سیستم اطلاعات جغرافیایی
محمد حسن یزدانی؛ عطا غفاری گیلانده؛ فرحناز ویس مرادی
چکیده
هشتاد درصد از شهرهای جهان در مناطقی قرار دارند که حداقل سالی یکبار براثر مخاطرات طبیعی آسیبدیده اند. هنگامی که یک مخاطره طبیعی رخ میدهد کسانی که خانههای خود را در اثر این مخاطره از دست می دهند، در حالی که خانههایشان بازسازی میشود، به جایی برای زندگی و نیاز به یافتن مکانهای جایگزین دارند. هدف این تحقیق مکانیابی بهینه ...
بیشتر
هشتاد درصد از شهرهای جهان در مناطقی قرار دارند که حداقل سالی یکبار براثر مخاطرات طبیعی آسیبدیده اند. هنگامی که یک مخاطره طبیعی رخ میدهد کسانی که خانههای خود را در اثر این مخاطره از دست می دهند، در حالی که خانههایشان بازسازی میشود، به جایی برای زندگی و نیاز به یافتن مکانهای جایگزین دارند. هدف این تحقیق مکانیابی بهینه ی اسکان موقت در شهر کرمانشاه، با روش توصیفی و متکی بر پیمایش های میدانی با استفاده از مدل جمع وزنی weighted sum و نرم افزار تحلیلی_ترسیمی ArcGIS بهصورت ترکیبی بوده است. در این راستا، در مرحله جمع آوری اطلاعات و داده های اولیه، از مطالعات کتابخانه ای و توزیع پرسشنامه بین خبرگان مرتبط با موضوع مورد مطالعه استفاده شد. با توجه به 9 معیار مهم و مؤثر شیب، دسترسی به راه، فاصله از مراکز نظامی و انتظامی، دسترسی به مراکز آتشنشانی، دسترسی به منابع آب و برق، فاصله از مناطق سیل خیز، تراکم جمعیتی و فاصله از تأسیسات خطرزا است که مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از معیارهای پژوهش گویای این امر بود که از ترکیب شاخصهای 9 گانه در شهر کرمانشاه 1 درصد از محدوده شهر در پهنه مطلوبیت خیلی کم، 11 درصد در پهنه مطلوبیت کم، 37 درصد در پهنه مطلوبیت متوسط، 38 درصد در پهنه مطلوبیت زیاد و 13 درصد در پهنه مطلوبیت خیلی زیاد واقعشده است.
ریحانه مدیرزاده؛ راشد امامی؛ صیاد اصغری سراسکانرود؛ عارف رستمی
چکیده
زمینلرزه فاجعه طبیعی و کشنده است که موجب مرگ و زخمی شدن بسیاری از افراد و امواج تسونامی میشود. اگرچه یکی از رایجترین پدیدههای طبیعی است اما توسط بسیاری از مردم بهعنوان ترسناکترین و خطرناکترین مخاطره در نظر گرفته میشود. در حال حاضر با پیشرفت سنجشازدور، تداخلسنجی راداری بهعنوان روشی کارآمد و نسبتاً دقیق ...
بیشتر
زمینلرزه فاجعه طبیعی و کشنده است که موجب مرگ و زخمی شدن بسیاری از افراد و امواج تسونامی میشود. اگرچه یکی از رایجترین پدیدههای طبیعی است اما توسط بسیاری از مردم بهعنوان ترسناکترین و خطرناکترین مخاطره در نظر گرفته میشود. در حال حاضر با پیشرفت سنجشازدور، تداخلسنجی راداری بهعنوان روشی کارآمد و نسبتاً دقیق در اندازهگیری جابهجایی سطح زمین است. بررسی موردی بر روی زلزله 5 تیرماه سال 1399 در شهر قطور از توابع شهرستان خوی صورت گرفته است. در این مطالعه از فن InSAR و PSI برای برآورد مقدار جابهجایی بهوجود آمده از زلزله استفاده شد و تصاویر در عبورهای بالارو موردبررسی قرار گرفتند و با استفاده از نرمافزار[1]Sarproz پردازش شد. فن تداخلسنجی راداری[2] و روشهای پیشرفتهتر مانند PSI اجازه میدهند جابهجاییهای عمودی سطح زمین در حد میلیمتر تشخیص داده شود. در این راستا زوج تصاویر موجود با همبستگی خوب از دادههای سنتینل-1 [3] مرتبط با منطقه انتخاب و بهکارگرفته شدهاند. هدف از این تحقیق برآورد میزان بالاآمدگی و فروافتادگی سطح زمین ناشی از زلزله است. پردازش روی تصاویر انتخابی مربوط به دورههای قبل و بعد از تاریخ زلزله انجام شد که خروجیهای موردنظر بهصورت اشکال و نمودار بوده است. نمودارها صحت کار و میزان جابهجایی تجمعی سالانه را نشان میدهند. نتایج تحقیق نشان داد که میزان جابهجایی سطح زمین بین 16- و 16+ بوده است. بیشترین فرورفتگی و بالاآمدگی بهترتیب مربوط به نواحی شمالشرقی (روستای گوگرد) و نواحی جنوبی منطقه (روستاهای کوتانآباد، میرعمر، گرناویک) است. در راستای بیشینه مقدار جابهجاییها (بالاآمدگی و فروافتادگی) دادههای بهدستآمده از زلزله، نشان میدهد که گسل باشکالا بهعنوان یک گسل چپگرد موجب رخداد این زلزله بوده است.
[1]- SAR PROcessing tool by periZ
[2]- InSAR
[3]- Sentinel1
اسماعیل علی اکبری؛ مصطفی طالشی؛ محمد رضا کرمی؛ کیومرث ملکی
چکیده
زلزله پدیده و رخدادی طبیعی و غالباً مخرب است که در برنامه ریزی شهری کشور کمتر مورد توجه قرار گرفته است. غالباً تحقیقات موجود در رابطه با کاهش خسارات ناشی از زلزله حول روش های ساخت و ساز ساختمانی برای افزایش مقاومت بنادر برابر زلزله بوده است. پژوهش حاضر با تأکید بر شناسایی شاخص های آسیب پذیری و پهنه بندی خطر در چهار ...
بیشتر
زلزله پدیده و رخدادی طبیعی و غالباً مخرب است که در برنامه ریزی شهری کشور کمتر مورد توجه قرار گرفته است. غالباً تحقیقات موجود در رابطه با کاهش خسارات ناشی از زلزله حول روش های ساخت و ساز ساختمانی برای افزایش مقاومت بنادر برابر زلزله بوده است. پژوهش حاضر با تأکید بر شناسایی شاخص های آسیب پذیری و پهنه بندی خطر در چهار شاخص طبیعی، کالبدی، اجتماعی و اقتصادی با 44 زیر شاخص، آسیب پذیری ناشی از زلزله را به صورت جامع و مطلوب مشخص و بر اساس آن استراتژی های کاهش خطر را تعریف نموده است. در مقاله حاضر با بررسی های بنیادی و ارائه مبانی نظری در ارتباط با موضوع و محدوده مورد مطالعه نسبت به تشکیل پایگاه اطلاعاتی مورد نیاز در محیط نرم افزاری ArcGISاقدام گردید و سپس با ایجاد لایه های مؤثر و دخیل در فرآیند تحلیل و ارزیابی برای هر شاخص به صورت جداگانه مدل AHPاجرا و سپس نتیجه نهایی هر شاخص در یک ماتریس جدید مجدداً در مدل AHPاجرا و در نهایت نقشه پهنه بندی آسیب پذیری نهایی به دست آمد. تشکیل ماتریس به تحلیل میزان آسیب پذیری کاربری ها، با توجه به شرایط محدوده مورد مطالعه پرداخته است که در نهایت آسیب پذیری کلان شهر کرمانشاه با توجه به معیارهای کمی و کیفی با استفاده از نرم افزار ArcGISو مدل AHPبه صورت نقشه پهنه آسیب پذیر مشخص و راه های کاهش آسیب پذیری بررسی و نتایج بررسی ها بر اساس موقعیت مکانی محدوده مورد مطالعه در قالب توسعه میان افزا و توسعه درون زا ارائه شده است.
یاسر ابراهیمیان قاجاری
چکیده
برنامهریزی اسکان موقت زلزله باهدف کاهش آسیب های ثانویه زمین لرزه همواره یکی ازدغدغههای اصلی برنامه ریزان و مدیران شهری بوده است. در گذشته برنامه ریزی اسکان موقت صرفاً با توجه به اصولی مانند خالی بودن زمین یا بدون مالک بودن آن صورت میگرفته، اما امروزه این کار با استفاده از فناوری های ...
بیشتر
برنامهریزی اسکان موقت زلزله باهدف کاهش آسیب های ثانویه زمین لرزه همواره یکی ازدغدغههای اصلی برنامه ریزان و مدیران شهری بوده است. در گذشته برنامه ریزی اسکان موقت صرفاً با توجه به اصولی مانند خالی بودن زمین یا بدون مالک بودن آن صورت میگرفته، اما امروزه این کار با استفاده از فناوری های نوین مانند GIS و با در نظر گرفتن معیارهای متعدد مکانی و توصیفی انجام میشود. با توجه به اینکه تاب آوری شهری از مهمترین شاخه های مدیریت بحران شهری میباشد، لذا ارزیابی خطرپذیری و برنامه ریزی برای کاهش آن ازجمله مکانیابی اسکان موقت (به عنوان یکی از اصول تاب آوری شهری) بسیار ضروری است. با بررسیهای صورت گرفته شهر بابل وضعیت مناسبی از نظر اسکان موقت زلزله زدگان ندارد که آن هم، به دلیل عدم توجه به لحاظ نمودن این مراکز مهم در برنامه ریزی شهری میباشد. در تحقیق حاضر، نظرات کارشناسان خبره با تخصصهای مهندسی سازه، زلزله، شهرسازی، مدیریت بحران، پدافندغیرعامل، ترافیک و حمل و نقل مورد استفاده قرار گرفته و معیارهای مؤثر در مکانیابی مراکز اسکان موقت استخراج و وزن دهی شدند. سپس با استفاده از توابع تحلیلی GIS، نقشههای معیار تولید و با ترکیب آنها بهترین مناطق برای اسکان موقت (پس از زلزله احتمالی) در شهر بابل مشخص شد. با تحلیل نتایج مشخص شد که تنها 7 درصد از محدوده شهر بابل برای اسکان موقت مناسب است. این مناطق با توجه به سایر استانداردهای اسکان موقت مورد بررسی قرار گرفتند که در نهایت شش محل و در مجموع 107 هکتار (کمتر از 4درصد) برای اسکان موقت مناسب تشخیص داده شد. اگرچه این 107 هکتار در حال حاضر میتواند پاسخگوی نیاز شهر بابل با توجه به جمعیت کنونی آن باشد، اما اگر نرخ رشد جمعیت شهر بابل و از طرفی افزایش ساخت و ساز و در نتیجه آن کاهش فضای مناسب برای اسکان موقت در نظر گرفته شود، قطعاً در آیندهای نزدیک شهر بابل با کمبود فضای مناسب جهت اختصاص به اسکان موقت زلزله زدگان مواجه خواهد بود.
فائزه اسلامیزاده؛ حیدر راستی ویس
چکیده
با توجه به رشد جمعیت و افزایش شهرنشینی، وقوع حوادث طبیعی مثل زلزله می تواند خسارات و تلفات سنگینی را ایجاد نموده و توسعه شهرها و کشورها را دچار وقفه نماید. پس از وقوع زلزله، مدیران بحران برای به حداقل رساندن خسارات، اعم از جانی و مالی، به اطلاعات سریع از منطقه آسیب دیده نیاز دارند. یکی از اطلاعاتی که می تواند در امدادرسانی سریع و صحیح ...
بیشتر
با توجه به رشد جمعیت و افزایش شهرنشینی، وقوع حوادث طبیعی مثل زلزله می تواند خسارات و تلفات سنگینی را ایجاد نموده و توسعه شهرها و کشورها را دچار وقفه نماید. پس از وقوع زلزله، مدیران بحران برای به حداقل رساندن خسارات، اعم از جانی و مالی، به اطلاعات سریع از منطقه آسیب دیده نیاز دارند. یکی از اطلاعاتی که می تواند در امدادرسانی سریع و صحیح مورد استفاده قرار گیرد نقشه موقعیت ساختمان های تخریب شده و میزان تخریب آن ها می باشد که به آن نقشه تخریب می گویند. از این رو هدف از این تحقیق ارائه یک روش جدید به منظور ارزیابی میزان تخریب ناشی از زلزله با استفاده از تلفیق تصویر ماهواره ای و داده لیدار بعد از زلزله به همراه نقشه قبل از زلزله می باشد. روش پیشنهادی، پس از پیش پردازش های لازم بر روی تصویر ماهواره ای و داده لیدار بعد از زلزله، توصیف گرهای بافتی مختلف تصویر و داده لیدار استخراج می شوند. در مرحله بعد، با استفاده از لایه ساختمان ها که از نقشه استخراج می شود نواحی مربوط به ساختمان ها از تصویر ماهواره ای و داده لیدار، همچنین از توصیف گرهای تصویر ماهواره ای و داده لیدار استخراج می شود. در ادامه، توصیف گرهای بافتی استخراج شده از تصویر ماهواره ای و داده لیدار با هم تلفیق می شوند. سپس نقاط داخل این ناحیه، با روش طبقه بندی ماشین بردار پشتیبان به دو کلاس آوار و سالم طبقه بندی می شوند. در نهایت، بر اساس مساحت کلاس آوار هر ساختمان، با در نظر گرفتن یک حد آستانه، ساختمان های تخریب شده و ساختمان های تخریب نشده مشخص می گردد. در این مقاله، تصویر ماهواره ای WorldViewپرتوپرینس، پایتخت هایتی،پس از زلزله 2010 به همراه داده لیدار استفاده شده است. صحت کلی بدست آمده 97% و ضریب کاپا به دست آمده 92% نشاندهنده توانایی الگوریتم در تولید نقشه تخریب پس از زلزله میباشد.
حیدر لطفی؛ حسین موسی زاده
چکیده
زلزله از پدیدهای طبیعی است که در طول تاریخ حیات بشر همواره انسان را به وحشت انداخته و باعث تخریب شهرها و روستاهای زیاد همراه با تلفات انسانی شدید شده است.زمین لرزه، لرزش و جنبش شدید و یا خفیف قشر کره زمین است که به نقصان درجه حرارت مواد مرکزی و ایجاد چین خوردگی و فشار منجرشده و یا در اثر انفجارهای آتشفشانی بوقوع میپیوندد. لذا مسئولان ...
بیشتر
زلزله از پدیدهای طبیعی است که در طول تاریخ حیات بشر همواره انسان را به وحشت انداخته و باعث تخریب شهرها و روستاهای زیاد همراه با تلفات انسانی شدید شده است.زمین لرزه، لرزش و جنبش شدید و یا خفیف قشر کره زمین است که به نقصان درجه حرارت مواد مرکزی و ایجاد چین خوردگی و فشار منجرشده و یا در اثر انفجارهای آتشفشانی بوقوع میپیوندد. لذا مسئولان موظف هستند بکوشند با این پدیده و راههای مؤثر در کاهش تلفات و خسارات ناشی از آن آشنا گردند. هدف پژوهش حاضر شناسایی نقاط لرزهخیز کشور ایران با توجه به تغییرات دمایی و رخدادهای لرزهای ثبت شده میباشد. روش پژوهش،باتوجهبهماهیتمسئلهوموضوعموردبررسی،ازنوعتوصیفی-تحلیلیاست واز نوع مطالعات کاربردی با تأکید بر روشهای کمی است. در این تحقیق از تصاویر سنجنده مودیس (محصول MOD11A1) ماهواره ترا برای سالهای2000 تا 2018 استفاده شده است. این تصاویر قدرت تفکیک یک کیلومتر دارند و بنابراین هر پیکسل از این تصاویر مساحتی در حدود100 هکتار زمین را شامل میشود. همچنین به منظور پهنهبندی زمین لرزهها از روشهای درونیابی زمین آمار استفاده گردید، تمامی فرایندها و تجزیه تحلیل دادهها در محیطGIS انجام شده است. با توجه به نقشه نهایی بدست آمده و بررسی تغییرات دمایی و رخدادهای بوقوع پیوسته، قسمتهای مربوط به نیمه جنوبی و جنوب غربی کشور (بوشهر، کرمانشاه، هرمزگان، خوزستان، ایلام) در معرض آسیب بسیار زیاد قراردارند. همچنین عرضهای مربوط به نیمه مرکزی وجنوب شرقی کشور (کرمان، سیستان و بلوچستان، جنوب غربی خراسان جنوبی، شرق یزد) در معرض آسیب متوسط تا زیاد و همچنین نیمه شمالی کشور (گلستان، مازندران، گیلان، اردبیل) در پهنه آسیب کم قرار گرفتهاند.
امیر محمودزاده؛ ایران غازی؛ مریم عسکری
چکیده
زلزله به عنوان مخربترین حادثه طبیعی، عامل تلفات بشری و خسارات اقتصادی قابل توجه در کشور تلقی می شود که این مسأله در بافتهای فرسوده شهری به مراتب شدیدتر است. چراکه بافت های فرسوده، ساختاری متمایزو منحصربه فرد دارند. مساحت محدوده بافت فرسوده شهر ایلام، 374 هکتار است که 19% سطح کل محدوده را که شامل محلات قدیمی و بافت مرکزی شهر میباشد، ...
بیشتر
زلزله به عنوان مخربترین حادثه طبیعی، عامل تلفات بشری و خسارات اقتصادی قابل توجه در کشور تلقی می شود که این مسأله در بافتهای فرسوده شهری به مراتب شدیدتر است. چراکه بافت های فرسوده، ساختاری متمایزو منحصربه فرد دارند. مساحت محدوده بافت فرسوده شهر ایلام، 374 هکتار است که 19% سطح کل محدوده را که شامل محلات قدیمی و بافت مرکزی شهر میباشد، در بر گرفته است. روش تحقیق انتخاب شده برای این پژوهش روش توصیفی تحلیلی و میدانی است. هدف از انجام این پژوهش ارزیابی مدیریت بحران زلزله در بافت فرسوده شهر ایلام استکه شاخصهایی همچون نوع مصالح، قدمت ساختمانها، تعداد طبقات، نوع کاربری، سطح اشغال، کیفیت ابنیه، تراکم جمعیت، عرض معابر و مساحت بررسیشدهاند.نتایج حاصله نشان میدهدکه مصالح ساختمانی بیشترین وزن را به خود اختصاص داده و بقیه عوامل تابعی از وضعیت مصالح بکار رفته در سازه بوده است.نقشه خروجی آسیبپذیری نشان داد که از کل مساحت محدوده به استثنای معابر، 9/8 درصد دارای آسیبپذیری خیلی زیاد،59 درصد دارای آسیبپذیری زیاد، 23 درصد دارای آسیبپذیری متوسط، 6/3 درصد دارای آسیبپذیری کم و 5/5 درصد آسیبپذیری بسیار کم بوده است و در مجموع 9/67 درصد محدوده بافت فرسوده بر اساس شاخصهای موجود آسیبپذیرمیباشند. پیشنهادات حاصل از پژوهش در سه حوزه آسیب پذیری زیاد آسیب پذیری متوسط و آسیب پذیری کم ارائه شده است.
شهاب الدین عیسی لو؛ غلامرضا لطیفی؛ وحید گودرزی
چکیده
تهراندرمنطقهای حادثه خیز قراردارد که احتمال وقوع زلزله و بروز خسارت های گسترده در نتیجة آن، بسیار زیاد است. گسلهایتهرانازمناطقپرتراکمویاازنزدیکیآنهاعبورمیکندودرصورت فعال شدن این گسلها امکانوقوعخسارتهای فراوان بسیار زیاد است. یکی از این مناطق مهم، منطقه یک شهر تهران است ...
بیشتر
تهراندرمنطقهای حادثه خیز قراردارد که احتمال وقوع زلزله و بروز خسارت های گسترده در نتیجة آن، بسیار زیاد است. گسلهایتهرانازمناطقپرتراکمویاازنزدیکیآنهاعبورمیکندودرصورت فعال شدن این گسلها امکانوقوعخسارتهای فراوان بسیار زیاد است. یکی از این مناطق مهم، منطقه یک شهر تهران است که به سبب قرارگیریدر دامنههای جنوبی البرز و گسل «مشا-فشم» و گسل«شمال تهران »، ساخت وساز در ارتفاعات، جمعیت، تمرکز سرمایه، برجهای بلند مرتبه در ارتفاعات، معابر کم عرض، ترافیک سنگین جادهها، رعایت نشدن قوانین ساخت و ساز در اکثر موارد؛ نیازمند برنامهریزی به منظور پیشگیری از بحران میباشد. با توجه به اینکه بیشتر صدمات ناشی از زلزله به سبب عدم مقاومت فیزیکی بافت، عدم امکان امدادرسانی و عدم توان برگشت پذیری بوده و ارتباط مستقیم یا غیرمستقیم با وضعیت نامطلوب کالبدی دارد، مقاله حاضر میکوشد تا با ارزیابی آسیبپذیری کالبدی و تعیین پهنههای آسیب پذیر، مؤثرترین راهبردهای نیل به ارتقاء کیفیت ایمنی محیط کالبدی دربرابر زلزله احتمالی را ارائه نماید.بدین منظور با استفاده از شاخصهای پنج گانه(تراکم جمعیتی،خطر پذیری کاربری اراضی،کیفیت ابنیه،عمرابنیه، دسترسی به مراکزامداد و نجات)لایههای اطلاعاتی هریک از متغیرهای مذکور تولید شد و با بهرهگیری از روش تحلیل سلسله مراتبیIHWP درمحیط Arc GIS اینلایهها تلفیق گردیده و موقعیت منطقه یک شهر تهران در برابر زلزله مورد ارزیابی قرار گرفت.یافتهها نشان داد که بافت کالبدی منطقه یک دربرابرزلزله احتمالی شرایط نسبتاً ایمن دارد. نواحی 9و7 و5 بسیار ایمن،نواحی4 و6و10ایمن ونواحی 2و8 ایمنی متوسط و،نواحی 1و 3 از نواحی با ایمنی پائین و در معرض حادثه ارزیابی شدند. به طور کلی شمال این منطقه، دارای معابر و خیابانهای کم عرض و ساختمانهای بلند مرتبه، بافتهای فرسوده و اماکن مخروبه و... از نقاط نا امن و آسیبپذیر در برابر زلزله است.بنابراین براساس اصول مدیریت شهری درحال حاضر تراکم فروشی غیر اصولی شهرداری تهران در این منطقه و روند رو به رشد جمعیت، اصلیترین زنگ خطر جدّی برای حیات منطقه تلقی میگردد.
سید علی علوی؛ سید مصطفی حسینی؛ فریبا بهرامی؛ مهراب عاشورلو
چکیده
برنامهریزی با هدف مدیریت بحران و تخمین ریسک زمین لرزه همواره یکی از دغدغههای اصلی برنامهریزان و مدیران شهری بوده است. شناخت و تعیین میزان آسیب پذیری بافتهای شهری در برابر زلزله بهمنظور برنامهریزی مدیریت بحران قبل از وقوع زلزله الزامی به نظر رسیده است. این پژوهش با هدف ارائه الگویی مناسب جهت ارزیابی وضعیت آسیب پذیری بافتهای ...
بیشتر
برنامهریزی با هدف مدیریت بحران و تخمین ریسک زمین لرزه همواره یکی از دغدغههای اصلی برنامهریزان و مدیران شهری بوده است. شناخت و تعیین میزان آسیب پذیری بافتهای شهری در برابر زلزله بهمنظور برنامهریزی مدیریت بحران قبل از وقوع زلزله الزامی به نظر رسیده است. این پژوهش با هدف ارائه الگویی مناسب جهت ارزیابی وضعیت آسیب پذیری بافتهای شهری در برابر زلزله، بافتهای شهر سمیرم در استان اصفهان را مورد مطالعه قرار داده است. پژوهش حاضر به لحاظ هدف از نوع کاربردی بوده و بررسی در آن به روش توصیفی – تحلیلی انجام شده است. به منظور نیل به اهداف پژوهش ابتدا معیارهای مؤثر در آسیبپذیری بافتهای شهری در برابر زلزله شناسایی گردیده، سپس با بهره گیری از مدل تحلیل شبکهای (ANP) و نرمافزار آن، ارزش و اهمیت هر یک از معیارها تعیین شده، در مرحله بعد نتایج حاصل از فرآیند تحلیل شبکهای با لایه راههای شریانی درجه یک، درجه دو و درجه سه، تراکم جمعیتی، کیفیت ابنیه، شیب زمین، فاصله از گسل، فضای باز و سبز، مراکز درمانی، مراکز فرهنگی، مراکز آموزشی و مسکونی، تلفیق و نقشه میزان آسیبپذیری بافتهای شهری در شهر سمیرم تهیه گردیده است. نتایج تحقیق نشان داده که از میان معیارهای تأثیرگذار، معیارهای تراکم جمعیت، راه شریانی درجه 2 و فاصله از گسل دارای بیشترین اهمیت بوده و نیز فاصله از مراکز فرهنگی و مراکز آموزشی کمترین اهمیت در میزان آسیبپذیری بافتهای شهری را داشتهاند. همچنین نتایج پژوهش نشان داده است که میزان آسیبپذیری در قسمت شمالی و مرکزی شهر سمیرم به علت نزدیکی به خط گسل و فرسوده بودن بناها بیشتر از سایر مناطق این شهر بوده است. با توجه به نتایج به دست آمده از لایه رقومی بافتهای شهری سمیرم با انجام برنامهریزیهای صحیح قبل از وقوع و نیز داشتن طرحهای مدیریتی پس از بحران میتوان به میزان قابل توجهی از تلفات وخسارات ناشی از پیامدهای خسارات ناشی از زلزله کاهش داد. همچنین لازم به ذکر است که یکی از عوامل مورد غفلت قرار گرفته در طول تاریخ، عامل تکتونیک بوده، از این رو توجه به مبحث شیب و سایر عوامل، همواره در شهرسازی سیر تکاملی داشتهاند.
محمد اسکندری؛ مهدی مدیری؛ بابک امیدوار؛ علی اصغر آل شیخ؛ محمدعلی نکویی؛ علی علیدوستی
چکیده
پدیدهزلزله،جزء سوانحطبیعیاستکههمهسالهخساراتجانی،مالیوزیستمحیطیفراوانیبرجای میگذارد. ایران به علت موقعیت لرزه خیزی و قرار گیری آن برروی کمربند زلزله، در برابر زمین لرزه بسیار آسیب پذیر می باشد. همچنین تعداد زیادی از مستحدثات قبل از تدوین معیارهای طراحی مقاوم در برابر زلزله ساخته شده اند و متأسفانه همچنان کیفیت ساخت و ساز در برخی ...
بیشتر
پدیدهزلزله،جزء سوانحطبیعیاستکههمهسالهخساراتجانی،مالیوزیستمحیطیفراوانیبرجای میگذارد. ایران به علت موقعیت لرزه خیزی و قرار گیری آن برروی کمربند زلزله، در برابر زمین لرزه بسیار آسیب پذیر می باشد. همچنین تعداد زیادی از مستحدثات قبل از تدوین معیارهای طراحی مقاوم در برابر زلزله ساخته شده اند و متأسفانه همچنان کیفیت ساخت و ساز در برخی موارد در کشور در حد مطلوب نمیباشد. از اینرو با توجه به رفتار مشکوک شبکهها نسبت به وقوع زلزلههای احتمالی، مباحث بررسی آسیب پذیری لرزهای زیرساختهای حیاتی از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد. در مقالهی حاضر، مدلی ارائه شده که در آن، ابتدا تحلیل خطر منطقه مورد نظر (بر اساس 2 رابطه کاهندگی موجود برای کشور) صورت میگیرد، که با توجه به عدم قطعیتهای موجود در وقوع زلزله (شامل اندازه بزرگای زلزله، عمق کانونی و موقعیت کانون زلزله)، این عملیات بصورت تصادفی در هر بار انجام تحلیل انتخاب میگردد و پس از هر بار آنالیز تحلیل خطر خروجیهای ناشی از خطر لرزش زمین شامل مقادیر بیشینه شتاب، حداکثرسرعت و تغییرمکان زمین محاسبه میگردد. چنانچه منطقه دارای استعداد زمینلغزش یا روانگرایی باشد، میبایست خروجیهای ناشی از خطر شکست زمین شامل مقادیر تغییرمکانهای روانگرایی و زمینلغزش برای هر عارضه وارد مدل شوند. سپس از توابع آسیبپذیری لرزهای که برای هر 2 خطر لرزش زمین و شکست زمین برای شریانها در پایگاه داده مدل قرار داده شده، استفاده میگردد. در انتها براساس توابع موجود آسیبپذیری به تحلیل خسارت شبکهها پرداخته میشود. تمامی این گامها برای یکبار آنالیز میباشد. از اینرو بر اساس شبیهسازی مونت کارلو، تمامی این عملیات بصورت 10هزار بار برای لحاظ نمودن تمامی عدمقطعیتها و حالات خرابی تکرار میشوند و از خروجیهای موجود در پایگاه داده، میانگینگیری انجام میشود تا تمامی حالات خرابی در نظر گرفته شود. به همین منظور باتوجه به حجم وسیع داده توصیفی و مکانی، از طرفی آنالیزهای مکانی زیاد بر روی دادهها و همچنین حجم بالای معادلات ریاضی برای تکرار عملیات، به کدنویسی در محیط Visual Studio با زبان برنامهنویسی C# با بهرهگیری از کتابخانههای .Net Framework و Arc Engine پرداخته شد که منجر به تولید یک سامانه نرمافزاری با به کارگیری یک پایگاه داده و با قابلیتهای تحلیل و استنتاج مکانی بر مبنای سیستمهای اطلاعات مکانی (GIS) گردید که میتواند مقادیر احتمالی خرابی کم، متوسط، وسیع و کامل هر شریان را به تفکیک در قالب نقشه و جدول برای هر عارضه برآورد نماید. در این مقاله بمنظور نمایش بهتر این پژوهش، مدل موجود برای شهر نیشابور، پیادهسازی و مورد تحلیل واقع گردید.
منیره شمشیری؛ مهدی آخوندزاده هنزائی
چکیده
بحث پیشبینی زمینلرزه بهمنظور کاهش تلفات و آسیبهای آن از اهمیت بالایی برخوردار است؛ به ویژه در منطقه لرزهخیزی مانند ایران که سالانه شاهد وقوع این پدیده طبیعی میباشد. تشخیص ناهنجاریهای قبل از زلزله نقش بسزایی در این امر داراست. تغییرات یونسفری که با اندازهگیریهای از راه دور(مانند استفاده از سیستم ...
بیشتر
بحث پیشبینی زمینلرزه بهمنظور کاهش تلفات و آسیبهای آن از اهمیت بالایی برخوردار است؛ به ویژه در منطقه لرزهخیزی مانند ایران که سالانه شاهد وقوع این پدیده طبیعی میباشد. تشخیص ناهنجاریهای قبل از زلزله نقش بسزایی در این امر داراست. تغییرات یونسفری که با اندازهگیریهای از راه دور(مانند استفاده از سیستم تعیین موقعیت جهانی) قابل شناسایی هستند به پیشنشانگرهای یونسفری زلزله معروف میباشند. در این مطالعه دو مجموعه داده از محتوای الکترونهای یونسفر که حاصل از پردازش دادههای GPS با نرم افزار Bernese است برای دو مورد مطالعاتی زلزله اهر آذربایجان شرقی (۲۱ مرداد ۱۳۹۱) و زلزله کاکی بوشهر (20فروردین1392) مورد استفاده قرار گرفته و نتایج آن با دادههای ایستگاه جهانی مقایسه گردیده است. از آنجا که تغییرات TEC[1] رفتاری غیرخطی دارد بدین منظور برای پیشبینی و تشخیص تغییرات آن از تلفیق شبکه عصبی ( با به کارگیری پرسپترون چندلایه ([2]MLP)) و الگوریتم PSO[3] استفاده گردیده است. الگوریتم PSO با عملکردی مبتنی بر جمعیت میتواند در بهبود وزن برآورد شده توسط شبکه عصبی مؤثر واقع شود. با تجزیه و تحلیل علل ناهنجاریهای یونسفر از جمله میدانهای ژئومغناطیسی و فعالیتهای خورشیدی و حذف آنها از پردازشهای مورد نظر، نتایج حاصل نشان میدهد که برخی از این ناهنجاریها ناشی از وقوع زلزله است و به کارگیری الگوریتمهای هوشمند توانسته است کارآیی مناسبی در جهت پیشبینی سریهای زمانی غیر خطی داشته باشد. خروجی حاصل از تلفیق شبک عصبی و PSO نشان میدهد که هر دو ناهنجاریهای مثبت و منفی رخ میدهند. ناهنجاریهای قبل از زلزله غالباً نزدیک به کانون زلزله رخ میدهند و در 3 روز قبل از زلزله اهر آذربایجان شرقی و 2 تا 6 روز قبل از زلزله کاکی بوشهر قابل رؤیت میباشند. [1]- Total Electron Content [2]-Multi Layer Perceptron [3]- Particle Swarm Optimization Particle Swarm Optimization
سیدنعمت الله رشیدی فرد؛ آرمان قیسوندی؛ محمد محیط؛ سید صمد دانشی
دوره 23، 90-1 ، تیر 1393، ، صفحه 48-53
چکیده
درمناطق شهری،اثرات زیانبارمعمول دراثروقوع سوانح طبیعی؛شامل تلفیقی ازویرانیهای کالبدی واخلال عملکردعناصرشهری است. ویرانی سازهها و ساختمانهای مسکونی،شبکه راهها و دسترسیها مثل پلها و جادههای ارتباطی و تأسیسات اساسی؛مثل، مخازن آب، نیروگاهها، خطوط ارتباطی تلفن، برق، لولهکشی آب، گازو ... ازآنجمله هستند که دراین بین ...
بیشتر
درمناطق شهری،اثرات زیانبارمعمول دراثروقوع سوانح طبیعی؛شامل تلفیقی ازویرانیهای کالبدی واخلال عملکردعناصرشهری است. ویرانی سازهها و ساختمانهای مسکونی،شبکه راهها و دسترسیها مثل پلها و جادههای ارتباطی و تأسیسات اساسی؛مثل، مخازن آب، نیروگاهها، خطوط ارتباطی تلفن، برق، لولهکشی آب، گازو ... ازآنجمله هستند که دراین بین شبکه حمل ونقل، مهمترین عنصر برای امدادرسانی و مدیریت بحران بعد ازوقوع زلزله میباشد. شبکه حمل و نقل در امدادرسانی ونجات جان انسانها پس از وقوع زازله دارای نقشی حیاتی است. عملکرد بهینه شبکه حمل و نقل میتواند باعث کاهش اثرات مستقیم وغیرمسقیم بحران گردد. از این رو میتوان به ارزش زمان امداد رسانی و کاهش زمان تأخیر برای کمک به مصدومین درشبکه پی برد. ازاهداف این تحقیق می توان به بهینهسازی تخصیص ترافیک و یافتن بهترین مکان برای ایستگاههای آتشنشانی درشهر دهدشت با توجه به زلزله خیزی آن اشاره کرد. این پژوهش با استفاده ازGIS به تجزیه و تحلیل شبکه حمل ونقل شهری میپردازد و باتوجه به موقعیت ایستگاههای فعلی و درنظر گرفتن کمبودها و مشکلات و نقاط قوت و ضعف نقشه مکانهای بهینه ایستگاههای آتشنشانی شهردهدشت برای کاهش ا ثرات در زمان وقوع تهیه شده است.
سیده فاطمه حسینی؛ محمد سلیمانی؛ فرهاد عزیزپور؛ زهرا پربار
دوره 23، شماره 89 ، اردیبهشت 1393، ، صفحه 46-53
چکیده
زلزله، سالانه خسارتهای زیادی در کشورهای مختلف به بار میآورد و گروههای انسانی را از جنبههای مختلف مادی و معنوی در معرض آسیب قرار میدهد. ایران از نظر میانگین سالانه بیشترین تعداد مطلق جمعیت در معرض خطر زلزله، در جایگاه هفتم آسیا و سیزدهم جهان قرار دارد. در میان نواحی سکونتگاهی کشور، شهرستان قیروکارزین در طول تاریخ، همواره با ...
بیشتر
زلزله، سالانه خسارتهای زیادی در کشورهای مختلف به بار میآورد و گروههای انسانی را از جنبههای مختلف مادی و معنوی در معرض آسیب قرار میدهد. ایران از نظر میانگین سالانه بیشترین تعداد مطلق جمعیت در معرض خطر زلزله، در جایگاه هفتم آسیا و سیزدهم جهان قرار دارد. در میان نواحی سکونتگاهی کشور، شهرستان قیروکارزین در طول تاریخ، همواره با زلزلههای ویرانگری رو به رو بوده است. این شرایط، زمینه ساز وقوع قویترین زمین لرزهها در قیروکارزین شده که تلفات و خسارات بسیار زیادی را بر عرصههای شهری و روستایی وارد کرده است. در این ارتباط سیستم اطلاعات مکانی میتواند نقش بسزایی در زمینه تعیین مناطق در معرض مخاطره، نحوه توزیع و کیفیت ساختارهای فیزیکی در معرض خطر و تحلیل مشخصات اقتصادی، اجتماعی و جمعیت مواجه با خطر ایفا نمایند. هدف از این مطالعه، شناسایی پهنههای امن و ناامن و مکانیابی مناسب برای ایجاد پایگاههای مدیریت بحران در شهرستان قیروکارزین میباشد. برای رسیدن به این هدف، اطلاعات مربوط به معیارهای مختلف، مطالعه و به سه دسته متغیرهای طبیعی، متغیرهای کالبدی و متغیرهای نهادی - مدیریتی تقسیمبندی شدند. سپس لایههای اطلاعاتی مربوط به معیارهای مختلف به سامانه GIS وارد و بعد از آماده سازی با استفاده از معادلهی خطی فازی استاندارد سازی شده، سپس تلفیق نقشهها با استفاده از جمع فازی صورت گرفت. در نهایت پهنههای مناسب و نامناسب از جهت خطر پذیری و ایجاد پایگاههای مدیریت بحران مشخص و بر پایه یافتههای این تحقیق، سه روستا با توجه به قابلیت آنها برای ایجاد پایگاههای مدیریت بحران در سه سطح متفاوت تعیین شدند تا دهیاریها را در فرایند مدیریت بحران در شهرستان قیروکارزین یاری نمایند و از توانایی سیستم اطلاعات جغرافیایی در جهت پیشبرد اهداف پایگاههای مدیریت بحران بهره گرفته شود.
سید اسکندر صیدایی؛ حسن قره نژاد؛ ایوب فیروزی
دوره 20، شماره 77 ، اردیبهشت 1390، ، صفحه 68-73
چکیده
کشور ما ایران به عنوان یکى از مستعدترین مناطق جهان براى زمین لرزه، نیازمند توجه دقیق به ساخت و سازهاى مسکن و تأمین ایمنى آنها از نظر فنّى است. در این میان، توجه به مساکن روستایى به لحاظ استفاده از مصالح کم دوام یا غیر مقاوم، از اهمیت اساسى برخوردار است. بر این اساس، این پژوهش مساکن روستایى شهرستان بافت را مورد بررسى و تحلیل قرار مىدهد. ...
بیشتر
کشور ما ایران به عنوان یکى از مستعدترین مناطق جهان براى زمین لرزه، نیازمند توجه دقیق به ساخت و سازهاى مسکن و تأمین ایمنى آنها از نظر فنّى است. در این میان، توجه به مساکن روستایى به لحاظ استفاده از مصالح کم دوام یا غیر مقاوم، از اهمیت اساسى برخوردار است. بر این اساس، این پژوهش مساکن روستایى شهرستان بافت را مورد بررسى و تحلیل قرار مىدهد. هدف از انجام پژوهش، شناخت نوع مساکن روستایى شهرستان با توجه به امکانات و پتانسیل هاى محیطى و نحوه ى استفاده از مصالح طبیعى موجود در منطقه در ساخت مسکن روستایى است؛ تا از این طریق شناختى جامع از میزان مقاومت مساکن روستایى در برابر بلایاى طبیعى به ویژه زمین لرزه به دست آید. روش پژوهش «توصیفى، تحلیلى و پیمایشى» است که با بررسى تعدادى از روستاهاى شهرستان و بهره گیرى از مطالعات اسنادى و کتابخانه اى صورت گرفته است. یافته هاى پژوهش نشان مىدهد، در اکثر روستاهاى شهرستان از مصالح بومى بخصوص از خشت و گل بدون توجه به نکات فنّى در ساخت مسکن استفاده گردیده که این مسأله آسیب پذیرى سکونت گاههاى روستایى را در برابر خطرات زلزله بیش از پیش تهدید مى نماید.
مهدی مدیری
دوره 17، شماره 67 ، آبان 1387، ، صفحه 2-12
چکیده
به منظور ارزیابى پتانسیل شکستگى سطحى ناشى از زلزله، کاربردى جدید از نقشه بردارى بسیار دقیق زمین شناسى با توتال استیشن الکترونیکى ارائه شده است. این روش، امکانى را فراهم مى سازد تا بتوان گسل هاى ثانویه، که کوچکى 30 سانتیمتر جابه جایى عمودى را که در سطح نشان نمى دهند، تشخیص داد. این گونه گسل هاى بسیار کوچک داراى علائم ...
بیشتر
به منظور ارزیابى پتانسیل شکستگى سطحى ناشى از زلزله، کاربردى جدید از نقشه بردارى بسیار دقیق زمین شناسى با توتال استیشن الکترونیکى ارائه شده است. این روش، امکانى را فراهم مى سازد تا بتوان گسل هاى ثانویه، که کوچکى 30 سانتیمتر جابه جایى عمودى را که در سطح نشان نمى دهند، تشخیص داد. این گونه گسل هاى بسیار کوچک داراى علائم و نشانه هاى توپولوژى نمی باشند و لذا احتمال زیاد مى رود که مورد توجه قرار نگیرند در حالى که وجود گسل در محدوده تأسیسات و تحرکات را نشان مى دهند.
این روش شامل نقشه بردارى نقاط در عوارض زمین شناسى وتحلیل دقیق و مفصل رایانه اى و عملیات صحرایى نابهنجاری ها در ارتفاع نقاط نقشه بردارى شده مى باشد. نابهنجاری هاى عمومى در ارتفاعاتى مورد بررسى قرار مى گیرند که بیشتر از گسل های نرمال و وارونه تشکیل یافته اند. با این حال، این روش را مى توان براى گسلهاى طولى لغزشى نیز به کار برد.
این روش شرایطى را فراهم مى نماید که به راحتى داده هاى زمین شناسى را بتوان در GIS مجتمع نمود و به تحلیل جزئیات سه بعدى (3D) عوارض ساختار کوچک دست یافت؛ داده هاى صحرایى در نیمرخ های دیاگرامهاى سه بعدى و نقشه هایى که به کمک نرم افزارهاى کارتوگرافى ساخته مى شوند، مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرند.
توانایى این روش براى شناسایى گسلها با جابه جایى اندک امکان مى دهد تا انواع سبک و شیوه دگردیسى، تقلیل در جابه جایى امتداد گسلهایى کوچک و واگرا که در دو انتهاى گسلهاى بزرگ و معمولى قرار دارند، خمشهاى تک شیب و ساختارهاى عرضى بین گسلها را مشخص کرد.
حسین کلانتری خلیل آباد؛ حسین حاتمی نژاد؛ عارف آقا صفری
دوره 16، شماره 61 ، اردیبهشت 1386، ، صفحه 54-60
چکیده
در بافت تاریخى شهر یزد بخش اعظم ساختمان ها داراى مقاومت کافى در برابر زلزله نبوده و ضوابط، مقررات و معیارهاى لازم در طراحى آنها رعایت نشده است . اغلب این ساختمان ها قدیمى بوده و برخى از آنها نیز نوساز مى باشند. وقوع زلزله باعث وارد آمدن آسیب هاى جدى و جبران ناپذیر به ساختمان ها، تأسیسات، تجهیزات، منابع طبیعى، نظم اجتماعى، میراث ...
بیشتر
در بافت تاریخى شهر یزد بخش اعظم ساختمان ها داراى مقاومت کافى در برابر زلزله نبوده و ضوابط، مقررات و معیارهاى لازم در طراحى آنها رعایت نشده است . اغلب این ساختمان ها قدیمى بوده و برخى از آنها نیز نوساز مى باشند. وقوع زلزله باعث وارد آمدن آسیب هاى جدى و جبران ناپذیر به ساختمان ها، تأسیسات، تجهیزات، منابع طبیعى، نظم اجتماعى، میراث تاریخى و فرهنگى، فعالیت ها، اشتغال و درآمد، سازمان ها و دستگاه هاى اجرایى، سیستم حمل ونقل و کارکردهاى تجارى، درمانى، بهداشتى، آموزشى، مذهبى و... شده و بحران ایجاد خواهد کرد. براى مدیریت بحران اقداماتى قبل از بحران، درآغاز بحران، حین بحران و پس از بحران لازم است، اجرا شود.
غلامرضا لطیفی
دوره 15، شماره 59 ، آبان 1385، ، صفحه 22-26
چکیده
گسترش شهر و شهرنشینى و افزایش تدریجى تعداد شهرهاى بزرگ در جهان به خصوص در کشورهاى درحال توسعه و از جمله ایران، از یک طرف و رشد شهرها، تمرکز و تجمع جمعیت و افزایش بارگذاری هاى محیطى و اقتصادى بر بستر آنها از طرف دیگر، ضمن توجه بیشتر به شهرها، منجر به پذیرش نقش ها و عملکردهاى متعدد شده است. یکى از موضوع هایى که بیشتر شهرهاى بزرگ ...
بیشتر
گسترش شهر و شهرنشینى و افزایش تدریجى تعداد شهرهاى بزرگ در جهان به خصوص در کشورهاى درحال توسعه و از جمله ایران، از یک طرف و رشد شهرها، تمرکز و تجمع جمعیت و افزایش بارگذاری هاى محیطى و اقتصادى بر بستر آنها از طرف دیگر، ضمن توجه بیشتر به شهرها، منجر به پذیرش نقش ها و عملکردهاى متعدد شده است. یکى از موضوع هایى که بیشتر شهرهاى بزرگ جهان با آن دست به گریبان هستند، موضوع حوادث طبیعى است .با توجه به ماهیت غیرمترقبه بودن غالب حوادث طبیعى و لزوم اتخاذ سریع و صحیح تصمیم ها و اجراى عملیات، مبانى نظرى و بنیادى، دانشى را تحت عنوان مدیریت بحران به وجود آورده است. این دانش به مجموعه فعالیت هایى اتلاق مى شود که قبل، بعد و هنگام وقوع بحران جهت کاهش اثرات این حوادث و کاهش آسیب پذیرى انجام گیرد. این موضوع ارتباط خاصى با مباحث برنامه ریزى شهرى و مدیریت شهرى و جغرافیا دارد. با بکارگیرى اصول و ضوابط شهرسازى و تبیین مفاهیم موجود در این دانش مانند فرم، بافت و ساختارشهر، کاربرى اراضى شهرى، شبکه هاى ارتباطى و زیرساخت هاى شهرى و غیره مى توانیم تاحد زیادى اثرات و تبعات ناشى از حوادث طبیعى را کاهش دهیم. گستره جغرافیایى ایران از نظر احتمال وقوع این حوادث به ویژه زلزله، از آسیب پذیرترین بخشهاى کره زمین است که هر ساله وقوع این حوادث موجب خسارتهاى جانى و مالى فراوان مى شود و گستره هاى شهرى نیز همواره تجربه تلخى از بروز این گونه بلایا داشته اند و به نظرمى رسد انجام برنامه ریزى خاص جهت مصون سازى هرچه بیشتر فضاهاى شهرى ضرورت دارد. شهرها به دلیل تمرکز جمعیت و سرمایه گذاری هاى اقتصادى به شدت آسیب مى بینند و این فضاها از آغاز تشکیل خود، فرم و ساختار خاصى جهت رشد انتخاب نموده و درگذر زمان نیز گسترش یافته اند. دانش شهرسازى با تکیه بر داده هاى جغرافیایى(Geographical Data) مى تواند با تبیین اصول و مفاهیم خود و با استفاده از این داده ها، اثرات این گونه بلایا را تا حد زیادى تقلیل دهد و مدیریت شرایط بحرانى، مى توانند با استفاده از این داده ها، اصول مدیریتى لازم جهت کاهش آسیب پذیرى شهرها در برابر این حوادث را به اجرا درآورند.