یونس خسروی؛ حسن لشکری؛ علی اکبر متکان؛ حسین عساکره
چکیده
بررسی روابط مکانی دادههای محیطی به عنوان یکی از مهمترین اهداف آمار فضایی برای تحلیل الگوهای فضایی و درک وابستگیهای فضایی به حساب میآید. در این راستا تحلیل اکتشافی دادههای فضایی (ESDA) به خوبی توانسته است روشهایی را برای تمایز بین الگوهای فضایی تصادفی و غیرتصادفی فراهم آورد. لذا مقاله حاضر تلاش دارد تا با استفاده از ESDA به تبیین ...
بیشتر
بررسی روابط مکانی دادههای محیطی به عنوان یکی از مهمترین اهداف آمار فضایی برای تحلیل الگوهای فضایی و درک وابستگیهای فضایی به حساب میآید. در این راستا تحلیل اکتشافی دادههای فضایی (ESDA) به خوبی توانسته است روشهایی را برای تمایز بین الگوهای فضایی تصادفی و غیرتصادفی فراهم آورد. لذا مقاله حاضر تلاش دارد تا با استفاده از ESDA به تبیین الگوهای مکانی یکی از عناصر مهم اقلیمی یعنی فشار بخار آب بپردازد. در این راستا آمارههای موران عمومی (Moran’s I) و موران محلی (Local Moran’s Anselin) و LISA به عنوان رویکردهای ESDA به منظور تحلیل خودهمبستگی فضایی الگوهای مکانی فشار بخار آب بر اساس عوامل اقلیمی مورد استفاده قرار گرفت. یافتههای آمارهی موران عمومی نشان داد که فشار بخار آب در جنوب و جنوبغرب ایران دارای ساختار فضایی بوده و به شکل خوشهای توزیع شدهاند. بررسیهای ماهانه نشان داد که فشار بخار آب در ماههای گرم سال نسبت به ماههای سرد از خودهمبستگی فضایی بالاتری برخوردار میباشد و در نتیجه تمایل بیشتری به خوشهای شدن دارد. همچنین نتایج نشان داد که با گذشت زمان فشار بخار آب در جنوب و جنوبغرب ایران تمایل بیشتری به پراکنده شدن و عدم خوشهای شدن در فضا پیدا کرده است. آماره موران دومتغیره برای فشار بخار آب و طول جغرافیایی، نشاندهنده خودهمبستگی فضایی قوی و مثبت و یک الگوی خوشهای میباشد. از طرف دیگر رابطه بین فشار بخار آب و متغیرهای عرض جغرافیایی، ارتفاع و شیب حاکی از یک توزیع فضایی پراکنده و ناهمگنی خصوصیات آنها با مقادیر فشار بخار آب است. نتایج رابطه دو متغیره فشار بخار آب و جهات جغرافیایی شیب نیز، بیانگر ناپیوستگی و تصادفی بودن رابطه بین این دو متغیر است.
محمود احمدی؛ حسن لشکری؛ قاسم کیخسروی؛ مجید آزادی
چکیده
این تحقیق به منظور شبیهسازی بارش و دما با مدل دینامیکی RegCM4 وLARSدر دو حالت با و بدون بهکارگیری تکنیک پسپردازش آماری برونداد مستقیم مدل در شمالشرق ایران (خراسان بزرگ) ودوره آماری 2011-1987 در مقطع زمانی سالانه انجام شده است.بر اساس نتایج حاصله، در مدل LARS در منطقه مورد مطالعه، در دوره راستیآزمایی 2013-2007 میانگین اریبی بارش سالانه ...
بیشتر
این تحقیق به منظور شبیهسازی بارش و دما با مدل دینامیکی RegCM4 وLARSدر دو حالت با و بدون بهکارگیری تکنیک پسپردازش آماری برونداد مستقیم مدل در شمالشرق ایران (خراسان بزرگ) ودوره آماری 2011-1987 در مقطع زمانی سالانه انجام شده است.بر اساس نتایج حاصله، در مدل LARS در منطقه مورد مطالعه، در دوره راستیآزمایی 2013-2007 میانگین اریبی بارش سالانه خام مدل برابر 63/53 میلیمتر و پس پردازش شده 25/11- میباشد. بطور خلاصه در مقیاس زمانی سالانه در 84 درصد ایستگاههای مطالعاتی انجام پسپردازش مؤثر واقع شده و میزان خطای اریبی را در بیشتر ایستگاه ها، بشدت کاسته است. بر اساس نتایج حاصله از مدل RegCM4، در دوره راستیآزمایی 2011-2006 میانگین اریبی بارش سالانه خام مدل RegCM4 برابر 3/85 میلیمتر و پس پردازش شده 04/61 محاسبه شده است.لذا مقادیر خطا در بیشتر ایستگاهها قبل و بعد از پردازش بسیار بالا و نتایج مدل قابل قبول نیست. بطور خلاصه در مقیاس زمانی سالانه در 75 درصد ایستگاههای مطالعاتی انجام پسپردازش مؤثر واقع شده است. بنابراین قدر مطلق خطای اریبیپس پردازش متوسط بارش سالانه مدل LARS برابر با 6/13 و مدل RegCM4 برابر با 61 میباشد. میانگین اریبی دمای سالانه خام مدل LARS برابر 096/0 درجه سانتیگراد و پس پردازش شده 432/0- است. این در عمل بزرگتر از اریبی بدون پس پردازش شده است، لذا عمل پس پردازش در تمامی ایستگاهها مؤثر واقع نشده و فقط در 46 درصد ایستگاهها خوب تعریف میشود.شبیه سازی دادههای دمای دومتری در ایستگاههای هواشناسی با استفاده از مدل RegCM4 و نیز اعمال MA کارایی بالایی را نشان داد. میانگین اریبی دمای سالانه خام مدل RegCM4 برابر 78/2- درجه سانتیگراد بود که پس از اعمال پسپردازش به 05/0- کاهش یافت. در تمامی ایستگاهها دمای سالانه مدل شده با دادههای مشاهداتی کمتر از 1/0 درجه سانتیگراد اختلاف دارد. بنابراین در شبیه سازی دادههای بارش سالانه مدل LARS تا حتی بهتر از مدل RegCM4 جوابگو میباشد. و در شبیه سازی دادههای دمای سالانه مدل دینامیکی RegCM4، واقعیت خیلی بهتری از منطقه نسبت به مدل آماری LARS ، از خود نشان میدهد.
حسن لشکری؛ مهدی خزایی
دوره 23، 90-1 ، تیر 1393، ، صفحه 70-79
چکیده
به منظور بررسی الگوی سینوپتیکی بارشهای سنگین استان سیستان و بلوچستان، دادههای روزانه 6 ایستگاه سینوپتیک طی یک دوره آماری 24 ساله (2010- 1987) از سازمان هواشناسی کشور دریافت گردید. همچنین دادههای فشار سطح دریا، ارتفاع ژئوپتانسیل 850 و 500 میلی باری از پایگاه دادههای NCEP/NCARاستخراج گردید و سپس نقشههای مورد نیاز در محیط نرمافزاری Grads ...
بیشتر
به منظور بررسی الگوی سینوپتیکی بارشهای سنگین استان سیستان و بلوچستان، دادههای روزانه 6 ایستگاه سینوپتیک طی یک دوره آماری 24 ساله (2010- 1987) از سازمان هواشناسی کشور دریافت گردید. همچنین دادههای فشار سطح دریا، ارتفاع ژئوپتانسیل 850 و 500 میلی باری از پایگاه دادههای NCEP/NCARاستخراج گردید و سپس نقشههای مورد نیاز در محیط نرمافزاری Grads ترسیم گردید. به طور کلی دو الگو سبب ایجاد بارشهای سنگین در این استان شده است. در الگوی نوع اول که بارش 12 دسامبر 1995 را ایجاد کرده است از 24 ساعت قبل از وقوع بارش زبانه واچرخندی با منحنی هم فشار 1017.5 و 1020 میلی بار با عبور از دریای عرب موجب فرارفت رطوبت به سمت منطقه مورد مطالعه شده و در تراز 850 میلی باری علاوه بر شارش هوای سرد توسط واچرخندی که بر روی کشور واقع شده، سامانه کم فشاری با منحنی پربندی 1500 ژئوپتانسیل متر با عبور از خلیج بنگال و دریای عرب علاوه بر تأمین رطوبت شرایط مناسبی را برای صعود در این تراز فراهم کرده است. در الگوی نوع دوم که بارش 5 ژوئن 2010 را ایجاد کرده است از 24 ساعت قبل از وقوع بارش سامانه کم فشار بزرگی که بر روی جنوب آسیا شکل گرفته است جنوب شرق و جنوب کشور را هم تحت تأثیر قرار می دهد به طوری که در 24 ساعت قبل از بارش در تراز 850 و 500 میلی باری مرکز کم ارتفاعی بر روی منطقه مورد مطالعه قرار گرفته که علاوه بر تأمین رطوبت ناپایداری را در این تراز فراهم میکند و در روز بارش در تراز 850 و 500 میلی باری منطقه مورد مطالعه به ترتیب تحت تأثیر ناوهای با منحنی پربندی 1475 و 5850 ژئوپتانسیل متر واقع شده و سبب وقوع بارشهای این الگو شده است.
حسن لشکری؛ مریم صبوئی
دوره 22، شماره 87 ، آبان 1392، ، صفحه 32-38
چکیده
جهت بررسی الگوهای حاکم بر جوّ در زمان رخداد پدیده گرد و غبار در استان خوزستان، ابتدا ساعات و روزهای رخداد این پدیده در طی سالهای 1997 تا 2006 در 11 ایستگاه سینوپتیک استان خوزستان استخراج شد.پس از استخراج 19 طوفان گرد و غبار با معیار حداقل 6 ایستگاه درگیر طوفان و حداقل دوام 2 روزه آن، نقشههای ترازهای فشاری 00، 850، 700، هکتوپاسکال در ارتباط ...
بیشتر
جهت بررسی الگوهای حاکم بر جوّ در زمان رخداد پدیده گرد و غبار در استان خوزستان، ابتدا ساعات و روزهای رخداد این پدیده در طی سالهای 1997 تا 2006 در 11 ایستگاه سینوپتیک استان خوزستان استخراج شد.پس از استخراج 19 طوفان گرد و غبار با معیار حداقل 6 ایستگاه درگیر طوفان و حداقل دوام 2 روزه آن، نقشههای ترازهای فشاری 00، 850، 700، هکتوپاسکال در ارتباط با آنها بررسی شد. نتایج حاصل از این بررسیها 4 الگوی عمده را در زمان رخداد طوفان گرد و غبار در استان خوزستان بدست میدهد: الف- زبانه کم فشار پاکستانی در سطح زمین، ناوه در تراز 850 هکتوپاسکال و 700 هکتوپاسکال؛ ب- زبانه کم فشار در سطح زمین، ناوه در تراز 850 هکتوپاسکال، پشته در تراز 700 هکتوپاسکال؛ ج- زبانه کم فشار در سطح زمین، پشته در تراز 850 و 700 هکتوپاسکال؛ د- کم فشار دینامیکی مدیترانه و زبانه پرفشار سیبری در سطح زمین، ناوه در تراز 850 و 700 هکتوپاسکال.
حسن لشکری؛ زهرا حجتی
دوره 21، شماره 82 ، شهریور 1391، ، صفحه 14-21
چکیده
به منظور بررسی شرایط سینوپتیکی- دینامیکی که در جنوب غرب کشور موجب ایجاد توفانهای رعد وبرق میگردد، دادههای مربوط به 16 ایستگاه سینوپتیک جنوب غرب ایران در دوره آماری 10 ساله (1996-2005) استخراج گردید که با برازش با دادههای بارندگی، شش نمونه از نوع توفانهای شدید شناسایی گردید. با مطالعه روی سامانههای استخراج شده، دو نوع الگوی کلی ...
بیشتر
به منظور بررسی شرایط سینوپتیکی- دینامیکی که در جنوب غرب کشور موجب ایجاد توفانهای رعد وبرق میگردد، دادههای مربوط به 16 ایستگاه سینوپتیک جنوب غرب ایران در دوره آماری 10 ساله (1996-2005) استخراج گردید که با برازش با دادههای بارندگی، شش نمونه از نوع توفانهای شدید شناسایی گردید. با مطالعه روی سامانههای استخراج شده، دو نوع الگوی کلی برای ایجاد توفانهای رعدوبرق همراه با بارش شدید تشخیص داده شد. الگوی نوع اول از الگوی سامانههای ادغامی پیروی میکند، به طوری که قرارگیری یک پشته از شمال غرب آفریقا تا اسکاندیناوی موجب ریزش هوای سرد بر روی دریای مدیترانه وعمیق شدن ناوه دریای مدیترانه میگردد که باعث تقویت مرکز کم ارتفاع شرق مدیترانه میگردد. ریزش مداوم هوای سرد به داخل این مرکز چرخندی ضمن افزایش شیو فشار در منطقه شرق مدیترانه امکان نفوذ ناوه تراز 500 هکتوپاسکال را تا قسمتهای میانی دریای سرخ میسر ساخته است. افزایش شیو حرارتی بر روی شمال آفریقا و دریای سرخ، موجب تقویت سامانه سودانی شده و ضمن حرکت رو به شمال این سامانه، با کم فشار مدیترانهای ادغام شده و موجب ایجاد ناپایداری بر روی غرب و جنوب غرب ایران گردیده است. الگوی نوع دوم از نوع الگوی کم فشار سودان میباشد. کم فشار اسکاندیناوی هوای سرد عرضهای جنب قطبی را به عرضهای پایینتر ریزش مینماید واچرخند آزور که بر روی شمال آفریقا بسته شده با گردش واچرخندی هوای سرد را بر روی شمال آفریقا منتقل میکند و موجب تشدید ناپایداری و تقویت سامانه سودانی و ایجاد خط جبهه میگردد. دسترسی به هوای گرم و مرطوب لازمه توفانهای رعد و برق میباشد که با توجه به نزدیکی به دریاهای گرم جنوبی این رطوبت به منطقه مورد مطالعه تزریق میگردد.
فریده گلوانی؛ حسن لشکری
دوره 20، شماره 79 ، آبان 1390، ، صفحه 31-36
چکیده
این مطالعه با هدف تعیین نقش باد فون برروی آتش سوزی جنگل های استان گیلان و روشههای پیش بینی آتش سوزی جنگل ها انجام گرفته است. به این منظور آمار آتش سوزی جنگل های گیلان در دوره آماری (1385 - 1381) انتخاب شده و نقشه های سینوپتیک تراز دریا، در زمان آتش سوزی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این بررسی نشان داد که دو الگوی سیکلون شمال اروپا و پرفشار مهاجر ...
بیشتر
این مطالعه با هدف تعیین نقش باد فون برروی آتش سوزی جنگل های استان گیلان و روشههای پیش بینی آتش سوزی جنگل ها انجام گرفته است. به این منظور آمار آتش سوزی جنگل های گیلان در دوره آماری (1385 - 1381) انتخاب شده و نقشه های سینوپتیک تراز دریا، در زمان آتش سوزی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این بررسی نشان داد که دو الگوی سیکلون شمال اروپا و پرفشار مهاجر در ایجاد پدیده فون دامنه های جنوب البرز تأثیر داشته اند. با بررسی روش اول پیش بینی آتش سوزی (B فاکتور ریسک انگسترم) در اثر پدیده فون این نتیجه به دست آمده است که سیستم پرفشار مهاجر عامل اصلی ایجاد فون و آتش سوزی در منطقه می باشد.
حسن لشکری؛ قاسم کیخسروی
دوره 19، شماره 75 ، آبان 1389، ، صفحه 60-66
چکیده
بادهاى شدید تحت عنوان توفان نام گذارى شده اند که به شکل هاى متفاوتى و با سرعت زیاد براى مدت کوتاهى مى وزند و معمولاً با هواى ناپایدار همراه هستند. اگر هواى ناپایدار رطوبت داشته باشد توفان رعد و برق (تندرى) و اگر خشک باشد توفان گردوخاک ایجاد مىشود (علیجانى، 1379). عمده توفانهاى تندرى در تمام ایستگاه هاى استان همدان در فصل بهار ...
بیشتر
بادهاى شدید تحت عنوان توفان نام گذارى شده اند که به شکل هاى متفاوتى و با سرعت زیاد براى مدت کوتاهى مى وزند و معمولاً با هواى ناپایدار همراه هستند. اگر هواى ناپایدار رطوبت داشته باشد توفان رعد و برق (تندرى) و اگر خشک باشد توفان گردوخاک ایجاد مىشود (علیجانى، 1379). عمده توفانهاى تندرى در تمام ایستگاه هاى استان همدان در فصل بهار رخ مى دهد. در این فصل از سال بدلیل افزایش انرژى تابشى خورشید که با رطوبت قابل ملاحظه جوّى حاصل از تبخیر و پوشش گیاهى، زمین مرطوب و سیستم هاى ترمودینامیکى انتقالى که از غرب و جنوب غرب کشور همراه است، بیشترین تعداد توفان هاى تندرى اتفاق افتاده است. فصل پاییز از لحاظ تعداد توفان هاى تندرى در رتبه دوم قرار دارد. در این فصل نیز به دلیل بالا بودن انرژى تابشى و ورود سیستم هاى ناپایدار با منشاء رطوبتى مناسب تعداد توفان هاى تندرى قابل توجه مى باشد. کمترین تعداد توفان هاى تندرى به فصل زمستان تعلق دارد. معدل بیشینه توفان هاى گرد و خاک عمدتا در نواحى خشک و بدون پوشش گیاهى اتفاق مى افتد و تعداد این توفان ها در مناطق کوهستانى همدان کمتر است. بیشترین فصل وقوع توفان هاى گرد و خاک در ایستگاه هاى اکباتان، همدان نوژه و ملایر در فصل بهار و تابستان و در ایستگاه نهاوند فصل تابستان مى باشد. بررسى روند تغییرات ساعتى وقوع توفان ها نشان مىدهد که بیشینه وقوع این توفان ها از ساعت 9 صبح به بعد است و در ساعت 18 (بعدازظهر) از شدت و تعداد آنها کاسته مى شود، و فراوانى این توفان ها در روز هنگام در کلیه ایستگاه ها بیشتر از شب هنگام مى باشد. با توجه به بررسى هاى انجام شده بیشترین فعالیت توفان هاى گرد و خاک در فصل بهار و تابستان است. چون در این دوره از سال بدلیل وجود انرژى تابشى بالا و شرایط توپوگرافى مناسب زمینه براى وقوع ناپایدارى هاى محلى فراهم است، ولى به دلیل فقدان رطوبت کافى انرژى سامانه ها بصورت توفان هاى گرد و غبار تخلیه مى شود.
هوشنگ قائمی؛ حسن لشکری؛ طیبه نامداریان
دوره 19، شماره 74 ، مرداد 1389، ، صفحه 69-74
چکیده
شناخت رژیم بارش کشور و پراکندگى مکانى و زمانى آن مى تواند زمینه بهترى براى برنامه ریزى مناسب در جهت مقابله با خسارات و کاهش اثرات نابهنجارى هاى منابع آب باشد. در پژوهش حاضر به منظور تعیین شاخص هاى مکانى و زمانى بارش و تغییرات آن از دادهه اى ماهیانه و سالیانه 22 ایستگاه سینوپتیک در طى دوره آمارى (2005-1986) استفاده شده است. (جدول ...
بیشتر
شناخت رژیم بارش کشور و پراکندگى مکانى و زمانى آن مى تواند زمینه بهترى براى برنامه ریزى مناسب در جهت مقابله با خسارات و کاهش اثرات نابهنجارى هاى منابع آب باشد. در پژوهش حاضر به منظور تعیین شاخص هاى مکانى و زمانى بارش و تغییرات آن از دادهه اى ماهیانه و سالیانه 22 ایستگاه سینوپتیک در طى دوره آمارى (2005-1986) استفاده شده است. (جدول شماره 2 موقعیت جغرافیایى ایستگاهها را نمایش مى دهد) تحلیل ها نشان مى دهد که با توجه به میانگین هاى بارش ایستگاهى بارش 20 ساله شمال غرب ایران 354 میلى متر و ضریب تغییرات بارش 26/0، چولگى 39/0، و پخى 08/0 است. بررسى ها نشان داد سامانه هاى باران زا که منطقه را مورد تهاجم قرار مى دهند با توجه به موقعیت جغرافیایى ایستگاه ها اثرات متفاوتى ایجاد مىکند.
حسن لشکری؛ رضا داوری
دوره 13، شماره 49 ، اردیبهشت 1383، ، صفحه 21-25
چکیده
استان آذربایجان غربی با توجیه به موقعیت جغرافیایی، شرایط توپوگرافی و سامانه های جوی حاکم در طول بخش عمده ای از سال از آب و هوای سرد تا نیمه سرد برخوردار است. بطوری که در 5 تا 8 ماه از سال شرایط بیوکلیمای سرد تا خنک در پهنه استان حکفرما می باشد. به دلیل اولویت اصلی در طراحی کلی ساختمانه ا، مسئله دریافت حداکثر انرژی تابشی در محیط ...
بیشتر
استان آذربایجان غربی با توجیه به موقعیت جغرافیایی، شرایط توپوگرافی و سامانه های جوی حاکم در طول بخش عمده ای از سال از آب و هوای سرد تا نیمه سرد برخوردار است. بطوری که در 5 تا 8 ماه از سال شرایط بیوکلیمای سرد تا خنک در پهنه استان حکفرما می باشد. به دلیل اولویت اصلی در طراحی کلی ساختمانه ا، مسئله دریافت حداکثر انرژی تابشی در محیط های مسکونی خصوصاً در دوره سرد سال می باشد. با توجه به غلبه شرایط بیوکلیمای سرد و خنک در پهنه استان و همچنین نیاز کم به جریان هوا برای ایجاد شرایط مطلوب آسایشی در محیط (کمتر از 10 درصد در سال) در نیمه جنوبی و مرکز استان جهت جنوب شرق و در شمال استان جهت جنوب، بهترین جهت برای استفاده از انرژی تابشی خورشید برای گرمایش محیط های مسکونی می باشد.