محمدرضا ثروتی؛ رضا منصوری
دوره 22، شماره 88 ، بهمن 1392، ، صفحه 81-91
چکیده
با توسعه دانش جدید، دو روش بسیار متفاوت جهت نیل به تبیین علمی دنبال شده است. تمایز روشنی بین این دو روش (استقراء و قیاس) وجود دارد. در روش استقرایی، تعمیم از طریق تجربه و مشاهده به دست می‌آید. تبیین نهایی عمدتاً وابسته به داده‌هایی است که در دسترس پژوهشگر می‌باشد، بطوری که این حقایق نمی‌توانند از نظریه که در نهایت ارایه می‌شوند، جدا ...
بیشتر
با توسعه دانش جدید، دو روش بسیار متفاوت جهت نیل به تبیین علمی دنبال شده است. تمایز روشنی بین این دو روش (استقراء و قیاس) وجود دارد. در روش استقرایی، تعمیم از طریق تجربه و مشاهده به دست می‌آید. تبیین نهایی عمدتاً وابسته به داده‌هایی است که در دسترس پژوهشگر می‌باشد، بطوری که این حقایق نمی‌توانند از نظریه که در نهایت ارایه می‌شوند، جدا گردند. فرایند طبقه‌بندی مکانیسمی مرکزی در این رویکرد می‌باشد، بنابراین در این روش، تبیین، کاملاً به روش طبقه‌بندی بکار گرفته شده، بستگی دارد و به داده‌های در دسترس و نیز بر پایه‌های مفهومی مورد استفاده برای طبقه‌بندی داده‌ها، مبتنی است. استفاده از روش علمی قیاسی را می‌توان به عنوان علت و معلولی از روندهای پژوهشی اخیر در ژئومورفولوژی ملاحظه نمود. این روش به تمایز شفاف بین منشاء و آزمایش نظریه‌ها وابسته است. دیویس(1934-1850) به عنوان پدر ژئومورفولوژی و مبدع چرخه فرسایش، نقش مهمی در این دانش ایفا نموده است. اما، بدنبال پژوهش‌های هورتون (1945) و استرالر (1950)، ژئوموفولوژیست‌ها چارچوب کاملاً متفاوتی را از دانش خود توسعه دادند که بیشتر بر مطالعه فرایندهای معاصر تمرکز نموده است. دانش ژئومورفولوژی به دنبال استفاده از رویکرد قیاسی برای تبیین موضوعات مورد پژوهش خود، بطور آشکار «علمی» شده است. این امر مستلزم انطباق تکنیک‌های کمّی و ریاضیات، و قرار دادن تجربه و مشاهده به عنوان پایه دانش می‌باشد. با شروع و توسعه ژئومورفولوژی کمّی، توجه به توضیح فرایندهای ژئومورفولوژیکی و نیز میزان عملکرد چنین فرایندهایی بیشتر شده است. استفاده و بکار گرفتن نظریه سیستم‌ها به عنوان ساختار کلی تبیین، یکی از ویژگی‌های مهم انقلاب علمی ژئومورفولوژی می‌باشد. اتخاذ رویکرد سیستمی، ساختار کلیِ که در آن مدل‌های ژئومورفولوژیکی می‌توانند تنظیم شوند را ارایه می‌نماید. چورلی (1966) شاخه‌های اصلی فعالیت‌های ژئومورفولوژیکی را به صورت: مشاهدات میدانی، آزمایشگاهی، کتابخانه‌ای و کارهای نظری شرح داده است.
محمدرضا ثروتی؛ محمدرضا یوسفی روشن
دوره 21، شماره 83 ، آبان 1391، ، صفحه 16-35
چکیده
جابجایی شن وماسه وذرات ریز (گردوخاک) بوسیله باد در بسیاری از محیط‌های زیستی رخ می‌دهد، اما این پدیده بصورت پرقدرت‌تر و در مقیاس وسیع‌تری در سرزمین‌های خشک و کم آب رخ می‌دهد و مهم‌ترین مسائلی که سرزمین‌های خشک با آن درگیر هستند، به همین پدیده برمی‌گردد. به منظور در امان ماندن ساختمان‌ها، زمین‌های زراعی، خطوط لوله و شبکه‌های ...
بیشتر
جابجایی شن وماسه وذرات ریز (گردوخاک) بوسیله باد در بسیاری از محیط‌های زیستی رخ می‌دهد، اما این پدیده بصورت پرقدرت‌تر و در مقیاس وسیع‌تری در سرزمین‌های خشک و کم آب رخ می‌دهد و مهم‌ترین مسائلی که سرزمین‌های خشک با آن درگیر هستند، به همین پدیده برمی‌گردد. به منظور در امان ماندن ساختمان‌ها، زمین‌های زراعی، خطوط لوله و شبکه‌های حمل ونقل از خطر طوفان شن و دفن شدن در میان ذرات ریز خاک و شن، ایجاد و توسعه‌ی ابزارهای کنترل و مقابله با این پدیده‌ی طبیعی ضروری می‌نماید.نواحی شهری در سرزمین‌های خشک می توانند بخودی خود موانعی بر سر راه انواع جابجایی ذرات شن وماسه وگرد وخاک معلق در باد باشند. در یک توجه مساوی می‌توان دریافت که تمرکزگرایی در مناطق خشک و صحرایی وابسته به منابع آب زیرزمینی، زمین‌های قابل کشت محدود می‌باشد که همین خصوصیات باعث تحت فشار قرارگرفتن زمین براثر تمرکزگرایی و جذب جمعیت در پیرامون سکونت‌گاه‌ها می‌شود. از این رو، اکوسیستم صحرا در نواحی نزدیک به نواحی شهری بیشتر در معرض آسیب قرار می‌گیرند. در نتیجه زندگی نباتی در معرض نابودی قرار گرفته، ساختار خاک آسیب می‌بیند. بنابراین حجم جابجایی ماسه و ذرات ریز خاک افزایش پیدا کرده و مشکلات ومسائل ناشی از باد در حجم و مقیاس بزرگتری خود را نشان می‌دهند. در این حیطه عواملی که باعث بوجود آمدن مسائل مربوط به شن وماسه و ذرات ریز خاک وتبعات آنها می شوند، بسیار وابسته به عواملی هستند که موجبات بیابان زایی را فراهم می‌کنند که بیشترین درصد توجه را اخیراً به خود جلب کرده‌اند. (ای جی پیلور و هانی 1976 سازمان ملل متحد1977) کاهش و یا بهبود نتایج ناخوشایند مربوط به جابجایی شن وماسه و ذرات ریز خاک، نیازمند کسب اطلاعات کافی درمورد خصوصیات طبیعی این گونه جابجایی‌ها، و شناسایی عوامل شتاب دهنده‌ی این فرایند و تلاش برای کاهش کمیت وکیفیت این رخدادهای طبیعی می‌باشد. بنابراین هدف این مقاله شناسایی خصوصیات طبیعی، شدت و پراکندگی جابجایی شن و ماسه و ذرات ریز خاک بوسیله‌ی باد در سرزمین‌های خشک و همچنین مشکلاتی که تحت تأثیر فرایندهای بادی بوجود می‌آیند می‌باشد، و تمام این اعمال درجهت ابداع مدلی برای شناسایی و مشاهده‌ی جابجایی شن و ذرات ریز خاک است و اینکه چگونه این امکان را بوجود آورد که با تکیه بر اطلاعات بدست آمده، جابجایی ذرات ریز شن و ماسه و خاک و نیز صدمات وخطرات ناشی از فرسایش بادی را به نحو احسن برآورد کرد، وهمچنین بتوان از این طریق با اندازه‌گیری دقیق این جابجایی‌ها را به کنترل درآورد.
محمدرضا ثروتی؛ محمد مهدی حسین زاده؛ سعید خضری؛ عادل منصوری
دوره 17، شماره 68 ، بهمن 1387، ، صفحه 25-32
چکیده
پهنه بندى حرکات توده اى یکى از روش هایى است که به کمک آن مناطق بحرانى را به لحاظ پایدارى شیب مى توان مشخص کرد و از نقشه پهنه بندى به دست آمده در برنامه ریزى هاى توسعه پایدار استفاده کرد (کرم، 1381، ص 25). مسیر سنندج - دهگلان یکى از مسیرهاى ارتباطى اصلى و پر تردد استان کردستان به حساب مى آید که سیستم حمل و نقل این مسیر در منطقه ...
بیشتر
پهنه بندى حرکات توده اى یکى از روش هایى است که به کمک آن مناطق بحرانى را به لحاظ پایدارى شیب مى توان مشخص کرد و از نقشه پهنه بندى به دست آمده در برنامه ریزى هاى توسعه پایدار استفاده کرد (کرم، 1381، ص 25). مسیر سنندج - دهگلان یکى از مسیرهاى ارتباطى اصلى و پر تردد استان کردستان به حساب مى آید که سیستم حمل و نقل این مسیر در منطقه کوهستانى از نظر حرکات توده اى دچار تهدید مى شود. این مسیر در محدوده کوهستانى به دلیل داشتن شیب زیاد دامنه ها و ارتفاع زیاد منطقه و همچنین مکان گزینى نا مناسب جاده و به واسطه آن ناپایدار سازى دامنه ها داراى وضعیتى نا مناسب است. تحقیق حاضر بر آن است که عوامل و عناصر مؤثر را در ایجاد این حرکات با استفاده از روش سلسله مراتبى (AHP) مشخص کرده و بر اساس تأثیر هر کدام از این عوامل و عناصر به وزن دهى آنها پرداخته و در نهایت نقشه پهنه بندى نقاط حساس به حرکات را مشخص نماید، که این نقشه پهنه بندى بر اساس ترکیبى از لایه هاى هیپسومترى، شیب، جهت شیب، پوشش گیاهى، تیپ خاک، لیتولوژى، فاصله از گسل، فاصله از جاده، فاصله از روستا، تراکم شبکه زهکشى، درجه حرارت، بارندگى و همچنین واحدهاى اراضى و کاربرى اراضى مى باشد. بر این اساس محدوده به چهار طبقه ریسک تقسیم گردید. نقشه به دست آمده به چهار طبقه با ریسک خیلى زیاد با 7/8 کیلومتر مربع، زیاد با 9/28 کیلومتر مربع، متوسط با 3/41 کیلومتر مربع و پهنه کم با 5/6 کیلومتر مربع تقسیم بندى گردید.
محمدرضا ثروتی
دوره 1، شماره 4 ، اردیبهشت 1371، ، صفحه 12-13
چکیده
نقشه های ژئومورفولوژی اشکال مختلف سطح کره زمین و فرایندهای تشکیل دهنده آنها یعنی محصول عملکرد نیروهای ژئودینامیک درونی و بیرونی را برروی این سطح نشانی می دهند. به عبارت دیگر نقشه های ژئومورفولوژی عملکرد برآیند نیروهای ژئودینامیک درونی و بیرونی برروی پوسته کره زمین را که همان کره ناهمواری Reliefsphare می باشد، نمایش می دهند. ...
بیشتر
نقشه های ژئومورفولوژی اشکال مختلف سطح کره زمین و فرایندهای تشکیل دهنده آنها یعنی محصول عملکرد نیروهای ژئودینامیک درونی و بیرونی را برروی این سطح نشانی می دهند. به عبارت دیگر نقشه های ژئومورفولوژی عملکرد برآیند نیروهای ژئودینامیک درونی و بیرونی برروی پوسته کره زمین را که همان کره ناهمواری Reliefsphare می باشد، نمایش می دهند. نقشه های ژئومورفولوژی، مورفوگرافی، مورفومتری اشکال سطح زمین و بویژه مورفوژنز و مورفودینامیک حاکم بر آن اشکال را گویا می کنند.
