%0 Journal Article %T ویژگی های توصیفی وردایست بر روی جو ایران در فصول تابستان و زمستان %J فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی « سپهر» %I سازمان جغرافیایی %Z 2588-3860 %A عساکره, حسین %A دارند, محمد %A مسعودیان, سید ابوالفضل %A زندکریمی, سوما %D 2022 %\ 02/20/2022 %V 30 %N 120 %P 187-200 %! ویژگی های توصیفی وردایست بر روی جو ایران در فصول تابستان و زمستان %K تراز فشاری وردایست %K تابستان %K زمستان %K وردایست %R 10.22131/sepehr.2022.251062 %X وردایست لایه انتقال بین وردسپهر و پوشن­‌سپهر است. در این پژوهش برای شناخت وردایست بر روی جو ایران از داده‌های دما و ارتفاع ژئوپتانسیل مربوط به پایگاه ECMWF در بازه‌ی زمانی 1979 تا 2018 با تفکیک افقی 0/25 درجه­ در ترازهای مختلف جو و بر پایه افت آهنگ دما (LRT) استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که در ماه‌های فصل زمستان تغییرات تراز فشار وردایست بر روی ایران از عرض جغرافیایی تبعیت می‌کند و با افزایش عرض جغرافیایی ارتفاع وردایست کاهش می‌یابد، اما در ماه‌های فصل تابستان ویژگی‌های تراز فشار وردایست متفاوت با ماه‌های فصل زمستان است. در این ماه‌ها تغییرات ترازهای فشار وردایست از عرض جغرافیایی تبعیت نمی‌کنند؛ بر روی ارتفاعات زاگرس و کرمان ارتفاع وردایست در پایین‌‌ترین حد خود قرار دارد، در حالی که بالاترین ارتفاع وردایست در این ماه‌ها در عرض‌های جغرافیایی بالاتری نسبت به دیگر ماه‌­ها واقع می‌شود. بررسی دمای تراز پایین و بالای وردایست نیز نشان داد که دمای تراز پایین وردایست در تمام ماه‌های فصول بررسی شده پایین‌تر از دمای تراز بالای آن است و دمای دو تراز با تغییرات ارتفاع وردایست در ماه‌های مختلف دچار تغییر شده است. بررسی تفاضل دمایی دو تراز اطراف وردایست نشان داد که تفاضل دمایی دو تراز اطراف وردایست در فصل تابستان در مقایسه با فصل زمستان قابل توجه‌تر است. این در حالی بود که در فصل زمستان تفاضل دمایی در اکثر مناطق از عرض جغرافیایی تبعیت می‌کند و با افزایش عرض جغرافیایی تفاضل دمایی کاهش می‌­یابد. %U https://www.sepehr.org/article_251062_6d67b628c9b53e4843b610384f777781.pdf