فاطمه فیروزی؛ تقی طاوسی؛ پیمان محمودی
چکیده
هدفی که این مطالعه در پی دست یافتن به آن است واکنش دو شاخص پوشش گیاهی NDVI و EVI به خشکسالیها و ترسالیها در یکی از دشتهای خشک ایران یعنی دشت سیستان در شمال استان سیستان و بلوچستان است. برای بررسی حساسیت این دو شاخص به خشکسالیها و ترسالیها به دو پایگاه دادهای مختلف نیاز بود. اول پایگاه تصاویر NDVI وEVI سنجنده مادیس ماهواره ترا برای ...
بیشتر
هدفی که این مطالعه در پی دست یافتن به آن است واکنش دو شاخص پوشش گیاهی NDVI و EVI به خشکسالیها و ترسالیها در یکی از دشتهای خشک ایران یعنی دشت سیستان در شمال استان سیستان و بلوچستان است. برای بررسی حساسیت این دو شاخص به خشکسالیها و ترسالیها به دو پایگاه دادهای مختلف نیاز بود. اول پایگاه تصاویر NDVI وEVI سنجنده مادیس ماهواره ترا برای ماههای آوریل، می و ژوئن برای دوره زمانی 2014-2000 و دوم پایگاه دادههای روزانه بارش ایستگاه هواشناسی همدید زابل برای یک دوره آماری 30 ساله (2014- 1985) که از اداره کل هواشناسی استان سیستان و بلوچستان اخذ شد. بعد از اخذ دادهها، نقشههای پویایی پوشش گیاهی حاصل از پردازش تصاویر سنجنده MODIS ماهواره ترا به تفکیک برای ماههای آوریل، می و ژوئن با استفاده از دو شاخص NDVI و EVI برای منطقه مورد مطالعه تهیه شدند. برای شناسایی فراوانی درجات مختلف خشکسالیها و ترسالیهای دشت سیستان نیز از شاخص خشکسالی مؤثر (EDI) استفاده شد. نتایج نشان داد که در سال نمونه خشک (2011-2010) تفاوت قابلتوجه بین این دو شاخص در طبقه پوشش گیاهی نرمال مشاهده شد. شاخص EVI، مساحت این طبقه را در این سال خشک حدود 12 درصد نشان داد در حالی که شاخص NDVI برای این طبقه هیچ مساحتی را قائل نبوده است. درحالیکه در زمان ترسالی (2006-2005) شاخص EVI مقداری نتایج بهتری را در اختیار گذاشته است. شاخص EVI برای طبقه نرمال مساحت 20 درصدی را نشان داد و برای طبقه پراکنده 10 درصد از کل مساحت منطقه را دارای پوشش گیاهی تنک و پراکنده نشان داد. در مجموع میتوان نتیجه گرفت که شاخص NDVI شاخص بسیار مناسبتری برای پویایی پوشش گیاهی در دشتهایی مانند دشت سیستان میباشد که حیات آنها نه به بارش بلکه به آب جاری در رودخانه متکی است. شاخص EVI نیز با توجه به ماهیت محاسباتی آن برای مناطقی که پوشش گیاهی آنها متراکمتر است بهتر جواب میدهد. علاوه بر این بازدیدهای میدانی هم که از دشت صورت گرفت و با نوع طبقه پوشش گیاهی که از تصاویر سنجنده MODIS به دست آمد حکایت از بهتر بودن شاخص NDVI در مقایسه با شاخص EVI برای این نوع از دشتها دارد.
تقی طاوسی
چکیده
هدف این پژوهش، بررسی روند تغییرات بارندگی و شاخص خشکی یونپ در گستره غرب و شمال غرب ایران است. به منظور طبقه بندی آب و هوا، بررسی تغییرات مقدار بارندگی، ضریب خشکی در پهنههای آب و هوای غرب و شمال غرب ایران از آزمون معناداری من کندال و شاخص برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد (UNEP) استفاده شده است. در این راستا، عناصر آب و هوایی دما و بارندگی ...
بیشتر
هدف این پژوهش، بررسی روند تغییرات بارندگی و شاخص خشکی یونپ در گستره غرب و شمال غرب ایران است. به منظور طبقه بندی آب و هوا، بررسی تغییرات مقدار بارندگی، ضریب خشکی در پهنههای آب و هوای غرب و شمال غرب ایران از آزمون معناداری من کندال و شاخص برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد (UNEP) استفاده شده است. در این راستا، عناصر آب و هوایی دما و بارندگی سالانه ایستگاههای هواشناسی شمال غرب ایران مربوط به دوره (2010-1981) گردآوری شد. نخست روند تغییرات بارندگی هر ایستگاه مورد آزمون قرار گرفت. پس از بررسی روند تغییر شاخص یونپ، نقشه پهنهبندی سه دهه پیاپی ترسیم شد و با تفریق ضریب خشکی هر دو دهه پیاپی، تغییر رخ داده در منطقه مورد مطالعه بررسی شد. نتایج گویای روند کاهش بارندگی در سطح معناداری 01/0 در ایستگاههای دزفول، کشت و صنعت کارون و مراغه و سطح معناداری 05/0 در سرپل ذهاب، ارومیه، ماکو، مهاباد، بیجار، سراب و سقز میباشد. بررسی تغییر شاخص خشکی یونپ حاکی از تغییر شرایط آب و هوایی نیمه مرطوب به شرایط آب و هوایی خشک نیمه مرطوب و از شرایط آب و هوایی خشکنیمه مرطوب به شرایط آب و هوایی نیمه خشک میباشد. براساس شاخص یونپ، در بیشتر منطقه مورد بررسی شدت خشکی از درجه خطر کم و متوسط به درجه شدید و بسیار شدید افزایش یافته است. اگر چه آزمون من کندال نشان داد که شاخص یونپ در 32 ایستگاه دارای روند منفی هستند ولی این روند تنها برای 6 ایستگاه ارومیه، تبریز، خوی، میاندوآب، پیرانشهر و سنندج در سطح 05/0 معنادار میباشند.
سید کرامت هاشمی عنا؛ محمود خسروی؛ تقی طاوسی؛ حمید نظری پور
چکیده
شناسائی و استخراج طول دورههای خشک در نواحی خشک و نیمه خشک از اهمیت خاصی برخوردار است، بنابراین استفاده از مدلهای پیشیابی تغییرات اقلیمی برای بررسی رفتار پارامترهای اقلیمی در آینده امری اجتناب ناپذیر است. زیرا با شناخت رفتار زمانی- مکانی عناصر اقلیمی مانند بارش، قادر خواهیم بود شدت اثرات عوامل مخرب محیطی را کاهش دهیم. در این پژوهش ...
بیشتر
شناسائی و استخراج طول دورههای خشک در نواحی خشک و نیمه خشک از اهمیت خاصی برخوردار است، بنابراین استفاده از مدلهای پیشیابی تغییرات اقلیمی برای بررسی رفتار پارامترهای اقلیمی در آینده امری اجتناب ناپذیر است. زیرا با شناخت رفتار زمانی- مکانی عناصر اقلیمی مانند بارش، قادر خواهیم بود شدت اثرات عوامل مخرب محیطی را کاهش دهیم. در این پژوهش عملکردمدل گردش عمومی جو - اقیانوس(AOGCMs- AR4)در شبیه سازی طول دورههای خشک در گسترهایران مورد ارزیابی قرار گرفت. بدین منظور مقادیر ماهانه بارش 15 مدل AOGCMکه در نسخة 5مدلLARS-WG تعبیه شده تحت سناریوهای مختلف برای دهههای 2050 و 2080 بر روی 45 ایستگاه همدید واقع در گستره ایران زمین ریزمقیاس شدند. بعد از اعتبارسنجی و وزندهی به مدلها با شاخصهای آماری، مشخص شد که مدل Hadcm3 و GFDL-CM2.1 بهترین کارایی و عملکرد را در شبیهسازی طول دورههای خشک دارد. در مقابل خروجی مدلهای NCPCM وINM-CM3.0 کمترین همبستگی را با دادههای مشاهداتی دارا میباشند. مدلسازی دورههای خشک با محاسبة سناریوهای تغییر اقلیم و لحاظ نمودن منابع عدم قطعیتها در خروجی مدلهای (AOGCM)، نشان داد که بر اساس بدترین سناریو(A2)، و حدیترین وضعیت(2080)، میانگین دمای کشور 2/7 درجة سلسیوس افزایش و میانگین بارش با وجود افزایش نقطهای آن در برخی از ایستگاهها، با کاهش 33 درصدی در کل کشور روبرو است. در خوشبینانهترین سناریو(B1)، نیز میانگین دمای کشور 1/4 درجه سلسیوس نسبت به دورة مشاهداتی افزایش و میانگین بارش نیز با کاهش 14 درصدی همراه است. نتایج حاصل از بررسی عدم قطعیت در بررسی دورههای خشک در ایران نشان داد که در هر دو دهة 2050 و 2080 و بر اساس هر سه سناریو(B1,A1B,A2)، طول دورههای خشک در تمامی پهنههای ایران افزایش مییابد. بیشترین درصد تغییرات طول دورههای خشک مربوط به پهنة شمالغرب (ارومیه، خوی، کرمانشاه، همدان و لرستان) است.
محسن عباس نیا؛ تقی طاوسی؛ محمود خسروی؛ حسین توروس
چکیده
شناخت و ارزیابی تغییرات اقلیم در دهههای آینده با هدف برنامهریزی محیطی مناسب در جهت سازگاری و کاهش اثرات آن امری کاملاً ضروری است. در این پژوهش نیز تغییرات دمای حداکثر روزانه بر روی کشور ایران در دو دوره زمانی (70-2041 و 99-2071)و بر اساس خروجی دو مدل گردش عمومی جو Hadcm3و CGCM3 تحت سناریوهای انتشار موجود ( A1B, A2, B1 , B2) مورد بررسی مقایسهای قرار ...
بیشتر
شناخت و ارزیابی تغییرات اقلیم در دهههای آینده با هدف برنامهریزی محیطی مناسب در جهت سازگاری و کاهش اثرات آن امری کاملاً ضروری است. در این پژوهش نیز تغییرات دمای حداکثر روزانه بر روی کشور ایران در دو دوره زمانی (70-2041 و 99-2071)و بر اساس خروجی دو مدل گردش عمومی جو Hadcm3و CGCM3 تحت سناریوهای انتشار موجود ( A1B, A2, B1 , B2) مورد بررسی مقایسهای قرار گرفت. بدین منظور پس از بررسی توانمندی مدل آماری SDSM در شبیهسازی اقلیم دوره پایه (2010-1981)، مقادیر آینده دمای حداکثر روزانه با لحاظ نمودن عدم قطعیت،بر روی 7 ایستگاه سینوپتیک به عنوان نمایندههای آب و هوایی انتخابی ایران، ریز مقیاس نمایی گردید. در تحلیل عدم قطعیت مربوط به مدل-سناریوها،مشخص شد که مدل CGCM3 تحت سناریوی B1 در بین مدل-سناریوهای مختلف، بهترین عملکرد را در شبیه سازیدمای آینده داشته است. همچنین یافتههای پژوهش بر روی ایستگاههای مورد مطالعه نشان میدهد که دمای ایران به طور متوسط دردهههای میانیو پایانی قرن بیست و یکم، بین 1 تا 2درجه سلسیوسافزایش مییابد، که البته این افزایش دما بر اساس سناریوهای مختلف مدل Hadcm3 نسبت به مدل CGCM3 شدیدتر بوده است.از نظر پراکنش فضایی تغییرات در محیط GIS نیزبر اساس خروجی همه مدل-سناریوها، کمترین افزایش دما بر روی ایستگاه بندرعباس واقع در سواحل پست جنوبی ایران مشاهده شده و بالعکس بر روی ایستگاه تبریز واقع در عرضهای شمالیتر و مناطق بلند و کوهستانی ایران، افزایش دما به حداکثر میرسد. در مجموع میتوان عوامل مهمو مؤثردر تغییرات آینده دمای ایران را در سه گروه: عاملارتفاع، عرض جغرافیایی و رطوبت جوی دستهبندی نمود. چرا که بر اساس تمامی خروجیهای مدل-سناریوها، ارتفاعات عرضهای شمالی ایران، بیشترین افزایش دما را تجربه خواهند نمود.
تقی طاوسی؛ محمود حسین زاده کرمانی
دوره 22، 86-1 ، مرداد 1392، ، صفحه 92-95
چکیده
در سالهای اخیر فراوانی طوفانهای گرد و غباری افزایش یافته است. طوفانهای گرد وغباری میتوانند در تغییر اقلیم مؤثر بوده و سبب خسارات و زیانهای بزرگ به جوامع بشری گردند. پایش بلایا بطور صحیح یک نیاز خیلی ضروری میباشد. در این مقاله فرایندهای طوفانهای گرد و غباری که در آوریل 2006 اتفاق افتادهاند، پایش گردیده است. بر حسب ویژگیهای ...
بیشتر
در سالهای اخیر فراوانی طوفانهای گرد و غباری افزایش یافته است. طوفانهای گرد وغباری میتوانند در تغییر اقلیم مؤثر بوده و سبب خسارات و زیانهای بزرگ به جوامع بشری گردند. پایش بلایا بطور صحیح یک نیاز خیلی ضروری میباشد. در این مقاله فرایندهای طوفانهای گرد و غباری که در آوریل 2006 اتفاق افتادهاند، پایش گردیده است. بر حسب ویژگیهای انعکاس و جذب طوفانهای غباری محدوده طوفانهای غباری بطور دقیق استخراج گردیده و درجات شدت آنها برآورد شده است. سپس مسیرهای حرکت آنها بوسیله دادههای چند زمانی پایش گردیده است. نتایج توافق زیادی با پایش گروه هواشناسی نشان میدهد. به طور کلی پایش پویای فرایندهای طوفان گرد و غباری با دادههای چند زمانهای کاربرد زیادی در آینده خواهد داشت.
تقی طاوسی؛ محسن آرمش
دوره 21، 84-1 ، اسفند 1391، ، صفحه 28-30
چکیده
از دیدگاه هواشناختی، اگر کمینه دمای روزانه به زیر صفر درجه سلسیوس تنزل یابد، یخبندان حادث شده است. این مقاله با هدف پژوهش جهت پیشبینی و روندیابی یخبندانهای زودرس پاییزه شهرستان خاش انجام شده است. برای مطالعه یخبندانهای زودرس، تاریخ اولین روز یخبندان دوره آماری از سال 1365 تا 1387 بررسی شد. احتمالات و دورههای بازگشت شروع ...
بیشتر
از دیدگاه هواشناختی، اگر کمینه دمای روزانه به زیر صفر درجه سلسیوس تنزل یابد، یخبندان حادث شده است. این مقاله با هدف پژوهش جهت پیشبینی و روندیابی یخبندانهای زودرس پاییزه شهرستان خاش انجام شده است. برای مطالعه یخبندانهای زودرس، تاریخ اولین روز یخبندان دوره آماری از سال 1365 تا 1387 بررسی شد. احتمالات و دورههای بازگشت شروع یخبندان پاییزه (زودرس) با توزیع نرمال و توزیع لوگ- پیرسن نوع 3 برآورد شد، در توزیع لوگ- پیرسن نوع 3 با احتمال 99 درصد زودتر از 17 آبان ماه، با احتمال 95 درصد زودتر از 24 آبانماه و در توزیع نرمال با احتمال 95 درصد زودتر از 21 آبان ماه یخبندان شروع نمیشود. ضریب تغییر دادهها 2/21 درصد محاسبه شد، که بیانگر نوسان نسبتاً زیاد در زمان آغاز یخبندان میباشد. با ترسیم نمودار اولین روز یخبندان و میانگین متحرک 11 ساله آن، سیر وقوع یخبندانها روندیابی شد، نتایج نشان داد که طی چند دهه گذشته شروع یخبندان پاییزه به سمت زمستان عقبنشینی کرده است.
تقی طاوسی
دوره 8، شماره 30 ، مرداد 1378، ، صفحه 18-25
چکیده
مناطق ساحلی به دلیل داشتن شرایط طبیعی برای زندگی، همچون وجود خاک های حاصل خیز ناشی از ترکیب آبرفت، رودخانه ها، آب فراوان، اعتدال هوا، دسترسی به ذخایر و راه های تجاری دریایی و... از قدیم الایام مورد توجه بشر قرار گرفته و پس از انقلاب صنعتی و در پی آن گسترش مبادلات تجاری جهانی و توسعه ارتباطات اقتصادی، سیاسی و فرهنگی و رونق صنعت ...
بیشتر
مناطق ساحلی به دلیل داشتن شرایط طبیعی برای زندگی، همچون وجود خاک های حاصل خیز ناشی از ترکیب آبرفت، رودخانه ها، آب فراوان، اعتدال هوا، دسترسی به ذخایر و راه های تجاری دریایی و... از قدیم الایام مورد توجه بشر قرار گرفته و پس از انقلاب صنعتی و در پی آن گسترش مبادلات تجاری جهانی و توسعه ارتباطات اقتصادی، سیاسی و فرهنگی و رونق صنعت توریسم بیش از پیش بر اهمیت سیاسی، نظامی و اقتصادی مناطق ساحلی افزوده شده است. وجود چنین شرایط مساعدی، به رشد تمرکز انسان ها و استقرار هر چه بیشتر صنایع و ایجاد مراکز اداری و تمرکز هتل ها و درنتیجه گسترش شهرها در سواحل کمک نموده است. نتایج برخی از فرضیات افزایش تعداد و شدت فاجعه های هواشناسی و سوانح طبیعی از قبیل: خطر افزایش طغیان رودها و دریاها در مقیاس وسیعی در مناطق ساحلی و پرجمعیت (مانند بنگلادش، سواحل کارئیب و...)، گسترش و شدت طوفان های حارهای و توسعه دامنه نفوذ آنها به سمت اروپای غربی و عرض های بالاتر جغرافیایی و... را نشان می دهند. این روند صعودی نه تنها ناشی از تغییرات شرایط اقلیمی بوده بلکه بر اثر ازدیاد جمعیت و تمرکز انسان ها در شهرهای بزرگ به ویژه مناطق ساحلی تشدید شده است. به طوری که می توان به عنوان نمونه از تمرکز هتل ها در مناطق ساحلی مورد تهدید هاریکن ها مانند سواحل فلوریدا و استقرار صنایع در دریای طوفان زای شمال و... نام برد. باید گفت زمانی حوادث مصیبت بارتر خواهد بود که استقرار تجهیزات صنایع و احداث شبکه راه های حمل و نقل (در مناطقی که به طور قائم مورد تهدی حوادث طبیعی است) با تکنولوژی همراه نباشد.