که به خاطر عدم نیاز به مهارت کافى و سادگى کار سابقاً تعداد زیادى از مهاجران روستایى را در شهر به خود جذب کرده بود. اگرچه برنامه ریزى منظم براى افزایش مشارکت مردم بىخانمان در فعالیت هایى براى کاهش و به حداقل رساندن خطرات و خسارات بلایا کارى ارزنده و از لحاظ تکنیکى قابل وصول مى باشد اما با مقاومت بسیارى از شهروندان ژاپنى مواجه شده است. این تحقیق در خصوص آسیب پذیرى اجتماعى در شهر توکیو مى باشد که ابتدا توسط یونو (1998) و ویسنر (1998) مورد بررسى قرار گرفته است. هدف این تحقیق دو موضوع مى باشد.
نخست: آنکه قصد دارد نشان دهد که آسیب پذیرى از حوادث، الگوهاى فضایى خاصى را در توکیو به نمایش درآورده است. روایى (1994) چنین استنتاج مى کند که عوامل اجتماعى از حوادث تأثیر مى پذیرند و در اثر حوادث شکل مى گیرند. بنابراین در توکیو ما شاهد آن هستیم که ساختار اجتماعى و فضایى در شهر متأثر از الگوى آسیب پذیرى از حوادث مى باشد.
دوماً: این تحقیق مقدمه اى براى توصیف و توزیع فضایى بىخانمان ها در توکیو مى باشد که به عنوان گام اولیه جهت تحلیل عمومى همبستگى اجتماعى به سبب آسیبپ ذیرى شهرى انجام گرفته است. جهت تقویت این موضوع، ابتدا یک دید اجمالى تاریخى در خصوص سیر تکاملى اجتماعى توکیو انجام گردیده است.
حسن رجب پور کاری
دوره 17، شماره 66 ، مرداد 1387، ، صفحه 62-64
چکیده
هدف این مقاله بررسى تحول تاریخى بابلسر در بستر جغرافیایى محلات آن است که به شکل گیرى محلات فعلى بابلسر انجامیده است. در این مقاله نگارنده سعى نموده بابلسر را در 5 مرحله حساس تاریخ شکل گیرى آن مطالعه کرده و محلات گذشته آن را با محلات فعلى تطابق دهد. بیشتر بحث، حول محور مکان جغرافیایى محلات قدیم و تجسم دیروز بابلسر بر پیکر امروز استوار ...
بیشتر
هدف این مقاله بررسى تحول تاریخى بابلسر در بستر جغرافیایى محلات آن است که به شکل گیرى محلات فعلى بابلسر انجامیده است. در این مقاله نگارنده سعى نموده بابلسر را در 5 مرحله حساس تاریخ شکل گیرى آن مطالعه کرده و محلات گذشته آن را با محلات فعلى تطابق دهد. بیشتر بحث، حول محور مکان جغرافیایى محلات قدیم و تجسم دیروز بابلسر بر پیکر امروز استوار است.
عباسعلی صالح آبادی (مترجم)
دوره 6، شماره 23 ، آبان 1376، ، صفحه 62-64
چکیده
تا قبل از ظهور GPS، علم ناوبری در تعیین موقعیت به هنگام روز از دقت خوبی برخوردار نبود. اما حداقل جای بسی امیدواری است که خورشید و ستارگان و اجرام سماوی دیگر توسط ابرقدرتها کنترل نمی شوند. نگارنده در اینجا به سیستمی اشاره می کند که همواره سمت و جهت خویش را از پنتاگون و نیروهای نظامی ایالات متحده دریافت می کند، و با قدردانی از ...
بیشتر
تا قبل از ظهور GPS، علم ناوبری در تعیین موقعیت به هنگام روز از دقت خوبی برخوردار نبود. اما حداقل جای بسی امیدواری است که خورشید و ستارگان و اجرام سماوی دیگر توسط ابرقدرتها کنترل نمی شوند. نگارنده در اینجا به سیستمی اشاره می کند که همواره سمت و جهت خویش را از پنتاگون و نیروهای نظامی ایالات متحده دریافت می کند، و با قدردانی از وجود کثرت اجرام سماوی است که این امر امکان پذیر شده است.
حسین کمساری (مترجم)
دوره 5، شماره 19 ، آبان 1375، ، صفحه 62-64
چکیده
ماهواره ها که با تکنولوژی پیشرفته، انقلابی در زمینه انتقال اطلاعات در سراسر کره خاکی برپا کرده اند متأسفانه از دیدگاه کسانی که با پیچیدگی تکنولوژی های تازه غریبه هستند، فقط به معنای تصویر تلویزیونی، فیلم های سینمایی و حداکثر گزارش های تصویری به آنها توجه دارند، در حالی که ماهواره ها می توانند اعماق زمین را بکاوند، ...
بیشتر
ماهواره ها که با تکنولوژی پیشرفته، انقلابی در زمینه انتقال اطلاعات در سراسر کره خاکی برپا کرده اند متأسفانه از دیدگاه کسانی که با پیچیدگی تکنولوژی های تازه غریبه هستند، فقط به معنای تصویر تلویزیونی، فیلم های سینمایی و حداکثر گزارش های تصویری به آنها توجه دارند، در حالی که ماهواره ها می توانند اعماق زمین را بکاوند، از دل اقیانوس ها خبرهای بکر و ناشنیده بیرون بکشند و حرکت های ریزترین موجودات کره خاکی را به روشنی ببینند. آنچه در این مقاله می خوانید نگاهی علمی و همه جانبه به تکنولوژی ماهواره هاست که خود می تواند یکی از مؤثرترین ابزار تجاری نیز باشد. ابزاری که دانش به وسیله آن می خروشد و عرصه های تازه تری از جهان پیرامون را در برابر دیدگان دانشمندان و اهل تحقیق می گستراند. منظور از ماهواره های ساکن در این مقاله، ماهواره های مخابراتی، جاسوسی، هواشناسی و ماهواره هایی هستند که برای اهدافی خاص طراحی شده اند و در مدار مورد نظر (36 هزار کیلومتری از زمین) قرار داده می شوند. شرکت ها و یا مؤسساتی که چنین ماهواره هایی را در مدار فوق قرار می دهند با استفاده از یک سری از گیرنده های زمینی که همان آنتن های بشقابی عظیم هستند (با قطری تا حدود 36 متر و با بهره زیاد) برنامه را به سوی ماهواره ارسال می کنند. این عمل Uplink خوانده می شود و در فرکانس های 6GHZ و یا 15GHZ انجام می شود. ماهواره حامل چندین گیرنده- فرستنده است که به آنها Transponder می گویند و وظیفه آنها دریافت سیگنال زمینی، تقویت، تغییر فرکانس و ارسال مجدد آن به سوی زمین است که به طور خودکار انجام می شود. به ارسال سیگنال از ماهواره به زمین Down link گویند. Down link به منظور پخش سیگنال تلویزیونی در دو باند فرکانس مایکروویو که به آنها باند C و ku گفته می شود انجام می گیرد.
باید توجه داشت که برنامه شرکت ها از تهیه این نوع ماهواره ها این نیست که افراد خصوصی بتوانند از این موقعیت استفاده کنند بلکه همانگونه که می دانیم هدف حذف خطوط مایکروویو زمینی و کم کردن مخارج و به دست آوردن پوشش بیشتر است. این شرکت ها در هر نقطه ای که مقرون به صرفه است اقدام به نصب آنتن بشقابی و سایر لوازم کرده و از آنجا برنامه ها را از طریق کابل به مشترکین منتقل یا بعضاً با استفاده از ایستگاه های عادی، برنامه های شان را پخش می کنند.
رابرت بار
دوره 4، شماره 13 ، اردیبهشت 1374، ، صفحه 62-64
چکیده
وقتی متخصصین و حرفه ای های دنیای GIS دور هم جمع شده و یا همدیگر به گفتگو و صحبت می نشینند، حیطه و قلمرو ادعایی آنها صرفاً جغرافیایی نیست... یکی از موضوعات جالب و خوب در دنیای GIS وجود افراد مختلف با زمینه های تخصصی متفاوت است. هر یک از آنها، بدون توجه به زمینه کارشان، احساس می کنند که عرصه تاخت و تاز GIS واقعاً به حرفه یا رشته تخصصی ...
بیشتر
وقتی متخصصین و حرفه ای های دنیای GIS دور هم جمع شده و یا همدیگر به گفتگو و صحبت می نشینند، حیطه و قلمرو ادعایی آنها صرفاً جغرافیایی نیست... یکی از موضوعات جالب و خوب در دنیای GIS وجود افراد مختلف با زمینه های تخصصی متفاوت است. هر یک از آنها، بدون توجه به زمینه کارشان، احساس می کنند که عرصه تاخت و تاز GIS واقعاً به حرفه یا رشته تخصصی خود تعلق دارد و کسان دیگر صرفاً بازدید کننده یا از روی تفریح و علاثه گرایش به GIS پیدا کرده اند. برای روشن شدن هرچه بهتر، نمونه هایی از این ابزار نظرها را اشاره می نمایم....
سید هادی ایازی
دوره 16، شماره 62 ، مرداد 1386، ، صفحه 63-67
چکیده
جنگ در افغانستان نشان داد رویکرد آمریکا در ملاحظات بین المللى به سمت شرق تغییر جهت داده در حالى که در گذشته بیشتر متمایل به خاورمیانه بوده است. سیاست خارجى ایالات متحده در شرق مبتنى بر منافع و مصالح این کشور در خاورمیانه تهیه و تنظیم گردیده است. آسیاى مرکزى یک منطقه پر تنش مى باشد که نگرانى هاى امنیتى خاص خود را دارد. علاوه بر آن ...
بیشتر
جنگ در افغانستان نشان داد رویکرد آمریکا در ملاحظات بین المللى به سمت شرق تغییر جهت داده در حالى که در گذشته بیشتر متمایل به خاورمیانه بوده است. سیاست خارجى ایالات متحده در شرق مبتنى بر منافع و مصالح این کشور در خاورمیانه تهیه و تنظیم گردیده است. آسیاى مرکزى یک منطقه پر تنش مى باشد که نگرانى هاى امنیتى خاص خود را دارد. علاوه بر آن عملکرد روسیه و چین نیز در این منطقه مزید بر علت است. این دو کشور پیوندهاى سیاسى مستحکمى با کشورهاى منطقه دارند که غالباً این روابط مستحکم، سنتى و قدیمى است. در ابتدا سازمان همکارى شانگهاى (SCO) پنج کشور از آسیاى مرکزى و کلیه کشورهاى شرق آسیا را در برداشت. ظاهراً خط و مشى سازمان بر مسائل اقتصادى، اجتماعى، سیاسى، بنا شده بود. به هر حال SCO سازمانى است که اغلب در پى منافع دو کشور روسیه و چین در منطقه مى باشد. ظاهراً SCO در مقابل هیچ یک از قدرت هاى جهانى، جهت گیرى سوئى ندارد ولى به هرحال این سازمان علائم مختلفى را در طول زمان از خود نشان داده که این علائم نگرانى هاى بین المللى را در برداشته است. همچنین این سازمان در خواست هاى کشورهایى همچون ایران، هند و پاکستان را براى عضویت در سازمان همکارى، مد نظر قرار داده است. بنابراین مى توان گفت اعضاى SCO، تنها شرکاى ساده سیاسى اقتصادى کوچک نیستند بلکه توسعه و پیشرفت چشمگیرى داشته و در حال تبدیل به یک قدرت منطقه اى مى باشند. سیاستها و دستورالعمل های کارى SCO اغلب با سیاستهاى ایالات متحده در تصادم و برخورد بوده است. از جمله چالش هاى موجود در این روابط مى توان به: جنگ جارى در افغانستان، پیمان دفاعى بین آمریکا و تایوان و قرار دادن سیستم پدافند موشکى در خاک این کشور توسط آمریکا، اشاره نمود. با توجه به این ملاحظات جامع و فراگیر مى توان نگرانى هاى جدى آمریکا را از برنامه هاى SCO برشمرد.
بهنام مغانی رحیمی؛ زهرا پربار
دوره 22، شماره 87 ، آبان 1392، ، صفحه 64-67
چکیده
اهمیت تأثیر اقلیم بر معماری، انجام مطالعات و پژوهش‌های جامعی را در این زمینه ایجاب می‌کند به ویژه در کشور ما که تنوع اقلیمی و معماری متنوعی را نیز داشته است. اقلیم هر منطقه را می‌توان؛ مجموعه‌ی منظمی از پوشش گیاهی، میزان بارش، حرارت، دما و تابش آفتاب آن منطقه تعریف کرد. برای تعیین ساختارهای معماری هر منطقه و بالا بردن آسایش ساکنان ...
بیشتر
اهمیت تأثیر اقلیم بر معماری، انجام مطالعات و پژوهش‌های جامعی را در این زمینه ایجاب می‌کند به ویژه در کشور ما که تنوع اقلیمی و معماری متنوعی را نیز داشته است. اقلیم هر منطقه را می‌توان؛ مجموعه‌ی منظمی از پوشش گیاهی، میزان بارش، حرارت، دما و تابش آفتاب آن منطقه تعریف کرد. برای تعیین ساختارهای معماری هر منطقه و بالا بردن آسایش ساکنان آن، توجه به ویژگی‌های آب وهوایی محلی اجتناب‌ناپذیر است. با آگاهی از عوامل و عناصر اقلیمی شهر شیراز، جهت‌گیری ساختمان‌ها، شناخت از مصالح ساختمانی مناسب، انتخاب ابعاد پنجره‌ها وغیره می‌توان تدابیری اندیشید تا ساکنان احساس راحتی و آسایش بیشتری کنند و با مصرف کمترین انرژی بتوانند گرمایش و سرمایش مورد نیاز مسکن خود را تأمین نمایند.گردآوری اطلاعات این تحقیق، بصورت کتابخانه‌ای، اسنادی و پیمایشی بوده است.
حسین حاتمی نژاد؛ رسول دارابخانی
دوره 15، شماره 60 ، بهمن 1385، ، صفحه 65-69
چکیده
نظریه مکان مرکزى از ابداعات والتر کریستالر، جغرافیدان پرآوازه آلمانى است که براى اولین بار در کتاب او با عنوان «مکان هاى مرکزى در جنوب آلمان» چاپ 1933، طرح شده است. نقطه یا مکان مرکزى به مکانى گفته مى شود که کالا و خدمات را در اختیار نواحى حول و حوش خود قرار مى دهد و از این نظر براى مناطق متعددى مرکزیت دارد و منبع مایحتاج ...
بیشتر
نظریه مکان مرکزى از ابداعات والتر کریستالر، جغرافیدان پرآوازه آلمانى است که براى اولین بار در کتاب او با عنوان «مکان هاى مرکزى در جنوب آلمان» چاپ 1933، طرح شده است. نقطه یا مکان مرکزى به مکانى گفته مى شود که کالا و خدمات را در اختیار نواحى حول و حوش خود قرار مى دهد و از این نظر براى مناطق متعددى مرکزیت دارد و منبع مایحتاج آنها به حساب مى آید. در واقع این نظریه در جهت پاسخگویى به علت توزیع فضایى شهرهاو نظام سلسله مراتب بین آنها طرح ریزى شده است و مرکزیت یک مکان با افزایش و کاهش سرویس دهى به آن مکان افزایش و کاهش مى یابد. در این مقاله ابتدا فرضیات و اصول نظریه کریستالر ارائه شده که براساس فرضیات کریستالر مى توان گفت در این تئورى همه پدیده ها در حالت ایده آل خود قرار گرفته است، چیزى که در حالت واقعى کمتر مى توان آن را یافت. بعد از فرضیات، سلسله مراتب شهرى مورد بررسى قرار گرفته است؛ کریستالر با توجه به مشاهدات خویش در مورد مکان هاى مرکزى جنوب آلمان دریافت که یک نظام سلسله مراتبى در سیستم اقتصادى و ادارى این مکان هاى مرکزى وجود دارد. اعتقاد کریستالر به وجود سلسله مراتب بین مکان هاى مرکزى ناحیه ى جنوبى آلمان، سبب گردید که وى این مکانها را با توجه به میزان جمعیت و درجه مرکزیت آنها طبقه بندى نماید. براساس تئورى مکان هاى مرکزى، توزیع فضایى مکان هاى مرکزى در یک فضاى منظم هندسى بوده که به شکل کثیر الاضلاع هاى قراردادى و متداخل (شش ضلعى) نمایش داده مى شوند. بعد از سلسله مراتب شهرى، مفهوم آستانه و مفهوم حوزه نفوذ کالا و خدمات در نظریه مکان مرکزى، عوامل مؤثر در مراجعه مصرف کنندگان به مکان مرکزى، سنجش فعالیت هاى اقتصادى در نظام سلسله مراتبى و کاربرد مکان هاى مرکزى در برنامه ریزى ناحیه اى مورد بررسى قرار گرفته است و بعد از بررسى این موارد، نظریه کریستالر مورد نقد و بررسى قرار گرفته است و در خاتمه نیز نتیجه گیرى به عمل آمده است.
مسعود تقوایی؛ فهیمه سلیمانی
دوره 20، شماره 79 ، آبان 1390، ، صفحه 66-73
چکیده
سیل عبارت از یک جریان آب شدید استثنایى است که امکان دارد از بستر طبیعى رودخانه لبریز شده و اراضى اطراف بستر را اشغال نماید. سیل مى تواند نتیجه ریزش باران هاى شدید، ذوب سریع برف و یخ و یا تخریب سدها باشد. علت وجود این فرایند هرچه باشد وقتى که وارد مناطق شهرى گردد موجب ایجاد خسارات و گاهى تلفات زیادى مى گردد، زیرا که شهر در جریان رشد و توسعه ...
بیشتر
سیل عبارت از یک جریان آب شدید استثنایى است که امکان دارد از بستر طبیعى رودخانه لبریز شده و اراضى اطراف بستر را اشغال نماید. سیل مى تواند نتیجه ریزش باران هاى شدید، ذوب سریع برف و یخ و یا تخریب سدها باشد. علت وجود این فرایند هرچه باشد وقتى که وارد مناطق شهرى گردد موجب ایجاد خسارات و گاهى تلفات زیادى مى گردد، زیرا که شهر در جریان رشد و توسعه خود فضاهاى هیدرولوژیکى طبیعى(مسیلها و بسترهاى رودخانه) را مورد تجاوز قرار مى دهد. طى چند دهه گذشته شیوه هاى جدیدى براى مقابله با سیلاب ابداع شده است و این روشها بیشتر ماهیتى پیش گیرانه دارند و نه درمانى. با تعبیه و اجراى طرح هاى مشخصى براى کاربرى اراضى شهرى، وضع مقررات و قوانین و همچنین آموزش مردم مى توان خسارات ناشى از سیل را کاهش داد و به حداقل رسانید و در عین حال از صرف هزینه هاى سنگین و گزاف براى احداث تأسیسات مهار سیل ها که بسیار سرمایه برند اجتناب کرد. در این راستا تحقیق حاضر با مطالعه اسنادى به شناسایى تأثیر عوامل طبیعى (بارش) و ایجاد بحران هاى ناشى از آن در برنامه ریزى هاى شهرى مى پردازد که نتیجه آن توجه به مدیریت بحران در برنامه ریزى هاى شهرى است تا ضمن جلوگیرى از ایجاد سیل و کاهش زیانهاى بارش استفاده مطلوب از آب باران را در ابعاد گوناگون گسترش دهیم.
محسن زارع احمد آباد؛ علی نبی
دوره 22، 85-1 ، خرداد 1392، ، صفحه 68-74
چکیده
گسل نوعی شکست است، که بر اثر وارد آمدن فشار پوسته زمین و جابجایی لایه‌ها ایجاد می‌شود و انواع گوناگونی دارد( شایان، 1373: 128). زلزله و فرایندهای متأثر از آن، از جمله مخاطرات گسلی محسوب می‌شوند. منطقه مورد مطالعه، در استان آذربایجان شرقی و در شمال و شمال شرقی شهر تبریز واقع شده که از جنوب و جنوب شرق به دشت تبریز و از شمال به حوضه اصلی ...
بیشتر
گسل نوعی شکست است، که بر اثر وارد آمدن فشار پوسته زمین و جابجایی لایه‌ها ایجاد می‌شود و انواع گوناگونی دارد( شایان، 1373: 128). زلزله و فرایندهای متأثر از آن، از جمله مخاطرات گسلی محسوب می‌شوند. منطقه مورد مطالعه، در استان آذربایجان شرقی و در شمال و شمال شرقی شهر تبریز واقع شده که از جنوب و جنوب شرق به دشت تبریز و از شمال به حوضه اصلی آجی چای و منطقه خواجه و شرینجه داغی ختم می‌شود. به علت فعالیت خفیف سیستم گسلی شمال تبریز، اشکال ژئومورفولوژیک نیز متعاقباً تحت تأثیر این گونه فعالیتها دچار تحولاتی مانند؛ ریزش دامنه‌ای و یا لغزش در سطوح و مقیاس‌های مختلف می‌شوند. هدف از مطالعه‌ی این ناحیه، بررسی ژئومورفولوژی گسل3 شمال تبریز که همواره در تعامل طبیعی با شهر تبریز است، می‌باشد. پرتگاه‌های4 گسلی با شیب تند5 از مشخصات بارز این محدوده می‌باشد. مساحت محدوده‌ی اصلی مطالعاتی 67 کیلومتر‌مربع و مرتفع‌ترین نقطه با ارتفاع 1900 متر در ارتفاعات عون‌ابن‌علی و در محدوده مرکزی منطقه مورد مطالعه واقع است. لازم به ذکر است که ارتفاعات عون‌ابن‌علی که مهمترین قسمت مطالعاتی را شامل می‌شود، بخش شمالی و شمال شرقی دشت تبریز را با جهتی شمال غرب- جنوب شرق و از جنوب شرق باغمیشه تا شمال فرودگاه تبریز، در بر گرفته است. همچنین مطالعات و بررسی‌های به عمل آمده در قسمت‌های مختلف این گسل حاکی از وجود آثار ریخت‌شناختی متعدد ناشی از فعالیت زمین‌ساختی آن است.
حجت مهکویی
دوره 18، شماره 71 ، آبان 1388، ، صفحه 68-71
چکیده
مکان ها از نظر مقیاس و ویژگی های طبیعى خود، تفاوت اساسى با یکدیگر دارند؛ به نحوى پیچیده، بر هم منطبق و وابسته هستند. بنابراین هیچ نقش هاى از مکان هاى دنیا نمى توان ترسیم کرد که مرزهاى قطعى را نشان دهد. درباره تفاوت مکان ها با یکدیگر مثال هاى زیادى وجود دارد: کتاب ماسه (1984) درباره تغییر توزیع فضایى صنعت و دور کردن آن ...
بیشتر
مکان ها از نظر مقیاس و ویژگی های طبیعى خود، تفاوت اساسى با یکدیگر دارند؛ به نحوى پیچیده، بر هم منطبق و وابسته هستند. بنابراین هیچ نقش هاى از مکان هاى دنیا نمى توان ترسیم کرد که مرزهاى قطعى را نشان دهد. درباره تفاوت مکان ها با یکدیگر مثال هاى زیادى وجود دارد: کتاب ماسه (1984) درباره تغییر توزیع فضایى صنعت و دور کردن آن از مناطق به هم پیوسته شهرى - که انگیزه اى شد براى برنامه کامل پژوهش داراى عنوان عام برنامه «محلى کردن» - این موضوع را در بافتى محلى توضیح مى دهد. هر مکان محدود به مرز، سرزمینى است که مشخصات آن را به روشنى مى توان بیان کرد؛ مرزهایش را مى توان - چه برروى زمین و چه برروى نقشه - تعریف کرد، مى توان از این مرزها دفاع کرد و مى توان مشخصات آنها را معلوم کرد. بنابراین درک حکومت ها از مکان آفرینى براى درک نحوه عمل جامعه معاصر خود حائز اهمیت است؛ اقتصاد مرتبط با مکان نظام سرمایه دارى، مبتنى بر رقابت است. تأمین منافع (مردم ساکن) هر محل باید تا حد زیادى از طریق مخالفت با منافع (مردم ساکن) مکان هاى دیگر صورت گیرد، که اغلب مستلزم اشاعه نظریات مثبت، نسبت به خودىها و نظریات منفى، نسبت به غریبه ها است. براى توسعه پایدار شهرى، ویژگى هاى مکانى که شهر برروى آن استقرار یافته یا مى خواهد استقرار یابد اهمیت فراوان و تعیین کننده دارد. توسعه مکان شهرى براى رفاه مردم ساکن شهر، از اقدامات اساسى دولت ها مى باشد. از آن جا که انسان ها به یکدیگر وابستگى دارند و بدون ارتباط با هم، امکان زیستن، پیشرفت و توسعه را ندارند؛ مکان هاى زندگى انسان، چه مکان هاى روستایى و چه مکان هاى شهرى نیز به یکدیگر وابسته و در ارتباط با هم قراردارند و توسعه یکى بدون دیگرى امکان پذیر نیست؛ که این ارتباط متقابل مکان ها با هم، باعث توسعه آنها مى گردد. ماهیت مکان ها را مىتوان به صورت نکته هاى زیر خلاصه کرد: 1- مکان هاى آفریده اجتماعند. 2- مکان ها نظیر خود را مى سازند. 3- مردم اختیار مکان ها را در دست دارند و آنها را تغییر مى دهند. 4- مکان ها جدا از هم و بى نیاز از هم نیستند. در این پژوهش سعى شده است رابطه مکان و ارتباط آن در توسعه پایدار شهرى و نقش آن در مکان هاى شهرى بررسى شود؛ روش کار به صورت توصیفى - تحلیلى مى باشد.
هوشنگ قائمی؛ حسن لشکری؛ طیبه نامداریان
دوره 19، شماره 74 ، مرداد 1389، ، صفحه 69-74
چکیده
شناخت رژیم بارش کشور و پراکندگى مکانى و زمانى آن مى تواند زمینه بهترى براى برنامه ریزى مناسب در جهت مقابله با خسارات و کاهش اثرات نابهنجارى هاى منابع آب باشد. در پژوهش حاضر به منظور تعیین شاخص هاى مکانى و زمانى بارش و تغییرات آن از دادهه اى ماهیانه و سالیانه 22 ایستگاه سینوپتیک در طى دوره آمارى (2005-1986) استفاده شده است. (جدول ...
بیشتر
شناخت رژیم بارش کشور و پراکندگى مکانى و زمانى آن مى تواند زمینه بهترى براى برنامه ریزى مناسب در جهت مقابله با خسارات و کاهش اثرات نابهنجارى هاى منابع آب باشد. در پژوهش حاضر به منظور تعیین شاخص هاى مکانى و زمانى بارش و تغییرات آن از دادهه اى ماهیانه و سالیانه 22 ایستگاه سینوپتیک در طى دوره آمارى (2005-1986) استفاده شده است. (جدول شماره 2 موقعیت جغرافیایى ایستگاهها را نمایش مى دهد) تحلیل ها نشان مى دهد که با توجه به میانگین هاى بارش ایستگاهى بارش 20 ساله شمال غرب ایران 354 میلى متر و ضریب تغییرات بارش 26/0، چولگى 39/0، و پخى 08/0 است. بررسى ها نشان داد سامانه هاى باران زا که منطقه را مورد تهاجم قرار مى دهند با توجه به موقعیت جغرافیایى ایستگاه ها اثرات متفاوتى ایجاد مىکند.
