سعدی محمدی؛ مهدی سعیدی؛ سوران منوچهری
چکیده
زندگی جوامع انسانی همواره در معرض خطرات طبیعی و انسانی است که منجر به مختل شدن زندگی عادی شده و جوامع را با بحران، مواجه میکند. در این ارتباط، اتخاذ تدابیر هوشمندانه در کلیه بخشها و نهادهای کشور در زمینه مواجهه با بحرانهای طبیعی از یک سو و از سویی دیگر، چالشهای سیاسی و اقتصادی همواره مورد تأکید قرار داشته و با تبیین الزامات ...
بیشتر
زندگی جوامع انسانی همواره در معرض خطرات طبیعی و انسانی است که منجر به مختل شدن زندگی عادی شده و جوامع را با بحران، مواجه میکند. در این ارتباط، اتخاذ تدابیر هوشمندانه در کلیه بخشها و نهادهای کشور در زمینه مواجهه با بحرانهای طبیعی از یک سو و از سویی دیگر، چالشهای سیاسی و اقتصادی همواره مورد تأکید قرار داشته و با تبیین الزامات و سازوکارها، پدافند غیرعامل به عنوان یک استراتژی کارآمد و پیشگیرانه در زمینه مواجهه با بحران، میتواند به کاهش حداقلی آسیبهای ناشی از بحرانها منجر گردد. پژوهش کاربردی حاضر نیز با هدف کاهش سطح آسیبپذیری نواحی روستایی پر مخاطره مرزی در شهرستان مریوان با دیدی فضایی و جامع به بررسی وضعیت شاخصهای پدافندغیرعامل آنها پرداخته تا بدینوسیله نقاط و مناطق آسیبپذیر در برابر بحرانها شناسایی و سپس راهکارهای کاربردی متناسب با وضعیت پدافند غیرعامل روستاهای شهرستان، اتخاذ گردد. در این راستا 14 شاخص امنیتی، اجتماعی و طبیعی با توجه به شرایط منطقه به عنوان شاخصهای پدافندغیرعامل در نظرگرفته شده و سپس با وزندهی شاخصها به روشAHP و با تخصیص وزنFuzzy به لایههای تشکیل شده، نقشههای شاخصهای مورد نظر در بسته نرمافزاری Arc Gis ترسیم و در همدیگر تلفیق گردید که در نهایت نقشه تلفیقی، نشان دهنده قرارگرفتن 84 درصد روستاهای منطقه در وضعیت تاحدودی مناسب (متوسط) به لحاظ پدافندغیرعامل بود و شاخصهای انسانی تعداد جمعیت روستاها و فاصله از راههای اصلی، دارای بیشترین اهمیت نسبی در میان شاخصهای مورد بررسی پدافند غیرعامل در منطقه مورد مطالعه بودند.
حسین حاتمی نژاد؛ اشرف عظیم زاده ایرانی
چکیده
شهرها با توجه به اینکه اکثر جمعیت کشور را در خود جای میدهند و غالباً مراکز اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و مراکز حاکمیتی در کشورها میباشند، همواره میبایست آمادگی شان در برابر بحرانها (پدافند غیرعامل) مد نظر متخصصین مربوطه قرار گیرد. ساماندهی شهر در مقیاس محله (بعنوان کوچکترین و مؤثرترین واحد شهری) بر مبنای الزامات پدافند ...
بیشتر
شهرها با توجه به اینکه اکثر جمعیت کشور را در خود جای میدهند و غالباً مراکز اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و مراکز حاکمیتی در کشورها میباشند، همواره میبایست آمادگی شان در برابر بحرانها (پدافند غیرعامل) مد نظر متخصصین مربوطه قرار گیرد. ساماندهی شهر در مقیاس محله (بعنوان کوچکترین و مؤثرترین واحد شهری) بر مبنای الزامات پدافند غیر عامل، به منظور مقابله با بحرانها (طبیعی و انسان ساز) و به حداقل رساندن مخاطرات با استفاده از فنون جغرافیا و برنامهریزی از اهداف این تحقیق است. از اینرو ، محلات ناحیهی شش از منطقهی دو شهر تهران بعنوان مطالعه موردی انتخاب و نتایج تحقیق ارائه شد تا بدینوسیله امکان تعمیم بررسیها و مطالعات مشابه در سایر نواحی شهری فراهم گردد. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و روش تحقیق معیاری - تحلیلی است. مبانی علمی این تحقیق مبتنی بر مفاهیم مدیریت بحران شهری با تأکید بر دانش جغرافیا و برنامهریزی شهری میباشد. در این تحقیق، پس از شناخت وارزیابی وضع موجود، ابعاد آسیب پذیری محلات در زمان وقوع بحران، نقاط قوت و ضعف، و همچنین تهدیدها و فرصتهای هر محله با رویکرد پدافندغیرعامل مورد بررسی قرار گرفته و بر همین اساس نتیجه گیری مربوطه صورت پذیرفته است.گردآوری دادهها بر اساس روش کتابخانهای و مطالعات میدانی صورت گرفته و از روش مقایسهای جهت ارائه جمع بندیها استفاده شده است. در این پژوهش، تکنیک تحلیلی SWOT به منظور تعیین نقاط ضعف و قوت، تهدیدها و فرصت ها، و نیز ارائه راهبردها، سیاستها و پیشنهاد اقدامات لازم، بکار رفته و نرم افزار ArcGis جهت نمایش و همچنین، تجریه و تحلیل دادههای توصیفی مورد استفاده قرارگرفته است. نتایج حاصل از تحقیق، مبین این حقیقت است که توجه به مؤلفه هایی از قبیل ساختار شهر، بافت شهر، فرم شهر، کاربری اراضی شهری و بالاخره، مشارکتهای اجتماعی ساکنین هر محله، میتواند ساماندهی محلات شهری را بر اساس الزامات پدافندغیرعامل امکان پذیر سازد.
علی جوزی خمسلویی؛ هدی جواهران
دوره 22، شماره 87 ، آبان 1392، ، صفحه 87-92
چکیده
ماهیت و جوهرهی شهر با مسائل مختلفی از قبیل موضوعات سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، فیزیکی، قضایی و محیطی پیوند خورده است. بنابراین معنی و مفهوم «امنیت شهری» مسألهای ترکیبی و پیچیده است. زیرا که شهر از واحدهای ملی و جهانی بسیاری تأثیر میپذیرد. لذا امروزه یکی از مباحث بسیار مهم در تأمین امنیت کلانشهرها؛ طراحی فضای قابل دفاع شهر میباشد. ...
بیشتر
ماهیت و جوهرهی شهر با مسائل مختلفی از قبیل موضوعات سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، فیزیکی، قضایی و محیطی پیوند خورده است. بنابراین معنی و مفهوم «امنیت شهری» مسألهای ترکیبی و پیچیده است. زیرا که شهر از واحدهای ملی و جهانی بسیاری تأثیر میپذیرد. لذا امروزه یکی از مباحث بسیار مهم در تأمین امنیت کلانشهرها؛ طراحی فضای قابل دفاع شهر میباشد. این فضاها میتواند شامل طراحی فضاهای مسکونی ایمن، یکپارچهسازی فضای عمومی با دیگر کاربریها (مراکز تجاری، ادارات دولتی و سایر ارگانهای مهم)، کنترل تراکم جمعیت در مناطق مهم شهر در زمانهای مختلف و بهینهسازی سیستمهای حملونقل و مدیریت بحران باشد. با دستیابی به اطلاعات جامع و دادههای کلی میتوان نقشهی بحران شهر را تهیه کرد و با اجرای راهکارهای بهینه، ایمنی و امنیت شهری را ارتقا بخشید. الگوی تغییرات فضایی در شهرها و همچنین چارچوب کلی کاربری اراضی شهری مهمترین موضوعاتی هستند که در بحث ایمنی و امنیت شهری؛ اهمیت برنامهریزی پدافند غیرعامل را در شهرها بیان میکنند. برنامهریزی فضایی شهرها یکی از مهمترین اهرمهایی است که آسیبپذیری مناطق مختلف شهری را در مقابل بحرانهای طبیعی و انسانی در موقعیتهای مکانی و زمانی مختلف نشان میدهد. مسألهی ایمنی و امنیت شهری به الگوهای بسیار پیچیدهای از علل تراکمی و اثرات چندگانه بستگی دارد. زیرا علل ناامنی در شهرها از مبانی بسیار مختلفی ناشی میشود. پیچیدگی الگوها حاکی از این است که تفاسیر ساده و تشریح علل خاص این مسائل برای بهینهسازی ایمنی و امنیت شهری ارزش محدودی دارد. این مقاله با هدف ارزیابی نقش پدافند غیرعامل در تأمین و بهینهسازی امنیت کلانشهرها و ارایهی راهبردهای بنیادین در جهت کاهش بحرانهای ثانویه (بعد از وقوع بحرانهای اولیه از قبیل سیل، زلزله، آتشسوزی و آشوبهای شهری) تدوین شده است. به نظر میرسد رویکرد پدافند غیرعامل دیدگاه راهبردی جدیدی در پایهریزی امنیت کلانشهرها در جهت ساخت شهری سالم و ایمن میباشد.
مسعود تقوایی؛ حمید رضا حکیمی
دوره 19، شماره 75 ، آبان 1389، ، صفحه 42-49
چکیده
بحران هاى شهرى پس از حوادث غیرمترقبه بالاخص زلزله از مسائل مبتلابه جوامع شهرى بوده و با تمرکز جمعیت در نقاط شهرى و انباشت فعالیت و سکونت در آنها، هر روز از اهمیت بیشترى برخوردار مى گردد. امروزه «برنامه ریزى پیش از بحران» یکى از سه حوزه فعالیتى است که در دستور کار 21 در خصوص توسعه برنامه ریزى و مدیریت اسکان بشر در نواحى ...
بیشتر
بحران هاى شهرى پس از حوادث غیرمترقبه بالاخص زلزله از مسائل مبتلابه جوامع شهرى بوده و با تمرکز جمعیت در نقاط شهرى و انباشت فعالیت و سکونت در آنها، هر روز از اهمیت بیشترى برخوردار مى گردد. امروزه «برنامه ریزى پیش از بحران» یکى از سه حوزه فعالیتى است که در دستور کار 21 در خصوص توسعه برنامه ریزى و مدیریت اسکان بشر در نواحى مستعد فاجعه (بحران) مدنظر قرار گرفته است. (طراوتى، حمید و سیدامیر ایافت، 1377 ص 81)این امر مهم مى طلبد تا برنامه ریزى مدیریت بحران با جدیت بیشترى جایگاه خود را در برنامه ریزى توسعه اى شهرهاى کشورمان بالاخص کلانشهرها باز شناسد و در این میان نقش و جایگاه فضاهاى سبز و باز در برنامه ریزى مدیریت بحران غیرقابل انکار است. لذا در این مقاله سعى گردیده تا با اتکاء به آمار و اطلاعات کتابخانه اى و اسنادى، برداشت ها و بازدیدهاى میدانى و بکارگیرى تحلیل هاى کمى به ارزیابى فضاهاى سبز و باز شهربروجن و ارزیابى توانمندى شهر در مواجهه با بحران (بالاخص زلزله) بپردازیم. نتایج بدست آمده از مطالعات به وضوح بیانگر وضعیت بالنسبه مطلوبى از نظر فضاهاى سبز و باز در این شهر مى باشد. اما براى رسیدن به وضعیت مطلوب بایستى اقداماتى در خصوص توسعه و باز توزیع نرمال فضاهاى سبز و تجهیز آنها به امکانات مناسب در این شهر صورت پذیرد. تقویت هر چه بیشتر فضاهاى سبز تنها در پرتوى نقش این شهر به عنوان مرکز پشتیبان نیمه جنوبى استان در برنامه ریزى مدیریت بحران قابل توجیه مى باشد.
حسین کلانتری خلیل آباد؛ حسین حاتمی نژاد؛ عارف آقا صفری
دوره 16، شماره 61 ، اردیبهشت 1386، ، صفحه 54-60
چکیده
در بافت تاریخى شهر یزد بخش اعظم ساختمان ها داراى مقاومت کافى در برابر زلزله نبوده و ضوابط، مقررات و معیارهاى لازم در طراحى آنها رعایت نشده است . اغلب این ساختمان ها قدیمى بوده و برخى از آنها نیز نوساز مى باشند. وقوع زلزله باعث وارد آمدن آسیب هاى جدى و جبران ناپذیر به ساختمان ها، تأسیسات، تجهیزات، منابع طبیعى، نظم اجتماعى، میراث ...
بیشتر
در بافت تاریخى شهر یزد بخش اعظم ساختمان ها داراى مقاومت کافى در برابر زلزله نبوده و ضوابط، مقررات و معیارهاى لازم در طراحى آنها رعایت نشده است . اغلب این ساختمان ها قدیمى بوده و برخى از آنها نیز نوساز مى باشند. وقوع زلزله باعث وارد آمدن آسیب هاى جدى و جبران ناپذیر به ساختمان ها، تأسیسات، تجهیزات، منابع طبیعى، نظم اجتماعى، میراث تاریخى و فرهنگى، فعالیت ها، اشتغال و درآمد، سازمان ها و دستگاه هاى اجرایى، سیستم حمل ونقل و کارکردهاى تجارى، درمانى، بهداشتى، آموزشى، مذهبى و... شده و بحران ایجاد خواهد کرد. براى مدیریت بحران اقداماتى قبل از بحران، درآغاز بحران، حین بحران و پس از بحران لازم است، اجرا شود.