علی اکبر رسولی؛ علی محمد خورشید دوست؛ مجتبی فخاری واحد
چکیده
آذرخش یکی از جذاب‌ترین پدیده‌های آب و هوایی است که هنوز به طور کامل درک نشده استودر انواع ابر به زمین، ابر به ابر و درون ابر رخ می‌دهد. آذرخش نوع ابر به زمین از جمله مهمترین علل مرگ و میر ناشی از عوامل آب و هوایی استوعلاوه بر خسارات مالی، سالانه در حدود 2000 نفر بر اثر این پدیده جان خود را از دست می‌دهند. در این پژوهش با استفاده از داده‌های ...
بیشتر
آذرخش یکی از جذاب‌ترین پدیده‌های آب و هوایی است که هنوز به طور کامل درک نشده استودر انواع ابر به زمین، ابر به ابر و درون ابر رخ می‌دهد. آذرخش نوع ابر به زمین از جمله مهمترین علل مرگ و میر ناشی از عوامل آب و هوایی استوعلاوه بر خسارات مالی، سالانه در حدود 2000 نفر بر اثر این پدیده جان خود را از دست می‌دهند. در این پژوهش با استفاده از داده‌های سنجنده LIS پراکنش، تراکم و چرخه روزانه رعد و برق‌ها بررسی شد و رابطه فراوانی رعد و برق‌ها با ارتفاع از تراز دریا مورد آزمون قرار گرفت. برای بررسی توزیع آماری داده‌ها از شاخص نزدیکترین همسایه و برای نشان دادن توزیع فضایی داده‌ها از تابع تراکم کرنل در نرم افزارGIS استفاده شد. رابطه رعد و برق‌ها با ارتفاع، به روش گرافیکی و رگرسیون چند جمله‌ای بررسی شد. نتایج این پژوهش نشان داد که بیشینه فراوانی رعد و برق‌ها در ماه‌های مارس تا آگوست رخ می‌دهد. همچنین بررسی تغییرات روزانه نشان داد که از ساعت 13تا 16به وقت محلی فعالیت‌های رعد و برقی به صورت معنی داری افزایش می‌یابد. نتایج شاخص‌های نزدیکترین همسایه و تابع تراکم کرنل نشان داد که پراکنش داده‌ها از الگوی خوشه‌ای پیروی می‌کندوپراکنش فضایی داده‌ها طوری است که در دامنه‌های جنوبی ناهمواری‌های جنوبی این منطقه فراوانی رعد و برق‌ها بیشتر است. رابطه فراوانی رعد و برق‌ها با ارتفاع نیز نشان داد که بیشینه فراوانی رعد و برق‌ها در دامنه‌های جنوبی و قبل از رسیدن به قله اصلی و در ارتفاع بین 700 تا 1200 متر قرار دارد.
مسعود ترابی آزاد؛ رحیم افتخاری؛ علی اکبر رسولی؛ امیر سیه سرانی
دوره 17، شماره 67 ، آبان 1387، ، صفحه 57-61
چکیده
طى گشت تحقیقاتى اقیانوس جهانى 2001 در منطقه دریایى خزر، پارامترهاى فیزیکى دما، شورى و چگالى دریاى خزر اندازه گیرى شدند. محدوده ایستگاه هاى انتخابى براى اندازه گیرى این پارامترها کل دریاى خزر را شامل مى شد. البته این اندازه گیرى ها به صورت گسسته از منطقه مورد مطالعه صورت گرفته است. در تحقیق حاضر به مدل سازى مکانى این پارامترها ...
بیشتر
طى گشت تحقیقاتى اقیانوس جهانى 2001 در منطقه دریایى خزر، پارامترهاى فیزیکى دما، شورى و چگالى دریاى خزر اندازه گیرى شدند. محدوده ایستگاه هاى انتخابى براى اندازه گیرى این پارامترها کل دریاى خزر را شامل مى شد. البته این اندازه گیرى ها به صورت گسسته از منطقه مورد مطالعه صورت گرفته است. در تحقیق حاضر به مدل سازى مکانى این پارامترها با کمک تحلیلگر زمین مکانى نرم افزار ArcGIS 9.2پرداخته شده است، که حال کار، ایجاد نقشه هاى پیوسته اى از پارامترهاى حاضر در اعماق مختلف با اعتبار (Validation) بالا مىباشد. این نقشه هاى هوشمند این قابلیت را دارند که با کلیک کردن نشانگر ماوس، مقدار پارامتر مورد تحلیل هر مختصات مکانى را در ناحیه مورد مطالعه ارائه دهند.
علی اکبر رسولی؛ مسعود مینائی
دوره 17، شماره 65 ، اردیبهشت 1387، ، صفحه 60-64
چکیده
این مقاله مقدماتى از ارزیابى وضعیت آلودگى هوا در یک منطقه شهرى ارائه مى نماید. نویسنده، سیستم اطلاعات جغرافیایى (GIS) را که مدل توزیع وسایل نقلیه، مدل انتشار مواد آلاینده، مدل روند پیشرفت و داده هاى مربوطه را ترکیب مى کند. به منظور تخمین انتشار و توزیع فضایى آلاینده هاى ترافیک در Taichungتایوان بکار برده است. این مدل نه تنها ...
بیشتر
این مقاله مقدماتى از ارزیابى وضعیت آلودگى هوا در یک منطقه شهرى ارائه مى نماید. نویسنده، سیستم اطلاعات جغرافیایى (GIS) را که مدل توزیع وسایل نقلیه، مدل انتشار مواد آلاینده، مدل روند پیشرفت و داده هاى مربوطه را ترکیب مى کند. به منظور تخمین انتشار و توزیع فضایى آلاینده هاى ترافیک در Taichungتایوان بکار برده است. این مدل نه تنها مى تواند موقعیت دقیق آلودگى را تجزیه و تحلیل کند، بلکه مى تواند انتشار متأثر از تغییر در شرایط ترافیک مشخص یا مدیریت راهبردى را نیز پیش بینى نماید. نتایج نشان مى دهند که انتشار بیشتر CO در پیرامون نواحى واقع در مرکز یا جنوب شهر در شهر Taichung و ناحیه امتداد بزرگراه شماره 1 SOx,Noxو آلودگى هاى TSP بیشترى را متحمل مى شوند. اگر چه طول بخشى از بزرگراه شماره 1 درون شهر Taichung خیلى طویل نیست، اما در تولید بخش مهمى از کل ذرات ریز معلق در هوا (TSP)، اکسیدهاى نیتروژن (NOx)، اکسیدهاى گوگرد (SOx) پخش شده در این ناحیه نقش دارد. از این گذشته پیش بینى چندین طرح فرضى نشان مى دهد که تأثیر اصلى موتورهاى پیشرفته، در کاهش انتشار TSP بیش از 10% مى باشد، و حال آنکه افزایش میانگین سرعت ترافیک جاده هاى شهر ممکن است بیش از 14% از انتشار CO را بکاهد.
علی اکبر رسولی؛ مسعود مینائی؛ محمود داوودی
دوره 16، شماره 61 ، اردیبهشت 1386، ، صفحه 43-46
چکیده
استفاده از داده هاى سنجش از دور با مثال از جهان کوه دماوند (5671 متر) در رشته کوه البرز ایران به وضوح نشان داده شده است. به چندین نوع داده ماهواره اى نیاز بود تا انجام کار پیچیده تک نگارى از این رشته کوه ممکن شود: تصاویر SSEOPاز ناسا، تصاویر KFA-1000 روسمى، تصاویر پانورامیک CORONA از ناسا و orthoimages KVR-1000 روسى. مثال هایى از مطالعات آب و هوایى، ...
بیشتر
استفاده از داده هاى سنجش از دور با مثال از جهان کوه دماوند (5671 متر) در رشته کوه البرز ایران به وضوح نشان داده شده است. به چندین نوع داده ماهواره اى نیاز بود تا انجام کار پیچیده تک نگارى از این رشته کوه ممکن شود: تصاویر SSEOPاز ناسا، تصاویر KFA-1000 روسمى، تصاویر پانورامیک CORONA از ناسا و orthoimages KVR-1000 روسى. مثال هایى از مطالعات آب و هوایى، مسیرهاى حمل و نقل، منابع آب، مناطق حفاظت شده و بقایاى کاربرى زمین انسانى به منظور اینکه پتانسیل داده هاى سنجش از دور را نشان دهند، وجود دارند. انتخاب صحیح داده هاى تصویرى در کاربرد سنجش از دور به منظور کسب نتایج قابل ملاحظه در مستند سازى و دیده بانى فعالیت هاى انسانى یک ضرورت مهم است.
مجید زاهدی؛ علی اکبر رسولی؛ عبداله فرجی
دوره 13، شماره 52 ، بهمن 1383، ، صفحه 24-29
چکیده
آب وهوا یکى از عوامل اصلى محیط طبیعى است که تأثیر بسیار زیادى بر دیگر عوامل محیطى و فعالیتهاى انسان دارد. عناصر آب وهوایى به طور مستقیم و غیرمستقیم در زندگى بشر تأثیر ویژه اى دارند. نوع آب وهواى هر منطقه معرف پوشش گیاهى، خاک، زندگى جانورى، وضعیت آب و تا حدود زیادى فعالیتهاى اقتصادى انسان شامل فعالیتهاى صنعتى، کشاورزى، جهانگردى و... ...
بیشتر
آب وهوا یکى از عوامل اصلى محیط طبیعى است که تأثیر بسیار زیادى بر دیگر عوامل محیطى و فعالیتهاى انسان دارد. عناصر آب وهوایى به طور مستقیم و غیرمستقیم در زندگى بشر تأثیر ویژه اى دارند. نوع آب وهواى هر منطقه معرف پوشش گیاهى، خاک، زندگى جانورى، وضعیت آب و تا حدود زیادى فعالیتهاى اقتصادى انسان شامل فعالیتهاى صنعتى، کشاورزى، جهانگردى و... تحت کنترل عناصر آب وهوایى مى باشند.(Hobbs 1981) استفاده از عناصر و پارامترهاى آب وهوایى در اغلب برنامه ریزی هاى عمران منطقه اى کاربرد دارند. بدون توجه به عناصر اقلیمى و مطالعه دقیق آنها، مسلما اغلب برنامه ریزی هاى ناحیه اى با مشکل مواجه خواهند شد. یکى از بهترین روشهاى شناخت عناصر آب وهوایى یک منطقه داشتن اطلاعات جامع و پایه اى از این عناصر و پهنه بندى آنها مى باشد. پهنه بندى عناصر آب وهوایى نظیر تابش، دما، بارش، رطوبت، فشار و... و تهیه نقشه هاى پهنه بندى آنها مى تواند به عنوان ابزارى مورد استفاده برنامه ریزان باشد. امروزه تکنولوژى سیستمهاى اطلاعات جغرافیایى (GIS) کمک زیادى به علم جغرافیا کرده است. نرم افزارهاى دقیق و پیشرفته (GIS) (مانند...,Arc/info,Arc/view,Arc/GIS) و سخت افزارهاى مدرن (رایانه هاى سریع، اسکنرها، پلاترها، چاپگرهاو...) علاوه براینکه کار جغرافیدانان را در مطالعه و تجزیه و تحلیل موضوعات مختلف علمى آسان تر کرده، دقت و سرعت عمل آنها را نیز بالا برده است. درحال حاضر اغلب شاخه هاى دانش جغرافیا ازGIS در تحلیل و مطالعات شهرى، روستایى، ناحیه اى، ناهمواری هاى زمین، هیدرولوژى، آب وهواشناسى، محیط زیست و... سود مى برند. منطقه بزرگ آذربایجان (آذربایجان شرقى، غربى و اردبیل) در شمال غرب کشور یکى از مناطق با تنوع اقلیمى کشور مى باشد، به دلیل شرایط توپوگرافى متفاوت و عبور توده هاى هواى غربى، شرایط خاص آب وهوایى بر منطقه حاکم گردیده است. در این پژوهش عناصر آب وهوایى آذربایجان مورد بررسى، تجزیه و تحلیل قرارگرفته و سپس با استفاده از نرم افزار Arc/view پهنه بندى شده و درنهایت نقشه هاى پهنه بندى اقلیمى منطقه براى هر کدام از پارامترها ترسیم گردیده است .
علی اکبر رسولی
دوره 9، شماره 33 ، اردیبهشت 1379، ، صفحه 15-18
چکیده
در دهه های اخیر سیستم های اطلاعات جغرافیایی، به عنوان صنعتی پویا و کم نظیر با هدف مدیریت بهینه داده های مکان، در دسترس محققین علوم زمین قرار گرفته است. در تعریف این فن آوری چند منظوره گفته شده است: GIS مجموعه ای از سخت افزار و نرم افزارهای کامپیوتری است که به منظور اخذ، ذخیره سازی، پردازش، تجزیه و تحلیل و نمایش انواع اطلاعات ...
بیشتر
در دهه های اخیر سیستم های اطلاعات جغرافیایی، به عنوان صنعتی پویا و کم نظیر با هدف مدیریت بهینه داده های مکان، در دسترس محققین علوم زمین قرار گرفته است. در تعریف این فن آوری چند منظوره گفته شده است: GIS مجموعه ای از سخت افزار و نرم افزارهای کامپیوتری است که به منظور اخذ، ذخیره سازی، پردازش، تجزیه و تحلیل و نمایش انواع اطلاعات مربوط به زمین توسط افراد متخصص به کار گرفته می شود. با استناد به تعریف فوق استنباط می گردد که نقش نیروهای انسانی خبره در راه اندازی، هدایت و استفاده اصلی از یک مجموعه کامپیوتری کارآمد (فنی و تا حدودی پیچیده) بسیار حائز اهمیت است. بنابراین هدف اصی مقاله حاضر تحلیل وظایف افراد متخصصی است که با تکیه بر کار گروهی هماهنگ – در جهت پویایی صنعت نقش آفرینی می نمایند.
علی اکبر رسولی
دوره 8، شماره 29 ، اردیبهشت 1378، ، صفحه 6-13
چکیده
مفهوم سیستم های اطلاعات جغرافیای معروف به GIS، یک واژه منفرد برای بیان مضمونی بس گسترده و عمیق است. در اصل سیستم های اطلاعات جغرافیایی یک تکنولوژی کامپیوتری شامل سخت افزار و نرم افزارهایی است، که به منظور اخذ، سازماندهی، تجربه و تحلیل و در نهایت طراحی و تولید مدل های مختلف (مثلا نقشه های منابع زمین)، در دهه های گذشته ظهور ...
بیشتر
مفهوم سیستم های اطلاعات جغرافیای معروف به GIS، یک واژه منفرد برای بیان مضمونی بس گسترده و عمیق است. در اصل سیستم های اطلاعات جغرافیایی یک تکنولوژی کامپیوتری شامل سخت افزار و نرم افزارهایی است، که به منظور اخذ، سازماندهی، تجربه و تحلیل و در نهایت طراحی و تولید مدل های مختلف (مثلا نقشه های منابع زمین)، در دهه های گذشته ظهور و در حال حاضر به طرف تکامل سیر می نماید. عامل مشخص کننده ای که این تکنولوژی را ازسایر سیستم های ذخیره و بازیافت اطلاعاتی متمایزتر نموده است، مربوط به نحوه نگرش آن به مکان های جغرافیایی می باشد. با این ویژگی GIS بعنوان یک فن آوری جدید، تبدیل به صنعتی پویا در تجزیه تحلیل داده های کمی و کیفی و طراحی انواع تصاویر جغرافیایی گشته است.
در این مقاله سعی برآن است که، اهمیت تجسم فضا از طریق GIS به اختصار مورد توجه قرار گرفته و اصول طراحی تصاویر جغرافیایی مطرح می گردد.
علی اکبر رسولی
دوره 2، شماره 7 ، مرداد 1372، ، صفحه 42-51
چکیده
هدف اصلی سیستم های اطلاعات جغرافیایی آماده و هدایت کردن اطلاعات ویژه مکانی است. به نظر کلارک مکانیسم GIS شامل نرم افزارهایی است که از طریق سخت افزارهای کامپیوتری مراحل تغذیه، ذخیره سازی، اصلاح، دخالت، تغییر، تجزیه و تحلیل و در نهایت نمایش داده های جغرافیایی را به عهده دارد. همین طور به نظر تروفیمور پروسه GIS به مجموعه ...
بیشتر
هدف اصلی سیستم های اطلاعات جغرافیایی آماده و هدایت کردن اطلاعات ویژه مکانی است. به نظر کلارک مکانیسم GIS شامل نرم افزارهایی است که از طریق سخت افزارهای کامپیوتری مراحل تغذیه، ذخیره سازی، اصلاح، دخالت، تغییر، تجزیه و تحلیل و در نهایت نمایش داده های جغرافیایی را به عهده دارد. همین طور به نظر تروفیمور پروسه GIS به مجموعه ای از سری های اطلاعاتی و روشهای مدل سازی اطلاق می شود که به توسط کامپیوتر نتایج نهایی را به نمایش می گذارد. بنابراین سیستم مذکور می تواند، به عنوان مرجعی اتوماتیزه داخلی، از اطلاعات مخصوص تهیه شده استفاده نموده و نتایج را آنالیز و یا به صورت نقشه ارائه دهد.
علی اکبر رسولی
دوره 1، شماره 4 ، اردیبهشت 1371، ، صفحه 9-11
چکیده
Ahnert در سال 1988، نوع مخصوصی از طبقه بندی اشکال زمین را ارائه کرده است. وی با این روش سن تقریبی اشکال زمین را با اندازه مورفولوژیکی آنها در رابطه گذاشته است.
به هنگام مراحل عملی با داشتن نقشه های ژئومورفولوژیکی بزرگ مقیاس 1:25000 مطالعات زیر ضروری می باشند:
1- تجزیه و تحلیل های آماری مدل های نظیرسازی شده و تهیه یک مبنای ژئومورفومتریک ...
بیشتر
Ahnert در سال 1988، نوع مخصوصی از طبقه بندی اشکال زمین را ارائه کرده است. وی با این روش سن تقریبی اشکال زمین را با اندازه مورفولوژیکی آنها در رابطه گذاشته است.
به هنگام مراحل عملی با داشتن نقشه های ژئومورفولوژیکی بزرگ مقیاس 1:25000 مطالعات زیر ضروری می باشند:
1- تجزیه و تحلیل های آماری مدل های نظیرسازی شده و تهیه یک مبنای ژئومورفومتریک (بررسی فرکانس، توزیع هیپسومتریکی و مشخص کردن مقادیر همبستگی اشکال)
2- استخراج واحدهای اساس ناهمواری ها
3- بررسی جنبه های آماری و واحدهای مورفولوژی مجاور
4- تجزیه و تحلیل نیمرخ های موجود (نقشه های کامپیوتری، بررسی شیب، انحنا و عناصر شکل)
5- تست های مرحله ای از زمین
6- اصلاح متدها و طبقه بندی مراحل کار
علی اکبر رسولی
دوره 1، شماره 3 ، مرداد 1370، ، صفحه 50-55
چکیده
در این مقاله سعی بر آن است با نگاهی گذرا بر محدودیت ها و نارسایی های جنبه های آموزشی، تحقیقاتی روش های سنتی نمایش عوارض زمین در اهمیت سیستم های نمایشی جدید تأکید گردد. نمایش سه بعدی از GIS و جنبه های کاربردی آن بخش بعدی را به خود اختصاص می دهد.
قسمت اصلی مقاله در رابطه با مدل های (رقومی - گرافیکی) نظیر سازی شده سه بعدی از عوارض زمین ...
بیشتر
در این مقاله سعی بر آن است با نگاهی گذرا بر محدودیت ها و نارسایی های جنبه های آموزشی، تحقیقاتی روش های سنتی نمایش عوارض زمین در اهمیت سیستم های نمایشی جدید تأکید گردد. نمایش سه بعدی از GIS و جنبه های کاربردی آن بخش بعدی را به خود اختصاص می دهد.
قسمت اصلی مقاله در رابطه با مدل های (رقومی - گرافیکی) نظیر سازی شده سه بعدی از عوارض زمین می باشد. در همین زمینه تکنیک های کارتوگرافی و کامپیوتری در ایجاد تصاویر سه بعدی مطرح اند. در بخش آخر با ذکر مختصری از کاربرد مدل های نظیرسازی شده تصویری در علوم زمین شناسی و ژئومورفولوژی، نتیجه گیری شده و پیشنهادها مطرح می شوند.
کلمات کلیدی و محورهای اصلی مقاله عبارتانداز:
نقشه، سیستم های اطلاعات جغرافیایی GIS، نظیرسازی مدل های سه بعدی GIS تکنیک های کارتوگرافی و کامپیوتری، مدل های رقومی - گرافیکی، ناهمواری های زمین D.E.M کاربرد مدل ها در علوم زمین
