2024-03-29T03:40:40Z
https://www.sepehr.org/?_action=export&rf=summon&issue=4581
فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی « سپهر»
سپهر
2588-3860
2588-3860
1384
14
55
کارتوگرافى و اتوماسیون
مهدی
مدیری
رابطه اتوماسیون(1) با کارتوگرافى چگونه است؟ تأثیر اتوماسیون بر کارتوگرافى چیست؟ دست آورد اتوماسیون در کارتوگرافى کدام است؟ هر یک از علوم بشر در ارتباط با فناورى روز، به دستاوردهاى بزرگى در راستاى سهولت، سرعت، کاربرد و دستیابى به آگاهی هاى فراوان و پیشرفت هاى وسیع نائل مى شوند. دانش کارتوگرافى متأثر از فناورى روز و اتوماسیون دچار تحول بنیادى و گسترش ابعاد و دامنه تأثیر و کاربرد فراوان گردیده است. رابطه اتوماسیون با کارتوگرافى ورود رایانه به کارتوگرافى در یک پروسه پنجاه ساله شکل واقعى خود را یافته است. اولین کوشش موفقیت آمیز در بهره بردارى از رایانه براى تولید نقشه مربوط به اوایل دهه 1950 میلادى مى شود. کاربرد تکنیک هاى رایانهاى در تولید واقعى نقشه ها در اواسط دهه 1970 میلادى به وقوع پیوست و در اواخر دهه 1980 میلادى به مرحلهاى رسید که مى شد آن را جایگزین بخش وسیعى از کارتوگرافى کلاسیک نمود.
2005
10
23
2
6
https://www.sepehr.org/article_28010_6bf66daea271fac6c0ca236e2a2288a2.pdf
فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی « سپهر»
سپهر
2588-3860
2588-3860
1384
14
55
مقدمه اى بر جـغرافیاى نظامى (قسمت بیست و یکم)
سید یحیی
صفوی
نیروهاى نظامى درحال حاضر فعالیت هاى خود را بر فضاى نزدیک محدود مى کنند و درهمین فضاى نزدیک به اجراى مأموریت هاى خود مى پردازند. ازاین رو آشنایى با مفاهیم جدید عوامل جغرافیایى فضایى جهت نیاز مانور در محیط مدل سازى امرى ضرورى است. در بررسى عوامل جغرافیایى فضایى،طى مقالات مقدمه اى بر جغرافیاى نظامى در قسمت هاى نوزدهم و بیستم به دو قسمت نخست از چهار منطقه ذیل، الف- سطوح میانى هوافضا، ب - فضاى نزدیک با فضاى محیطى زمین، پ - ماه و پیرامون آن ، ت - پوشش خارجى فاقد شکل مشخص یا ثابت در وراى آن اشاره گردید. در این مقاله به عنوان «کره ماه و محیط پیرامون آن» مى پردازد.
2005
10
23
7
8
https://www.sepehr.org/article_28011_f52ad7f34bde91120c99c0275ff4b451.pdf
فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی « سپهر»
سپهر
2588-3860
2588-3860
1384
14
55
بررسى و ارزیابى مدل ریاضى Rational Function و DLT ترمیم یافته جهت تصحیح هندسى زوج تصاویر ماهواره اى
محمد جواد
ولدان زوج
اصغر
میلان لک
مهدی
غلامعلی مجد آبادی
پویا بودن تصاویر ماهواره اى با آرایش خطى باعث شده است تا براى تصحیح هندسى این تصاویر با دقت بالا از الگوریتم هایى با پیچیدگى بالا که نیاز به اطلاعاتى از مدار ماهواره دارند، استفاده شود. از طرفى در تصاویر ماهواره اى جدید فروشندگان این تصاویر علاقه اى به ارسال این اطلاعات ندارند. به همین خاطر براى تصحیح هندسى این تصاویر به مدل هاى ریاضى جدیدى نیاز داریم تا در عین حال که دقت مورد نیاز را برآورده مى کنند، بدون نیاز به اطلاعات مدارى ماهواره تصحیح هندسى را انجام دهند. یکى از این مدل ها، مدل Rational Function مى باشد که براى این منظور مورد استفاده قرار گرفته است. دیگرى مدل DLT ترمیم یافته مى باشد. در این مقاله این مدل ها براى تصحیح هندسى تصاویر ماهواره اى مورد بررسى قرار گرفته اند که براى این منظور برنامه هایى در محیطVisual C نوشته شده است. براى تست این مدل ها نتایج اعمال این مدل ها بر روى تصاویر ماهواره اى IRS, IKONOS, SPOT مورد بررسى قرار گرفت که نتایج این بررسى نشان داد این مدل ها قادر به تصحیح هندسى این تصاویر مى باشند. اگرچه دقت آنها در مقایسه با مدل هایى که از پارامترهاى مدارى استفاده مى کنند کمتر است ولى ارزش این مدل ها در عدم نیاز با پارامترهاى مدارى ماهواره وسعت بالاى آنها در پردازش و همچنین در سادگى این مدل ها مى باشد.
2005
10
23
9
12
https://www.sepehr.org/article_28012_92b2550a53b678f702da3916556eb1a7.pdf
فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی « سپهر»
سپهر
2588-3860
2588-3860
1384
14
55
گسترش صنعت توریسم و جایگاه آن در ایجاد اشتغال در شهر فیروزآباد
مسعود
تقوایی
بهنام
مغانی
رشد فزاینده جمعیت کشور طى دو دهه اخیر و افزایش تصاعدى جمعیت جوان، لزوم توجه به راهکارهاى جدید براى اشتغال را روشن مى سازد. وجود توان هاى بالقوه جهانگردى در سطح کشور که از ایران کشورى توانمند در این زمینه ساخته است و استفاده از این توان ها در راستاى ایجاد درآمد و اشتغال مى تواند یکى از این راهکارها باشد. شهر فیروزآباد داراى رشد جمعیت نسبتا بالایى است باتوجه به جاذبه هاى توریستى فیروزآباد براى ایجاد اشتغال بویژه براى جمعیت جوان که داراى حساسیت ویژه اى نیز هست می توان از جهانگردى به عنوان راهى در این جهت سود جست. برهمین اساس در این مقاله با درنظرگرفتن ساختار جمعیت و میزان ورود جهانگردان به شهر فیروزآباد به بررسى گروه هاى عمده شغلى و میزان اشتغالى که جهانگردى مى تواند فراهم آورد پرداخته شده و در آخر ضمن نتیجه گیرى، راهکارهایى نیز در این زمینه پیشنهاد گردیده است. روش اصلى پژوهش تجزیه و تحلیل آمار و اطلاعات موجود درارتباط با هدف مورد مطالعه بوده است.
ساختار جمعیت
جهانگردى
بار تکفل
اشتغال
توریسم
شهر فیروزآباد
2005
10
23
13
16
https://www.sepehr.org/article_28013_01cf6124eb4344f77246ab00e456e759.pdf
فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی « سپهر»
سپهر
2588-3860
2588-3860
1384
14
55
تغییرات آب و هوایى و فرگشت جانداران
ایرج
مغفوری مقدم
سید عارف
علوی
موجودات زنده درمقابل دو نیروى مختلف و متضاد یکى درونى (تغییرات ژنتیکى) و دیگرى بیرونى (تغییرات محیطى) قرارمى گیرند. برآیند این دو نیرو فرگشت (Evolution) جانداران درگذر زمان مى باشد. تغییرات محیطى که منجر به فرگشت جانوران مى شود را مى توان به چهارگروه تقسیم کرد: الف: تغییرات اکولوژى که منجر به فرگشت هاى خرد (Microevolution) و انتخاب طبیعى(Natural selection) در اجتماعات کم و بیش پایدار مى شود. ب: تغییرات میلانکویچى که موجب تغییرات شدید آب وهوایى در چرخه هاى بیست تا صد هزارسال مى گردد و نتیجه آن نابودى اجتماعات جانداران و از بین رفتن تغییرات جمع شده در تغییرات اکولوژى مى باشد که به آن چرخه هاى میلانکویچى (Milankovitch cycles) گفته مىشود. ج: تغییرات زمین شناسى که موجب جداشدگى جمعیت هاى مختلف یک گونه و ایجاد تغییرات فرگشتى بزرگ (Macroevolution) مى شود. د: انقراض هاى توده اى (Mass extinctions) جانداران که بطور متوسط هر 26 میلیون سال در روى زمین اتفاق مى افتد و موجب از بین رفتن گروه هاى وسیعى از جانداران در مدت زمان بسیار کم مى شود.
فرگشت- چرخه هاى میلانکویچى- انقراض توده اى- فرگشت خرد
2005
10
23
17
21
https://www.sepehr.org/article_28014_c871f67160facf737f5f8a8f9d6350e0.pdf
فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی « سپهر»
سپهر
2588-3860
2588-3860
1384
14
55
معرفى نرم افزار رسم گلباد (WRplot 3.50) به زبان ساده
برومند
صلاحی
اختلاف فشار هوا در دو نقطه مختلف سطح زمین، سبب ایجاد جریانى از هوا از منطقه فشار زیاد به سمت منطقه فشارکم مى گردد. این جریان، در آب و هواشناسى، تحت عنوان «باد» موسوم است. باد یکى از پارامترهاى آب وهواشناسى است که در برنامه ریزی هاى عمرانى و آمایش سرزمین، کاربرد زیادى دارد. در شهرسازى و برنامه ریزى شهرى، توجه به جهت باد غالب در احداث سازه ها ضروری ست. در آب و هواشناسى کشاورزى، توجه خاصى به فاکتور باد معطوف مى شود. در حمل ونقل هوایى و مکان یابى احداث فرودگاه، مطالعه باد اهمیت زیادى دارد. با افزایش روزافزون مصرف سوخت هاى فسیلى نظیر نفت، گاز، ذغال سنگ و غیره و تجدید ناپذیرى آن ها، در کشورهاى پیشرفته و درحال پیشرفت، به انرژی هاى نو بخصوص انرژى باد، توجه خاصى مى شود. لذا توجه به سمت و سرعت باد در مطالعات ناحیه اى یکى از ضروریات است. جهت و سرعت باد، پس از ترسیم گلباد، تحلیل مى شود. بنابراین در این مقاله، یکى از نرم افزارهاى رسم گلباد، به طور مختصر تشریح مى گردد.
2005
10
23
22
25
https://www.sepehr.org/article_28016_3442e5d349248dbc7e05967fb373aa60.pdf
فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی « سپهر»
سپهر
2588-3860
2588-3860
1384
14
55
سیر تحولات کالبدى مشهد
حسین
حاتمی نژاد
با مرورى بر تاریخچه شهر مشهد ملاحظه مىشود که این شهر متوالیا مورد حمله و هجوم قرار مى گرفته است، به همین دلیل ساخت استحکامات، برج وبارو براى حفاظتش در مقابل حملات دشمنان امرى ضرورى بود. اکثر جغرافى نویسان، سیاحان و مأموران سیاسى- نظامى دول بیگانه مشهد را فقط از نظر شکل و سیماى عمومى اش توصیف کرده و حداکثر ویژگی هاى دفاعى آن را برشمرده اند. در میان گزارش هاى مختلف، گهگاهى به بافت کالبدى شهر مشهد که آشفته بوده و تنها معبر عمومى و مهم آن به نام خیابان که در آن به صورت منظم ساخته شده بود برمى خوریم. با توجه به نقش سیاسى- دفاعى مشهد و استقرار والى یا حاکم منطقه در این شهر، علاوه بر شاخص بودن کالبدى مجموعه حرم امام رضا(ع)، کاخ والى که معمولاً در ارک این شهر واقع بوده است با سایر ابنیه شهرى تفاوت هایى داشته است.
2005
10
23
26
33
https://www.sepehr.org/article_28017_4584ef766074377149ba3c1fe0191623.pdf
فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی « سپهر»
سپهر
2588-3860
2588-3860
1384
14
55
فرایندهاى تخریب کننده لایه ازن و اثرات آن بر سلامتى زیست کره
رضا
سلیمان انوش
بیژن
انیسی
ازن توسط آستراین (Austrian) در سال 1840 کشف شد که مطالعه اولیه آن به اوایل قرن بیستم برمى گردد. این گاز کمیاب آبى رنگ که از سه اتم اکسیژن (O3) تشکیل شده است، تابش خورشید در محدوده طیفى کمتر از 29/0 میکرون به ویژه بین 22/0 تا29/0 میکرون را به طورکامل جذب مى کند. گرچه میزان این جذب چندان زیاد نیست، اما صافى محافظى است که نقش بسیار مهمى در جلوگیرى از نفوذ اشعه خطرناک فرابنفش (Ultraviolet)(UV) به سطح زمین دارد. قدرت جذب تابش در بسیارى از محدوده هاى فروسرخ که طول موج زمین تاب را نیز شامل مى شود توسط ازن چشمگیر است که علت افزایش دما در استراتوسفر نیز به دلیل گرماى حاصل از جذب اشعه فرابنفش مى باشد. به طورکلى ساختار حرارتى استراتوسفر توسط این گاز کنترل مى گردد و نقش آن در زندگى و ادامه حیات زیست کره به اندازه اى حیاتى است که جایزه نوبل شیمى درسال 1995 به سه تن از محققان ازن که سالها براى حفظ و جلوگیرى از نابودى و شناساندن نقش حیاتى آن به جهان تلاش کرده بودند تعلق گرفت .
2005
10
23
34
39
https://www.sepehr.org/article_28018_038bebdfc0c595ac3f555412906868e4.pdf
فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی « سپهر»
سپهر
2588-3860
2588-3860
1384
14
55
کاربرد بانک اطلاعات GIS در ارزیابى کاربرى اراضى
خسرو
خواجه (مترجم)
اخیرا در کشور مکزیک با استفاده از نقشه هاى رقومى سال هاى دهه 1970،1993 و2000 یک بانک اطلاعات سود آورى ایجاد گردید تا میزان و مشخصه هاى فضایى تغییرات کاربرى و پوششى زمین (LUCC) در کل کشور پیاده و اجرا گردد. براى پیشبرد این منظور ابتدا نقشه موجود کاربرى و پوششى زمین که در مقیاس 250000:1 در دسترس بود مورد بازنگرى قرارگرفت تا اطلاعات ورودى از نظر مقیاس، طرح طبقه بندى و روش تهیه نقشه انتخاب شود. نقشه هاى رقومى تهیه شده در سه تاریخ متفاوت (یعنى اواخر دهه 1970،1993 و2000) پس از بازنگرى ،ارزیابى و تصحیح در یک بانک اطلاعات GIS ادغام شدند. بمنظور بهبود اعتبار بانک اطلاعات، تلاش شد تا دقت روش و رویه رقومى کردن ارزیابى گردد و تغییرات غیرمتحمل ناشى از خطاهاى موضوعى در نقشه آشکارسازى و تصحیح شود. نقشه هاى رقومى روى هم قرارگرفت تا نقشه هاى LUCC، ماتریس هاى عبورى ایجاد شده و میزان تبدیل نیز محاسبه گردد براساس این بانک اطلاعات، نرخ جنگل زدایى بین سالهاى 1976و2000 به ترتیب به میزان 25/0و76/0 درصد در هر سال براى جنگلهاى معتدله و استوایى ارزیابى شده است.
تغییرات پوششى /کاربرى زمین
جنگل زدایى
تهیه نقشه
(GIS)
دقت
مکزیک
2005
10
23
40
47
https://www.sepehr.org/article_28019_3cd3efe87e4d38b37d6111c9d0cf5c5d.pdf
فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی « سپهر»
سپهر
2588-3860
2588-3860
1384
14
55
کالیبراسیون هندسى دوربین رقومى هوایى ULTRACAM D
حمید
معصومی (مترجم)
ارزیابى عملکرد هندسى دوربین رقومى ابعاد بزرگ (ULTRACAMD) موضوع اصلى این مقاله مى باشد. مفاهیم کالیبراسیون هندسى به روش تعدیل گروهى(bundle adjustment) تشریح شده است. پارامترهاى اضافى مبتنى بر طراحى خاص دوربین، تعیین و تعریف مى گردند و نرم افزار تعدیل گروهى BINGO به منظور اداره این پارامترها ارتقاء داده شده است. تمام پروسه کالیبراسیون شامل چهار مرحله خواهد بود. در اولین مرحله یک مجموعه تصاویر از اهداف کاملاً مشخص طورى که مشاهدات اضافى(با درجه آزادى بالا) ممکن باشد، گرفته مى شود. دومین مرحله به اندازه گیرى مختصات تصویر اختصاص داده شده است. اتوماسیون و دقت بوسیله تکنیک هاى پردازش تصویر با بهره گیرى از شکل خاصى از اهداف کاملاً مشخص بدست مى آید. سومین مرحله شامل پردازش تعدیل نیمه اتوماتیک خواهد بود و پارامترهاى مجهول (فاصله کانونى، مختصات نقطه اصلى، پارامترهاى اعوجاج و پارامترهاى اضافى) تخمین زده مى شوند. در مرحله چهارم پارامترهاى خطى و غیرخطى را تشخیص خواهیم داد. پارامترهاى خطى جهت کاهش تأثیرات خطى اعوجاج در دوربین استفاده مى گردند. این موضوع بوسیله انتقال خطى مختصات اندازه گیرى شده بدست خواهد آمد، طورى که تنها اثرات غیرخطى کوچک باقى خواهد ماند. اثرات باقی مانده سپس در جدولى(Look Up table) تشریح مى گردند. نتایج یکسرى عملیات کامل کالیبراسیون، پارامترهاى تعدیل شده و تأثیرات این پارامترها ارائه گردیدند. درنهایت کالیبراسیون تأیید و محقق شده است .
دوربین رقومى
کالیبراسیون دوربین
تعدیل گروهى
2005
10
23
48
50
https://www.sepehr.org/article_28020_9665b1684bf2229bca3debdf782608b1.pdf
فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی « سپهر»
سپهر
2588-3860
2588-3860
1384
14
55
بررسى ویژگی ها و چگونگى تشکیل مخروط افکنه ها (نمونه مورد مطالعه: مخروط هاى گودال مرند)
فرهاد
جعفری
رسوبات بطور اعم درمجموعه هاى مختلفى در مجاورت یکدیگر قرار می گیرند و ناهمواری هاى متفاوت را تشکیل مى دهند. بنابراین بررسى آنها، تفسیرمحیط رسوب گذارى وجغرافیاى گذشته وحال حاضر را ممکن مى سازد. مقاله حاضرسعى دارد، ویژگی ها، نحوه تکوین، شکل هندسى و مورفولوژى مخروط افکنه ها را با تأکید برمخروط هاى گودال مرند ارائه کند. قبل از بررسى این پدیده، ذکر موقعیت وخلاصه اى از فرایند و چگونگى تشکیل گودال مرند ضرورى به نظر مى رسد.
2005
10
23
51
56
https://www.sepehr.org/article_28021_6133227fcca6e0d35a1ed472c90834c7.pdf
فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی « سپهر»
سپهر
2588-3860
2588-3860
1384
14
55
جمعیت و توسعه
علی اصغر
اسمعیل پور روشن
این بحث به بررسى روابط در حال تغییر بین جمعیت و توسعه مى پردازد و در مرحله نخست جنبه هاى کمى جمعیت نظیراندازه، تراکم و نرخ رشد مهاجرت را در رابطه با موضوع کوچ نشینى ها، موضوعى که آشکارا نقش بسیارمهمى بر میزان و ماهیت توسعه در منطقه داشته است نشان می دهد. در مرحله دوم بحثى پیرامون جنبه هاى کیفى جمعیت نظیر نقش منابع انسانى در فرایند توسعه مطرح شده است. در این بخش عمدتا مباحث مطرح شده در رابطه با موضوعات بهداشتى و آموزشى است ولى امروزه به موضوع حقوق انسانى توجه بیشترى مى شود. بالاخره هیچ گونه رابطه علت و معلولى محکمى در مورد عوامل مختلف جمعیت و سطح موجود توسعه وجود ندارد ولى ادامه این بحث نشان مى دهد براى بهبود کیفیت زندگى اکثریت افرادى که در جهان در حال توسعه زندگى مى کنند چه نیازهایى را باید برآورده کرد.
2005
10
23
57
59
https://www.sepehr.org/article_28022_c0531b3747713214ecaab079aee11d5d.pdf
فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی « سپهر»
سپهر
2588-3860
2588-3860
1384
14
55
بررسى حرکت قطبى با استفاده از توابع ریاضى پیوسته
رضا
عرب صاحبی
ژئودزى عبارتست از علمى که با تعیین شکل و هندسه زمین و تعیین مختصات نقاط روى سطح زمین و بالاى آن نظیر ماهواره ها و دیگر متحرک هاى بالاى سطح زمین مرتبط است. بنابراین جهت برآوردن اهداف ژئودزى در بحث تعیین موقعیت نیاز است قبلاً به تعریف سیستم مختصات مرتبط با ژئودزى بپردازیم. براى آنکه بتوانیم به یک نقطه در فضاى سه بعدى عینیت ببخشیم و ارتباط آن را با یک سیستم مرجع تحت عنوان سیستم مختصات بیان کنیم نیاز به مشخص کردن سه پارامتر 1 - محل مبدأ 2 - جهت توجیه محورها3 - پارامترهاى تعریف کننده موقعیت یک نقطه در سیستم مختصات تعریف شده داریم. یکى از سیستم هاى مورد استفاده در ژئودزى سیستم مختصات زمینى ژئوسنتریک است که مبدأ این سیستم نقطه اى نزدیک مرکز زمین و محور Z سیستم در امتداد محور دوران زمین است. از آنجا که دوران زمین حول قطب صورت مى گیرد و محل قطب متغیر است محورZ جایگاه متفاوتى خواهد داشت. بنابراین در پیداکردن پارامترهاى تعریف کننده موقعیت یک در این سیستم (فاکتور سوم تعریف سیستم مختصات) با مشکل مواجه مى شویم. در این مقاله با استفاده از مشاهدات مربوط به مؤلفه ×,Y قطب از سالهاى 1962 تا 1997 مى توان نتیجه گرفت که این حرکت غیر پریودیک را مى توان با استفاده از روش هاى ریاضى با برازش توابع پیوسته مورد مطالعه قرارداد و حتى پیش بینى (prediction) نمود. نتایج نشان مى دهد قدرت نشان دادن این حرکت مهم در توابع ریاضى گوناگون، متفاوت است بطورى که در بعضى توابع ریاضى حرکت قطبى داراى یک شتاب افزایشى مى باشد. درحالى که بعضى دیگر نشان مى دهند این حرکت داراى یک شتاب کاملاً نامنظم است.
2005
10
23
60
64
https://www.sepehr.org/article_28023_b85b24b5db0328a76dcb0365d9a7c81b.pdf