مرتضی حیدری مظفر؛ مرتضی شهاوند
چکیده
استفاده از آب زیرزمینی یکی از راهکارهای مقابله با کمآبی در مناطق خشک و نیمهخشک است. کمبود منابع مالی، زمانی و تکنولوژیکی بهعلاوه شرایط فیزیکی سبب میشود که استفاده از آب در نواحی خشک در اغلب کشورهای در حال توسعه با محدودیتهایی مواجه باشد. طی چند سال گذشته استفاده از سدهای زیرزمینی بهعنوان راهحلی برای غلبه بر مشکل کمآبی ...
بیشتر
استفاده از آب زیرزمینی یکی از راهکارهای مقابله با کمآبی در مناطق خشک و نیمهخشک است. کمبود منابع مالی، زمانی و تکنولوژیکی بهعلاوه شرایط فیزیکی سبب میشود که استفاده از آب در نواحی خشک در اغلب کشورهای در حال توسعه با محدودیتهایی مواجه باشد. طی چند سال گذشته استفاده از سدهای زیرزمینی بهعنوان راهحلی برای غلبه بر مشکل کمآبی در مناطق خشک و نیمهخشک مورد توجه قرار گرفته است. در این مقاله، به روش ترکیب نقشههای فازی در سیستم اطلاعات مکانی (GIS)، مکانهای مناسب برای احداث سد زیرزمینی در دشت کبودرآهنگ، واقع در شمال استان همدان شناسایی میشوند. برای این منظور، پارامترهای مؤثر در احداث سد زیرزمینی همچون شیب، موقعیت چاهها، چشمهها و قناتها، مسیر رودخانهها، محل قرارگیری گسلها، موقعیت روستاها و شهرها، وضعیت راههای ارتباطی و همچنین ضخامت آبرفت برای منطقه موردمطالعه جمعآوری شد. سپس با استفاده از ابزارهای تحلیل مکانی، لایههای اطلاعاتی مربوط به هرکدام از پارامترها بهصورت لایهی رستری و با استفاده از عملگر فاصله اقلیدسی و درونیابی براساس روش مثلثبندی دلونی آمادهسازی شده و به کمک ترکیب نقشههای فازی، استانداردسازی بر روی معیارهای مختلف انجام گرفت. با جمعبندی تحقیقات و استانداردها، نقشههای معیار به کمک عملگرهای فازی با هم ترکیب شد؛ در روش عملگر اشتراک فازی منطقهای به وسعت 3342 هکتار و در روش عملگر ضربی فازی منطقهای به وسعت 2393 هکتار، حدود یک درصد منطقه مطالعاتی و در روش عملگر گامای فازی منطقهای به وسعت 35574 هکتار، 10.32 درصد منطقه مطالعاتی، دارای پتانسیل بسیار مناسب برای احداث سد زیرزمینی مشخص شدند. نتایج نشان داد که در صورت وجود دادههای مناسب مکانی و نقشههای با دقت، روش ترکیب نقشههای فازی میتواند نتایج مناسبی برای پیشنهاد مکانهای مناسب احداث سد زیرمینی را ارائه نماید.