سازمان جغرافیایی
فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی « سپهر»
2588-3860
2588-3879
3
10
1994
07
23
اشاره
2
4
FA
مهدی
مدیری
دانشیار دانشگاه صنعتی مالک اشتر
mmodiri@ut.ac.ir
· اساس و جوهر اصلی GIS در دنیای امروز، تهیه و فراهم آوردن امکانات موثق و قابل اعتماد تصمیم گیری بر پایه اطلاعات جغرافیایی است.<br /> <br /> نظر به اینکه کاربرد GIS ابعاد گسترده ای پیدا نموده و قابلیت های جدیدی مورد کنکااش قرار گرفته، ضمن دست یابی، پویایی واقعیGIS، کارایی و عملی بودن آنرا بهبود بخشیده و بدین ترتیب، انتظار می رود که طیف کاربران GIS ابعاد وسیعی یابد.<br /> اساس و جوهر اصلی GIS در دنیای امروز، تهیه و فراهم آوردن امکانات موثق و قابل اعتماد تصمیم گیری بر پایه اطلاعات جغرافیایی است و حضور مهندسین نقشه بردار در محیط GIS ناگزیر از برنامه ریزی دقیق می باشد که زیربنای تصمیمات و راهنمایی برای کارهای آینده GIS است.<br /> در یک بررسی اجمالی براساس تنوع فعالیت محیط کار GISرا می توان بدین صورت طبقه بندی نمود.<br /> <br /> · گردآوری اطلاعات؛<br /> · ترکیب اطلاعات؛<br /> · تحلیل اطلاعات؛<br /> · ارائه اطلاعات؛
https://www.sepehr.org/article_29474.html
https://www.sepehr.org/article_29474_9cd0eb6dcf0b4284135e7a46ef44f1d8.pdf
سازمان جغرافیایی
فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی « سپهر»
2588-3860
2588-3879
3
10
1994
07
23
هیدرولوژی و هیدروگرافی: نگاهی به جغرافیای طبیعی خلیج فارس قسمت دوم
5
10
FA
محمدباقر
چوخاچی زاده مقدم
عضو هیئت علمی دانشگاه امام حسین(ع)
خلیج فارس دریایی است از آبهای گرم به وسعت 000/240 کیلومتر مربع و حجم 6000 کیلومترمکعب که به وسیله تنگه هرمز به دریای عمان مربوط میشود. طول کرانههای ایران و خلیج فارس از بندرعباس تا دهانه شط العرب 1259 کیلومتر و طول آن از دهانه اروند رود در شمال غربی تا تنگه هرمز در جنوب شرقی در حدود 805 کیلومتر میباشد. طول آن از شط العرب تا کرانههای ابوظبی 830 کیلومتر و بالاخره طول سواحل عربی حدود 1740 کیلومتر میباشد. عرض متوسط خلیج فارس 210 کیلومتر است که کمترین عرض از دماغه نابند تا رأس راکان (شمال شبه جزیره قطر) 185 کیلومتر میباشد و بیشترین آن از بندر جزه (ایران) تا کرانههای سیله (امارات متحده عربی) 355 کیلومتر است.
https://www.sepehr.org/article_29475.html
https://www.sepehr.org/article_29475_81e65b551a498959fc230d4aa48da453.pdf
سازمان جغرافیایی
فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی « سپهر»
2588-3860
2588-3879
3
10
1994
07
23
دورسنجی فضایی در گذشته، حال و آینده (سخنرانی ایرادشده در اولین سمینار نقشه برداری، دورسنجی و علوم جغرافیایی)
11
17
FA
مجید
همراه
عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی
گرچه در قرن های گذشته بشر برای بررسی محیط زیست خود از مشاهدات زمینی و حضور مستقیم در منطقه استفاده می نموده است لکن در قرن حاضر و با تسخیر فضا توسط انسان این مطالعات از طریق فضا صورت می گیرد. از زمانی که بشر توانست در مقابل قوه جاذبه زمین مقاومت کند و از زمین جدا شود، تصور و دیدار نسبت به اطلاعات موجود بر رودی زمین تغییر کرد. او با قرار گرفتن در فضا پدیده ها را از راه دور مورد مطالعه و کنترل قرار می دهد و از همین نقطه است که دورسنجی فضایی آغاز می شود. بررسی پدیده ها در حالی که ناظر بر روی زمین قرار گرفته باشد یقیناً محدودیت هایی را در بردارد. از ویژگی های دورسنجی فضایی می توان اشراف داشتن و دید یکپارچه داشتن را برشمرد. ما امروزه در دورسنجی فضایی وارث تکنولوژی و تحولاتی هستیم که هزاران نفر در راه دست یابی به آن کوشش های زیادی نمودند و حتی عده ای جان خود را در این راه از دست دادند. تاریخ تحول دورسنجی فضایی سرشار از شادکامی ها و ناکامی ها است. در این مقاله ابتدا به تحولات گذشته دورسنجی فضایی نگاهی گذرا می پردازیم و دورنمای آن را در دهه 1990 مورد بررسی قرار می دهیم.
https://www.sepehr.org/article_29476.html
https://www.sepehr.org/article_29476_1789ae71d85f6d26bc2f6e78985abe32.pdf
سازمان جغرافیایی
فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی « سپهر»
2588-3860
2588-3879
3
10
1994
07
23
پتانسیل های آبی استان لرستان: منابع آب و شبکه هیدروگرافی
18
27
FA
محمدقاسم
ترکاشوند
کانون های آب گیر: نواحی غرب ایران واز جمله مناطق کوهستانی لرستان، از کانون های آب گیر مطوئن است. شریان ها و شبکه آب های روان آن بر اساس شیب و ساختمان زمین راهی حوضه های آبریز خلیج فارس یا باتلاق های هور واقع در جنوب غربی ایران ویا نواحی داخلی ایران (حوضه آبریز مرکزی ایران) می شوند. این کانون ها بسته به ارتفاع موقعتی جغرافیایی و جهت ناهمواری ها به دو دسته دائمی و فصلی تقسیم می شوند.
در کانون های دائمی که ریزش های جوی بیشتر به صورت برف بوده و به دلیل ارتفاع زیاد و عرض جغرافیایی بیشتر، ذخیره برفشان تقریباً تا اواخر دوره گرم باقی می ماند. این کانون ها که مهمترین آنها کازینستان، اشترانکوه، گرین و میش پرور هستند بیشتر در نواحی کوهستانی شمال و شرق پراکنده اند. ریزش های جوی به صورت باران و ارتفاع کم و عدم ذخیره برف کافی و باز بودن دره ها در بعضی مناطق لرستان سبب شده که رودخانه هایی از نوع موقت پدید آید، که باز بودن دره ها سبب می شود که آب های حاصل از ذوب برف ها به طرف دشت های مجاور و در نهایت به رودهای دائمی منطقه بریزد از جمله ارتفاعات جنوبی، سفیدکوه و شهتاد پهلو نمونه ای از این نوع کانون های آب گیرند علاوه بر کانون های فوق کانون های آب گیر مجاور استان لرستان و کرمانشاه و همدان در تقویت و تغذیه شبکه آب های روان این استان نقش مهمی دارند.
https://www.sepehr.org/article_29477.html
https://www.sepehr.org/article_29477_c46b1b0e4003294f5663e5f1659c6a4d.pdf
سازمان جغرافیایی
فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی « سپهر»
2588-3860
2588-3879
3
10
1994
07
23
سیر تحول GIS(2): چهارچوبه نظری و عملی در برنامه ریزی چشم انداز
28
34
FA
خسرو
خواجه (مترجم)
Carl Steinitz در ادامه سخنرانی اش در EGIS 93 به بیان متدلوژی پروژه ای برای برنامه ریزی چشم انداز می پردازد.
پس از گذشت قریب به 25 سال از کاربرد GIS در بسیاری از پروژه های، در سال 1990 به این نتیجه رسیدم که برای تداوم این کار یک ساختار مشترکی وجود دارد و مقاله کوتاهی تحت عنوان «چهارچوبی برای تئوری» در مجله چشم انداز اکتبر 1990 به تحریر درآوردم و در طی سه سال گذشته این چهارچوب و قالب تئوری، الگوی اصلی تدریس و پژوهش در پژوره هایم شد. در این مقاله سعی خواهم کرد که شرح مختصری از این چهارچوب و یپکره را ارائه کنم و چگونگی کاربرد آنرا در یک پروژه نشان دهم.
به عنوان مدرس، همواره باورم این بوده است که ما باید دربرخورد با تئوری و عمل از یک رهیافت یک پارچه و کامل که از قابلیت سازگاری برخوردار است سود ببریم. من نظریه «از بالا به پایین» روش یا مدل برنامه ریزی چشم انداز که کاربرد جهانی دارد قبول نداشته و آنرا رد می نمایم. در عوض اعتقاد دارم که یک استراتژی مناسب و مقتضی، در وهله اول درک و شناخت و درخور می باشد. تحقیقات من برای یک چهارچوب زیربنایی که در آن این فرایند را سازماندهی می کنم، نشان داده است که شباهت ساختاری زیادی و شاید هم لازم میان سؤالاتی وجود دارد که از سوی برنامه ریزان چشم انداز و دیگر تخصص های طراحی محیطی مطرح می گردد.
پروفسور Amos Rapoport از دانشگاه Wisconsin تعریف سودمندی از تئوریها، مدل ها و چهارچوب ها ارائه نموده است. وی به طور اجمال چنین اظهار می دارد: یک تئوری توضیح می دهد، یک مدل پیش بینی می کند و یک چهارچوب سازمان می دهد، یک چهارچوب را می توان براساس معقولیت و سودمندیش مورد قضاوت قرار داد ولی منحصراً ادعایی در برابر دیگر چهارچوب ها ندارد.
https://www.sepehr.org/article_29478.html
https://www.sepehr.org/article_29478_a4596febaba91c8a1bba02f8a77d7d54.pdf
سازمان جغرافیایی
فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی « سپهر»
2588-3860
2588-3879
3
10
1994
07
23
سنگ های آسمانی در منظومه شمسی
35
37
FA
لین
نیکولوسن
منظومه شمسی در معرض برخورد با سنگ هایی قرار دارد که از زمان تشکیل یافتن سیاره ها به جا مانده اند. سیاره نماها (asteroids) و شهابها (meteorites) از این گروه سنگ ها می باشند.<br /> اولین سیاره نمایا سیارک توسط ستاره شناس ایتالیایی «Giusepppe piazzi» در اول ژانویه 1801 کشف و «Ceres» که الهه نباتات در روم باستان بود نامیده شد. این سیاره نما، در فاصله ای متوسط از خورشید، به میزان کمتر از 8/2 واحد نجومی (8/2 برابر فاصله زمین تا خورشید) قرار دارد و 6/4 سال طول می کشد تا گردش خود به دور خورشید را تکمیل کند. بزرگ ترین سیاره نما قطری در حدود 1000 کیلومتر دارد. تصور می شود که جرم آن در حدود 30% جرم کل تمام سیاره نماها باشد. تنها سه سیاره نمای ,Ceres ,Vesta Pallas، هریک قطری برابر 500 کیلومتر دارند و تخمین زده می شود که حداقل 000/100 سیاره نما وجود داشته باشند که قطر آن ها حدود یک کیلومتر باشد اما بیش از 200 سیاره نما وجود دارند که قطرشان به 1000 کیلومتر می رسد.<br /> زمانی تصور می شد که سیاره نماها قطعات حاصل از تلاش یک سیاره پیشین می باشند. اما اگر همه سیاره نماها قطعات حاصل از تلاش یک سیاره پیشین می باشند. اما اگر همه سیاره نماها را با هم به صورت واحد درآوریم، این واحد حدود 5 درصد جرم ماه را تشکیل می دهد. و این مقدار ماده تنها قادر به تشکیل پیکره ای به عرض 1500 کیلومتر است. اکنون اغلب ستاره شناسان معتقدند که سیاره نماها اجرامی می باشند که از 4500 میلیون سال پیش یعنی از زمان تشکیل سیاره ها، به جای مانده اند. این قطعات هرگز نتوانستند بهم بپیوندند تا یک سیاره واحد را به وجود آورند.
https://www.sepehr.org/article_29479.html
https://www.sepehr.org/article_29479_a43b5361ff3b5b68a2876c94f1051b07.pdf
سازمان جغرافیایی
فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی « سپهر»
2588-3860
2588-3879
3
10
1994
07
23
غار پرو در کرمانشاه(1): درباره غار پرو
38
47
FA
انسان در درازای سده ها و هزاره های تاریخ، از ازمنه دور الی کنون، همواره با انجام مسافرتهای علمی به مناطق مختلف جهان، در صدد پرده برداری از اسرار طبیعت و کشف مناطق ناشناخته برآمده و دامنه این گونه پژوهش های علمی امروز آن چنان توسعه و شتاب یافته است که بشر با اجرای مسافرت های کیهانی، درصدد کشف اسرار کاینات و چنگ زدن به کهکشان ها و تسخیر فضا برآمده است. و حقاً بایستی گفت در راه رسیدن به این منظور، انسان اندیشمند، شجاعانه اقدام نموده و از هیچگونه کوششی فروگذار نکرده است.
https://www.sepehr.org/article_29480.html
https://www.sepehr.org/article_29480_3373c4a05f080bffb0b1ec0cddadca70.pdf
سازمان جغرافیایی
فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی « سپهر»
2588-3860
2588-3879
3
10
1994
07
23
خصوصیات جمعیتی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی جمهوری های نو استقلال آسیای میانه
48
64
FA
فاطمه
بهفروز
جمهوری های نو استقلال آسیای میانه شامل کشورهای ازبکستان، تاجیکستان، ترکمنستان، قرقیزستان و قزاقستان، در این تحقیق از نقطه نظر مسایل جمعیتی و نیروی انسانی آنها، مورد بررسی قرار گرفته اند. گروه های قومیتی- ملیتی اصلی این جمهوری ها شامل ازبک ها، تاجیک ها، ترکمن ها، قرقیزها و قزاق ها می باشند که پیرو دین اسلام هستند. ترکیبات دیگر جمعیتی شامل روس ها، اوکراینی ها، آلمانی ها، قره قالپاق ها، تاتارها، اویغورها، دونگان ها، ارامنه، کلیمی ها، کرهای ها و غیره می باشند.
به منظور بررسی نیروی انسانی یعنی جمعیت این کشورها از لحاظ جنبه های کمیتی و کیفیتی آنها، موضوعات و مسائلی در زمینه های جمعیتی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی و رابطه با این کشورهای نو استقلال در این تحقیق مورد بحث و مطالعه قرار گرفته اند. بررسی جداگانه در مورد خصوصیات کمی و کیفی جمعیتی درباره هر یک از این جمهوری ها انشاءا... در آینده نزدیک صورت خواهد گرفت.
https://www.sepehr.org/article_29481.html
https://www.sepehr.org/article_29481_81038fef46401206598f5e85c11f0cbe.pdf