زهره مریانجی؛ سید اکبر حسینی؛ حامد عباسی
چکیده
استفاده ازانرژیهای تجدیدپذیر مانند خورشید،گرمای زمین و بادمیتوانددرکاهش آلودگی هواوپدیده تغییر اقلیم مؤثرباشد. وزش بادهای شدید و مداوم،منبع انرژی بسیار مهمی برای بسیاری از نقاط کشوراست. دراین مطالعه میانگین وحداکثرسرعت باد سالانه و فصلی و انرژی آن براساس دادههای نه ایستگاه همدیدی (سینوپتیک) درسطح استان همدان و در دوره اقلیمی ...
بیشتر
استفاده ازانرژیهای تجدیدپذیر مانند خورشید،گرمای زمین و بادمیتوانددرکاهش آلودگی هواوپدیده تغییر اقلیم مؤثرباشد. وزش بادهای شدید و مداوم،منبع انرژی بسیار مهمی برای بسیاری از نقاط کشوراست. دراین مطالعه میانگین وحداکثرسرعت باد سالانه و فصلی و انرژی آن براساس دادههای نه ایستگاه همدیدی (سینوپتیک) درسطح استان همدان و در دوره اقلیمی 2014 - 2000 محاسبه و تحلیل شده وپراکندگی مکانی سرعت و انرژی باد در این منطقه مورد بررسی قرارگرفته است. تاثیرتوپوگرافی برسرعت باد نشان میدهد شهرستانهای کوهپایهای استان از جمله همدان، نهاوند و اسدآباد بیشتر در معرض وزش بادهای دشت - کوه میباشند،وگرم باد پدیده خاص هواشناسی ناشی از اثرکوهستان،غالباً درشهرستان همدان رخ میدهد. نقشه رقومی سرعت وانرژی باد منطقه درمقیاس سالانه و فصلی در محیط GIS پهنهبندی شده است (به روش کریجینگ). براین اساس شرق و مناطقی ازشهرستان ملایروبالاخص مناطق شمالی استان بیشترین سرعت متوسط با درا (بالای سه متردرثانیه) نشان داده ومناطق غرب و جنوب غرب با کمترین سرعت باد درطول دوره مورد مطالعه مشخص میشود. بادخیزترین منطقه،نواحی شرقی و شمالی استان است و دربیشتر زمانهای سال دارای توان تولید برق بادی است. دشت کبودرآهنگ و مناطقی از شهرستان رزن بالاترین پتانسیل انرژی باد برحسب وات برمترمربع را دارد وبیشترین پتانسیل میزا ن تولید انرژی ناشی از باد در همدان،درفصل بهاروپاییزاست. درمنطقه مورد بررسی ایستگاه های نوژه (شمال استان) بابیش از 18 درصدوملایر(جنوب شرق استان) بابیش از 17 درصد،تداوم وزش باد دراولویت نصب توربین های بادی میباشند. بامطالعه احتمال وقوع و پیش بینی سرعت باد درایستگاه های هواشناسی استان همدان مناطقی از دشت رزن و کبودرآهنگ با سرعت بالاتر باد پیشبینی میگردد. نتایج این بررسی دربرنامه ریزی و مدیریت انرژی منطقه قابل استفاده است.
زهره مریانجی؛ حامد عباسی
چکیده
از خصوصیات مهم اقلیم همدان نامنظم بودن زمان بارش و ریزش حداکثر 24 ساعته در ماههای اسفند و فروردین است. این عامل، یعنی ریزش بارانهای شدید باعث افزایش خطر سیل در این استان گشته است. فصل زمستان ریزش به صورت برف است و زمان ذوب آن در فروردین ماه همراه با بارش باران باعث طغیان رودخانهها میگردد. در ماههای دیگر سال خالی بودن زمین از پوشش ...
بیشتر
از خصوصیات مهم اقلیم همدان نامنظم بودن زمان بارش و ریزش حداکثر 24 ساعته در ماههای اسفند و فروردین است. این عامل، یعنی ریزش بارانهای شدید باعث افزایش خطر سیل در این استان گشته است. فصل زمستان ریزش به صورت برف است و زمان ذوب آن در فروردین ماه همراه با بارش باران باعث طغیان رودخانهها میگردد. در ماههای دیگر سال خالی بودن زمین از پوشش زراعی و گیاهی و خشک بودن خاک و ... باعث افزایش سیلاب میگردد. عوامل سیل خیزی در استان همدان گوناگون و متنوع میباشد. از علل مهم و مؤثر در سیلخیزی یک منطقه، آب و هوا، ناهمواری پوشش گیاهی و ... هستند. در این مقاله حداکثر روزانه بارش به منظور پیشبینی حجم آب قابل استحصال ناشی از سیلابها و برنامهریزی در جهت مدیریت منابع آب منطقه، مورد بررسی قرار گرفته است. بدین منظور بر اساس بارندگیهای حداکثر 24 ساعته، نقشه مدل ارتفاعی و گرادیان بارش و نقشه همباران منطقه برای دوره بازگشتهای 2،10،25،50 با روش بهترین توزیع آماری برای منطقه (توزیع گمبل) برآورد و در محیط GISپهنهبندی شده (به روش کریجینگ) پهنهبندی شده با کاهش دوره بازگشت، میزان بارش محتمل روزانه کاهش مییابد. بر این اساس در دوره برگشتهای فوق مناطق جنوب شرق و شمال غرب استان همدان (دشت کبودر آهنگ) دارای بیشترین بارش محتمل روزانه است. فراوانی تعداد سیلهای رخ داده در استان، نشان دهنده این واقعیت است که مناطق نامبرده بیشترین و مهیبترین سیلها را در استان به خود اختصاص دادهاند (سیل سال 1366منطقه کبودر آهنگ). طبق این نقشهها مناطق شرقی استان دارای کمترین بارش محتمل روزانه است. نتایج این مطالعه میتواند در پهنهبندی و پیشبینی سیلاب و همچنین برنامهریزی و مدیریت منابع آب منطقه بکاربرده شود.
زهره مریانجی؛ حسین کریمی جاوید؛ یوسف شیخ الملوکی
دوره 22، 86-1 ، مرداد 1392، ، صفحه 12-16
چکیده
در این مقاله پارامتردمای سالانه استان اصفهان به منظور تعیین روندهای زمانی بلندمدت دادهها و تغییرات احتمالی آن، طی دوره سی ساله 1976 الی 2005 مورد تجزیه و تحلیل واقع شد. بدین منظور هر یک ازسری دادههای دمای پنج ایستگاه هواشناسی منطقه (اصفهان، شرق اصفهان، کاشان، کبوترآباد وخور) بر اساس آزمونهای آماری منکندال و منحنی تجمعی باقیماندههای ...
بیشتر
در این مقاله پارامتردمای سالانه استان اصفهان به منظور تعیین روندهای زمانی بلندمدت دادهها و تغییرات احتمالی آن، طی دوره سی ساله 1976 الی 2005 مورد تجزیه و تحلیل واقع شد. بدین منظور هر یک ازسری دادههای دمای پنج ایستگاه هواشناسی منطقه (اصفهان، شرق اصفهان، کاشان، کبوترآباد وخور) بر اساس آزمونهای آماری منکندال و منحنی تجمعی باقیماندههای نرمال بررسی شدند. با توجه به روش غیر پارامتری منکندال، دمای حداکثر استان در ایستگاههای کبوتر آباد وخور دارای تغییرات معنیدار افزایشی بوده و در بقیه ایستگاهها بدون روند میباشند. بررسی تغییرات حداقل سالانه هوا نیز بیانگر افزایش نسبی آنها در ایستگاه شرق اصفهان است و میانگین دمادر ایستگاه شرق اصفهان وکبوتر آباد دارای روند افزایشی است. روش منحنی تجمعی باقیماندههای نرمال که دادهها را بدو ناحیه تقسیم مینماید دارای نتایجی مشابه روش منکندال میباشد. بر اساس این روش دما در ایستگاههای کبوترآباد و شرق اصفهان دارای تغییرات معنیدار افزایشی بوده است. نتایج این مطالعه که بیانگر گرمتر شدن دمای اغلب ایستگاههای این استان (بخصوص در قسمتهای میانی آن) است، میتواند در پهنهبندی و پیشبینی خشکسالیهای آتی و همچنین برنامهریزی و مدیریت منابع آب منطقه بکاربرده شود.
زهره مریانجی؛ حامد عباسی
دوره 14، شماره 54 ، مرداد 1384، ، صفحه 47-50
چکیده
پدیده سیلاب به صورت کنونى خود در کشور ما بیش از آنکه ناشى از وقوع بارش هاى با حدود احتمال پایین باشد از عوارض بهم خوردن تعادل اکوسیستم هاى طبیعى کشور مى باشد. به شکلى که شاهد آن هستیم بروز بارش هاى معمولى در اغلب آبخیزهاى کشور باعث بروز سیلاب مى گردد. با استناد به آمار و اطلاعات موجود خسارات ناشى از سیل درپاره اى از نقاط دنیا ...
بیشتر
پدیده سیلاب به صورت کنونى خود در کشور ما بیش از آنکه ناشى از وقوع بارش هاى با حدود احتمال پایین باشد از عوارض بهم خوردن تعادل اکوسیستم هاى طبیعى کشور مى باشد. به شکلى که شاهد آن هستیم بروز بارش هاى معمولى در اغلب آبخیزهاى کشور باعث بروز سیلاب مى گردد. با استناد به آمار و اطلاعات موجود خسارات ناشى از سیل درپاره اى از نقاط دنیا به ویژه در آسیا و اقیانوسیه بیشترین میزان را در بین خسارات حاصل از بلایاى طبیعى به خود اختصاص مى دهد. باوجود اینکه تاکنون آمار و اطلاعات مقایسه اى درخصوص خسارات ناشى از سیل و زلزله در کشور ما منتشر نشده است اما به لحاظ شرایط اقلیمى خشک و نیمه خشک، ایران کشور سیل خیزى محسوب مى شود. استان همدان نیز به دلیل داشتن عوامل طبیعى و انسانى به وجود آورنده سیل از مناطق سیل خیز ایران است. وقوع سیلاب هاى تاریخى سال 1366 و 1373 و غیره نشان دهنده این واقعیت مى باشد. عوامل بوجود آورنده سیل دو دسته اند: عوامل طبیعى شامل شرایط آب وهوایى (بارندگی هاى تکرارى، ذوب برف، درجه حرارت بالا...) ویژگی هاى ناهموارى (شیب، جنس خاک...) فقر پوشش گیاهى و عوامل انسانى. در استان همدان عوامل بالا درارتباط با هم شرایط سیل خیزى را به وجودآورده اند که این تحقیق به ذکر آن مى پردازد.
علی اکبر سبزی پرور؛ زهره مریانجی؛ عباس کرمی
دوره 14، شماره 53 ، اردیبهشت 1384، ، صفحه 48-52
چکیده
به منظور مطالعه توزیع زمانى و مکانى خشکسالى در استان همدان از آمار 27 ساله 11 ایستگاه استان استفاده شده و پس از انجام آزمون هاى صحت و همگنى داده ها نرمال سازى آنها با مطالعه خشکسالى به روش گیبس و موهر و شاخص (SPI) سال هایى که در سطح استان خشکسالى رخ داده مشخص گردیده بر این اساس در سالهاى 1375 و 1378 شدیدترین خشکسالى اتفاق افتاده که پس از ...
بیشتر
به منظور مطالعه توزیع زمانى و مکانى خشکسالى در استان همدان از آمار 27 ساله 11 ایستگاه استان استفاده شده و پس از انجام آزمون هاى صحت و همگنى داده ها نرمال سازى آنها با مطالعه خشکسالى به روش گیبس و موهر و شاخص (SPI) سال هایى که در سطح استان خشکسالى رخ داده مشخص گردیده بر این اساس در سالهاى 1375 و 1378 شدیدترین خشکسالى اتفاق افتاده که پس از مشخص شدن سال هاى خشک بر اساس شاخص گیبس و موهر نقشه هاى آن ترسیم شده تا پراکندگى آن در سطح استان مشخص گردد و در نهایت با استفاده از رتبه بندى این شاخص ها نقشه نهایى ترسیم گردیده که طبق این نقشه شدت هاى خشکسالى از شرق به غرب کاسته مى شود یعنى مناطق شرقى و مرکزى نسبت به مناطق دیگر استان بیشتر در معرض خشکسالى بوده است .
زهره مریانجی؛ رضا برهانی
دوره 12، شماره 47 ، آبان 1382، ، صفحه 61-64
چکیده
تغییر اقلیم یک واژه کلی است که ناپیوستگی و گسستگی اقلیمی را تشریح می کند به منظور مطالعه تغییرات دما در همدان نوسانات دمایی در یک دوره آماری پنجاه ساله (1380-1331) بررسی شده است. طبق بررسی های انجام شده در سال 1352 یک افت ناگهانی در حداقل و یک خیز ناگهانی در حداکثر دما مشاهده شده است. طبق آزمون من کندال در سه پارامتر حرارتی حداقل، حداکثر ...
بیشتر
تغییر اقلیم یک واژه کلی است که ناپیوستگی و گسستگی اقلیمی را تشریح می کند به منظور مطالعه تغییرات دما در همدان نوسانات دمایی در یک دوره آماری پنجاه ساله (1380-1331) بررسی شده است. طبق بررسی های انجام شده در سال 1352 یک افت ناگهانی در حداقل و یک خیز ناگهانی در حداکثر دما مشاهده شده است. طبق آزمون من کندال در سه پارامتر حرارتی حداقل، حداکثر و متوسط دما تغییرات قابل توجهی وجود دارد، از آن جمله روند کاهشی که در سال 1341 مشاهده شده است و این روند منفی تا سال 1371 ادامه داشته و از این سال به بعد شاهد روند افزایشی دما می باشیم. لازم به ذکر است که دمای حداکثر بهار از این قاعده مستثنی است زیرا در آن سال 1371 آغاز دوره سرمایشی است. در نمودار حداقل دمای پاییز دوره کاهش از سال 1336 شروع و تا سال 1353 ادامه می یابد. نتیجه اینکه سال 1371 در همدان آغاز یک دوره افزایش دما و تغییر اقلیم به شمار می آید و میزان افزایش دما بطور متوسط 55/0 درجه است که این میزان در حداقل دما 79/0 درجه و در حداکثر دما 3/0 درجه می باشد.
علی براتیان؛ زهره مریانجی
دوره 10، شماره 40 ، بهمن 1380، ، صفحه 61-64
چکیده
فرآیند تبدیل آب به بخار را تبخیر گویند که در آن مولکول های آب با گرفتن 600 کالری حرارت سطح آب را ترک می کنند این فرآیند می تواند از سطح آب های آزاد یا از سطح خاک و یا بوسیله گیاهان انجام شود. مقدار آبی که وسیله گیاهان به جو داده میشود، تعرق می نامند. مقدار تبخیر از سطوح خاک و گیاه را نمی توان از یکدیگر تفکیک کرد به همین ...
بیشتر
فرآیند تبدیل آب به بخار را تبخیر گویند که در آن مولکول های آب با گرفتن 600 کالری حرارت سطح آب را ترک می کنند این فرآیند می تواند از سطح آب های آزاد یا از سطح خاک و یا بوسیله گیاهان انجام شود. مقدار آبی که وسیله گیاهان به جو داده میشود، تعرق می نامند. مقدار تبخیر از سطوح خاک و گیاه را نمی توان از یکدیگر تفکیک کرد به همین جهت به مجموعه مقدار تبخیر از سطوح خاک و تعرق از شاخ و برگ گیاه، تبخیر و تعرق (evapotranspirathon) گفته می شود. اهمیت تبخیر و تعرق از اینجا معلوم می گردد که یادآوری کنیم در سطح دنیا 57 درصدآبی که روی خشکی ها می ریزد مستقیماً تبخیر می شود. عوامل مؤثر بر تبخیر بسیارند که از موارد مهم آن می توان: تابش خورشید، میزان رطوبت موجود در طبیعت، باد و سرعت آن را نام برد. تابش خورشید انرژی مورد نیاز برای عمل تبخیر را فراهم می سازد از این رو در طی روز و در فصل تابستان به دلیل تابش بیشتر خورسید انرژی بیشتری برای عمل تبخیر وجود دارد و تبخیر در این هنگام به حداکثر خود می رسد. همچنین در عرض های شمالی است. میزان رطوبت یا درجه اشباع هوا نیز در میزان تبخیر مؤثر است، چنانچه در هوای خشک میزان تبخیر بیشتر از هوای مرطوب است و باد با خارج نمودن لایه اشباع و جایگزین کردن هوای خشکتر عمل تبخیر را تشدید می کند. تعیین میزان تبخیر و تعرق در مناطق مختلف از چند نظر حائز اهمیت می باشد: اولاً رطوبت از طریق تبخیر دمای منطقه را کنترل میکند و لذا اندازه گیری آن می تواند در تعیین نوع اقلیم منطقه مؤثر باشد. ثانیاً تبخیر از سطح رودخانه، دریاچه و مخازن مختلف باعث تلفات آب میشود که لازم است مقدار آن محاسبه شود. ثالثاً تبخیر و تعرق از سطح پوشش گیاهان داخل حوضه آبریز که آن نیز جزء تلفات آب به حساب می آید، از اجزای مهم چرخه آب محسوب می شود. رابعاً میزان آبی که در طرح های آبیاری به مصرف زراعت و درختان می رسد نیز براساس تبخیر و تعرق انجام می گیرد و تعیین ابعاد شبکه های آبیاری ارتباط مستقیمی با مقدار و زمان آی مصرفی که به صورت تبخیر و تعرق وارد جو می شود، دارد. از آنجا که استان همدان به عنوان یکی از مناطق کشاورزی کشور محسوب می شود، لذا مطالعه تبخیر و تعرق و میزان آن در این استان به منظور برآورد نیاز واقعی گیاه به آب و توسعه اقتصادی منطقه ضرورت دارد. اندازهگیری تبخیر و تعرق به دو صورت انجام می پذیرد: روش مستقیم که اندازه گیری آن با دستگاه لایسیمتر و تشت تبخیر و غیره انجام می شود و روش دوم اندازه گیری تجربی است که در آن معمولاً از فرمول های و معادله های عملی برای تخمین میزان تبخیر و تعرق استفاده می شود.