استخراج، پردازش، تولید و نمایش داده های جغرافیایی
حمید گنجائیان؛ فاطمه منبری؛ افشان قاسمی؛ مژگان نصرتی
چکیده
مخاطره فرونشست در طی سال های اخیر بسیاری از مناطق کشور از جمله دشت های مناطق خشک و نیمه خشک را با چالش جدی مواجه کرده است. دشت کبودرآهنگ-فامنین از جمله مناطقی است که تحت تأثیر مخاطره فرونشست قرار گرفته است. با توجه به اهمیت موضوع، در پژوهش حاضر به ارزیابی میزان فرونشست دشت کبودرآهنگ-فامنین و تحلیل عوامل مؤثر در وقوع آن پرداخته ...
بیشتر
مخاطره فرونشست در طی سال های اخیر بسیاری از مناطق کشور از جمله دشت های مناطق خشک و نیمه خشک را با چالش جدی مواجه کرده است. دشت کبودرآهنگ-فامنین از جمله مناطقی است که تحت تأثیر مخاطره فرونشست قرار گرفته است. با توجه به اهمیت موضوع، در پژوهش حاضر به ارزیابی میزان فرونشست دشت کبودرآهنگ-فامنین و تحلیل عوامل مؤثر در وقوع آن پرداخته شده است. در این پژوهش متناسب با موضوع و اهداف مورد نظر، از اطلاعات 13 چاه پیزومتریک، تصاویر راداری مربوط به ماهواره سنتینل 1، تصاویر ماهواره لندست، مدل رقومی ارتفاعی 30 متر SRTM و همچنین اطلاعات بدست آمده از بازدیدهای میدانی به عنوان داده های تحقیق استفاده شده است. ابزارهای مهم مورد استفاده در تحقیق شامل نرم افزارهای GMT، ArcGIS و گوگل ارث بوده است. این تحقیق در سه مرحله کلی انجام شده است که در مرحله اول، به بررسی وضعیت ژئومورفولوژی و کاربری اراضی منطقه پرداخته شده است. در مرحله دوم، تأثیر این عوامل بر آبهای زیرزمینی منطقه ارزیابی شده است. در مرحله سوم نیز میزان فرونشست منطقه در ارتباط با عوامل ذکر شده مورد ارزیابی قرار گرفته است. بر اساس نتایج حاصله، منطقه موردمطالعه با افت شدید منابع آب زیرزمینی مواجه است بهطوریکه در بیشتری چاههای موردمطالعه، میانگین افت سالانه آب زیرزمینی بیش از 2 متر بوده و همین مسئله سبب شده است تا دشت کبودرآهنگ-فامنین در طی دوره زمانی 5 ساله (از تاریخ 2015/01/16 تا 2020/01/14) بین 29 تا 216 میلی متر فرونشست داشته باشد.
منیژه قهرودی تالی؛ خدیجه علی نوری؛ هما ریوندی
چکیده
مخاطره فرونشست زمین به صورت خزنده از حدود پنج دهه قبل در حال شدت گرفتن است و همه دشتها و مناطق شهری ایران را تحت تأثیر قرار داده است. دشت سبزوار ازجمله مناطقی است که با پدیده فرونشست مواجه است. در این پژوهش ضمن پهنهبندی فرونشست، عوامل پایین رفتن سطح آبهای زیرزمینی، پراکنش قناتها، چاهها و گسلها بررسیشد. به منظور مطالعه ...
بیشتر
مخاطره فرونشست زمین به صورت خزنده از حدود پنج دهه قبل در حال شدت گرفتن است و همه دشتها و مناطق شهری ایران را تحت تأثیر قرار داده است. دشت سبزوار ازجمله مناطقی است که با پدیده فرونشست مواجه است. در این پژوهش ضمن پهنهبندی فرونشست، عوامل پایین رفتن سطح آبهای زیرزمینی، پراکنش قناتها، چاهها و گسلها بررسیشد. به منظور مطالعه میزان فرونشست از شش تصویر SLC باند C ماهواره انویست سنجنده ASAR در بازه زمانی سالهای 2004 تا 2008 استفاده شد. همچنین سطح تراز آبهای زیرزمینی طی دورهی1392- 1352 با دادههای مکانی چاهها و قناتهای منطقه اندازهگیری شد. از تصاویر راداری؛ اینترفروگرام تفاضلی، کوهرنسی، کاهش اثرات توپوگرافی، فیلترینگ و درنهایت میزان جابهجایی استخراج شد. برای برآورد میزان افت آبهای زیرزمینی و فرونشست حاصل از آن، سطح آب چاههای پیزومتری درونیابی شد. برای بررسی رابطه بین پراکنش فضایی فرونشست و موقعیت چاهها ، قناتها و گسلها نیز از روشهای همپوشانی استفاده شد. نتایج نشان داد که بیشترین فرونشست در شمال شرق منطقه رخ داده و جهت فرونشست جنوبغربی و شمالشرقی است. شهرهای داخل دشت سبزار ازجمله شهر سبزوار با میانگین نشست حدود 10سانتیمتر در یک دوره 5ساله مواجه است. روند گسلها عمود برجهت فرونشست است که بیانگر نقش آنها در جابهجایی عمودی رو به پایین است. نتایج تحلیل آمار درازمدت سطح پیزومتری نشان داده که درپهنه هموار دشت سبزوار، پایین رفتن سطح آبهای زیرزمینی به سمت شرق رو به افزایش است؛بنابراین عوامل مهم در رخداد فرونشست در این منطقه در مرحله اول کاهش سطح آبهای زیرزمینی است. آمار درازمدت سطح پیزومتری نیز تأکیدی بر این رخداد است. گسلها بهدلیل عمود بودن سطح فرونشست با جهت آنها میتوانند نقش تشدیدکنندگی داشته باشند؛ بهعبارتدیگر هرچقدر سطح آبهای زیرزمینی در این منطقه کاهش یابد با یک ضریب افزایشی، با تشدید پدیده فرونشست مواجه خواهیم بود.
شیرین محمدخان؛ حمید گنجائیان؛ لیلا گروسی؛ زهرا زنگنه تبار
چکیده
فرونشست زمین عبارت است از پایین رفتن یا فروپاشی زمین تحت تأثیر عوامل طبیعی و انسانی که میتواند بر بسیاری از ساخت و سازها و تأسیسات تأثیر بگذارد و سبب به وجود آمدن مشکلاتی برای محیط طبیعی و جوامع انسانی شود. با توجه به تأثیر مستقیم افت آبهای زیرزمینی بر میزان فرونشست، در تحقیق حاضر به ارزیابی وضعیت بهرهبرداری از آبهای ...
بیشتر
فرونشست زمین عبارت است از پایین رفتن یا فروپاشی زمین تحت تأثیر عوامل طبیعی و انسانی که میتواند بر بسیاری از ساخت و سازها و تأسیسات تأثیر بگذارد و سبب به وجود آمدن مشکلاتی برای محیط طبیعی و جوامع انسانی شود. با توجه به تأثیر مستقیم افت آبهای زیرزمینی بر میزان فرونشست، در تحقیق حاضر به ارزیابی وضعیت بهرهبرداری از آبهای زیرزمینی دشت قروه و رابطه آن با میزان فرونشست این دشت پرداخته شده که برای این منظور از تصاویر سنتینل 1 در طی بازه زمانی ۱۱/۰1/201۶ تا ۱۹/۱۲/2017 استفاده شده است. دادههای تحقیق شامل دادههای پیزومتری چاهها، رسوبشناسی و ۱۶ تصویر راداری سنتینل ۱ میباشد. روش کار به این صورت است که ابتدا وضعیت بهرهبرداری و میزان افت آبهای زیرزمینی دشت قروه مورد ارزیابی قرار گرفته و سپس با استفاده از روشسری زمانی SBAS میزان فرونشست منطقه محاسبه شده است. نتایج حاصل از بررسی وضعیت آبهای زیرزمینی دشت قروه بیانگر افزایش میزان بهرهبرداری از منابع آب زیرزمینی و در نتیجه افت سطح آب در این دشت است که بیشترین میزان افت سطح آب در مناطق شرقی دشت قروه صورت گرفته است. همچنین ارزیابی میزان فرونشست منطقه نیز بیانگر این است که میزان فرونشست در مناطق شرقی و غربی بیش از سایر مناطق است و این بیانگر انطباق میزان فرونشست با میزان افت آبهای زیرزمینی است. بر اساس نتایج به دست آمده از طریق روش SBAS، بالاترین میزان فرونشست با میزان ۲۱۶ میلیمتر در طی دو سال مربوط به مناطق حاشیهای شرق و غرب دشت قروه بوده است.
زهره فنی؛ سید محمدرضا قشمی
چکیده
رفتارهای طبیعی محیط زندگی بشر در جایی که سکونتگاهها بدون شناخت و مطالعه این رفتارها احداث شده، مخاطرات نام گرفتهاند. شهر و توسعه زیرساختهای آن در تأمین امنیت و نیازهای گوناگون بشری از کلیدیترین محورهای توسعه زندگی اجتماعی است. از سوی دیگر مطالعه انتزاعی رفتارهای طبیعت در قالب بررسی سیل، زلزله، زمینلغزش و فرونشست همواره ...
بیشتر
رفتارهای طبیعی محیط زندگی بشر در جایی که سکونتگاهها بدون شناخت و مطالعه این رفتارها احداث شده، مخاطرات نام گرفتهاند. شهر و توسعه زیرساختهای آن در تأمین امنیت و نیازهای گوناگون بشری از کلیدیترین محورهای توسعه زندگی اجتماعی است. از سوی دیگر مطالعه انتزاعی رفتارهای طبیعت در قالب بررسی سیل، زلزله، زمینلغزش و فرونشست همواره تصمیمگیریهای مدیریتی را دشوار نموده، بهطوری که دوری از عوامل تشدیدکننده یک مخاطره باعث نزدیکی به مخاطره دیگر شده است. یکی از روشهای جبری مرسوم روش تحلیل سلسلهمراتبی (AHP) است که بهعنوان یک روش ارزیابی وزنی با ترکیب فاکتورهای کمّی و کیفی به ارزیابی سناریوهای مختلف و انتخاب بهترین گزینه میپردازد. روش تحلیل سلسلهمراتبی بهعنوان یکی از روشهای تصمیمگیری چندمعیاره با بررسی اثرات فاکتورهای مختلف در تقابل با یکدیگر زمینه را برای انجام تحلیلهای مکانی کاربردی فراهم آورده است. لذا این پژوهش با هدف پهنهبندی جامع و یکپارچه مخاطراتی مانند سیل، زلزله، زمینلغزش و فرونشست، به شناخت، ارزیابی و تنظیم یافتهها در قالب یک نقشه جامع حساسیت این رفتارها با عنوان مخاطرات چهارگانه محیطی در محدوده مناطق بیست و دوگانه شهر تهران پرداخته است. روش تحقیق از نوع کمی-تحلیلی است و همه عوامل مؤثر در وقوع هر یک از مخاطرات شناسایی و در محیط ArcGIS رقومیسازی و با استفاده از روش نسبت فراوانی مدلسازی شده است. سپس هر یک از چهار نقشه حساسیت به روش فازی ترکیب و نقشه حساسیت نهایی در قالب پنج کلاس حساسیت خیلیزیاد، زیاد، متوسط، کم و خیلیکم طبقهبندی و بصورت نقشه و جدول استخراج و ارائه شده است. نتایج نهایی این پژوهش نشان میدهد که از میان مناطق 22 گانه شهر تهران، مناطق 1، 3، 18، 5 و 4 در زمینه مخاطرات چهارگانه مذکور حساسیت بالاتری نسبت به بقیه مناطق دارند و مناطق 9، 10، 11، 12 و 17 حساسیت کمتری دارند لذا پیشنهاد میشود با اولویتبندی پهنههای پرخطر، فرآیند مقاومسازی و استاندارد کردن تأسیسات و زیرساختهای موجود اجرا شود. در خصوص احداث و توسعه زیرساختها و تأسیسات جدید نیز با اعمال محدودیت یا صادر نکردن مجوز ساخت وساز از بروز و تشدید این مخاطرات طبیعی در محدودههای پرخطر جلوگیری به عمل آید.