محمود احمدی؛ عباسعلی داداشی رودباری؛ بهناز نصیری خوزانی؛ طیبه اکبری ازیرانی
چکیده
ابر پدیده ویژهای است که در اثر دگرگونیهای دینامیکی و ترمودینامیکی گردش عمومی هواسپهر به وجود میآید. ابرها حد واسط بین سامانههای همدیدی و شرایط آب و هوای سطح زمین هستند و از اهمیت ویژهای در رژیم بارش برخوردارند. هدف از این پژوهش بررسی تغییرات زمانی-مکانی ابرهای مایع (LWCOT[1]) فصلی ایران است. بر این اساس دادههای سنجنده MODIS ماهواره ...
بیشتر
ابر پدیده ویژهای است که در اثر دگرگونیهای دینامیکی و ترمودینامیکی گردش عمومی هواسپهر به وجود میآید. ابرها حد واسط بین سامانههای همدیدی و شرایط آب و هوای سطح زمین هستند و از اهمیت ویژهای در رژیم بارش برخوردارند. هدف از این پژوهش بررسی تغییرات زمانی-مکانی ابرهای مایع (LWCOT[1]) فصلی ایران است. بر این اساس دادههای سنجنده MODIS ماهواره Terra (2015-2001) و دادههای بلند مدت 31 ایستگاه آب و هواشناسی همدید (2015-1960) اخذ و پردازش شدند. نتایج نشان داد از شمال به جنوب و از غرب به شرق از فراوانی ابرهای مایع کاسته میشود. ابرهای مایع ایران دارای یک رابطه غیرخطی و احتمالاً پیچیده هستند و عواملی همچون جهتگیری دامنهها، سامانههای بارشی، دوری از منابع رطوبتی در وردایی ابرها نقش چشمگیری دارند. بیشینه فراوانی ابرهای مایع در فصول سرد سال و عمدتاً در عرضهای جغرافیایی بالا قرار دارند. جهتگیری دامنهها، سامانههای کلان مقیاس همدید و دوری و نزدیکی از منابع رطوبتی مهمترین عوامل تغییرات ابرهای مایع ایران هستند. فراوانی روزهای ابر مایع در فصل زمستان منطبق بر مسیر حرکت چرخندها و تودههای هوای وارد شده به کشور محور غربی-شرقی دارند. فروانی چشمگیر ابرهای مایع فصل بهار در شمال غرب کشور و ارتفاعات ناشی از همرفت دامنهای و ناپایداری شدید است که منجر به رشد ابر شده است. در فصل تابستان با افزایش دما و استقرار پرفشار جنب حارهای آزور بر گستره کشور در بیرون از منطقهی خزری ابرهای مایع در خور توجهی مشاهده نمیشود؛ فصل پاییز نیز بیشینه ابرهای مایع در سواحل شمالی کشور به دلیل ورودی سامانه پرفشار سیبری است.
[1]- Liquid Water Cloud Optical Thickness (LWCOT)
مهتاب صفری شاد؛ محمود حبیب نژاد روشن؛ علیرضا ایلدرمی
چکیده
موضوع خشکسالی در مطالعات منابع آب اهمیت زیادی دارد. شاخصهایخشکسالیهواشناسیمستقیماًازرویدادههایهواشناسینظیربارندگیمحاسبهمیشوند درصورتفقداندادههایمذکور،درپایشخشکسالیمفیدواقع نخواهندشد.لذاتکنیکسنجشازدورمیتواندابزاریمفیددرپایشخشکسالیبهشماررود. دراینتحقیقبااستفادهازتصاویرماهوارهایسنجنده MODIS روندتغییراتشاخصنرمالشدهپوششگیاهی ...
بیشتر
موضوع خشکسالی در مطالعات منابع آب اهمیت زیادی دارد. شاخصهایخشکسالیهواشناسیمستقیماًازرویدادههایهواشناسینظیربارندگیمحاسبهمیشوند درصورتفقداندادههایمذکور،درپایشخشکسالیمفیدواقع نخواهندشد.لذاتکنیکسنجشازدورمیتواندابزاریمفیددرپایشخشکسالیبهشماررود. دراینتحقیقبااستفادهازتصاویرماهوارهایسنجنده MODIS روندتغییراتشاخصنرمالشدهپوششگیاهی استان اصفهان برای سالهای 2000 تا 2008 بررسی شد. شاخص NDVIعلاوه بر پوشش گیاهی طبیعی برای پایش خشکسالی به ویژه خشکسالی زراعی نوع دیم هم میتواند مؤثر باشد. بادرنظرگرفتناینشاخص،پوششگیاهیمنطقه به4گروهطبقهبندی شد ومساحتهرکدامازطبقاتنیزمحاسبهشد.درنهایتدوشاخص SPI و NDVI موردمقایسهقرارگرفت. نتایجحاصل ازمحاسبه شاخص SPI حاکی از وقوع خشکسالیشدید در سال 2008 و خشکسالیمتوسطبه ترتیب در سالهای2000 و 2001 دراستاناصفهان است. محاسبهشاخص NDVI دراینسهسالنیزنشاندادکهمیزانپوشش گیاهیضعیفبهطورقابلمحسوسیافزایشیافته است. با این حال نتایج حاصل از اثر تغییرات بارندگی بر روی شاخص NDVI نشان داد که همزمانی وقوع خشکسالی هواشناسی و خشکسالی کشاورزی در تمام سالها وجود ندارد. برای سال 2006 علیرغم اینکه بارش بیشتر از سالهای قبل و بعد و بیشتر از میانگین بارش استان بوده، اما براساس نتایج شاخص NDVI این سال همراه با خشکسالی کشاورزی (کاهش ارزش شاخص NDVI) بوده و برعکس در سالهای 2002 و 2004 که بارش کمتر از سال 2006 رخ داده اما شرایط دیم و مرتع بهتر از سال 2006 بوده و همچنین در سال 2003 با اختلاف 2 میلیمتر بارش در سال 2002، مقدار شاخص NDVIکاهش زیادی یافته است. نتایج این تحقیق ضرورت تعریف نمایهای که همه این موارد را بیان کند دوچندان میکند.