محمد رضا حافظ نیا؛ میثم میرزائی تبار
چکیده
منازعه اشاره به اختلاف و ناسازگاری در رویکردها، اهداف و اقدامات بازیگران در سطوح محلی، ملی، منطقه‌ای و جهانی دارد و دارای انواع مختلف است. منازعه مرزی و سرزمینی یکی از گونه‌های منازعه و از نوع منازعات بین‌المللی میان کشورها با همسایه یا همسایگان خود بر سر مالکیت و حاکمیت بر مناطق مرزی مشترک است. در میان ریشه‌های منازعه، نقش ارزش‌های ...
بیشتر
منازعه اشاره به اختلاف و ناسازگاری در رویکردها، اهداف و اقدامات بازیگران در سطوح محلی، ملی، منطقه‌ای و جهانی دارد و دارای انواع مختلف است. منازعه مرزی و سرزمینی یکی از گونه‌های منازعه و از نوع منازعات بین‌المللی میان کشورها با همسایه یا همسایگان خود بر سر مالکیت و حاکمیت بر مناطق مرزی مشترک است. در میان ریشه‌های منازعه، نقش ارزش‌های جغرافیایی برجسته‌‌تر است. قاره آفریقا از گذشته تاکنون، درگیر انواع منازعات بوده است که کانون آنها را می‌توان کمربند صفر تا 15 درجه شمالی این قاره دانست؛ منطقه‌ای که یکی از پر منازعه‌ترین مناطق جهان پس از جنگ سرد است. یکی از گونه‌های منازعات کمربند صفر تا 15 درجه شمالی آفریقا، منازعات مرزی و سرزمینی است. با توجه به اهمیت تحولات این منطقه و نقش‌آفرینی متقابل جغرافیا، سیاست و قدرت در منازعات مرزی و سرزمینی آن، ضرورت دارد تا ریشه‌های این منازعات در چارچوب ژئوپلیتیک شناسایی و تبیین شود. پژوهش حاضر از نوع بنیادی نظری است و در دسته تحقیقات «توصیفی – تحلیلی» قرار می‌گیرد. روش تحلیل اطلاعات، کیفی است و با بهره‌گیری از منابع کتابخانه‌ای، در پی پاسخ به این سؤال است که از دید ژئوپلیتیک، ریشه‌ها و علل منازعات مرزی و سرزمینی کمربند صفر تا 15 درجه شمالی آفریقا کدامند؟ نتایج پژوهش نشان می‌دهد که در وقوع منازعات مرزی و سرزمینی کمربند صفر تا 15 درجه شمالی آفریقا، 9 علت ریشه‌ای با ماهیت ژئوپلیتیکی مؤثر بوده که نتایج آن در قالب «نظریه ژئوپلیتیکی منازعات مرزی و سرزمینی» قابل تعمیم به منازعات مرزی و سرزمینی در سایر نقاط جهان است.
محمدرئوف حیدری فر؛ ناصر رضایی
دوره 23، شماره 89 ، اردیبهشت 1393، ، صفحه 32-42
چکیده
روند مسائل امنیتی در مرزهای غربی کشور از جمله استان کرمانشاه حاکی از وجود پاره ای مشکلات و تهدیدات ناشی از خصیصه ذاتی مرز است. این تحقیق با ماهیتی جغرافیایی تلاش می کند تا مطالعه ای مناسب از شرایط جغرافیایی- سیاسی مرزهای استان کرمانشاه ارائه دهد و با شناخت هرچه بیشتر امکانات و تسهیلات موجود در مرز به مدیریت تهدیدات و فرصت ...
بیشتر
روند مسائل امنیتی در مرزهای غربی کشور از جمله استان کرمانشاه حاکی از وجود پاره ای مشکلات و تهدیدات ناشی از خصیصه ذاتی مرز است. این تحقیق با ماهیتی جغرافیایی تلاش می کند تا مطالعه ای مناسب از شرایط جغرافیایی- سیاسی مرزهای استان کرمانشاه ارائه دهد و با شناخت هرچه بیشتر امکانات و تسهیلات موجود در مرز به مدیریت تهدیدات و فرصت های موجود کمک نموده و راهکاری مناسب جهت مقابله و خنثی سازی این تهدیدات پیشنهاد نماید. از نظر اهمیت این تحقیق و تأثیرات آن بر استان کرمانشاه می توان به تأثیر در خصوص شناخت مرزهای استان، کسب موقعیت استراتژیک(1) برای استان، تأثیر بر روابط ایران و عراق و غیره اشاره نمود. امید است که این پژوهش راهی مناسب و مؤثر برای افزودن بر ادبیات مرز و گسترش دانش در استان کرمانشاه با نگاهی ژئوپلتیکی(که کمتر به آن پرداخته شده است) باشد.
محمدرئوف حیدر ی فر
دوره 21، 84-1 ، اسفند 1391، ، صفحه 77-89
چکیده
جهانی شدن در حال اتفاق و پیشروی به سوی آینده‌ای مبهم است. در ارتباط با تأثیر این فرایند بر فضای جغرافیایی دیدگاه‌های متناقضی وجود دارد؛ گرچه برخی سعی در اثبات اهمیت جغرافیا و ماندگاری و تأثیر آن در زندگی اجتماعی دارند ولی به زعم عده‌ای دیگر آینده‌ای روشن برای علم جغرافیا و مفهوم سرزمین وجود ندارد. بی‌مکان شدن جریان‌ها، غیر ...
بیشتر
جهانی شدن در حال اتفاق و پیشروی به سوی آینده‌ای مبهم است. در ارتباط با تأثیر این فرایند بر فضای جغرافیایی دیدگاه‌های متناقضی وجود دارد؛ گرچه برخی سعی در اثبات اهمیت جغرافیا و ماندگاری و تأثیر آن در زندگی اجتماعی دارند ولی به زعم عده‌ای دیگر آینده‌ای روشن برای علم جغرافیا و مفهوم سرزمین وجود ندارد. بی‌مکان شدن جریان‌ها، غیر سرزمینی شدن نهادها، سازمانها و شرکتها نوید رسیدن نوع جدیدی از روابط اجتماعی را می‌دهد. پدیدهای نوظهور در حال تکامل است که مفاهیمی همانند مکان، مرز، سرزمین، ناحیه، منطقه، تنوع و تفاوت را از بین برده و این به معنی پایان یا مرگ جغرافیا است. بنابراین کنکاشی اساسی در زمینه حقیقت و ماهیت جغرافیا و چگونگی آینده آن از امور مهم و وظایف اصلی جغرافیدانان است که این مقاله نیز در حد توان در پی پاسخ به آن میباشد. همچنین رویکرد مقاله، آینده پژوهی بوده و دیدگاه نوواقعگرائی دارد.
محمد رئوف حیدری فر؛ حمیدرضا جلیلیان
دوره 20، شماره 80 ، بهمن 1390، ، صفحه 88-96
چکیده
مرز عامل اصلى در تعریف سرزمین و از پایه‌هاى اساسى علم جغرافیاى سیاسى مى‌باشد؛ اما به همراه بحث‌هاى زیاد در ارتباط با مرزهاى باز در اتحادیه‌ى اروپا، امروزه ما نیز شاهد مباحث مرززدایى در چارچوب سرزمین زدایى هستیم. گرچه جهان گرایان- که از طیف وسیعى نیز برخوردارند- از وجود روند ثابت مرززدایى براى آینده دور خبر مى‌دهد ولى ما هم اکنون ...
بیشتر
مرز عامل اصلى در تعریف سرزمین و از پایه‌هاى اساسى علم جغرافیاى سیاسى مى‌باشد؛ اما به همراه بحث‌هاى زیاد در ارتباط با مرزهاى باز در اتحادیه‌ى اروپا، امروزه ما نیز شاهد مباحث مرززدایى در چارچوب سرزمین زدایى هستیم. گرچه جهان گرایان- که از طیف وسیعى نیز برخوردارند- از وجود روند ثابت مرززدایى براى آینده دور خبر مى‌دهد ولى ما هم اکنون شاهد تقویت مرزها در پارهاى از نقاط جهان نیز مىباشیم. این مقاله در این راستا با رویکردى نو واقع گرایى آشتى و پیوند ژئواکونومى و ژئوپلیتیک را در مرزهاى آمریکاى شمالى با توجه به روند جهانى شدن بیان مىدارد. بدین معنى که با آزاد سازى اقتصادى در درون نفتا، نیازهاى امنیتى جهت مقابله با تهدیدات گوناگون در مرز، اهمیتى دو چندان یافته است. راه حل رضایت بخش این امر تکنولوژیکى بوده که پیوند و آشتى ژئواکونومى و ژئوپلیتیک را در مرز به همراه داشته است.
