محمد فلاح ززولی؛ علیرضا وفایی نژاد؛ علی اصغر آل شیخ؛ مهدی مدیری؛ حسین آقامحمدی
چکیده
زمین لغزش از انواع مهم مخاطرات طبیعی است که امنیت جانی و مالی را مورد تهدید قرار می دهد و موجب تخریب محیط زیست و منابع طبیعی میشود. تهیه نقشههای پهنهبندی از جمله اقداماتی است که از طریق آن میتوان مناطق حساس به لغزشهای آینده را شناسایی و از نتایج آن برای برنامهریزی کاربری زمین، جلوگیری از فعالیتهای عمرانی غیرمجاز، ...
بیشتر
زمین لغزش از انواع مهم مخاطرات طبیعی است که امنیت جانی و مالی را مورد تهدید قرار می دهد و موجب تخریب محیط زیست و منابع طبیعی میشود. تهیه نقشههای پهنهبندی از جمله اقداماتی است که از طریق آن میتوان مناطق حساس به لغزشهای آینده را شناسایی و از نتایج آن برای برنامهریزی کاربری زمین، جلوگیری از فعالیتهای عمرانی غیرمجاز، طرحریزی زیرساختها و بهسازی و ترمیم آنها استفاده کرد. این مطالعه با بهرهگیری از سیستم اطلاعات مکانی و مدلهای آنتروپی شانون و ارزش اطلاعاتی چارچوبی را برای تهیه نقشه مناطق حساس به زمین لغزش در منطقه رودبار الموت شرقی در استان قزوین که درگیر معضل زمین لغزش و ناپایداریهای دامنه است، ارائه میدهد. در این راستا بعد از شناسایی عوامل مؤثر بر وقوع زمین لغزش و تهیه داده های مربوطه، نقشههای معیار شامل لیتولوژی، شیب، فاصله از گسل، کاربری اراضی، بارش، جهت شیب و ارتفاع برای محدوده مورد مطالعه با تفکیکپذیری مکانی سی متر تولید شد. برای تهیه لایههای اطلاعاتی و اجرای مدل از نرم افزار ArcGIS با توجه به قابلیت آن در تحلیل دادههای مکانی، بهره گرفته شده است. ارزیابی نتایج با استفاده از شاخص احتمال تجربی نشان داد که هر دو مدل آنتروپی شانون و ارزش اطلاعات در برآورد پهنههای خطر متوسط، زیاد و خیلی زیاد میتوانند به خوبی با مقدار شاخص احتمال تجربی 86% در شناسایی مناطق مستعد زمین لغزش در منطقه مورد مطالعه عملکرد مناسبی داشته باشند. در برآورد پهنههای خطر زیاد و خیلی زیاد، مدل ارزش اطلاعات با مقدار شاخص احتمال تجربی 86% در مقایسه با مدل آنتروپی شانون با مقدار شاخص احتمال تجربی 72% از قابلیت بهتری برخوردار است. با توجه به نقشههای پهنهبندی لغزش، پهنههای با خطر زیاد و خیلی زیاد اغلب در باغها و مراتع فقیر و امتداد گسلهای منطقه قرار دارند، لذا لازم است فعالیتهای انسانی با هدف ساخت و ساز و توسعه را در این مناطق محدود کرد.