سید حجت موسوی
چکیده
عواملی نظیر فقر پوشش گیاهی و افزایش خشکسالیهای ناشیاز گرمایش جهانی، منجربه پویایی ریگزارها با سرعتهای مختلف درجهات متعدد شدهاست که فعالیتهای انسانی، حملونقل، بهداشت و اقتصاد را تهدید میکند. بنابراین پایش پویایی زمانی- مکانی میدانهای ماسهای و شناسایی جهات توسعۀ آنها، اهمیت ویژهای در مدیریت محیط مناطق خشک و حفظ منابع ...
بیشتر
عواملی نظیر فقر پوشش گیاهی و افزایش خشکسالیهای ناشیاز گرمایش جهانی، منجربه پویایی ریگزارها با سرعتهای مختلف درجهات متعدد شدهاست که فعالیتهای انسانی، حملونقل، بهداشت و اقتصاد را تهدید میکند. بنابراین پایش پویایی زمانی- مکانی میدانهای ماسهای و شناسایی جهات توسعۀ آنها، اهمیت ویژهای در مدیریت محیط مناطق خشک و حفظ منابع طبیعی دارد. لذا هدف از این پژوهش پایش چندزمانۀ رفتار پویایی ریگ غربی کویر دامغان در قالب 3 بازۀ 15 ساله (2016-1972) ازطریق دادهها و روشهای دورسنجی است. دراین راستا پایگاه دادۀ فضایی با اخذ تصاویر MSS (1972)، TM (1987)، +ETM (2002) و OLI (2016) تکمیل گردید. سپس از روشهای ترکیبات رنگی، تبدیلات IHS و طبقهبندی نظارتی حداکثر احتمال برای بارزسازی محدودۀ مکانی ریگ، و از روش تفاضل تصاویر و محاسبۀ سطح طبقات تغییر جهت بررسی نوع و روند تغییرات بهرهگیری شد. نتایج نشان میدهد که محدوده ریگ در 1987 نسبتبه 1972، 7225/6 کیلومترمربع کاهش یافتهاست. در بازه دوم، روند معکوس شده و ریگ در 2002 نسبتبه 1972 و 1987، بهترتیب 3659/17 و 0885/24 کیلومترمربع گستردهتر شدهاست. در بازه سوم پویایی ریگ کاهش یافته، و وسعت آن در 2016 نسبتبه 1972، 1987 و 2002، بهترتیب 6178/25، 8952/18 و 9837/42 کیلومترمربع کمتر شدهاست که بیانگر بیلان منفی ماسه میباشد. نتایج پایش تغییرات حاکیاز وجود حداکثر مساحت تغییرات افزایشی، کاهشی و بدونتغییر با 2833/38، 9829/43 و 3506/58 کیلومترمربع بهترتیب در بازههای 2002-1987، 1987-1972 و 2016-2002 است. این تغییرات در حواشی ریگ بهصورت ممتد و تقریباً یکنواخت گستردگی دارد، ولی بیشتر در قسمتهای شرقی، شمالشرقی و جنوبغربی مشاهده میشود که نمایانگر عملکرد مثبت طرحهای بیابانزدایی درقالب پروژههای تثبیت ماسههای روان ازطریق کاشت گیاه تاغ و خودسازمانی اکوسیستم در نتیجه زادآوری طبیعی این گونۀگیاهی است. در مجموع اگرچه کلیّت ریگ با وسعت 45 کیلومترمربع تقریباً ثابت است اما گستردگی تغییرات کاهشی و افزایشی بهترتیب با مساحت 75 و 49 کیلومترمربع مخاطرهآمیز بوده و نیازمند عملیات تثبیت میباشد.
ابوالفضل رنجبر فردوئی؛ سیدحجت موسوی؛ وحید ویسی
چکیده
ایران کشوری است با تعداد روزهای آفتابی زیاد که از نظر مقدار دریافت انرژی تابشی خورشید در شمار مناسب ترین کشورهای جهان محسوب م یشود. به دلیل محدود بودن انرژی های فسیلی و صرف هجویی برای نسل های آتی بایستی به دنبال جایگزینی و استفاده از انرژی های تجدیدپذیر همچون انرژی خورشیدی بود. رویکردهای متعددی جهت محاسبة رخدادهای تابشی خورشیدی به ...
بیشتر
ایران کشوری است با تعداد روزهای آفتابی زیاد که از نظر مقدار دریافت انرژی تابشی خورشید در شمار مناسب ترین کشورهای جهان محسوب م یشود. به دلیل محدود بودن انرژی های فسیلی و صرف هجویی برای نسل های آتی بایستی به دنبال جایگزینی و استفاده از انرژی های تجدیدپذیر همچون انرژی خورشیدی بود. رویکردهای متعددی جهت محاسبة رخدادهای تابشی خورشیدی به دو صورت کامپیوتری و دستی برای هر مکان زمینی مشخص شده اند. برخی از روش ها جهت تعیین مناطق مستعد تابشی نیاز به داده های زمینی مشخص دارند، اما برخی دیگر از روش ها بدون نیاز به داده های واقعی بازتاب تابشی را برآورد م یکنند. لذا هدف از این پژوهش تحلیل پتانسیل تابشی خورشید در قسمتی از مناطق مرکزی ایران می باشد که با استفاده از تحلیل آمایشی- فضایی شاخصهای آلبیدو،روشنایی،LST، NDVI،سبزینگی و رطوبت انجام گرفت. بدین منظور از تصاویر سنجنده OLI مورخ 17/05/2015 استفاده شد. در این راستا مقادیر شاخصهای مزبوراز طریق اعمال توابع بر روی تصویر ماهوارهای سال 2015 محاسبه شد. سپس نقشة مربوط به هر شاخص استانداردسازی،و نقشة پتانسیل سنجی از میانگین گیری کل شاخصهاحاصل شد. در پایان نقشه پتانسیلسنجی نیز بر حسب مقدار تخمینی تابش خورشیدی به پنج کلاس شامل بسیارنامناسب، نامناسب، متوسط، مناسب، بسیارمناسب تقسیم بندی گردید. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل تناسب تابشی نشان داد که 3035/37 کیلومتر مربع از مساحت منطقه که شامل قسمتهایی از بخش مرکزی قم، بخشهایی از گرمسار و غرب بخش آران و بید گل نسبت به سایر مناطق از دما، روشنایی و میزان آلبیدوی بیشتری برخوردارند و به عنوان مناسبترین مناطق جهت استقرار نیروگاههای خورشیدی و بهره برداری از انرژی تابشی پیشنهاد میشوند.