سازمان جغرافیایی
فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی « سپهر»
2588-3860
2588-3879
12
47
2003
10
23
دورکاوى و سامانه هاى اطلاعات جغرافیایى (RS & GIS) (قسمت اول)
2
6
FA
مهدی
مدیری
دانشیار دانشگاه صنعتی مالک اشتر
mmodiri@ut.ac.ir
دورکاوى از یک سو به عنوان فن آورى جدید جمع آورى داده هاى جغرافیایى براى تأمین GIS و از سوى دیگر به عنوان داده هاى فضایى مرجع کاربر جهت تحلیل علمى اهمیت دارد. در این مقاله تأکید برروى اهمیت پیوند داده هاى راسترى دورکاوى با داده هاى بردارى GIS جهت ایجاد تشکیل IGIS(1) مى باشد. کاربرد IGISدر حوزه هاى مختلف کاربردى نظیر طبقه بندى اطلاعات و مدل سازى محیطى داراى ارزش زیادى است. بدیهى است که دورکاوى و IGIS مکمل یکدیگرند و هر دو به طورمستقل و جداگانه، بویژه در روزهاى اولیه، تا اندازه اى پیشرفت داشتند. با پیوند فناورى، مفاهیم و نظریه هاى هر دو درIGIS، سیستمهاى اطلاعات غنى تر و پیشرفته و به روز را مى توان براى استفاده در کاربردهاى واقعى ایجاد نمود. تقریبا کلیه پروژهه ایى که هم اکنون از داده هاى ماهواره اى استفاده مى کنند یا با داده هاى محیطى سروکار دارند، از توسعه و پیشرفت IGIS سود مى برند.
دورکاوى,داده هاى فضایى,سامانه هاى اطلاعات جغرافیایى,IGIS ومدل سازى محیطى
https://www.sepehr.org/article_28273.html
https://www.sepehr.org/article_28273_05ab79e91c4a36ecd7291c119aa64dec.pdf
سازمان جغرافیایی
فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی « سپهر»
2588-3860
2588-3879
12
47
2003
10
23
مقدمه اى بر جـغرافیاى نظامى (قسمت پانزدهم)
7
9
FA
سید یحیی
صفوی
استادیار دانشگاه امام حسین(ع)
<strong>جنگهاى شهرى</strong><br /> قیام هاى مردمى، نهضت هاى مقاومت و نیز تروریستها درون محیط شهرى رشد و نمو پیدا مى کنند و در کوچه و پس کوچه هاى آنها توان و استعداد آنها تقویت مى شود و فنآورى برتر در برابر آنها ناکام و عقیم مى گردند، زیر انیروهایى که درصدد مبارزه با این گونه جنگهاى نامنظم و چریکى در شهرها هستند، درمى یابند که دستیابى به موقع به اطلاعات دقیق دشوار است و تاکتیک هاى نظامى متعارف در بازى موش و گربه در دل شهرها کارآیى اندکى دارند.<br /> <strong>قیامهاى انقلابى </strong><br /> جنگهاى خلقى همانطور که توسط مائو، چهگوآرا و ژنرال جیاب بیان گردیده است ، شورشهاى توده اى هستند که عمدتا در نواحى روستایى شروع و دست آخر به شهر گسترش مى یابند. شورشهاى شهرى که از مشى متفاوتى برخورداراست، در شهرها که در آنها بیشتر مردم ساکن هستند شروع مى گردد و در صورت موفقیت، سریعتر به نتیجه مى رسند.
https://www.sepehr.org/article_28274.html
https://www.sepehr.org/article_28274_df30421628d97b0568e3b725aae7792c.pdf
سازمان جغرافیایی
فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی « سپهر»
2588-3860
2588-3879
12
47
2003
10
23
تعبیر و تفسیر تصاویر هوایى و ماهواره اى (قسمت سیزدهم)
10
18
FA
حمید
مالمیریان (مترجم)
سنجش از دور علم وهنر به دست آوردن اطلاعات درباره یک شئى، منطقه یا پدیده از طریق تجزیه و تحلیل داده هاى حاصله به وسیله ابزارى است که در تماس فیزیکى با شئى، منطقه و یا پدیده تحت بررسى نباشد. همانطورى که شما این کلمات را مى خوانید، در حال به کار بردن (علم) سنجش از دور هستید. چشمهاى شما به عنوان سنجنده هایى که نسبت به نور منعکسه این صفحه از خود واکنش نشان مى دهند، عمل مى کنند.
https://www.sepehr.org/article_28275.html
https://www.sepehr.org/article_28275_bf69ed501c1a8346ec21b5e574e5f1c7.pdf
سازمان جغرافیایی
فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی « سپهر»
2588-3860
2588-3879
12
47
2003
10
23
جایگاه شهرهاى جدید ایران در نظام شهرسازى
19
23
FA
حمید رضا
وارثی
عضو هیئت علمى دانشگاه اصفهان
h.varesi@geo.ui.ac.ir
برنامه ریزى شهرهاى جدید در جهان در طول یک قرن گذشته در پاسخ به شرایط متغیر اجتماعى و اقتصادى و اولویت هاى برنامه ریزى ملى مورد استفاده قرار گرفته و هر کشورى با توجه به امر توسعه خود، احداث شهرهاى جدید را در دستورکار قرارداده و به مرحله اجرا درآورده است و از آن به عنوان ابزارى در جهت رفع مشکلات شهرى و ناحیه اى استفاده کرده و یا بدان چون انگیزه اى براى تجدید حیات اقتصادى مناطقى که دچار رکود بوده اند و همچنین توسعه نواحى کمتر توسعه یافته نگریسته است .<br /> شهرهاى جدید در ایران در طى سه الى چهار دهه گذشته وارد نظام شهرسازى شده و به عناوین گوناگون ساخته شده اند. افزایش جمعیت شهرنشین و نیازمندى به ایجاد مراکز شهرى جدید که بتواند جمعیت اضافه شده را در خود جاى دهد از عوامل مؤثر در احداث اینگونه شهرها بوده است. اینگونه شهرها به خاطر جلوگیرى از گسترش شهرهاى بزرگ و کلان شهرها که با مشکلات عدیده اى از قبیل افزایش اجاره بها، گرانى زمین و هزینه مسکن مواجه مى باشند ساخته شده اند. بررسى تجارب بدست آمده از احداث شهرهاى جدید ایران و نکات مثبت و منفى آن از اهمیتى خاصى برخوردار است. در مقاله حاضر سعى شده است جایگاه شهرهاى جدید و نکات مثبت و منفى آن به عنوان یکى از تجارب شهرسازى مورد مطالعه و بررسى قرارگیرد و امید است که نتایج آن بتواند مؤثر باشد.
نوشهر,شهرهاى جدید,شهرسازى,شهرهاى صنعتى,شهرهاى جدید سکونتگاهى
https://www.sepehr.org/article_28276.html
https://www.sepehr.org/article_28276_adb26d70acd3c65859c6aa623e14f339.pdf
سازمان جغرافیایی
فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی « سپهر»
2588-3860
2588-3879
12
47
2003
10
23
مبانى نظرى بارور سازى ابرها
24
28
FA
کمال
امیدوار
عضو هیأت علمى دانشگاه یزد
komidvar@yazd.ir
این تحقیق با هدف معرفى مبانى نظرى بارورسازى ابرها انجام شده است. ابتدا اهمیت موضوع بارورى ارائه شده و سپس منشأ هسته هاى تراکم ابر(CCN)، هسته هاى طبیعى یخى(IN)، انواع بارورى، مکانیسم هاى رشد قطرک هاى ابر و عامل بارورى مورد بحث قرار گرفته است .<br /> نتایج مطالعه نشان مى دهد که بشر از طریق اجراى عملیات بارورسازى ابرها مى تواند از لحاظ تعداد و نوع هسته هاى تشکیل بارش به طبیعت کمک نماید. براساس قوانین فیزیک ابر، بارورسازى ابرها امکان پذیراست. با استفاده از تکنولوژى تلقیح مصنوعى ابرها مى توان ذرات بسیارریز یدید نقره یا مواد دیگرى را که مى توانند همان نقش بلورهاى یخ طبیعى (هسته هاى انجماد) را ایفا کنند به هر میزان تولید و به ابر رسانید و سازوکار فرایند برژون را تسریع بخشید و به این طریق بارش را افزایش داد.
بارور سازى ابرها,فیزیک ابر,هسته هاى یخ ساز,افزایش بارش
https://www.sepehr.org/article_28277.html
https://www.sepehr.org/article_28277_b250e8228f5b7c492a48886ec5daf1d1.pdf
سازمان جغرافیایی
فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی « سپهر»
2588-3860
2588-3879
12
47
2003
10
23
نگاهى گذرا به اقتصاد شهر مشهد
29
33
FA
حسین
حاتمی نژاد
استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزى شهرى دانشگاه شهید چمران اهواز
h.hatami@yahoo.com
شهر مشهد از قدیم الایام داراى اقتصادى متأثر از شرایط طبیعى منطقه (وجود خاک زراعى مناسب، معادن مختلف و غیره) و همچنین ناشى از اوضاع عمومى اقتصاد سیاسى کشور بوده است. «درقرن سوم هجرى به قول یعقوبى نوغان(هسته اولیه شهرمشهد) شهربزرگى بود که به تهیه و ساختن ظرفهاى سنگى شهرت داشت. وى نوغان را محل فروش فیروزه و سنگ مرمر سبز ذکر مى کند که از کوه هاى اطراف استخراج مى گردید» <strong><em>(لسترنج، 1376:415)</em></strong> همچنین مقدسى در اواخر قرن سوم از بازارهاى شهر تابران (شهرطوس فعلى که حومه مشهد امروز است) یاد مى کند که متاع بسیار داشت.(همانجا) رشد اقتصادى شهرمشهد عمدتا از دوره صفوى آغاز مى گردد. نخستین شاه این سلسله اسماعیل اول،( 30-907 ه/24-1501) مذهب تشیع را به عنوان دین رسمى کشور قرارداد و با چنین وضعیتى توجه به شهرهاى مذهبى کشور به ویژه مشهد افزایش یافت و اهمیت این شهر در زمان جانشینانش ادامه یافت .<br /> <strong><em> (</em></strong><strong><em>The Encyclopaedia of Islam,1991,714</em></strong><strong><em>)</em></strong> با اصطلاحات شاه عباس اول صفوى و اقدامات او در جهت بهبود و احیاى راه ها و ساخت و تعمیر کاروانسرهاى بین راهى و ایستگاه هاى امنیتى رونقى در تجارت عصرصفوى ایجاد گردید و مشهد که مورد توجه سلاطین شیعه مذهب صفوى قرارداشت از این قاعده مستثنى نبود.(طاهرنیا،1376:175) جورج تامپسون بازرگان انگلیسى در سال 1153 ه ق در زمان حکومت نادرشاه افشار درباره اقتصاد شهرمشهد مى نویسد: مشهد شهر آبادى است و بازرگانى در آنجا رونق بسزایى دارد. همه روزه کاروان هایى از بلخ، بدخشان، قندهار، هندوستان و هر گوشه اى از خاک ایران به مشهد وارد مى شوند. بازارهاى بزرگ و خوش ساخت این شهر مالامال از کالاهاى گرانبهاست و گروه زیادى از سوداگران ملتهاى گوناگون در اینجا گرد آمده اند.<strong><em>(افشارسیستانى، 1378:338)</em></strong> وى تعداد کاروانسراهاى این شهر را 90 باب ذکر کرده است. <strong><em>(لاکهارت،1345:136)</em></strong>
https://www.sepehr.org/article_28278.html
https://www.sepehr.org/article_28278_fed334b34b074c22d51b7ce14a400038.pdf
سازمان جغرافیایی
فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی « سپهر»
2588-3860
2588-3879
12
47
2003
10
23
راه حل هایى براى مشکل دورى / نزدیکى سیگنال، همزمان سازى زمان اضافى و خطاى چند مسیرى در سیستم ناوبرى فضاى بسته GPS
34
36
FA
رقیه
گل وری (مترجم)
با استفاده از گیرنده هاى فعلى GPS نمى توان داخل یک ساختمان را ناوبرى کرد. دانشگاه ملى سئول (SNU)(1) سیستم ناوبرى فضاى بسته را براساس شبه ماهواره ها توسعه داده است که در این سیستم نتیجه خطاهاى (RMS) در تعیین موقعیت استاتیک به mm2-1 و در تعیین موقعیت دینامیک به mm 15-5 محدود مى گردد.
https://www.sepehr.org/article_28279.html
https://www.sepehr.org/article_28279_b1d1650cb5a3e7844f47a81cd359ed49.pdf
سازمان جغرافیایی
فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی « سپهر»
2588-3860
2588-3879
12
47
2003
10
23
متدهاى Image Fusion
37
39
FA
نورا...
کرمی شاهملکی
هر سنسورى مأموریت و کاربرد خاصى دارد و اغلب مطلوب ما این است که بطور همزمان در یک تصویر، قدرت تفکیک طیفى و مکانى را با هم داشته باشد چون حجم اطلاعات در یک تصویر بوسیله قدرت تفکیک مکانى و طیفى سیستم تصویربردارى محدود مى گردد و اکثر سیستمهاى تصویربردارى متداول، یکى از این دو ویژگى را عرضه مى دارند، مثل سیستمهاى تصویربردارى tm,spotو... البته در کنار این سیستمها، سیستمهاى دیگرى نیز وجود دارند که هم قدرت تفکیک مکانى و هم قابلیت طیفى خوبى دارند مثل (IKonos Kfa,Kvr).<br /> براى غلبه بر مشکل سیستمهاى نوع اول از روشهاى مختلف پردازش تصویر استفاده مى کنیم که با استفاده از آن هر دو مشخصه (قدرت تفکیک مکانى و طیفى) را در تصویر خواهیم داشت که در اصطلاح به این عملیات(Image Fusion) گویند. بطورکلى (Image Fusion) راحت تر و اقتصادى تر از طراحى و ساخت یک سنسور پیشرفته است که هم قدرت تفکیک مکانى و هم قدرت تفکیک طیفى را داشته باشد.<br /> تصاویر چند طیفى اطلاعات لازم را براى تفسیر(Land cover ,Land mapping) فراهم مى کند ولى قدرت تفکیک مکانى آنها کافى نیست پس به منظور افزایش قدرت تفکیک مکانى، با استفاده از روشهاى مختلف(Image Fusion)، تصاویر چندطیفى را با تصاویر(high resolution) ترکیب مى کنیم تا بتوانیم اطلاعات بیشترى از محیط اطرافمان داشته باشیم و جزئیات بیشترى را مشاهده کنیم این تکنیکها همچنین به عنوان تکنیکهاى (sharp) کننده نیز شناخته مى شوند. براساس تعریف (Image Fusion , EARSEL) ابزار و وسایلى براى داده هایى است که از منابع مختلف بدست مى آیند و هدف آن، بدست آوردن اطلاعات با کیفیت بالاست .<br /> اینجا ذکر این نکته ضرورى است که تصاویرى که رزولوشن مختلف دارند ممکن نیست که بطور همزمان اخذ گردند و تغییر ویژگى هاى نورى اتمسفر، سبب خرابى در تصاویر ترکیبى مى گردد و این خرابى در(Landscape) که اجزاى ریز دارند بیشتر دیده مى شود.
https://www.sepehr.org/article_28282.html
https://www.sepehr.org/article_28282_f2a7814b0aa03b8f2d246537f2667200.pdf
سازمان جغرافیایی
فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی « سپهر»
2588-3860
2588-3879
12
47
2003
10
23
سازماندهى فضایى روستاها از دیدگاه جغرافیایى مورد: بخش میرزاکوچک صومعه سرا
40
42
FA
فاطمه
کوچکی نژاد
دانشجوى دکتراى جغرافیا و برنامه ریزى روستایى
در این مقاله هدف مؤلف برآن است که با تعیین زمینه هاى غالب در تحقیقات علمى جغرافیایى و خصوصا با تأکید بر جنبه هاى روستایى، مفهوم سازماندهى فضایى روستا را مورد بحث قراردهد. براین اساس، این تحقیق با اعتقاد به این امر که مدیریت آگاهانه ساماندهى خدمات و منابع در نظام سکونتگاهى نه تنها به توزیع مناسب و مطلوب تخصیص منابع به نواحى پیرامون مدد مى رساند بلکه انسجام کالبدى و سازمان فضایى بهینه نظام سکونتگاهى را در پى خواهد داشت، انجام گرفته است.
سازماندهى فضایى,فضا,دیدگاه جغرافیایى
https://www.sepehr.org/article_28283.html
https://www.sepehr.org/article_28283_3da074396d7b4a710dbe71ae76220131.pdf
سازمان جغرافیایی
فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی « سپهر»
2588-3860
2588-3879
12
47
2003
10
23
نقش عوامل مورفودینامیکى هریرود و عملکرد فرسایش انسانى در تغییرات خط مرز، در شمال شرق کشور «ضرورت یک استراتژى بنیادین در کنترل رودخانه هاى مرزى»
43
45
FA
ابوالفضل
عشقی
عضو هیأت علمى گروه جغرافیاى دانشگاه آزاد اسلامى، واحد مشهد
مدیریت کنترل رودخانه هاى مرزى به دلیل تغییرات مجرا و بستر رودخانه ها (به ویژه در سفلاى رود) براى کشورهاى مجاور آنها حائز اهمیت است. در بسیارى از مواقع مآندرشدگى(1) رودخانه ها منجر به تغییرات مهمى در خطوط مرزى مى شوند و پىآمدهاى ژئوپلیتیک و مناقشات سیاسى را به دنبال خواهند داشت. در کشورهایى که با بحران کمآبى مواجه هستند، نقش رودخانه هاى مرزى و کنترل آنها بسیار حیاتى است. بخش عمده اى از منازعات سیاسى بین فلسطین اشغالى وهمسایگانش بر سر آب رودخانه اردن و یا در مورد هندو پاکستان، بر سر آب رودخانه سند، از این جمله اند.(2)
https://www.sepehr.org/article_28284.html
https://www.sepehr.org/article_28284_a483c375448e81418082b8d11fc49669.pdf
سازمان جغرافیایی
فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی « سپهر»
2588-3860
2588-3879
12
47
2003
10
23
برنامه ریزى و طراحى فضاى سبز شهرى و تأثیرات متقابل آن بر انسان و طبیعت
46
55
FA
مسعود
تقوایی
دکتراى برنامه ریزى شهرى - عضو هیأت علمى دانشگاه اصفهان
m.taghvaei@geo.ui.ac.ir
مرضیه
شاهوردیان
دانشجوى کارشناسى ارشد برنامه ریزى روستایى دانشگاه اصفهان
پارکها و فضاهاى سبز شهرى به دلیل نقش دوگانه خود یعنى اهمیت تفریحى و نیز تأثیر در حفظ و تعادل محیط زیست شهرى، تعدیل آلودگى و تلطیف هوا و کاهش بارخستگى روحى و جسمى، بسیار ارزشمند هستند مى دانیم که نقش این فضاها فقط منحصر به مسائل تفریحى و اوقات فراغت نیست پس به همین دلیل مهم باید به گونه اى مستقل مورد توجه برنامه ریزان قرار گیرد.<br /> توجه به معیارهایى مانند خصایص گلها و درختان، نحوه آرایش آنها، کاربرد آنها در مکانها و شرایط مختلف و... از یک طرف و درنظرگرفتن مسائل انسانى مانند تمایلات و احساسات انسانها، الگوهاى رفتارى آنان، فرهنگ پارک نشینى در برخورد و استفاده از آن، تجهیزات و تأسیسات مناسب، عادات، رسوم و مسائل بى شمارى از این قبیل از طرف دیگر لزوم طراحى دقیق و همه جانبه اى را اجتناب ناپذیر مى کند. در این مقاله سعى شده است مطالب فوق به نحوى مشروح مورد مطالعه قرارگیرد تا بتواند پاسخگوى نیازهاى متنوع مراجعان و افراد در سنین و گروههاى مختلف اجتماعى باشد.
https://www.sepehr.org/article_28285.html
https://www.sepehr.org/article_28285_0b61cb5797235378aa535e29b8f10ea1.pdf
سازمان جغرافیایی
فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی « سپهر»
2588-3860
2588-3879
12
47
2003
10
23
ماهیت علم جغرافیا
56
60
FA
سید رامین
غفاری
دانشجوى دکتراى جغرافیا و برنامه ریزى روستایى
email: sr_ghafari@pnu.ac.ir
بى گمان جغرافیا یکى از کاربردى ترین علوم در جهان امروز و در عین حال منزوى و تا حدى ناشناخته در کشور ما تلقى مى شود. ذهنیت و شناخت اکثریت مردم نسبت به این علم درحد تعاریف و ماهیت صرفا توصیفى مربوط به قرون 17 میلادى و پیش از آن مى باشد.<br /> بسیارى از مردم حتى بدیهى ترین و ابتدایى ترین تعریف جغرافیا را نمى دانند، این در حالى است که جغرافیا با زندگى مردم عجین است، عمرى به درازاى عمر بشر دارد و به تعبیرى جغرافیا دانش زندگى است .<br /> واژه جغرافیا در اذهان بسیارى از مردم کشورمان به اشتباه مترادف با نام کوهها، رودها، پایتخت ها، نژادهاو... و بعضا در سطحى بالاتر با شناخت وضعیت اقلیمى همراه شده است .<br /> این امر به گونه اى است که به محض برخورد با هر تحصیل کرده اى در این رشته، گویا با یک بانک اطلاعاتى و یا دایره المعارف عمومى حجیمى روبرو شده اند که داراى ظرفیت بالایى از نام مکانها و عوارض طبیعى و انسانى است، لذا پاسخگویى به پرسشهایى از این دست را وظیفه و نتیجه علمى هر فارغ التحصیل و یا دانشجوى در حال تحصیل این رشته مى دانند.<br /> به اعتقاد نگارنده در پیدایش و بروز چنین نگرش اشتباهى به جغرافیا نه تنها کارشناسان و متخصصین این رشته به دلیل عدم ارائه آگاهى عمومى مقصرند، بلکه رسانه هاى گروهى نیز علىرغم پخش برنامه هایى متنوع و بعضا برخوردار از ماهیتى جغرافیایى که هر یک در زیرمجموعه یکى از گرایشات این رشته علمى قرار مى گیرد، از بیان چنین موضوعى آگاهانه یا ناآگاهانه اجتناب مى ورزند. در این مجال سعى بر آنست تا ضمن بیان مختصرى از تحولات تاریخى صورت گرفته درتعریف و ماهیت علم جغرافیا از آغاز تا به امروز، با ذکر شاخه هاى متنوع رشته مذکور در کشورهاى اروپایى و امریکایى و نیز در کشورمان ایران، اهمیت و جایگاه امروزین جغرافیاى کاربردى را در بین مجموعه علوم طبیعى و انسانى تاحدودى روشن نمود.
https://www.sepehr.org/article_28286.html
https://www.sepehr.org/article_28286_0134ac04710fe5e12e7e04d3be7e6a5a.pdf
سازمان جغرافیایی
فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی « سپهر»
2588-3860
2588-3879
12
47
2003
10
23
بررسی روند تغییرات دما در همدان (ایستگاه نوژه)
61
64
FA
زهره
مریانجی
کارشناس ارشد اداره کل هواشناسی استان همدان
z.maryanaji@gmail.com
رضا
برهانی
کارشناس ارشد اداره کل هواشناسی استان همدان
تغییر اقلیم یک واژه کلی است که ناپیوستگی و گسستگی اقلیمی را تشریح می کند به منظور مطالعه تغییرات دما در همدان نوسانات دمایی در یک دوره آماری پنجاه ساله (1380-1331) بررسی شده است. طبق بررسی های انجام شده در سال 1352 یک افت ناگهانی در حداقل و یک خیز ناگهانی در حداکثر دما مشاهده شده است. طبق آزمون من کندال در سه پارامتر حرارتی حداقل، حداکثر و متوسط دما تغییرات قابل توجهی وجود دارد، از آن جمله روند کاهشی که در سال 1341 مشاهده شده است و این روند منفی تا سال 1371 ادامه داشته و از این سال به بعد شاهد روند افزایشی دما می باشیم. لازم به ذکر است که دمای حداکثر بهار از این قاعده مستثنی است زیرا در آن سال 1371 آغاز دوره سرمایشی است. در نمودار حداقل دمای پاییز دوره کاهش از سال 1336 شروع و تا سال 1353 ادامه می یابد. نتیجه اینکه سال 1371 در همدان آغاز یک دوره افزایش دما و تغییر اقلیم به شمار می آید و میزان افزایش دما بطور متوسط 55/0 درجه است که این میزان در حداقل دما 79/0 درجه و در حداکثر دما 3/0 درجه می باشد.
https://www.sepehr.org/article_28287.html
https://www.sepehr.org/article_28287_5dd19a2c4acf811815c08585ed8e122f.pdf