یاشار ذکی؛ عاطفه گلفشان
چکیده
همزمان با شتاب گرفتن فرایند «جهانیشدن» بهخصوص «جهانیشدن اقتصاد» گروهی از اندیشمندان دست به نظریهپردازیهای جدید زده و مدعی این مطلب شدند که فرایند جهانیشدن اهمیت «مکانها» را از بین برده و «فاصله و مرز» دیگر معنایی ندارد. آنها مدعی شدند (جغرافیا دیگر مرده است) و «نقشههای جغرافیایی» چندان در ...
بیشتر
همزمان با شتاب گرفتن فرایند «جهانیشدن» بهخصوص «جهانیشدن اقتصاد» گروهی از اندیشمندان دست به نظریهپردازیهای جدید زده و مدعی این مطلب شدند که فرایند جهانیشدن اهمیت «مکانها» را از بین برده و «فاصله و مرز» دیگر معنایی ندارد. آنها مدعی شدند (جغرافیا دیگر مرده است) و «نقشههای جغرافیایی» چندان در دنیای جدید کارآمد نیستند. در پاسخ به این نظرات، جغرافیدانان زیادی دست به انجام یک سری تحقیقات انتقادی و تدوین مقالاتی در نقد این ادعا زدند. یکی از این کارها تهیه «نقشههای جدید ژئوپلیتیکی» است. در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانهای و رایانهای به این مسئله پرداخته شد که جهانیشدن چه تأثیری روی نقشه ژئوپلیتیکی داشته و آیا جهانیشدن، نقش جغرافیا و نقشههای سیاسی را کمرنگ کرده است. همانطور که میدانیم شهرها در عرصه جهانیشدن خارج از مرزهای سیاسی خود به نقشآفرینیهای جدیدی دست زدند و گاه اهمیتی فراتر از حکومتهای خود پیدا کردند. «نقشههای جدید ژئوپلیتیکی» بجای تمرکز روی کشورها و مرزهای واقعی به سمت نقشههایی رفته که به ترسیم «روابط شهرها» توجه میکند و در آن مرزهای واقعی چندان اهمیتی ندارد. در این راستا کارهای ارزندهای انجام گرفته که یکی از آنها کار تیلور و همکارانش است. در «نقشههای جدید ژئوپلیتیکی» تمرکز روی ارتباطات بین شهرها در سراسر جهان است. ترسیم ارتباطات شهرهای سراسر جهان به بازنمایی جدید از «فضای اقتصاد جهانی جریانها» کمک میکند که تکمیلکننده و نه جایگزین «فضای سیاسی بینالمللی مکانها» هستند. به عبارتی دیگر نقشههای جدید جریانهای اقتصادی شهرهای جهانی تنها مکملی برای نقشه سیاسی بینالمللی کشورها هستند که برای فهم تغییرات اجتماعی جدید تحت شرایط جهانیشدن یک چهارچوب فضایی مناسب را فراهم میآورند.