دورسنجی
حشمت کرمی؛ هادی عبدالعظیمی
چکیده
لاب هورالعظیم اکوسیستم آبی مهمی در استان خوزستان است که از بین رفتن آن، منجر به تغییر وضعیت اقلیمی و اقتصادی-اجتماعی منطقه خواهد شد. این پژوهش به بررسی سری زمانی بدنههای آبی، پوشش گیاهی، دمای سطح زمین، بارش، تبخیر و تعرق و سطح آب زیرزمینی تالاب هورالعظیم در دوره سالهای 2000 تا 2022 میپردازد. پژوهش حاضر، بهمنظور ارزیابی روند ...
بیشتر
لاب هورالعظیم اکوسیستم آبی مهمی در استان خوزستان است که از بین رفتن آن، منجر به تغییر وضعیت اقلیمی و اقتصادی-اجتماعی منطقه خواهد شد. این پژوهش به بررسی سری زمانی بدنههای آبی، پوشش گیاهی، دمای سطح زمین، بارش، تبخیر و تعرق و سطح آب زیرزمینی تالاب هورالعظیم در دوره سالهای 2000 تا 2022 میپردازد. پژوهش حاضر، بهمنظور ارزیابی روند تغییرات پارامترهای مختلف، از آزمون من-کندال و همبستگی اسپیرمن بهره گرفته است. پردازش سری زمانی در سامانهی متنباز گوگل ارث انجین انجام شد. در سری زمانی تراز آب زیرزمینی و پوشش گیاهی، روند معنیداری مشاهده نشد اما باتوجه به مقدار منفی آماره من-کندال تراز آب زیرزمینی و مقدار مثبت پوشش گیاهی، یکی از علل روند کاهشی غیر معنیدار سطح آب زیرزمینی میتواند افزایش اراضی کشاورزی و بهرهگیری از آبهای زیرزمینی باشد. نتایج آزمون من-کندال برای پارامتر تبخیر و تعرق، دمای سطح زمین و بارش در تالاب هورالعظیم نیز روند معنیداری را نشان نداد. نتایج این پژوهش حاکی از آن بود که بدنههای آبی علیرغم فرضیهی پژوهش، از روند افزایشی برخوردارند. به نظر میرسد این موضوع نتیجهی سیلهای چند سال اخیر و دخالتهای انسانی باشد. بهمنظور بررسی این واقعیت که تغییرات بدنهها چقدر متأثر از تغییر اقلیم مثل سیلاب و سدسازی بوده است از دادههای کاوشگر جهانی آبهای سطحی(GSWE) بهره گرفته شد. نتایج بررسی این مجموعه داده نشان داد که وجود آب از نظر مکانی- زمانی، کاهشی و بهشدت بحرانی است. همچنین افزایش آب فصلی بر اثر شدت بارندگی و رخداد سیل و عوامل دخالت انسانی مانند سد کرخه در بالادست تالاب هورالعظیم تأیید شد. نتایج آزمون همبستگی اسپیرمن نیز نشان داد که تغییرات اقلیمی مانند تغییر الگوی بارش و فعالیتهای انسانی میتوانند به عواملی تبدیل شوند که بر سطح بدنه آبی تالاب هورالعظیم تأثیرگذار باشند. نتایج این پژوهش میتواند در مدیریت تالاب هورالعظیم و تالابهای با شرایط مشابه مورد استفاده قرار گیرد.
زهره فنی؛ سید محمدرضا قشمی
چکیده
رفتارهای طبیعی محیط زندگی بشر در جایی که سکونتگاهها بدون شناخت و مطالعه این رفتارها احداث شده، مخاطرات نام گرفتهاند. شهر و توسعه زیرساختهای آن در تأمین امنیت و نیازهای گوناگون بشری از کلیدیترین محورهای توسعه زندگی اجتماعی است. از سوی دیگر مطالعه انتزاعی رفتارهای طبیعت در قالب بررسی سیل، زلزله، زمینلغزش و فرونشست همواره ...
بیشتر
رفتارهای طبیعی محیط زندگی بشر در جایی که سکونتگاهها بدون شناخت و مطالعه این رفتارها احداث شده، مخاطرات نام گرفتهاند. شهر و توسعه زیرساختهای آن در تأمین امنیت و نیازهای گوناگون بشری از کلیدیترین محورهای توسعه زندگی اجتماعی است. از سوی دیگر مطالعه انتزاعی رفتارهای طبیعت در قالب بررسی سیل، زلزله، زمینلغزش و فرونشست همواره تصمیمگیریهای مدیریتی را دشوار نموده، بهطوری که دوری از عوامل تشدیدکننده یک مخاطره باعث نزدیکی به مخاطره دیگر شده است. یکی از روشهای جبری مرسوم روش تحلیل سلسلهمراتبی (AHP) است که بهعنوان یک روش ارزیابی وزنی با ترکیب فاکتورهای کمّی و کیفی به ارزیابی سناریوهای مختلف و انتخاب بهترین گزینه میپردازد. روش تحلیل سلسلهمراتبی بهعنوان یکی از روشهای تصمیمگیری چندمعیاره با بررسی اثرات فاکتورهای مختلف در تقابل با یکدیگر زمینه را برای انجام تحلیلهای مکانی کاربردی فراهم آورده است. لذا این پژوهش با هدف پهنهبندی جامع و یکپارچه مخاطراتی مانند سیل، زلزله، زمینلغزش و فرونشست، به شناخت، ارزیابی و تنظیم یافتهها در قالب یک نقشه جامع حساسیت این رفتارها با عنوان مخاطرات چهارگانه محیطی در محدوده مناطق بیست و دوگانه شهر تهران پرداخته است. روش تحقیق از نوع کمی-تحلیلی است و همه عوامل مؤثر در وقوع هر یک از مخاطرات شناسایی و در محیط ArcGIS رقومیسازی و با استفاده از روش نسبت فراوانی مدلسازی شده است. سپس هر یک از چهار نقشه حساسیت به روش فازی ترکیب و نقشه حساسیت نهایی در قالب پنج کلاس حساسیت خیلیزیاد، زیاد، متوسط، کم و خیلیکم طبقهبندی و بصورت نقشه و جدول استخراج و ارائه شده است. نتایج نهایی این پژوهش نشان میدهد که از میان مناطق 22 گانه شهر تهران، مناطق 1، 3، 18، 5 و 4 در زمینه مخاطرات چهارگانه مذکور حساسیت بالاتری نسبت به بقیه مناطق دارند و مناطق 9، 10، 11، 12 و 17 حساسیت کمتری دارند لذا پیشنهاد میشود با اولویتبندی پهنههای پرخطر، فرآیند مقاومسازی و استاندارد کردن تأسیسات و زیرساختهای موجود اجرا شود. در خصوص احداث و توسعه زیرساختها و تأسیسات جدید نیز با اعمال محدودیت یا صادر نکردن مجوز ساخت وساز از بروز و تشدید این مخاطرات طبیعی در محدودههای پرخطر جلوگیری به عمل آید.
علی ترابی حقیقی؛ حسین صارمی؛ روح اله قلمبر
دوره 21، 84-1 ، اسفند 1391، ، صفحه 40-42
چکیده
علم جوان و نوپای مهندسی رودخانه، از ترکیب تخصصهایی از جمله تلفیق دو علم هیدرولیک، هیدرولوژی – ژئومورفولوژی، به بحث و بررسی حرکت آب در رودخانهها میپردازد. جهت پیشگیری از خسارات حاصل از وقوع سیلاب رودخانه، میبایست با به کارگیری روشهای مناسب میزان وقوع سیلهای احتمالی را برآورد کرد. از طرفی دیگر شناسائی مورفولوژی رودخانه ...
بیشتر
علم جوان و نوپای مهندسی رودخانه، از ترکیب تخصصهایی از جمله تلفیق دو علم هیدرولیک، هیدرولوژی – ژئومورفولوژی، به بحث و بررسی حرکت آب در رودخانهها میپردازد. جهت پیشگیری از خسارات حاصل از وقوع سیلاب رودخانه، میبایست با به کارگیری روشهای مناسب میزان وقوع سیلهای احتمالی را برآورد کرد. از طرفی دیگر شناسائی مورفولوژی رودخانه (اشکال فرسایش رودخانهای) میتواند ما را در این شناسائی و پیشگیری از خسارات کمک شایانی نماید. در این مقاله با شناسائی اشکال فرسایش رودخانهای در مسیر رودخانه چنارراهدار، با بهرهگیری از سامانه اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور، پراکندگی انواع فرسایش رودخانهای به همراه مناطق رسوبگذاری، نقشه انواع فرسایش رودخانهای رودخانه چنار راهدار تهیه شده است.
مهرداد حسینی
دوره 13، شماره 51 ، آبان 1383، ، صفحه 15-17
چکیده
تغییرات اقلیمى در ایران و جهان از دیدگاه اغلب دانشمندان ناشى از پدید آمدن وضعیت گلخانه اى است که تأثیرات و آثار زیانبارى را بر کره زمین از لحاظ دیدگاه هاى مختلف خواهد گذاشت. دخالت انسان در تغییر آب وهوا در گزارش هاى مختلف جهان و آخرین اظهارنظرکمیته بین المللى، تغییر اقلیم تردید ناپذیر اعلام شده ولى تردیدهاى علمى ...
بیشتر
تغییرات اقلیمى در ایران و جهان از دیدگاه اغلب دانشمندان ناشى از پدید آمدن وضعیت گلخانه اى است که تأثیرات و آثار زیانبارى را بر کره زمین از لحاظ دیدگاه هاى مختلف خواهد گذاشت. دخالت انسان در تغییر آب وهوا در گزارش هاى مختلف جهان و آخرین اظهارنظرکمیته بین المللى، تغییر اقلیم تردید ناپذیر اعلام شده ولى تردیدهاى علمى در تغییر اقلیم ،گزارش (CHANGEINTERGOVERNMENTALPANELONCLIMATE) نیز وجود دارد. چنانچه بریسون (BRYSON 1977) بیان نموده جهش از یک الگو به الگوى دیگر، ممکن است اقلیم بعضى از نواحى عرض متوسط را ناگهان تغییر دهد و شدیدا الگوى خشکسالى یا سیلابى را بوجود آورد. پدیده افزایش دما دربعضى از ایستگاه هاى هواشناسى ایران نشانگر گرایش به سمت اقلیم خشک بوده و شاید درکشور ایران نیز دوران تغییرات اقلیمى شروع گشته است . در کشور در تحقیقاتى که به عمل آمده داراى چند سال خشکسالى و چند سال پربارش است. مشکلات زیست محیطى اعم از گرم شدن زمین، بروز خشکسالی هاى پیاپى، گسترش کویرها و روند فزاینده بیابان زائى، افزایش روزافزون مناطق ممنوعه براى استحصال آب و وقوع سیلاب هاى مخرب باعث شرایط ناپایدارى اکولوژیکى در کشور گردیده و آسیب پذیرى منابع طبیعى کشور را افزایش داده است.