Document Type : Research Paper

Authors

1 Assistant professor of Geography and urban planning, Tarbiat Modarres University

2 Ph.D student geography and urban planning, Ferdowsi University of Mashhad

3 M.A. Geography and urban planning, University of Yazd

Abstract

 
Planning with the aim of crisis management and earthquake risk estimation has always been one of the main concerns of urban planners and managers. In order to plan crisis management before the occurrence of earthquake, determining the vulnerability rate of urban fabrics to earthquake is necessary. This research was aimedat providing an appropriate model for assessing the vulnerability of urban fabrics of Semirom city,located in Isfahan province, to earthquake. The current research is descriptive-analytical in nature with practical aims. To begin with, the criteria affectingthe vulnerability of urban fabrics to earthquake were identified, and then the value and importance of each criterion was determined by using Analytic Network Process. Finally, the results obtained from Analytic Network Process, were integrated with main and side roads, population density, buildingsquality, land slope, distance from fault, green space, health centers, cultural centers, and educational and residential centers, and vulnerability map of  Semirom’s urban fabrics to earthquake was prepared. The results showed that among the studied criteria, population density, side road and distance from the fault were the most important criteria, while distance from cultural and educational centers had the least importance in vulnerability of urban fabrics. Furthermore, vulnerability of the northern and central parts of the city was higher than other areas of the city due to their proximity to the fault line and the presence of old buildings in these parts. Based on the results obtained from digital layer of urban fabrics of Semirom city, losses and damages caused by the earthquake can be significantly reduced by proper planning before and after the occurrence of earthquake. It should also be noted that tectonic aspect is one of the factors that has always been neglected throughout the history; therefore paying attention to slope issue and other factors in urbanism has had evolutionary process.

Keywords

1 - ابلقی، علیرضا، (1384)، «یادداشت سردبیر»، مجله هفت شهر، سازمان عمران و بهسازی شهری، شماره 18 و 19.
2 - احدنژاد، نوروزی و زلفی؛ محسن، محمد جواد و علی (1391)، برآورد آسیب پذیری کالبدی شهرها در برابر شدت‌های مختلف زلزله با استفاده از مدل‌های AHP و ud نمونه موردی شهر خرمدره، دومین کنفرانس ملی مدیریت بحران: نقش فناوری‌های نوین در کاهش آسیب پذیری ناشی از حوادث غیرمترقبه، تهران.
3 - ایرانمنش، اشراقی؛ فاضل و مهدی (1385)، «کاربردGIS در برنامه‌ریزی و مکان‌یابی فضاهای تخلیه جمعیت‌های آسیب دیده از زلزله  مطالعه موردی منطقه 22 شهر تهران»، سومین همایش سیستم اطلاعات مکانی، سازمان نقشه‌برداری کشور، تهران.
4 - پور موسوی، شماعی، احدنژاد، عشقی چهاربرج و خسروی؛ سید موسی، علی، محسن، علی و سمیه (1393)، ارزیابی آسیب پذیری ساختمان‌های شهر با مدل Fuzzy AHP و GIS مطالعه موردی: منطقه 3 شهرداری تهران، جغرافیا و توسعه، شماره 34، صص 121-138.
5 - تاجیک، زینب، (1389)، تحلیل فضایی و مکانیابی مجموعه‌ها و مراکز ورزشی شهر اصفهان. استاد راهنما: علی زنگی‌آبادی، رساله کارشناسی ارشد، رشته جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشکده علوم انسانی، گروه جغرافیا، دانشگاه اصفهان.
6 - ترابی، کمال، (1388)، بررسی نقش شبکه‌های ارتباطی در کاهش اثرات ناشی از زلزله، مورد مطالعه: منطقه5 شهرداری تهران با تأکید بر ناحیه1، پایان‌نامة کارشناسی ارشد شهرسازی گرایش برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای، استاد راهنما: دکترکیومرث حبیبی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم وصنعت ایران.
7 - تیلور،آلن.جی(1372)، ارزیابی نیازهای قربانیان سوانح، مجموعه مقالات سوانح پیشگیری و امداد، مرکزتحقیقات ساختمان و مسکن.
8 - حمیدی، ملیحه، (1371)، کنفرانس بلایای طبعی در مناطق شهری، اولین کنفرانس بین‌المللی بلایای طبیعی در مناطق شهری، بخش سه مدیریت بحران، دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران،  چاپ اول، تهران. 
9 - خاکپور، حیاتی، کاظمی بی‌نیاز و ربانی ابوالفضلی؛ براتعلی، سلمان، مهدی و غزاله (1392)، مقایسه تطبیقی – تحلیلی میزان آسیب‌پذیری بافت‌های شهری در برابر زلزله با استفاده از مدل‌های تحلیل سلسله مراتبی و فازی (نمونه موردی: شهر لامرد)، فصلنامه آمایش محیط، سال ششم، شماره 22.
10 - خاکپور، زمردیان، صادقی، مقدمی؛ براتعلی، محمد جعفر، سلیمان و احمد (1390) تحلیل میزان آسیب پذیری فیزیکی – کالبدی منطقه 9 شهر مشهد از دیدگاه زلزله خیزی، فصلنامه جغرافیا و توسعه‌ی ناحیه‌ای، شماره 16.
11 - درابک، توماس،(1383)، مدیریت بحران اصول و راهنمای عملی برای دولت‌های محلی، ترجمه توسط مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران، شرکت پردازش و برنامه‌ریزی، تهران.
12 - رضا پور، شهابی؛ امین و مجتبی (1391)، شناسایی و تعیین میزان آسیب‌پذیری مناطق شهری در برابر زلزله با استفاده از GIS و AHP (مطالعه موردی: فریدون‌کنار) دومین کنفرانس ملی مدیریت بحران: نقش فناوری‌های نوین در کاهش آسیب‌پذیری ناشی از حوادث غیرمترقبه، 30 و 31 خرداد1391، سازمان مدیریت بحران و وزارت کشور- تهران.
13 - رضایی پور، کوروش علی، (1384)، بررسی آسیب پذیری بافت‌های شهری در برابر بلایای طبیعی (زلزله، سیل) و ارائه راهکارهای لازم جهت کاهش اثرات آن (نمونه موردی منطقه یک شهرداری تهران)، پایان نامه دوره کارشناسی ارشد شهرسازی، دانشکده هنر، دانشگاه تربیت مدرس.
14 - زنگی آبادی، رضائی، مؤمنی شهرکی و میرزایی؛ علی، میثم، مهدی و سارا (1392)، ارزیابی آسیب پذیری بخش مرکزی کلان شهرهای ایران در برابر بحران زلزله با استفاده از مدل IHWP مطالعه موردی: منطقه 3 شهر اصفهان، مجله آمایش جغرافیایی فضا، سال سوم، شماره 8.
15 - زنگی آبادی، اسماعیلیان؛ علی و زهرا (1391)، تحلیل شاخص‌های آسیب‌پذیری مساکن شهری در برابر خطر بلایای طبیعی (مطالعه موردی: مساکن شهر اصفهان)، فصلنامه جغرافیا و مخاطرات محیطی، شماره 4.
16 - زنگی آبادی، وارثی و درخشان؛ علی، حمیدرضا  وحسین (1389)، تحلیل و ارزیابی عوامل آسیب‌پذیری شهردر برابر زلزله نمونه موردی منطقه4تهران، فصلنامه امداد و نجات، سال دوم، شماره3.
17 - سرایی، حسینی؛ محمد حسین و سید مصطفی (1393)، کاربرد تکنیک‌های نوین تصمیم گیری چند منظوره در برنامه ریزی شهری و منطقه‌ای، انتشارات دانشگاه یزد.
18 - شادی‌طلب، ژاله (1371)، مدیریت بحران، فصلنامه علوم اجتماعی، دوره اول، شماره3و4 انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.
19 - شیعه، حبیبی و ترابی؛ اسماعیل، کیومرث و کمال، (1389)، بررسی آسیب‌پذیری شهرها در برابر زلزله با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی معکوس- مطالعه موردی منطقه 6 شهرداری تهران، مجموعه مقالات چهارمین کنگره بین‌المللی جغرافیدانان جهان اسلام، 1-13.
20 - عبداللهی، مجید، (1382)، مدیریت بحران در نواحی شهری، انتشارات سازمان شهرداری‌های کشور، چاپ دوم، تهران.
21 - عزیزی، همافر؛ محمد مهدی و میلاد (1391)، آسیب شناسی لرزه‌ای معابر شهری (مطالعه موردی: محله کارمندان، کرج)، نشریه‌ی هنرهای زیبا، صص 5-15.
22 - عصار، ندیم؛ محمد و ابوالحسن (1377)، راهنمایی بهسازی محیط در بلایای طبیعی،تهران.
23 - عطار، محمدامین، (1390)، ارائه الگویی جهت برنامه‌ریزی و مکان‌یابی اسکان موقت پس از زلزله مطالعه موردی: منطقه شش شیراز، پایان نامه کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشکده علوم اجتماعی و اقتصاد دانشگاه پیام نور مرکز رضوانشهر صدوق استان یزد.
24 - فلاح علی آبادی، گیوه چی، اسکندری و سرسنگی؛ سعید، سعید، محمد و علیرضا (1392) ارزیابی آسیب‌پذیری بافت تاریخی شهرها در برابر زلزله با استفاده از AHP (روش تحلیل سلسله مراتبی) و GIS (سیستم اطلاعات جغرافیایی)، مطالعه موردی محله فهادان یزد، دوفصلنامه علمی- پژوهشی مدیریت بحران، شماره 3.
25 - محمدی، عسل (1383)، مکان‌یابی مراکز امداد رسانی پس از وقوع زلزله با استفاده از GIS، تهران: دانشگاه تهران، پایان‌نامه کارشناسی ارشدشهرسازی.
26 - مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن (1378)، آیین‌نامه طراحی ساختمان‌ها در برابر زلزله (استاندارد 2800)، تهران.
27 - معاونت برنامه‌ریزی، پژوهش و فناوری اطلاعات شهرداری اصفهان، (1391)، آمارنامه شهر اصفهان-1390. اصفهان: معاونت برنامه‌ریزی، پژوهش و فناوری اطلاعات شهرداری اصفهان.
28 - مکنامارا، کارتر (1387)، مدیریت، ترجمه، عباس سعیدی، دانشنامه مدیریت شهری و روستایی، انتشارات سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور، تهران، صص 689-690.
29 - مهندسین مشاور سپاهان طرح آرا، (1379)، طرح جامع شهر سمیرم.
30 - ناطق الهی، فریبرز (1378)، مجموعه مقالات سومین کنفرانس بین‌المللی مهندسی زلزله، پژوهشگاه بین‌المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله، جلدچهارم.
31 - هادیزاده بزاز، مریم (1386)، مدیریت بحران و کاهش آسیب‌پذیری در برابربلایای طبیعی، انتشارات آذر برزین، تهران.
 
32 - Chung, S.H., Lee, A.H.L., Pearn, W.L., 2005. Analytic NetworkProcess (ANP) Approach for Product Mix Planning inSemiconductor Fabricator, International Journal ofProduction Economics 96, pp.15-36.
33 - Ertay, T., Ruan, D., Tuzkaya, U.R., 2006. Integrating Data Envelopment Analysis and Analytic Hierarchy for the Facility Design in Manufacturing Systems, Information Sciences 176, pp. 237–262
34 - Gencer, Cevriye, Didem, Gurpinar, 2006. Analytic network process in supplier selection: A case study in an electronic firm, Applied Mathematical Modeling, Vol. 31: 2475-2486
35 - Giovinazzi, Sonia et al.,2008. Enhancing the reconstruction process for road networks: opportunities and challenges for using information technology, building resilience achieving effective post-disaster reconstruction.
36 - Nojima, N., and Sugito, M., 2000. Simulation and evaluation of Post-earthquake functional performance of Transportation Network, 12 WCEE, 1927/7/A.
37 - Rybaczuk, K.Y., 2001. GIS as an aid to environmental management and community participation in the Negril Watershed,Jamaica, Computers, Environment and Urban Systems, 25, 141-165.
38 - Saaty, T. L., 2004. Fundamentals of the analytic network process –Dependence and feedback in decision-making with a single network, Journal ofSystems Science and Systems Engineering: 1-35.
39 - Yanar, T.A., and Akyurek, Z., 2006. The enhancement of the CellbasedGIS analyses with fuzzy processing capabilities, InformationSciences, 176, 1067-1085.