سعید حمزه؛ افشین امیری
چکیده
یکی از راهکارهای مهم برای کاهش خسارت های ناشی از وقوع زمین لغزش ها، شناسایی این مناطق به منظور رعایت فاصله مجاز از آنها است. به این منظور باید نقشه پهنه بندی خطر زمین لغزش دقیقی برای این مناطق تهیه شود. برای انجام این پژوهش، به وسیله نقشه های زمین شناسی موجود و بررسی های میدانی، نقشه پراکنش زمین لغزش ها در حوضه ...
بیشتر
یکی از راهکارهای مهم برای کاهش خسارت های ناشی از وقوع زمین لغزش ها، شناسایی این مناطق به منظور رعایت فاصله مجاز از آنها است. به این منظور باید نقشه پهنه بندی خطر زمین لغزش دقیقی برای این مناطق تهیه شود. برای انجام این پژوهش، به وسیله نقشه های زمین شناسی موجود و بررسی های میدانی، نقشه پراکنش زمین لغزش ها در حوضه نصرآباد استان گلستان تهیه شد. در تحقیق حاضر از ترکیب روش تحلیل شبکه ای (ANP) و روش وزنی، پهنه بندی مناطق مستعد زمین لغزش و شناسایی عوامل مؤثر بر آن انجام گرفت. بدین منظور از معیارهای اصلی شامل شیب، جهت شیب، انحنای زمین، ارتفاع، سنگ شناسی، خاک شناسی، کاربری زمین، تراکم پوشش گیاهی، فاصله از جاده، فاصله از سکونتگاه ها، تراکم رودخانه و آبراهه، بارش برای تعیین مناطق دارای پتانسیل لغزش استفاده گردید. با مقایسه زوجی میان خوشه ها و عناصر آن، وزن هریک از عناصر محاسبه شد. سپس با اعمال وزن و ضرایب هر عنصر در لایه مربوط به خودش و همپوشانی لایه ها، نقشه نهایی پتانسیل زمین لغزش تهیه گردید. نتایج نشان داد که عامل توپوگرافی (با وزن 0/662) بیشترین تأثیر، و عامل هیدروگرافی (با وزن 0/009) کمترین تأثیر را در میان سایر عوامل دارند. نتایج مدل نشان داد حدود 50 درصد از منطقه مورد مطالعه دارای پتانسیل بالای زمین لغزه است و بیشتر زمین لغزش ها در مناطق با دامنه های پرشیب یا واحدهای سنگی نفوذناپذیر نزدیک به سطح زمین رخداده است. همچنین به کارگیری روش همپوشانی وزنی به همراه تحلیل شبکه توانسته است به عنوان ابزاری کارآمد در پهنه بندی خطر زمین لغزه مورد استفاده قرار گیرد و به خوبی قابلیت و توانایی مدل تحلیلی پژوهش را به اثبات برساند.
رضا امین عطایی؛ سحر اخوان؛ امیرهوشنگ نظامیوند چگینی
چکیده
کشور ایران با توجه به توپوگرافی عمدتاً کوهستانی، شرایط جغرافیایی و سازندهای متنوع زمینشناختی، فعالیتهای نئوتکتونیکی و لرزهخیزی، شرایط مساعدی را برای وقوع پدیده زمین لغزش، به طور بالقوه داراست. در نظر گرفتن خصوصیات ژئوتکنیکی خاک میتواند در ارزیابی بهتر خطر احتمال وقوع زمین لغزش نقش مؤثری داشته باشد. این پدیده هر ساله به ...
بیشتر
کشور ایران با توجه به توپوگرافی عمدتاً کوهستانی، شرایط جغرافیایی و سازندهای متنوع زمینشناختی، فعالیتهای نئوتکتونیکی و لرزهخیزی، شرایط مساعدی را برای وقوع پدیده زمین لغزش، به طور بالقوه داراست. در نظر گرفتن خصوصیات ژئوتکنیکی خاک میتواند در ارزیابی بهتر خطر احتمال وقوع زمین لغزش نقش مؤثری داشته باشد. این پدیده هر ساله به خسارتهای مالی و جانی، تخریب راهها، خطوط لوله، خطوط انتقال نیرو، تأسیسات معدنی، تونلها، نقاط مسکونی شهری و روستایی و منابع طبیعی در کشور منجر میشود. یکی از روش های آماری برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده از روش اصلاح شده LNRF موسوم به روشLNSF است. روشLNSF بادر نظر گرفتن چهار کرانه برای مقادیر لایه وزنی LSI، منطقه را به پنج پهنه استعداد وقوع زمین لغزش تقسیم می کند. در پژوهش حاضر با استفاده از این روش ابتدا مساحت وسیعی از منطقه مورد مطالعه (حدوداً 12800 هکتار) جهت ارزیابی استعداد زمین لغزش پهنهبندی شد و سپس با در نظر گرفتن خصوصیات ژئوتکنیکی منطقه و با تمرکز بر بحرانی ترین پهنه (استعداد زمین لغزش خیلی زیاد) عوامل و شرایط وقوع و راهکارهای جلوگیری از وقوع زمین لغزش بررسی شد. در مرحله وزندهی، بالاترین وزن به دسته هفتم از لایه کاربری اراضی اختصاص داشته که همین دسته در پهنهبندی نهایی تقریباً تمامی پهنه استعداد زمین لغزش خیلی زیاد را در مقایسه با سایه دسته ها پوشش داده است. نتایج حاکی از آن بود که حدود نیمی از خاک پهنه با خطر زمین لغزش خیلی زیاد، از نوع CL (رس با خاصیت خمیری کم) است، همچنین با تعیین ضریب اطمینان استاتیکی در پهنه مورد اشاره مشخص شد که در صورت رسیدن خاک به درجه اشباع می توان انتظار ناپایداری دامنه ها در بخش وسیعی از منطقه مورد مطالعه را داشت.
محمد فلاح ززولی؛ علیرضا وفایی نژاد؛ علی اصغر آل شیخ؛ مهدی مدیری؛ حسین آقامحمدی
چکیده
زمین لغزش از انواع مهم مخاطرات طبیعی است که امنیت جانی و مالی را مورد تهدید قرار می دهد و موجب تخریب محیط زیست و منابع طبیعی میشود. تهیه نقشههای پهنهبندی از جمله اقداماتی است که از طریق آن میتوان مناطق حساس به لغزشهای آینده را شناسایی و از نتایج آن برای برنامهریزی کاربری زمین، جلوگیری از فعالیتهای عمرانی غیرمجاز، ...
بیشتر
زمین لغزش از انواع مهم مخاطرات طبیعی است که امنیت جانی و مالی را مورد تهدید قرار می دهد و موجب تخریب محیط زیست و منابع طبیعی میشود. تهیه نقشههای پهنهبندی از جمله اقداماتی است که از طریق آن میتوان مناطق حساس به لغزشهای آینده را شناسایی و از نتایج آن برای برنامهریزی کاربری زمین، جلوگیری از فعالیتهای عمرانی غیرمجاز، طرحریزی زیرساختها و بهسازی و ترمیم آنها استفاده کرد. این مطالعه با بهرهگیری از سیستم اطلاعات مکانی و مدلهای آنتروپی شانون و ارزش اطلاعاتی چارچوبی را برای تهیه نقشه مناطق حساس به زمین لغزش در منطقه رودبار الموت شرقی در استان قزوین که درگیر معضل زمین لغزش و ناپایداریهای دامنه است، ارائه میدهد. در این راستا بعد از شناسایی عوامل مؤثر بر وقوع زمین لغزش و تهیه داده های مربوطه، نقشههای معیار شامل لیتولوژی، شیب، فاصله از گسل، کاربری اراضی، بارش، جهت شیب و ارتفاع برای محدوده مورد مطالعه با تفکیکپذیری مکانی سی متر تولید شد. برای تهیه لایههای اطلاعاتی و اجرای مدل از نرم افزار ArcGIS با توجه به قابلیت آن در تحلیل دادههای مکانی، بهره گرفته شده است. ارزیابی نتایج با استفاده از شاخص احتمال تجربی نشان داد که هر دو مدل آنتروپی شانون و ارزش اطلاعات در برآورد پهنههای خطر متوسط، زیاد و خیلی زیاد میتوانند به خوبی با مقدار شاخص احتمال تجربی 86% در شناسایی مناطق مستعد زمین لغزش در منطقه مورد مطالعه عملکرد مناسبی داشته باشند. در برآورد پهنههای خطر زیاد و خیلی زیاد، مدل ارزش اطلاعات با مقدار شاخص احتمال تجربی 86% در مقایسه با مدل آنتروپی شانون با مقدار شاخص احتمال تجربی 72% از قابلیت بهتری برخوردار است. با توجه به نقشههای پهنهبندی لغزش، پهنههای با خطر زیاد و خیلی زیاد اغلب در باغها و مراتع فقیر و امتداد گسلهای منطقه قرار دارند، لذا لازم است فعالیتهای انسانی با هدف ساخت و ساز و توسعه را در این مناطق محدود کرد.
زهره فنی؛ سید محمدرضا قشمی
چکیده
رفتارهای طبیعی محیط زندگی بشر در جایی که سکونتگاهها بدون شناخت و مطالعه این رفتارها احداث شده، مخاطرات نام گرفتهاند. شهر و توسعه زیرساختهای آن در تأمین امنیت و نیازهای گوناگون بشری از کلیدیترین محورهای توسعه زندگی اجتماعی است. از سوی دیگر مطالعه انتزاعی رفتارهای طبیعت در قالب بررسی سیل، زلزله، زمینلغزش و فرونشست همواره ...
بیشتر
رفتارهای طبیعی محیط زندگی بشر در جایی که سکونتگاهها بدون شناخت و مطالعه این رفتارها احداث شده، مخاطرات نام گرفتهاند. شهر و توسعه زیرساختهای آن در تأمین امنیت و نیازهای گوناگون بشری از کلیدیترین محورهای توسعه زندگی اجتماعی است. از سوی دیگر مطالعه انتزاعی رفتارهای طبیعت در قالب بررسی سیل، زلزله، زمینلغزش و فرونشست همواره تصمیمگیریهای مدیریتی را دشوار نموده، بهطوری که دوری از عوامل تشدیدکننده یک مخاطره باعث نزدیکی به مخاطره دیگر شده است. یکی از روشهای جبری مرسوم روش تحلیل سلسلهمراتبی (AHP) است که بهعنوان یک روش ارزیابی وزنی با ترکیب فاکتورهای کمّی و کیفی به ارزیابی سناریوهای مختلف و انتخاب بهترین گزینه میپردازد. روش تحلیل سلسلهمراتبی بهعنوان یکی از روشهای تصمیمگیری چندمعیاره با بررسی اثرات فاکتورهای مختلف در تقابل با یکدیگر زمینه را برای انجام تحلیلهای مکانی کاربردی فراهم آورده است. لذا این پژوهش با هدف پهنهبندی جامع و یکپارچه مخاطراتی مانند سیل، زلزله، زمینلغزش و فرونشست، به شناخت، ارزیابی و تنظیم یافتهها در قالب یک نقشه جامع حساسیت این رفتارها با عنوان مخاطرات چهارگانه محیطی در محدوده مناطق بیست و دوگانه شهر تهران پرداخته است. روش تحقیق از نوع کمی-تحلیلی است و همه عوامل مؤثر در وقوع هر یک از مخاطرات شناسایی و در محیط ArcGIS رقومیسازی و با استفاده از روش نسبت فراوانی مدلسازی شده است. سپس هر یک از چهار نقشه حساسیت به روش فازی ترکیب و نقشه حساسیت نهایی در قالب پنج کلاس حساسیت خیلیزیاد، زیاد، متوسط، کم و خیلیکم طبقهبندی و بصورت نقشه و جدول استخراج و ارائه شده است. نتایج نهایی این پژوهش نشان میدهد که از میان مناطق 22 گانه شهر تهران، مناطق 1، 3، 18، 5 و 4 در زمینه مخاطرات چهارگانه مذکور حساسیت بالاتری نسبت به بقیه مناطق دارند و مناطق 9، 10، 11، 12 و 17 حساسیت کمتری دارند لذا پیشنهاد میشود با اولویتبندی پهنههای پرخطر، فرآیند مقاومسازی و استاندارد کردن تأسیسات و زیرساختهای موجود اجرا شود. در خصوص احداث و توسعه زیرساختها و تأسیسات جدید نیز با اعمال محدودیت یا صادر نکردن مجوز ساخت وساز از بروز و تشدید این مخاطرات طبیعی در محدودههای پرخطر جلوگیری به عمل آید.
رضا منصوری؛ امیر صفاری
چکیده
بخش هایی از پوسته زمین در عهد حاضر دارای حرکات زمین ساختی هستند و در آینده نیز مستعد بروز خطر خواهند بود. از این رو، اشکال ژئومورفولوژیکی در برابر فعالیت های زمین ساختی بسیار حساس بوده و در اثر این حرکات تغییر می کنند. ارزیابی فعالیت های زمین ساختی با استفاده از برخی از شاخص های کمی، نقش مهمی را در شناخت این فعالیت ها داشته و به تفسیر ...
بیشتر
بخش هایی از پوسته زمین در عهد حاضر دارای حرکات زمین ساختی هستند و در آینده نیز مستعد بروز خطر خواهند بود. از این رو، اشکال ژئومورفولوژیکی در برابر فعالیت های زمین ساختی بسیار حساس بوده و در اثر این حرکات تغییر می کنند. ارزیابی فعالیت های زمین ساختی با استفاده از برخی از شاخص های کمی، نقش مهمی را در شناخت این فعالیت ها داشته و به تفسیر وضعیت زمین ساختی مناطق کمک می نماید. در این پژوهش از شاخص های شیب طولی رودخانه(SL)، نسبت پهنای کف دره به ارتفاع آن(VF)، عدم تقارن حوضه زهکشی(AF)، تقارن توپوگرافی معکوس(T)، نسبت شکل حوضه(BS) و پیچ و خم رودخانه(S) برای تعیین میزان فعالیت زمین ساختی حوضه آبخیز فرحزاد در شمال شهر تهران استفاده شده است. این حوضه با وسعتی معادل 8/35 کیلومترمربع، یکی از زیرحوضه های محدوده کوهستانی شمال این شهر می باشد که با توجه به وقوع فرایندهای دامنه ای(از جمله لغزشی و ریزشی)، مکان مناسبی برای ارزیابی فعالیت نسبی زمین ساخت به حساب می آید. رودخانه فرحزاد این حوضه از ارتفاعات خاوری امامزاده داوود سرچشمه می گیرد. روش تحقیق بر پایه روش تحلیلی استوار است. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش شامل نقشه های توپوگرافی و زمین شناسی منطقه مورد مطالعه، تصویر ماهواره ای و سامانه اطلاعات جغرافیایی در قالب نرم افزار ARC GIS 10 می باشد. همچنین، نتایج کمی بدست آمده طی چندین مرحله کار میدانی مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج بدست آمده از این پژوهش نشان می دهد که منطقه مورد مطالعه براساس شاخص های SL، VF، AF، T، SMF، EU، FDو S از لحاظ زمین ساختی در وضعیت فعال و تنها بر اساس شاخص BSدر حالت نیمه فعال قرار دارد. تحلیل این کمیت ها در مجموع نشانگر فعال بودن این حوضه در عهد حاضر می باشد و حوضه براساس شاخص IATدر کلاس 1 قرار می گیرد. این نتایج با شواهد ژئومورفولوژیکی از جمله وقوع زمین لغزش در منطقه نیز مطابقت دارد.
علی اکبر سرمدی سیفی؛ احمد ادیب
دوره 21، 84-1 ، اسفند 1391، ، صفحه 51-53
چکیده
این مقاله به بررسی نقش عوامل مؤثر بر وقوع پدیده زمین لغزش در روستای قوزلو میپردازد. بر اساس بررسیها ومطالعات میدانی انجام شده، روستای قوزلو برروی یک پهنه لغزشی قدیمی واقع شده که در بخشهای جنوبی، غربی و مرکز روستا به دلیل فعالیت پاشنه یک توده لغزشی، مساکن دچار خسارات شدهاند. زیربری و حذف تکیههای جانبی پاشنه لغزشی ...
بیشتر
این مقاله به بررسی نقش عوامل مؤثر بر وقوع پدیده زمین لغزش در روستای قوزلو میپردازد. بر اساس بررسیها ومطالعات میدانی انجام شده، روستای قوزلو برروی یک پهنه لغزشی قدیمی واقع شده که در بخشهای جنوبی، غربی و مرکز روستا به دلیل فعالیت پاشنه یک توده لغزشی، مساکن دچار خسارات شدهاند. زیربری و حذف تکیههای جانبی پاشنه لغزشی به وسیله سرشاخههای رودخانه انگوران چای وافزایش دبی چشمههای گسلی در مرز راندگی گسل قرهناز- قوزلو، آبیاری باغات در پاشنه لغزشی و ورود فاضلابهای خانگی به داخل توده لغزشی و نفوذ پذیری کم افق کنگلومرای سازند قم از مهمترین عوامل مؤثر بر رانش زمین در روستای قوزلو بوده است.
اقبال محمدی؛ ممند سالاری؛ هیوا شیرزادی
دوره 20، شماره 79 ، آبان 1390، ، صفحه 58-60
چکیده
بخش عمدهاى از سرزمین ایران را مناطق کوهستانى فراگرفته است. یکى از مخاطراتى که همواره این مناطق را تهدید مىکند، ناپایدارىهاى دامنهاى است. وقوع این پدیده، هرساله خسارات زیادى را به اراضى دامنهاى و مورد بهرهبردارى انسان وارد مىکند. در این میان یکى از مخاطرهآمیزترین ناپایدارىهاى دامنهاى پدیده زمین لغزش مىباشد. استان ...
بیشتر
بخش عمدهاى از سرزمین ایران را مناطق کوهستانى فراگرفته است. یکى از مخاطراتى که همواره این مناطق را تهدید مىکند، ناپایدارىهاى دامنهاى است. وقوع این پدیده، هرساله خسارات زیادى را به اراضى دامنهاى و مورد بهرهبردارى انسان وارد مىکند. در این میان یکى از مخاطرهآمیزترین ناپایدارىهاى دامنهاى پدیده زمین لغزش مىباشد. استان کردستان و در این بین محدوده مورد مطالعه (شهرستان بانه) به عنوان بخشى از استان، یکى از مناطقى است که به علت شرایط خاص زمینشناسى، توپوگرافیک و اقلیمى به همراه عامل انسانى، در برخى نقاط، مستعد زمین لغزش است. از مهمترین این زمین لغزشها مىتوان به گردنه خان، ساوان، سبدلو و در نهایت آلوت به عنوان شاخص اشاره کرد. لذا شناسایى فرایند زمین لغزش به همراه شناسایى، بررسى و تعیین علل لغزشها در سطح مناطق کشورلازم بنظر مىرسد. در این مطالعه ابتدا به ماهیت پدیده زمین لغزش و عوامل وقوع آنها و سپس معرفى زمین لغزشهاى شهرستان بانه پرداخته مىشود. در سطح محدوده مورد مطالعه، نقش عامل لیتولوژى همچون حساسیت سازندهاى سست، تخریب پوشش گیاهى، نزولات جوّى بصورت برف و باران، نفوذپذیرى، حفر جانبى رودخانهها با دبى بالا، جاده سازى و نزدیکى به گسلهاى اصلى (گسلاصلى جوان زاگرس و گسل پیرانشهر) از جمله عواملى هستند که موجب ایجاد زمین لغزش گردیدهاند.