احسان یاری؛ وحید عبدعلی پور
چکیده
مقاله حاضر با هدف بررسی چرایی ناتوانی کشورهای عربی حوزه خلیج فارس در دست یابی به یک راه‌حل جامع و کامل برای پایان بخشیدن به اختلافات ارضی و مرزی نوشته شده است. گرچه کشورهای عربی این حوزه در دهه‌های گذشته گام‌هایی جدّی برای پایان بخشیدن به این اختلافات برداشته‌اند، اما این اقدامات مؤثر نبوده و ویژگی اختلافات ارضی و مرزی در این منطقه ...
بیشتر
مقاله حاضر با هدف بررسی چرایی ناتوانی کشورهای عربی حوزه خلیج فارس در دست یابی به یک راه‌حل جامع و کامل برای پایان بخشیدن به اختلافات ارضی و مرزی نوشته شده است. گرچه کشورهای عربی این حوزه در دهه‌های گذشته گام‌هایی جدّی برای پایان بخشیدن به این اختلافات برداشته‌اند، اما این اقدامات مؤثر نبوده و ویژگی اختلافات ارضی و مرزی در این منطقه پایداری آنهاست. این واقعیت معلول عوامل چندی، از جمله تحمیلی بودن مرزها، کشف نفت و منابع انرژی، موقعیت استراتژیک برخی مناطق یا جزایر، تمایلات توسعه طلبانه دولتهای منطقه در قبال یکدیگر، دخالت قدرتهای فرا منطقهای و ..... می‌باشد. استدلال اصلی این مقاله آن است که از بین عوامل مذکور، دو عامل تمایلات توسعهطلبانه کشورهای منطقه در قبال یکدیگر و موقعیت استراتژیک مناطق مورد مناقشه، نقش محوری را در ایجاد بنبست اختلافات مرزی در منطقه ایفا میکنند و تا زمانی که رقابتهای توسعهطلبانه و منافع حاصله از موقعیت استراتژیک مناطق مورد مناقشه برای دولتها همچنان پررنگ باشد، نمیتوان امیدی به بهبود کامل اختلافات ارضی و مرزی در منطقه داشت.
محمد جوکار؛ کامران لاری
چکیده
در مهندسی سواحل اطلاعاتمیدانی به هنگام و کافی از وضعیت کشندی برای مواردی نظیر توسعه سواحل، کالیبره کردن مدل‌های هیدرودینامیکی عددی، هیدروگرافی، انتقال رسوب و سایر موارد از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. هدف از این پژوهش ارزیابی و صحت سنجی مدل هیدرودینامیکی عددی کشندی در آب‌های خلیج فارس با استفاده از اندازه‌گیری‌های میدانی ...
بیشتر
در مهندسی سواحل اطلاعاتمیدانی به هنگام و کافی از وضعیت کشندی برای مواردی نظیر توسعه سواحل، کالیبره کردن مدل‌های هیدرودینامیکی عددی، هیدروگرافی، انتقال رسوب و سایر موارد از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. هدف از این پژوهش ارزیابی و صحت سنجی مدل هیدرودینامیکی عددی کشندی در آب‌های خلیج فارس با استفاده از اندازه‌گیری‌های میدانی در ایستگاه‌های کشندسنجی و دستیابی به الگوی ترازهای کشندی می‌باشد. در همین راستا از داده‌های عمق‌سنجی و خط ساحلی و اطلاعاتیک ساله ده ایستگاه کشندسنجی درخلیج فارس ومیدان باد GFS[1] استفاده شد. از مدل Flow Model)FM) نرم افزار MIKE21 با ساختار مش نامنظم و با در نظرگرفتن نیروهای نجومی جریان‌های کشندی شبیه‌سازی شد و با نتایج اندازه‌گیری‌های ایستگاه‌ها صحت سنجی به عمل آمد. در گام بعدی مؤلفه‌های کشندی استخراج شد. شبیه‌سازی جریان کشندی خلیج فارس با مدلMIKEتطابق بسیار خوبی با داده‌های میدانی ایستگاه‌های کشند سنجی نشان داد. در مرحله پایانی مقادیر ارائه شده توسط مدل جهانیFES با استفاده از نرم افزار Matlab استخراج شد. نتایج آنالیز کشندی حاصل از مدل جهانی کشند اقیانوسی با نتایج آنالیز کشندی حاصل از مدل‌سازی (نتایج حاصل از ایستگاه‌های کشند سنجی) مورد ارزیابی و مقایسه قرار گرفت. براساس نتایج در محدوده مورد بررسی، مؤلفه‌های کشندی بدست آمده از مدل جهانی کشند اقیانوسی در نواحی ساحلی وکم عمق تطابق و دقت کمی با مؤلفه‌های کشندی ایستگاه‌های کشند سنجی را نشان داد این در حالی است که در مناطق عمیق اختلاف کمتری بین مؤلفه‌های متناظر مشاهده گردید. Global Forecast System
محراب هداوند میرزایی؛ آزیتا رجبی
چکیده
در خلیج فارس حدود 90 جزیره کوچک و بزرگ وجود دارد که 34 جزیره آن متعلق به ایران است. از این تعداد 17 جزیره از نظر حاکمیت بر آبراه بین المللی تنگه هرمز و کنترل آن و همچنین کنترل تردد ناوگان بیگانه دارای اهمیت ژئوپلیتیکی و استراتژیکی می باشند. جزیره فارسی در مرکز خلیج فارس در مختصات َ10˚50 طول جغرافیایی و َ59 ˚27 عرض جغرافیایی، دورترین ...
بیشتر
در خلیج فارس حدود 90 جزیره کوچک و بزرگ وجود دارد که 34 جزیره آن متعلق به ایران است. از این تعداد 17 جزیره از نظر حاکمیت بر آبراه بین المللی تنگه هرمز و کنترل آن و همچنین کنترل تردد ناوگان بیگانه دارای اهمیت ژئوپلیتیکی و استراتژیکی می باشند. جزیره فارسی در مرکز خلیج فارس در مختصات َ10˚50 طول جغرافیایی و َ59 ˚27 عرض جغرافیایی، دورترین جزیره ایرانی به سرزمین اصلی می باشد. این جزیره علاوه بر اهمیت سیاسی، اقتصادی (داشتن منابع غنی نفت و گاز) و موقعیت توریسم دریایی دارای اهمیت نظامی است. موقعیت جغرافیایی جزیره فارسی باعث شده ناوگان پنجم آمریکا مستقر در بحرین، برای خروج از خلیج فارس به ناچار باید از بین دالان جزیره فارسی و ابوموسی عبور نمایند. بعلاوه، این جزیره به دلیل قرار گیری در مرکز خلیج فارس نقش مهمی در کنترل مسیر تردد کشتی ها به مقصد مناطق غرب و جنوب غرب خلیج فارس بازی می نماید. جزیره فارسی در زمان جنگ نفت کش ها موقعیت مناسبی را در خارج از تنگه هرمز برای مقابله به مثل در اختیار ایران می گذاشت. هدف این پژوهش آشنایی بیشتر با جزیره فارسی و اهمیت آن است. این جزیره از نا شناخته ترین جزایر ایران در خلیج فارس می باشد ومنابع کمی در این زمینه وجود دارد. نتایج تحقیق نشان می دهد که این جزیره به لحاظ سیاسی، اقتصادی، نظامی و قرارگیری در مسیر تردد کشتیرانی بین المللی در خلیج فارس از اهمیت استراتژیکی برخوردار است. گردآوری اطلاعات از طریق مصاحبه حضوری و منابع کتابخانه ای انجام شده است واز نظر روش، ماهیتی توصیفی و تحلیلی دارد. همچنین برای آماده سازی نقشه ها از نرم افزار فتوشاپ استفاده شده است.
سهراب عسگری؛ فرزانه صادقی؛ زهرا خان محمدی
دوره 23، شماره 89 ، اردیبهشت 1393، ، صفحه 17-25
چکیده
منطقه خلیج فارس از 8 کشور کرانهای و یک گستره آبی به وسعت تقریبی 240000کیلومتر تشکیل شده است. میزان دست یابی کشورهای ساحلی به آب‌های خلیج فارس البته در میان کشورهای کرانهای یکسان نیست و این مسأله باعث بروز مشکلاتی گردیده که پیامدهای زیست محیطی خطرناکی در پی داشته است. خلیج فارس که در گذشته به دریای پارس مشهور بوده، دارای شرایط خاص ...
بیشتر
منطقه خلیج فارس از 8 کشور کرانهای و یک گستره آبی به وسعت تقریبی 240000کیلومتر تشکیل شده است. میزان دست یابی کشورهای ساحلی به آب‌های خلیج فارس البته در میان کشورهای کرانهای یکسان نیست و این مسأله باعث بروز مشکلاتی گردیده که پیامدهای زیست محیطی خطرناکی در پی داشته است. خلیج فارس که در گذشته به دریای پارس مشهور بوده، دارای شرایط خاص زیست محیطی و طبیعی است و با دریاها و گستره‌های آبی دیگر تفاوتهای زیادی دارد. به دلیل وجود همین تفاوتها در دهه 1970 دفتر محیط زیست سازمان ملل متحد کنوانسیونی را به نام کنوانسیون کویت تصویب کرد تا کشورهای ساحلی در حفاظت از محیط زیست این دریا حساس تر از گذشته عمل کنند و در جهت حفظ محیط زیست این دریا تلاش نمایند. در دهه‌های اخیر به دلیل مجموعه فعالیت‌های نامطلوب انسانی در شکلهای گوناگون محیط زیست خلیج فارس زیانها و خسارتهای زیادی را محتمل شده است. در نتیجه فعالیت‌های ویرانگر انجام شده اکوسیستم منحصر بهفرد این دریاها در حال نابودی است. گستره تخریب‌ها در این دریا بسیار وسیع بوده و انواع فعالیتها را شامل میشود. تغییر شکل ساحل توسط برخی از کشورها یکی دیگر از اقداماتی است که در روند تخریب محیط زیست این دریا با سرعت بیشتری ادامه پیدا میکند. این مقاله تلاش کرده ضمن بررسی وضعیت طبیعی و زیست محیطی خلیج فارس، جایگاه آن را در کنوانسیون کویت و کنوانسیون حقوق بین‌الملل دریاهای 1982 سازمان ملل به شکل تحلیلی- علمی مورد بررسی قرار داده و به وظایف کشورهای ساحلی در نگهداری از این دریا اشاره نماید.
بهمن رمضانی گورابی
دوره 20، شماره 78 ، مرداد 1390، ، صفحه 59-65
چکیده
نواحى حاشیه و جزایر خلیج فارس در اقلیم گرم مرطوب با رطوبت مطلق بالا واقع شده است ناحیه اى با موقعیت آب و هوایى نامطلوب که از ویژگی هاى آن مى توان حداقل باران و کم آبى، بخار آب فراوان، رطوبت نسبى کم، تابش خوشیدى زیاد، گرد و غبار و... نام برد که با توجه به طرح هاى توسعه شهرى و ایجاد شهرهاى جدید و مناطق صنعتى به همراه ازدیاد جمعیت ...
بیشتر
نواحى حاشیه و جزایر خلیج فارس در اقلیم گرم مرطوب با رطوبت مطلق بالا واقع شده است ناحیه اى با موقعیت آب و هوایى نامطلوب که از ویژگی هاى آن مى توان حداقل باران و کم آبى، بخار آب فراوان، رطوبت نسبى کم، تابش خوشیدى زیاد، گرد و غبار و... نام برد که با توجه به طرح هاى توسعه شهرى و ایجاد شهرهاى جدید و مناطق صنعتى به همراه ازدیاد جمعیت داراى اهمیت فراوان از نظر هزینه انرژى در برابر اقلیم نامطلوب مى باشد. در گذشته بومیان با توجه به وجود پوشش گیاهى جنگل حرا و استفاده از تکنیک هاى بومى در برابر نامطلوبى اقلیم شرایط کم و بیش قابل تحملى را براى خود مهیا مى نمودند در صورتى که با توجه به تغییرات سازهاى جدید این امر همراه با افزایش زیاد هزینه انرژى در طول سال مى باشد. هدف این مقاله شناخت پتانسیل ایجاد شرایط مطلوب اقلیمى جنگل حرا در حاشیه خلیج فارس با تأکید بر کاهش هزینه انرژى مى باشد. روش تحقیق توصیفى- تحلیلى، با استفاده از آمارهاى موجود هواشناسى و کاربرد مدل هاى بیوکلیماتیک انسانى مى باشد. این مقاله کوشش دارد شناخت و توسعه این جنگلها را به عنوان یکى از راههاى ایجاد اقلیم مطلوب محلى و منطقه اى در منطقه خلیج فارس براى توسعه مطلوب انسانى معرفى نماید به طورى که در نواحى جنوبى خلیج فارس در کشور امارات با صرف هزینه بالا پوشش گیاهى را سبز نگه داشته اند ولى در نواحى شمالى خلیج فارس (بخش ایرانى) این پتانسیل با کمترین هزینه در نواحى حاشیه و جزایر قابل توسعه است و بسیار ارزان تر مىباشد که قابل مقایسه از نظر قیمت با کشور جنوبى نیست.
سهراب عسکری
دوره 20، شماره 78 ، مرداد 1390، ، صفحه 107-113
چکیده
خلیج فارس از ابتداى تاریخ از آن ایران بوده است. حضور ایرانیان در این پهنه آبى یک حقیقت تاریخى و جغرافیایى است. در مقاطعى از تاریخ، خلیج فارس جزء آب هاى داخلى محسوب مى گردید. حضور قانونمند ایران در خلیج فارس به سال هاى بعد از 1302 باز مىگردد. در آن زمان با وجود مخالفت قدرت هاى بزرگ چون انگلیس و آمریکا، تلاش گردید به قلمروهاى دریائى ...
بیشتر
خلیج فارس از ابتداى تاریخ از آن ایران بوده است. حضور ایرانیان در این پهنه آبى یک حقیقت تاریخى و جغرافیایى است. در مقاطعى از تاریخ، خلیج فارس جزء آب هاى داخلى محسوب مى گردید. حضور قانونمند ایران در خلیج فارس به سال هاى بعد از 1302 باز مىگردد. در آن زمان با وجود مخالفت قدرت هاى بزرگ چون انگلیس و آمریکا، تلاش گردید به قلمروهاى دریائى ایران در خلیج فارس و دریاى عمان سامان داده شود.
با تصویب قانون تعیین حدود آبهاى ساحلى و منطقه نظارت دولت در دریاها در 24 تیر 1313 اقدامات ایران شکل عملى به خود گرفت. در سال 1336 قانون نفت تصویب و عملیات اکتشاف در قلمروهاى دریایى ایران شروع گردید. عراق بدون تعیین حدود قلمرو دریایى خود، ادعا کرد که عملیات ایران وارد قلمرو دریایى آن کشور شده است. در ادامه دست به اقدامات یک جانبه در خصوص تحدید حدود قلمرو دریایىاش زد که از سوى ایران با عدم پذیرش مواجه شد. در طى بیش از 5 دهه گذشته، مسائل ارضى و مرزى و اختلافات سیاسى ایران و عراق در عدم افراز دریایى دو کشور تأثیر داشته است. وضعیت جغرافیایى سواحل ایران و عراق نسبت به همدیگر و محل دقیق نقطه سه جانبه که نقطه تلاقى مرزهاى دریایى ایران، عراق و کویت است در فرایند مرزسازى آینده دو کشور تأثیر زیادى خواهند داشت. هم اکنون مرزدریایى ایران با عراق تحت تأثیر مسایلى چون امضاء مجدد قرار داد 1975 الجزایر، میله گذارى مرزها، لایروبى رودخانه شط العرب (اروندرود)، پرداخت خسارات جنگى تحمیلى از سوى عراق و... قرار دارد. این مقاله تلاش مىکند ضمن تشریح موارد پیش گفته، ضرورت هاى افراز مرز دریایى ایران با عراق را تببین نماید.
سهراب عسکری
دوره 17، شماره 68 ، بهمن 1387، ، صفحه 45-51
چکیده
خلیج فارس دریاى نیمه بسته اى است که هشت کشور بر کرانه هاى آن قرار گرفته اند. ایران بیشترین طول ساحل را داراست و مى توان گفت بیش از نیمى از ساحل خلیج فارس از آن کشور ما مى باشد. این پهنه آبى نیلگون و درعین حال زیبا، داراى شرایط ویژه طبیعى و سیاسى است. خلیج فارس از طریق تنگه هرمز و دریاى عمان با اقیانوس هند ارتباط آبى دارد. بستر ...
بیشتر
خلیج فارس دریاى نیمه بسته اى است که هشت کشور بر کرانه هاى آن قرار گرفته اند. ایران بیشترین طول ساحل را داراست و مى توان گفت بیش از نیمى از ساحل خلیج فارس از آن کشور ما مى باشد. این پهنه آبى نیلگون و درعین حال زیبا، داراى شرایط ویژه طبیعى و سیاسى است. خلیج فارس از طریق تنگه هرمز و دریاى عمان با اقیانوس هند ارتباط آبى دارد. بستر خلیج فارس تماماً فلات قاره محسوب مىشود که بر اساس کاوش هاى صورت گرفته داراى منابع عظیم هیدروکربنى است و بخش قابل توجهى از آن کشف شده و در حال استخراج مى باشد. کشورهاى ساحلى خلیج فارس بزرگترین مخزن انرژى جهان را تشکیل مى دهند. بیش از 65 درصد نفت و بیش از 38 درصد گاز دنیا از آن این منطقه ژئوپلیتیکى است. در حال حاضر بیش از 28 درصد نفت دنیا از این منطقه تأمین مى شود. با توجه به اتمام نفت در مناطق دیگر دنیا اهمیت نفت خلیج فارس بیشتر خواهد شد و سهم آن در تولید نفت آینده جهان بیشتر خواهد گردید. بیش از 80 درصد نفت تولیدى منطقه خلیج فارس توسط نفتکش هاى غول پیکر و از طریق این گستره آبى حمل مىشود. محیط زیست خلیج فارس تحت تأثیر این وضعیت در حال تخریب شدن است. وجود مسائل دیگرى چون تغییر فیزیک ساحل، رها کردن فاضلاب هاى شهرى و صنعتى و برداشت شن تخریب محیط زیست این دریا را تشدید مى کند. کشورهاى سواحل جنوبى بدون توجه به شرایط طبیعى ویژه خلیج فارس در حال ایجاد تغییراتى در سواحل هستند که ضمن بروز مشکلات حقوقى در آینده، آلودگى هاى بیشترى را به وجود خواهند آورد. گسترش پدیده شهر نشینى و افزایش جمعیت نیز باعث مى شود خلیج فارس دچار مسائل زیست محیطى بیشترى گردد. این مقاله تلاش مى کند ضمن تشریح وضعیت جغرافیایى خلیج فارس عوامل مؤثر در محیط زیست آن را مورد بررسى قرار دهد.
علیرضا آزموده اردلان؛ عبدالحسین حاجی زاده
دوره 16، شماره 64 ، بهمن 1386، ، صفحه 49-53
چکیده
در این مقاله روش هاى مختلف تعیین موقعیت زیر دریائى شامل LBL,SBL,USBL,GIB و ترکیبى از آنها معرفى مى شود و مزایا، معایب و کاربردهاى هر کدام به صورت جداگانه ارائه، سپس مطابق با شرایط محیطى منطقه نظیر عمق، توپوگرافى، نویزهاى مزاحم و غیره، سیستم مناسب ارائه مى شود و در نهایت با توجه به اینکه کشور ایران از قسمت جنوب، به آب هاى استراتژیک، ...
بیشتر
در این مقاله روش هاى مختلف تعیین موقعیت زیر دریائى شامل LBL,SBL,USBL,GIB و ترکیبى از آنها معرفى مى شود و مزایا، معایب و کاربردهاى هر کدام به صورت جداگانه ارائه، سپس مطابق با شرایط محیطى منطقه نظیر عمق، توپوگرافى، نویزهاى مزاحم و غیره، سیستم مناسب ارائه مى شود و در نهایت با توجه به اینکه کشور ایران از قسمت جنوب، به آب هاى استراتژیک، دریاى عمان و خلیج فارس متصل مى باشد، سیستم مناسب براى هر کدام ارائه مى شود.
