حسین حاتمی نژاد؛ احمد پوراحمد؛ مرتضی نصرتی هِشی
چکیده
محله‌‌‌هایی که در گذشته اغلب در هسته مرکزی شهرها جای داشتند و زمانی از غنای فرهنگی برخوردار بودند، اکنون با معضلی به نام «بافت فرسوده و ناکارآمد» روبه‌‌رو هستند. در جهان معاصر با پیشرفت سریع علم و تکنولوژی، سیستم برنامه‌‌ریزی شهری نیز با دگرگونی‌‌هایی مواجه شده است و آثار آنها می‌‌تواند جهت پیشرفت شهر چالش برانگیز باشد. ...
بیشتر
محله‌‌‌هایی که در گذشته اغلب در هسته مرکزی شهرها جای داشتند و زمانی از غنای فرهنگی برخوردار بودند، اکنون با معضلی به نام «بافت فرسوده و ناکارآمد» روبه‌‌رو هستند. در جهان معاصر با پیشرفت سریع علم و تکنولوژی، سیستم برنامه‌‌ریزی شهری نیز با دگرگونی‌‌هایی مواجه شده است و آثار آنها می‌‌تواند جهت پیشرفت شهر چالش برانگیز باشد. برنامه‌‌ریزی شهری که قبلاً مبتنی بر سیستم سنتی بوده است، امروزه به نظر می‌‌رسد از توان و پاسخگویی لازم جهت اصلاح و حل مشکل بافتهای فرسوده برخوردار نیست. بنابراین، رویکرد «آینده‌پژوهی» با شناسایی فرصت‌ها و تهدیدهای آینده این بافت‌ها، به ما کمک می‌کند تا از فرصت‌های آینده به بهترین شکل بهره بگیریم و از پیامدهای منفی بافتهای فرسوده شهری تا حد امکان جلوگیری نماییم. از این رو، انگیزه و هدف پژوهش حاضر شناخت متغیرهای کلیدی مؤثر جهت کاهش بافتهای فرسوده و بررسی روابط بین متغیرها و نحوه اثرگذاری بر همدیگر در افق 1416 بوده است. فرآیند حاکم بر این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و نوع روش پژوهش، توصیفی-تحلیلی است. ماهیت داده‌‌ها کیفی بوده و روش گردآوری داده‌‌ها و اطلاعات به صورت کتابخانهای، اسنادی و پیمایشی است. انجام محاسبه‌‌های پیچیده و تجزیه و تحلیل داده‌‌ها مبتنی بر روش تحلیل آثار متقابل و استفاده از نرم‌‌افزار تحلیلی میک‌مک می‌‌باشد. نتایج تحقیق نشان می‌‌دهد، کلیدی‌‌ترین متغیرهای راهبردی جهت کاهش بافت فرسوده ناحیه یک منطقه 9 به ترتیب بیشترین تأثیرگذاری «تغییر دولت‌ها (روی کار آمدن دولت جدید هر چهار سال یکبار)»، «فقدان قانون خاص در ساماندهی بافت فرسوده»، «تعادل‌بخشی و تحقق عدالت اجتماعی»، «ضعف نگرش و دانش مدیران شهری» و «برپایی تشکل‌‌های محلی سازمان یافته و مستمر جهت ترغیب ساکنین به مشارکت» است.
حمیدرضا وارثی؛ صدیف اسلامی پریخانی
دوره 22، 85-1 ، خرداد 1392، ، صفحه 40-46
چکیده
رشد و توسعة ناموزون شهرها و سیاست‌های نادرست شهری در ایران طی چند دهة اخیر، رکود و فرسودگی بافتهای قدیمی، به خصوص بافتهای مسکونی را به دنبال داشته است. این بافت از شهرها به خاطر واقع شدن در مسیر تحولات اقتصادی ـ اجتماعی و بروز توسعه و ناهماهنگی‌های شکلی و کاربردی که در پی گسترش فضاهای مجاور حوزه‌های مسکونی پیش آمده، بیش از پیش ...
بیشتر
رشد و توسعة ناموزون شهرها و سیاست‌های نادرست شهری در ایران طی چند دهة اخیر، رکود و فرسودگی بافتهای قدیمی، به خصوص بافتهای مسکونی را به دنبال داشته است. این بافت از شهرها به خاطر واقع شدن در مسیر تحولات اقتصادی ـ اجتماعی و بروز توسعه و ناهماهنگی‌های شکلی و کاربردی که در پی گسترش فضاهای مجاور حوزه‌های مسکونی پیش آمده، بیش از پیش تخریب گردیده‌اند. همچنین، نفوذ کاربری‌های تجاری، انبارها و کارگاه‌های صنعتی به عمق بافت و تداخل با محدودة مسکونی سبب انزوای واحدهای مسکونی شده است. این روند چنان ابعاد گسترده ای به خود گرفته است که هویّت و حیات مدنی این فضاهای شهری را به عنوان مکانی برای رشد و توسعة انسان زیر سؤال برده است. این در حالی است که بافتهای قدیمی می‌توانند بستری لایق و سرزنده برای زندگی شهروندان فراهم آورند. با توجّه به مسایلی که بافتهای مسکونی قدیمی دچار آن هستند، مرمت و بازسازی این بافت‌ها بیش از پیش ضرورت پیدا می‌کند. برخی از مزایایی که مرمت واحدهای مسکونی قدیمی دارند، عبارت هستند از: کاستن از تعداد متقاضیان مسکن، حفظ هویت گذشتة شهرها، صرفه‌جویی در مصالح ساختمانی کشور و کمک به اقتصاد کشور و جلوگیری از بر‌هم ریختن ارتباطات اجتماعی ساکنان. در این مقاله سعی بر این است تا بر ضرورت مرمت محلات و واحدهای مسکونی قدیمی پرداخته شود. روش تحقیق تحلیلی ـ توصیفی است. جهت جمع‌آوری مطالب و داده‌های پژوهش از روش‌های کتابخانهای و اینترنتی استفاده شده است. هدف از این پژوهش پرداختن به مسایل موجود در بافتهای مسکونی و قدیمی شهرهای ایران و همچنین تأکید بر ضرورت مرمت و بازسازی این بافت از شهرها است.
علی شماعی؛ علی عزیزی کاوه
دوره 22، شماره 85 ، اردیبهشت 1392، ، صفحه 43-58
چکیده
بافت های فرسوده با چالش های کالبدی، اجتماعی و اقتصادی مواجهاند. سه شاخص ریزدانگی، نفوذناپذیری و ناپایداری از مهمترین ویژگی های این بافت ها می باشد. محله شهید دستغیب به عنوان نمونه ای از فرسوده ترین محله ی منطقه نُه شهر تهران از لحاظ کالبدی، اقتصادی و اجتماعی با چالش های متعددی روبرو است. هدف این پژوهش تبیین ...
بیشتر
بافت های فرسوده با چالش های کالبدی، اجتماعی و اقتصادی مواجهاند. سه شاخص ریزدانگی، نفوذناپذیری و ناپایداری از مهمترین ویژگی های این بافت ها می باشد. محله شهید دستغیب به عنوان نمونه ای از فرسوده ترین محله ی منطقه نُه شهر تهران از لحاظ کالبدی، اقتصادی و اجتماعی با چالش های متعددی روبرو است. هدف این پژوهش تبیین چگونگی توزیع نارسایی ها و روابط متقابل آنها و مقایسه تطبیقی بین شاخصه ی مذکور جهت دستیابی به محله پایدار شهری است. به منظور کنترل و کاهش فرسودگی بافت های شهری به نظر می رسد مهمترین راهکار مناسب تحلیل فضایی از زوایای کالبدی، اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی است. پژوهش حاضر برای ساماندهی محله شهید دستغیب است با رویکردی سیستمی که محورهای اصلی آن در قالب بهبود سیمای کالبدی، اجتماعی و اقتصادی و احیای شهری انجام گرفته است. بر این اساس، سؤال اصلی این است که آیا میزان تأثیر هر کدام از شاخص‌های کالبدی، اجتماعی و اقتصادی در تحلیل آسیبپذیری بافت فرسوده محله شهید دستغیب به یک اندازه بوده است؟
روش انجام پژوهش توصیفی- تحلیلی و پیمایشی است. اطلاعات مورد نیاز آن به صورت کتابخانه ای و میدانی است. در مرحله تحلیل ابتدا مقادیر و داده های کلیه شاخص ها استخراج شدند سپس بر اساس روش تحلیل سلسله مراتبی () به وزندهی شاخص های مربوطه پرداخته شده است. نتایج حاصله نشانگر آن است که از تلفیق لایه‌های کالبدی، اقتصادی و اجتماعی جهت سنجش میزان آسیب پذیری بافت های فرسوده، به مناطق با آسیب پذیری کم تا مناطقی با آسیب پذیری زیاد طبقه‌بندی شده است که 3/24 درصد از مساحت محله با آسیبپذیری زیاد، 3/47 درصد با آسیب پذیری قابل توجه، 7/14 درصد با آسیب پذیری متوسط، 7/13 درصد با آسیب پذیری کم مواجه است. با توجه به نتیجه مذکور ساماندهی بافت فرسوده این محله در قالب رویکردی ترکیبی از بهسازی، نوسازی و بازسازی بافت فرسوده امکان پذیر است.
