مهدی مدیری
دوره 21، شماره 82 ، شهریور 1391، صفحه 2-6
چکیده
تصاویر سنجندهه ای فراطیفی هوایی یا ماهوارهای، اطلاعات بازتابی از سطح زمین را در بیش از صد باند طیفی ثبت میکنند. تصاویر فراطیفی برای کاربردهای مختلفی مورد استفاده قرار میگیرند و روشهای گوناگونی برای استخراج اطلاعات از این تصاویر ارائه شده و گسترش یافته است. یکی از مهمترین روشهای استخراج اطلاعات از تصاویر فراطیفی، تشخیص عوارض ...
بیشتر
تصاویر سنجندهه ای فراطیفی هوایی یا ماهوارهای، اطلاعات بازتابی از سطح زمین را در بیش از صد باند طیفی ثبت میکنند. تصاویر فراطیفی برای کاربردهای مختلفی مورد استفاده قرار میگیرند و روشهای گوناگونی برای استخراج اطلاعات از این تصاویر ارائه شده و گسترش یافته است. یکی از مهمترین روشهای استخراج اطلاعات از تصاویر فراطیفی، تشخیص عوارض پنهان یا آشکارسازی ناهنجاری1 است. ایده اساسی طراحی سنجنده های فراطیفی بر اساس پاسخ هر عنصر به نواحی مختلف طیف الکترومغناطیس شکل گرفته است. هر عنصر، بر اساس ساختار مولکولی خود، عکس العمل بازتابی مشخصی در نواحی مختلف طیف الکترومغناطیس دارد. این بازتاب برای عناصر و مواد مختلف زمین در شرایط یکسان، منحصر به فرد است. تصاویر فراطیفی کاربردهای گسترده و متنوعی دارند که از آن جمله میتوان به پایش زیست محیطی، کاربرد کشاورزی، شناسایی آثار حوادث غیرمترقبه، زمین شناسی و اکتشاف معادن، مطالعات شهری و منطقه ای اشاره کرد .
حسین حاتمی نژاد؛ فریاد پرهیز؛ مهرداد کرمی
دوره 21، شماره 82 ، شهریور 1391، صفحه 7-13
چکیده
گردشگری را میتوان «صنعت سفید» نام نهاد، زیرا بر خلاف اغلب صنایع تولیدی، بدون آلوده سازی محیط زیست انسانی، زمینهساز دوستی و تفاهم بین ملتها و ارمغان آورنده صلح و صفا برای مردم است. گردشگری یکی از منابع درآمد و ایجاد اشتغال در سطح ملی است. گردشگری بخصوص در زمانی که سود فعالیتهای دیگر بخشهای اقتصادی در حال کاهش باشد، جایگزین ...
بیشتر
گردشگری را میتوان «صنعت سفید» نام نهاد، زیرا بر خلاف اغلب صنایع تولیدی، بدون آلوده سازی محیط زیست انسانی، زمینهساز دوستی و تفاهم بین ملتها و ارمغان آورنده صلح و صفا برای مردم است. گردشگری یکی از منابع درآمد و ایجاد اشتغال در سطح ملی است. گردشگری بخصوص در زمانی که سود فعالیتهای دیگر بخشهای اقتصادی در حال کاهش باشد، جایگزین مناسبی برای آنها و راهبردی برای توسعه است. براین مبنا دلیل اصلی توسعه گردشگری غلبه بر پایین بودن سطح درآمد و ارائه فرصتهای جدید شغلی و تحولات اجتماعی در جامعه است و میتواند امیدهایی را برای کاهش فقر بخصوص در نواحی که به نحوی دچار رکود اقتصادی شدهاند، فراهم آورد. ایجاد اشتغال، ارزآوری، تعادل منطقهای، کمک به صلح جهانی، کمک به سرمایهگذاری در میراث فرهنگی، بهسازی محیط، کمک به بهسازی زیستگاههای حیات وحش، توسعه نواحی روستایی دارای جاذبههای گردشگری و جلوگیری از برون کوچی جمعیت و مانند آن، از جمله مزایای این صنعت است. این مقاله پس از تشریح موانع و اثرات منفی گردشگری، با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی به تشریح گردشگری اجتماع محور به منظور ارایه راه حلی برای آن پرداخته است.
حسن لشکری؛ زهرا حجتی
دوره 21، شماره 82 ، شهریور 1391، صفحه 14-21
چکیده
به منظور بررسی شرایط سینوپتیکی- دینامیکی که در جنوب غرب کشور موجب ایجاد توفانهای رعد وبرق میگردد، دادههای مربوط به 16 ایستگاه سینوپتیک جنوب غرب ایران در دوره آماری 10 ساله (1996-2005) استخراج گردید که با برازش با دادههای بارندگی، شش نمونه از نوع توفانهای شدید شناسایی گردید. با مطالعه روی سامانههای استخراج شده، دو نوع الگوی کلی ...
بیشتر
به منظور بررسی شرایط سینوپتیکی- دینامیکی که در جنوب غرب کشور موجب ایجاد توفانهای رعد وبرق میگردد، دادههای مربوط به 16 ایستگاه سینوپتیک جنوب غرب ایران در دوره آماری 10 ساله (1996-2005) استخراج گردید که با برازش با دادههای بارندگی، شش نمونه از نوع توفانهای شدید شناسایی گردید. با مطالعه روی سامانههای استخراج شده، دو نوع الگوی کلی برای ایجاد توفانهای رعدوبرق همراه با بارش شدید تشخیص داده شد. الگوی نوع اول از الگوی سامانههای ادغامی پیروی میکند، به طوری که قرارگیری یک پشته از شمال غرب آفریقا تا اسکاندیناوی موجب ریزش هوای سرد بر روی دریای مدیترانه وعمیق شدن ناوه دریای مدیترانه میگردد که باعث تقویت مرکز کم ارتفاع شرق مدیترانه میگردد. ریزش مداوم هوای سرد به داخل این مرکز چرخندی ضمن افزایش شیو فشار در منطقه شرق مدیترانه امکان نفوذ ناوه تراز 500 هکتوپاسکال را تا قسمتهای میانی دریای سرخ میسر ساخته است. افزایش شیو حرارتی بر روی شمال آفریقا و دریای سرخ، موجب تقویت سامانه سودانی شده و ضمن حرکت رو به شمال این سامانه، با کم فشار مدیترانهای ادغام شده و موجب ایجاد ناپایداری بر روی غرب و جنوب غرب ایران گردیده است. الگوی نوع دوم از نوع الگوی کم فشار سودان میباشد. کم فشار اسکاندیناوی هوای سرد عرضهای جنب قطبی را به عرضهای پایینتر ریزش مینماید واچرخند آزور که بر روی شمال آفریقا بسته شده با گردش واچرخندی هوای سرد را بر روی شمال آفریقا منتقل میکند و موجب تشدید ناپایداری و تقویت سامانه سودانی و ایجاد خط جبهه میگردد. دسترسی به هوای گرم و مرطوب لازمه توفانهای رعد و برق میباشد که با توجه به نزدیکی به دریاهای گرم جنوبی این رطوبت به منطقه مورد مطالعه تزریق میگردد.
غلامرضا لطیفی؛ محمد حسین کاظمی اندریان
دوره 21، شماره 82 ، شهریور 1391، صفحه 22-26
چکیده
در این مقاله مدل دگرگونی زمین که مشتمل بر سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)(1) و شبکههای عصبی مصنوعی (ANNs)(2) میباشد ارائه شده است. در این مدل از عوامل متنوع سیاسی، اجتماعی و محیطی به عنوان متغیرهای پیشگوی استفاده گردیده است. این پژوهش نسخهای از مدل LTM(3) را برای محدوده حوزه آبخیز گرند تریورز در خلیج میشیگان ارائه کرده و نشان میدهد که چگونه ...
بیشتر
در این مقاله مدل دگرگونی زمین که مشتمل بر سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)(1) و شبکههای عصبی مصنوعی (ANNs)(2) میباشد ارائه شده است. در این مدل از عوامل متنوع سیاسی، اجتماعی و محیطی به عنوان متغیرهای پیشگوی استفاده گردیده است. این پژوهش نسخهای از مدل LTM(3) را برای محدوده حوزه آبخیز گرند تریورز در خلیج میشیگان ارائه کرده و نشان میدهد که چگونه عواملی نظیر جادهها، بزرگراهها، خیابانهای محلی، رودخانهها، خطوط ساحلی دریاچههای بزرگ، امکانات تفریحی، دریاچههای داخلی، تراکم کشاورزی و کیفیت منظر میتواند بر الگوی شهرنشینی در حوزه آبخیز ساحلی تاثیرگذار باشد. برای یادگیری الگوهای توسعه در منطقه و محک زدن ظرفیت پیشگویی مدل از شبکههای عصبی مصنوعی و برای گسترش فضایی محرکهای پیشگو و انجام تحلیل فضایی بر روی نتایج از GIS استفاده شده است. سرانجام سهم هر یک از متغیرهای پیشگو تخمین و در مقیاس فضایی نشان داده شده است. در کوچکترین مقیاسها، کیفیت منظر قویترین متغیر پیشگو بود. تأثیرات چندبعدی تغییرات کاربری زمین با استفاده از تأثیرات نسبی سایت (به عنوان مثال کیفیت منظر، خیابانهای محلی) و موقعیت (به عنوان مثال بزرگراهها و جادههای بین بخشی) در مقیاسهای مختلف مورد تفسیر قرار گرفته است. واژههای کلیدی: تغییرات کاربری زمین، شبکههای عصبی مصنوعی، سیستم های اطلاعات جغرافیایی، مدل دگرگونی زمین.
تیمور جعفری
دوره 21، شماره 82 ، شهریور 1391، صفحه 27-35
چکیده
این تحقیق به منظور بررسی علل سیلگیری روستای فرطان از توابع شهرستان اسفراین و معرفی کارایی ژئومورفولوژی در ارائه روشهای سازهای مدیریت سیلاب، انجام شد. با توجه به وضع موجود، در ارائه راهکارهای کنترل سیل عمدتاً از روشهای سازهای به ویژه طراحی کانالها، پلها و مخزن تأخیری استفاده شد. به منظور طراحی این سازهها ابتدا با استفاده ...
بیشتر
این تحقیق به منظور بررسی علل سیلگیری روستای فرطان از توابع شهرستان اسفراین و معرفی کارایی ژئومورفولوژی در ارائه روشهای سازهای مدیریت سیلاب، انجام شد. با توجه به وضع موجود، در ارائه راهکارهای کنترل سیل عمدتاً از روشهای سازهای به ویژه طراحی کانالها، پلها و مخزن تأخیری استفاده شد. به منظور طراحی این سازهها ابتدا با استفاده از رابطه دیکن1 و با توجه به آمار ایستگاه هیدرومتری رودخانه بیدواز، دبی حداکثر لحظهای سیلاب سالانه با دورههای بازگشت مختلف به دست آمد. سپس با استفاده از رابطه مانینگ2 ابعاد مقاطع سازهها جهت عبور سیلاب با دوره بازگشت 5 و 500 ساله تعیین گردید و در نهایت از حاصلضرب سرعت متوسط جریان با مساحت مقاطع، دبی آنها در این سیلابها تعیین گردید. نتایج نشان میدهد که غیر از شرایط طبیعی چون رژیم بارش، نفوذناپذیری سازندها، تراکم زهکشی، فقر پوشش گیاهی و شیب دامنهها، عوامل انسانی نظیر نحوهی استقرار و توسعهی روستا روی واحد مخروط افکنه، تغییر مسیر و تلفیق آبراههها، قوسهای غیرضروری در کانالها و عدم توجه به بیشترین بارندگی محتمل3 در احداث سازهها، مسبب تشدید سیلگیری روستا بودهاند. نتایج نشان میدهد که هرگونه تغییری در ابعاد، انواع و شکل هندسی شبکه زهکشی حوضههای آبخیز باید با لحاظ نمودن مبانی نظری دانش ژئومورفولوژی انجام گیرد و این گرایش از جغرافیای طبیعی از توان بالایی در پیشنهاد روشهای سازهای مدیریت سیلاب برخوردار است.
مجتبی قدیری معصوم؛ سهیلا ایرانخواه خانقاه
دوره 21، شماره 82 ، شهریور 1391، صفحه 36-43
چکیده
فضاهای روستایی بخشی از جوامع انسانی هستند، توسعه پایدار و یکپارچه ملی معطوف به توسعه پایدار در سطح منطقهای، شهری و روستایی است. در همین راستا برنامه دوم و سوم و چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، عمران روستایی را یکی از اهداف خود قرار داده و برای رسیدن به آن یکی از راهکارهای اجرایی را صدور سند اماکن روستایی در نظر گرفته است. چرا ...
بیشتر
فضاهای روستایی بخشی از جوامع انسانی هستند، توسعه پایدار و یکپارچه ملی معطوف به توسعه پایدار در سطح منطقهای، شهری و روستایی است. در همین راستا برنامه دوم و سوم و چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، عمران روستایی را یکی از اهداف خود قرار داده و برای رسیدن به آن یکی از راهکارهای اجرایی را صدور سند اماکن روستایی در نظر گرفته است. چرا که زمین در هر حال بستر اصلی گنجینهها و ثروتهای مادی است و از نظر اقتصادی ارزشمند است و موارد استفاده متعددی برای رفع نیازهای جوامع انسانی (از جمله احداث ساختمان) وجود دارد. بر این اساس خانهها و اماکن روستایی یکی از منافع سرمایهای جوامع روستایی به شمار میآیند که مالک آنها نیازمند است با تکیه بر قانون از نظر حقوقی نسبت به دارایی خود احساس امنیت نماید. از سوی دیگر نیاز به اطلاعات زمین به منزله پایه و زمینهای برای توسعه و کنترل منابع زمین، شناسنامهدار شدن هر واحد آن را در اولویت قرار میدهد. در این تحقیق بررسی روند تاریخی صدور سند در ایران و به طور اخص برنامههای توسعه در ایران بعد از انقلاب مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
ملیحه سادات مدنیان؛ علیرضا سفیانیان
دوره 21، شماره 82 ، شهریور 1391، صفحه 44-49
چکیده
آشکارسازی تغییرات فرآیند شناسایی تفاوتها در وضعیت یک شیء یا پدیده به وسیله مشاهده آن در زمانهای متفاوت است. آشکارسازی دقیق و به موقع تغییرات سیما و پستی و بلندیهای سطح زمین پایهای برای فهم بهتر روابط، برهمکنشهای انسان و پدیدههای طبیعی برای مدیریت و استفاده بهتر از منابع را فراهم میآورد. دادههای سنجش از دور به علت بزرگنمایی ...
بیشتر
آشکارسازی تغییرات فرآیند شناسایی تفاوتها در وضعیت یک شیء یا پدیده به وسیله مشاهده آن در زمانهای متفاوت است. آشکارسازی دقیق و به موقع تغییرات سیما و پستی و بلندیهای سطح زمین پایهای برای فهم بهتر روابط، برهمکنشهای انسان و پدیدههای طبیعی برای مدیریت و استفاده بهتر از منابع را فراهم میآورد. دادههای سنجش از دور به علت بزرگنمایی زمانی آنها، تنوع طیفی و رادیومتریک، دید یکپارچه و فرمت رقومی مناسب برای پردازش در کامپیوتر، منبع داده شگرفی برای کاربردهای گوناگون آشکارسازی تغییرات محسوب میشوند. روشهای زیادی به منظور بارزسازی تغییرات توسعه یافتهاند که هر کدام از آنها دارای مزایا و معایبی هستند. برطبق مطالعات انجام شده این روشها در محیط زیستهای یکسان نتایج مختلفی را بدست میدهند. به طور کلی روشهای بارزسازی تغییرات در 3 دسته گروهبندی میشوند: مقایسه پیش از طبقهبندی، مقایسه پس از طبقهبندی و روشهای پیشرفته. در این مقاله برخی از این روشها از جمله تفریق تصویر، تقسیم تصویر، تجزیه مؤلفههای اصلی، آشکارسازی تغییر نظارت شده، آشکارسازی تغییر نظارت نشده، هیبرید، شبکههای عصبی مصنوعی، مدل پوشش گیاهی-سطوح نفوذناپذیر-خاک و سامانههای اطلاعات جغرافیایی تشریح میشوند. روشهای پیش از طبقهبندی، نقشههای تغییر حاصل از دادههای چند زمانه را بدون تولید نقشههای پوشش و کاربردی اراضی طبقهبندی شده آشکارسازی میکنند اما آشکارسازی تغییر پس از طبقهبندی ماتریس دقیقی از تغییر «از- به» را فراهم مینماید و معمولاً تا حد زیادی به تجزیه و تحلیل ورودیها نیاز دارد. روشهای پیشرفته بسیار متنوع بوده و معمولاً در پاسخ به مطالعات خاصی توسعه یافتهاند. مطالعات نشان دادهاند که تفریق تصویر، تجزیه مؤلفههای اصلی و مقایسه پس از طبقهبندی رایجترین روشهای مورد استفاده به منظور بارزسازی تغییرات میباشند اما در سالهای اخیر شبکههای عصبی مصنوعی و روشهای حاصل از تلفیق سنجش از دور و سامانههای اطلاعات جغرافیایی تکنیکهای مهمی محسوب میشوند.
کرامت الله زیاری؛ محمدحسین جانبابانژاد
دوره 21، شماره 82 ، شهریور 1391، صفحه 50-56
چکیده
ایده شهر سالم طرح آرمان گرایانهای است. با اینکه سابقه طرح آن به بیش از چند سال نمیرسد، معهذا ریشههای تاریخی آن بس طولانی و پرفراز و نشیب است. در واقع سال 1984 نقطه عطفی برای این مقوله است که با همت اشخاصی چون پرفسور دهل، دکتر اشتون و استقبال بیدریغ سازمان بهداشت جهانی (WHO) که آنرا در راستای ضمانت اجرایی اهداف و سیاستهایش میدید، ...
بیشتر
ایده شهر سالم طرح آرمان گرایانهای است. با اینکه سابقه طرح آن به بیش از چند سال نمیرسد، معهذا ریشههای تاریخی آن بس طولانی و پرفراز و نشیب است. در واقع سال 1984 نقطه عطفی برای این مقوله است که با همت اشخاصی چون پرفسور دهل، دکتر اشتون و استقبال بیدریغ سازمان بهداشت جهانی (WHO) که آنرا در راستای ضمانت اجرایی اهداف و سیاستهایش میدید، منجر به ارائه و بعضاً اجرای الگوها و سیاستهای نوینی در این راه گردید، بطوریکه پس از گذشت بیش از دو دهه، اینک ایده شهر سالم تبدیل به نهضت جهانی گردیده است. بعد از انقلاب صنعتی، تحولاتی که در جنبههای مختلف در شهرها روی داده، موجب شده مسائل و مشکلات زیادی گریبانگیر شهرها شود. در این ارتباط شهرها دچار مشکلات عدیدهای از جمله انفجار جمعیت، تراکم رشد فزاینده، کمبود مسکن، مشکلات فقر، گسستگی رابطه بین شهر و طبیعت، آلودگی هوا و صدا و ترافیک وسایل موتوری، زاغههای ناسالم، کاهش سطح زندگی سالم اجتماعی و غیره مواجه شدند. طبق پیشبینیهای سازمان بهداشت جهانی، تا سال 2025 میلادی بیش از 60 در صد جمعیت جهان شهرنشین خواهند شد. این جمعیت شهرنشین بیش از پیش مشکلات را تشدید خواهند کرد. با توجه به این که شهرها موجوداتی زنده و پویا و انسان محور هستند، اهمیت برنامهریزی شهر سالم با توجه به اصول و معیارهای آن در طول برنامهریزی بلند مدت برای شهرها ضروری میباشد. این مقاله به روش توصیفی- تحلیلی و با هدف شناخت اصول و معیارهای شهر سالم تهیه شده است.
هوشمند عطایی؛ ثریا علیجانی علیجانوند
دوره 21، شماره 82 ، شهریور 1391، صفحه 57-63
چکیده
در این مقاله ضمن معرفی اجمالی حوضه بازُفت از زیر حوضههای رود کارون، به بحث در خصوص پیشبینی دبیهای سیلابی با راههای متفاوت پرداخته شده است که هر یک از این روش ها نیازمند یکسری دادهها برای آن مناطق میباشد. با توجه به کمبود آمار در اکثر حوضهها و زیرحوضههای کشور، راهحلهایی پیشنهاد شده که نیاز کمتری به آمار هیدرولوژیکی ...
بیشتر
در این مقاله ضمن معرفی اجمالی حوضه بازُفت از زیر حوضههای رود کارون، به بحث در خصوص پیشبینی دبیهای سیلابی با راههای متفاوت پرداخته شده است که هر یک از این روش ها نیازمند یکسری دادهها برای آن مناطق میباشد. با توجه به کمبود آمار در اکثر حوضهها و زیرحوضههای کشور، راهحلهایی پیشنهاد شده که نیاز کمتری به آمار هیدرولوژیکی داشته باشند. یکی از راهحلها، مدلبندی سیلابهاست که با داشتن دادههای ثابت فیزیوگرافی حوضه میتوان اقدام به تخمین و برآورد سیلاب حوضههای فاقد آمار نمود. زیرحوضههای بازُفت ضمن دارا بودن پتانسیل بالای تولید سیلاب در بسیاری از موارد با مشکل کمبود آمار مواجه هستند. با وجود اطلاعات فیزیوگرافی و نقشههای رقومی منطقه و به کمک دادههای موجود آماری در 30 حوضه مطالعه شده (نگاره 3) امکان برقراری روابط منطقی بین خصوصیات فیزیوگرافی و دبیهای سیلابی با دوره برگشتهای متفاوت در هر زیرحوضه بررسی میشود و از طرفی برای سهولت کاربریهای بعدی و به منظور قابلیت به روز نمودن اطلاعات و روابط یافت شده هر زیر حوضه، تشکیل یک بانک اطلاعاتی GIS ضروری به نظر میرسد. به منظور کنترل و مهار سیلاب، اطلاع از دبی سیلاب (با دورههای برگشت متفاوت) به عنوان مهمترین پارامتر معرف سیلاب، از اهمیت خاصی برخوردار است. برای تخمین سیلاب در حوضههایی که طول دوره آماری کوتاهی دارند برقراری رابطه منطقهای بین خصوصیات فیزیوگرافی حوضه یا هر زیرحوضه منطقی به نظر میرسد. پس از تطویل و تکمیل آمار، به کمک نرم افزار SMADA توزیعهای مختلف آماری بر دادهها برازش داده شده است. مقادیر پیشبینی شده حاصل از توزیعهای آماری (لوگ پیرسون تیپ3، پیرسون تیپ3، گامبل) و دادههای مشاهداتی برای شناخت مناسبترین توزیع از آزمون در حداقل مربعات استفاده شد و برای هر ایستگاه یک توزیع انتخاب گردید. به کمک این توزیعها دبی با دوره برگشتهای متفاوت 2 تا 1000ساله برآورد گردید. سپس با استفاده از رگرسیون خطی و غیرخطی چند متغیره و به کمک نرمافراز Minitab روابطی بین خصوصیات فیزیوگرافی حوضه (همچون مساحت، محیط، شیب متوسط حوضه، طول آبراهه اصلی و ضریب شکل) و دبیهای پیشبینی شده با دوره برگشتهای مختلف برقرار گردید، که نتایج ذیل حاصل شد. در مدلهای برآورد دبی با دوره برگشت کوتاه مدت، پارامترهای بیشتری در مدل پیشبینی سیلاب دخیل میباشند.
صمد عبدی؛ محمد حسین رامشت
دوره 21، شماره 82 ، شهریور 1391، صفحه 64-70
چکیده
با توجه به اینکه تحولات اقلیم بخصوص تحولات اقلیمی دوران چهارم همواره چهره زمین را دستخوش تغییر کرده است شناسایی و ردیابی آثار این تحولات مقولهای مهم برای ژئومورفولوژیستها محسوب میشود. یکی از مهمترین شواهد تغییرات وتحولات اقلیمی دوران چهارم وجود آثار یخچالهای طبیعی باقی مانده از این دوره میباشد. در این مقاله به شناسایی ...
بیشتر
با توجه به اینکه تحولات اقلیم بخصوص تحولات اقلیمی دوران چهارم همواره چهره زمین را دستخوش تغییر کرده است شناسایی و ردیابی آثار این تحولات مقولهای مهم برای ژئومورفولوژیستها محسوب میشود. یکی از مهمترین شواهد تغییرات وتحولات اقلیمی دوران چهارم وجود آثار یخچالهای طبیعی باقی مانده از این دوره میباشد. در این مقاله به شناسایی و ردیابی آثار یخچالی در حوضه آبریز رودخانه بوانات پرداخته شده و ضمن شناسایی و معرفی آثار یخچالی عهد چهارم در این منطقه با روشهای معمول ژئومورفولوژی به بازسازی شرایط محیطی در سردترین فاز یخچالی پرداخته و رابطه تعادل آب و یخ گذشته منطقه مورد بررسی قرار گرفته است. براین اساس در حوضه مورد مطالعه میزان دمای متوسط سالیانه حدود 6/9 درجه سانتیگراد سردتر از امروز بوده و میزان بارش از 2/1 برابر در ارتفاعات تا 8/1 برابر در مناطق کم ارتفاعتر حوضه بیشتر بوده که این شرایط زمینه را برای فعالیت یخچالها فراهم میکرده است. همچنین با توجه به شواهد ژئومرفیک درمنطقه مانند سیرکهای یخچالی1، درههای یخچالی2 ودرههای معلق 3وجود آثار یخچالی در این حوضه به اثبات رسیده است. نتایج این پژوهش به اثبات آثار یخچالی در حوضه منجر شده که این امر زمینه را برای مطالعات آب وخاک وهمچنین آمایش سرزمین در آینده فراهم میکند.
سیده آمنه سجادی
دوره 21، شماره 82 ، شهریور 1391، صفحه 71-78
چکیده
جهت پیشبینی جریان در نواحی کوهستانی و مطالعه فعالیت سیستم رودخانهها تعیین پارامترهایی چون، بارش- برف و عمق برف- میزان دبی و دمای هوا بسیار مهم میباشند. در ارتباط با هیدرولوژی برف تعیین مدلهای مناسب ذوب برف در هر منطقه قابل اهمیت میباشند. لذا در این مقاله پس از مطالعه عوامل مؤثر در ذوب برف به بررسی انواع مدلهای ذوب برف پرداخته ...
بیشتر
جهت پیشبینی جریان در نواحی کوهستانی و مطالعه فعالیت سیستم رودخانهها تعیین پارامترهایی چون، بارش- برف و عمق برف- میزان دبی و دمای هوا بسیار مهم میباشند. در ارتباط با هیدرولوژی برف تعیین مدلهای مناسب ذوب برف در هر منطقه قابل اهمیت میباشند. لذا در این مقاله پس از مطالعه عوامل مؤثر در ذوب برف به بررسی انواع مدلهای ذوب برف پرداخته و بهترین مدل ذوب برف را معرفی میکنیم.
سمیه خسروی
دوره 21، شماره 82 ، شهریور 1391، صفحه 79-84
چکیده
دامنة شمال شرقی کرکس به عنوان بخشی از تودة کوهستانی کرکس به شمار میرود که در جنوب غرب شهرستان نطنز واقع شده و درجهت شمال غربی- جنوب شرقی امتداد یافته است. این منطقه در محدودة جغرافیایی´30 ˚51 تا ´4 ˚52 طول شرقی و´26 ˚33 تا ´48 ˚33 عرض شمالی واقع شده است. ارتفاع زمین در پستترین نقاط آن حدود ...
بیشتر
دامنة شمال شرقی کرکس به عنوان بخشی از تودة کوهستانی کرکس به شمار میرود که در جنوب غرب شهرستان نطنز واقع شده و درجهت شمال غربی- جنوب شرقی امتداد یافته است. این منطقه در محدودة جغرافیایی´30 ˚51 تا ´4 ˚52 طول شرقی و´26 ˚33 تا ´48 ˚33 عرض شمالی واقع شده است. ارتفاع زمین در پستترین نقاط آن حدود 970 متراست، این ارتفاع تا 3895 متر در خط الرأس قلههای کرکس افزایش مییابد. منطقة مورد مطالعه محدود به دو حوضة آبریز به نامهای نطنز (اوره، طامه) و هنجن (برزرود و چیمهرود) میباشد. این دو حوضه جزء حوضة آبریز اردستان محسوب میشوند. دو واحد عمدة ژئومورفولوژی منطقه عبارتند از: - ارتفاعات بلند کرکس که اکثر این ارتفاعات بلندتراز3000 متر میباشد. - یک منطقة پست و فروافتاده که پستترین نقطه آن 970 متر ارتفاع دارد و جزئی از نوار فرونشست قم- اردکان میباشد. ساختار زمینشناسی، تنوع آب و هوایی، ویژگیهای لیتولوژی، توپوگرافی و هیدرولوژی فعلی منطقه و عوامل مورفودینامیک فعال آن سبب شدهاند که در دامنة شمال شرقی کرکس، پدیدههای ژئومورفولوژی تنوع چشمگیری داشته باشند. به طوری که در ارتفاعات فوقانی رشته کوه کرکس سیستم شکلزایی مجاور یخچالی و در دشت (دشت بادرود) سیستم فرسایشی مناطق خشک حاکمیت دارد.
کتایون علیزاده؛ حجت هاشمی نژاد
دوره 21، شماره 82 ، شهریور 1391، صفحه 85-88
چکیده
تحقیق حاضر به بررسی تأثیر شرایط اقتصادی بر وضعیت امنیت غذایی گروههای مختلف اجتماعی در روستاهای نمونه دهستان پایین ولایت در شهرستان مشهد از استان خراسان رضوی میپردازد. روش تحقیق پیمایشی بوده و دادهها از طریق پرسشنامه استاندارد به دست آمده است. جامعه آماری 404 خانوار و یا 1804 نفر بوده که در این میان 40 خانوار در روستاهای نمونه از طریق ...
بیشتر
تحقیق حاضر به بررسی تأثیر شرایط اقتصادی بر وضعیت امنیت غذایی گروههای مختلف اجتماعی در روستاهای نمونه دهستان پایین ولایت در شهرستان مشهد از استان خراسان رضوی میپردازد. روش تحقیق پیمایشی بوده و دادهها از طریق پرسشنامه استاندارد به دست آمده است. جامعه آماری 404 خانوار و یا 1804 نفر بوده که در این میان 40 خانوار در روستاهای نمونه از طریق نمونهگیری خوشهای انتخاب شدند. نتایج نشان میدهد عواملی نظیر شرایط جغرافیایی روستا، نحوه مالکیت بر اراضی، نوع و محل کار سرپرست خانوار و تعداد فرزندان بر اوضاع اقتصادی خانوارها و دستیابی به معیشت پایدار تأثیر میگذارد. همچنین ارتباط معناداری میان وضعیت اقتصادی سرپرست خانوار و امنیت غذایی افراد تحت تکفل وی وجود دارد. در این میان مادران و دختربچهها کمترین امنیت غذایی و شکنندهترین وضعیت را تجربه میکنند.
علی حسنوندی
دوره 21، شماره 82 ، شهریور 1391، صفحه 89-91
چکیده
در سالهاى اخیر، نگرانىهاى فراوانى در سطح جهان در رابطه با اثرات و عواقب برخى از فعالیتهاى کشاورزى بر محیط زیست و جامعه مشاهده گردیده است، افزایش میزان استفاده از نهادههایى چون کودهاى شیمیایى، علفکشها، آفتکشهاى شیمیایى و... که به منظور افزایش عملکرد و ارتقاى سطح تولید صورت مىگیرد و همچنین فاضلابهاى حاصل از شستشوى دامدارىها ...
بیشتر
در سالهاى اخیر، نگرانىهاى فراوانى در سطح جهان در رابطه با اثرات و عواقب برخى از فعالیتهاى کشاورزى بر محیط زیست و جامعه مشاهده گردیده است، افزایش میزان استفاده از نهادههایى چون کودهاى شیمیایى، علفکشها، آفتکشهاى شیمیایى و... که به منظور افزایش عملکرد و ارتقاى سطح تولید صورت مىگیرد و همچنین فاضلابهاى حاصل از شستشوى دامدارىها و مرغدارىها، کانون وسیع و گستردهاى از انواع آلودگىها را بوجود آورده است. در آمریکا برآورد شده است که عملاً کمتر از یک درصد سم مصرفى در این کشور به آفات مورد نظر مىرسد و 99 درصد بقیه به هدر رفته و در محیط زیست رها مىشود. 20 سال پیش مصرف هر تن کود اضافى 15 تا 20 تن بر عملکرد غله جهان مىافزود ولى امروزه از مصرف همین مقدار کود فقط 5 تا 10 تن افزایش محصول بدست مىآید. (حسینى، شریعتى، جهاد ش 258) عامل زیست محیطى از جمله عواملى است که در توسعه روستا باید درنظر گرفت زیرا حفظ محیط زیست و ارزشهاى آن در برابر انواع آلودگیها و تخریب اهمیت بسیار دارد. در اجراى برنامه توسعه روستایى باید با تمام وسایل لازم از تخریب عمومى خاک، آب و... جلوگیرى به عمل آید. در این مقاله به مسائل زیست محیطى در توسعه روستایى پرداخته شده و مسائلى همچون فرسایش خاک-تخریب جنگلها -سموم و کودهاى شیمیایى و... مورد مطالعه و بررسى قرار گرفته، سپس اهمیت و ضرورت مسائل زیستى در توسعه روستایى، موردشناسى و در نهایت پیامدها مورد بررسى قرار گرفته است.
حمیدرضا وارثی؛ مریم عسکری
دوره 21، شماره 82 ، شهریور 1391، صفحه 92-98
چکیده
در سالهای اخیر به علت رشد سریع شهرنشینی از یک طرف و نبود یک نظام مدون برنامهریزی و مدیریت در شهرهای کشور، خدمات شهری با مسایل و مشکلات بیشماری روبه رو شدهاند. افزایش بیرویه و شتابان جمعیت با توجه به گنجایش شهر، باعث شتاب در ساخت و سازهای ناهمگون و بدون برنامهریزی صحیح شهری و عدم توزیع امکانات و خدمات، جهت برخورداری افراد ...
بیشتر
در سالهای اخیر به علت رشد سریع شهرنشینی از یک طرف و نبود یک نظام مدون برنامهریزی و مدیریت در شهرهای کشور، خدمات شهری با مسایل و مشکلات بیشماری روبه رو شدهاند. افزایش بیرویه و شتابان جمعیت با توجه به گنجایش شهر، باعث شتاب در ساخت و سازهای ناهمگون و بدون برنامهریزی صحیح شهری و عدم توزیع امکانات و خدمات، جهت برخورداری افراد از امکانات اقتصادی و زیست محیطی و تمرکز کاربریهای خاص اداری- سیاسی و اقتصادی در مناطق ویژه شهر میگردد. فضاهای مسکونی نیز که یکی از کاربریهای مهم شهر هستند و در اکثر شهرها بیشترین مقدار کاربری را به خود اختصاص دادهاند، نیز با مشکلاتی همچون کمبود، فقدان استانداردهای مشخص ساختمانی، عدم رعایت شاخصهای کمی و کیفی مسکن، کمبود و گرانی قیمت زمین شهری و مصالح ساختمانی وعدم استقرار در مکانهای مطلوب و...روبرو میباشند، لذا با توجه به مسایل و مشکلات مسکن شهری لازم بود در این خصوص به منظور برنامهریزی صحیح جهت ارتقای کمی و کیفی شرایط مسکن و جلوگیری از صدمات جبرانناپذیر آن در برخی محلات یک بررسی و ارزیابی از وضعیت موجود مسکن محلات مختلف شهر ایلام به عمل آید. برای شناسایی نارساییهای مختلف موجود در محلات لازم بود که اطلاعات لازم از طریق پرسشنامه جمعآوری و سپس بوسیله ابزار Spss و Excel تجزیه و تحلیل گردد. نتایج حاصل از ارزیابی و تجزیه و تحلیل وضعیت مسکن محلات مختلف شهری مورد مطالعه نشان داد که این محلات از شاخصهای کمی و کیفی یکسانی برخوردار نبوده و همه محلات به طور برابر به امکانات و خدمات شهری دسترسی نداشته و چهره این محلات کاملاً با یکدیگر متفاوت است. بطوریکه از 16 محلهای که مورد مطالعه قرار گرفت نواحی حاشیه نشین شهر که سه محله را دربرمیگیرد از دسترسی به حداقل امکانات و استانداردهای مسکن محرومند و میتوان گفت سایر محلات از شرایط بهتری برخوردارند و رابطه معنیداری بین میزان درآمد با کیفیت مسکن وجود دارد.
حسین حدادی؛ حسن حیدری
دوره 21، شماره 82 ، شهریور 1391، صفحه 99-103
چکیده
یکی از پدیدههای محیطی غرب کشور وقوع بارشهای سنگین همراه با توفان تندری است. منطقه غرب کشور در اثر قرار گیری در برابر مسیر بادهای غربی و رطوبت دریای مدیترانه و همچنین وجود ارتفاعات زاگرس، منطقهای مستعد برای وقوع بارش سنگین و تندری میباشد. برای مطالعه سینوپتیکی بارش سنگین روز 12 اردیبهشت 1389 از دادههای جو بالای موجود ...
بیشتر
یکی از پدیدههای محیطی غرب کشور وقوع بارشهای سنگین همراه با توفان تندری است. منطقه غرب کشور در اثر قرار گیری در برابر مسیر بادهای غربی و رطوبت دریای مدیترانه و همچنین وجود ارتفاعات زاگرس، منطقهای مستعد برای وقوع بارش سنگین و تندری میباشد. برای مطالعه سینوپتیکی بارش سنگین روز 12 اردیبهشت 1389 از دادههای جو بالای موجود در مرکز ملی پیشبینیهای محیطی استفاده شده و با روشهای محاسباتی و ترسیمی وضعیت جوّ به هنگام وقوع بارش سنگین مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج حاصل از تحلیلهای سینوپتیکی نشان داد که عوامل مؤثر بر وقوع بارش سنگین روز 12 اردیبهشت 1389 وقوع بلوکینک و پیچانه در ترازهای 500، 600 و 700 هکتوپاسکال، ناپایداری و همرفت شدید در تمام سطوح جوّی از 1000 تا 500 هکتوپاسکال و تاوایی مثبت یا سیکلونی در ترازهای جوّی 500، 600، 700 و 850 هکتوپاسکال میباشد. براساس نقشههای وزش رطوبت، منابع رطوبت این بارش سنگین در ترازهای 1000 تا 850 خلیج فارس و در ترازهای 700، 600 و 500 هکتوپاسکال دریای مدیترانه و دریای سرخ میباشند.
مهدی احمدی؛ امید ابراهیمی؛ آرمان قیسوندی
دوره 21، شماره 82 ، شهریور 1391، صفحه 104-109
چکیده
یکی از راهبردهایی که اخیراً در کشورهای جهان مورد توجه قرار گرفته، توسعه وگسترش توریسم در مناطق محروم و دارای پتانسیلهای لازم برای توسعه گردشگری است. حفاظت از محیط به عنوان یک امر مهم در نقاط مختلف جهان، احساس میشود. در بسیاری از نقاط جهان حفاظت از اکوسیستم و نگهداری از حیات زیست به عنوان یک مسئله مهم تلقی میشود. در این مقاله ...
بیشتر
یکی از راهبردهایی که اخیراً در کشورهای جهان مورد توجه قرار گرفته، توسعه وگسترش توریسم در مناطق محروم و دارای پتانسیلهای لازم برای توسعه گردشگری است. حفاظت از محیط به عنوان یک امر مهم در نقاط مختلف جهان، احساس میشود. در بسیاری از نقاط جهان حفاظت از اکوسیستم و نگهداری از حیات زیست به عنوان یک مسئله مهم تلقی میشود. در این مقاله به بررسی ژئومورفولژی استان ایلام در غرب کشور با تأکید بر منابع ژئوتوریسمی پرداخته شده است. تنوع ژئومورفولژی استان سبب خلق منابع بیبدلیل در حوضه ژئوتوریسم شده است که میتواند این استان را به یکی از مناطق توریستی تبدیل کند. در این بررسی ویژگی زمینشناسی و ژئومورفولوژیکی تنگههای استان شناسایی گردیده راهکارهای لازم برای استفاده از این منابع باارزش ارائه شده و خصوصیات منحصر به فرد این اشکال با تأکید بر جذابیت آنها شناسایی گردیده است.
پریوش کرمی
دوره 21، شماره 82 ، شهریور 1391، صفحه 110-112
چکیده
جغرافیا از نظر دانشمند بزرگ یونانی اراتوستن در 2300 سال قبل، مطالعه زمین به عنوان جایگاه انسان توصیف شده است. جغرافیا در مطالعه زمین به عوامل طبیعی و انسانی متعددی برخورد می کند. مفهوم جغرافیا رابطه انسان با محیط است. انسان در محیط، فعالیت ها و نقش آفرینی های متعددی دارد و محیط شامل محیط طبیعی، انسانی و اجتماعی می باشد. با شناخت محیط و ...
بیشتر
جغرافیا از نظر دانشمند بزرگ یونانی اراتوستن در 2300 سال قبل، مطالعه زمین به عنوان جایگاه انسان توصیف شده است. جغرافیا در مطالعه زمین به عوامل طبیعی و انسانی متعددی برخورد می کند. مفهوم جغرافیا رابطه انسان با محیط است. انسان در محیط، فعالیت ها و نقش آفرینی های متعددی دارد و محیط شامل محیط طبیعی، انسانی و اجتماعی می باشد. با شناخت محیط و استفاده بهینه از توان ها و ظرفیت های جغرافیایی مانند دریاها، دریاچه ها، تالاب ها، آبشارها، مناطق جنگلی، کشتزارهای زراعی، مناطق کوهستانی، مراکز زیارتی، باستانی و فرهنگی می توان با جذب گردشگر در راه توسعه و افزایش درآمد تلاش کرد. محیط به عنوان رکن اصلی جریان گردشگری در تبلور فضایی برای جذب گردشگر نقش مهمی ایفا می کند و ابزارهای متنوعی را در اختیار می نهد. به طور کلی باید گفت در مفهوم محیط جغرافیایی تأکید بر جامعه است و نمی توان ویژگی های جامعه را از شرایط طبیعی یا مکانی جدا کرد. هر چشم انداز جغرافیایی، هماهنگی و سازگاری انسان را با شرایط مکانی ظاهر می سازد. از آنجا که مناطق جغرافیایی هر کدام ویژگی های خاص خود را دارد ، جاذبه های طبیعی و فرهنگی نیز به تبعیت از آنها شکل می گیرند و به همین دلیل حوزه های فعالیت گردشگری تیر متنوع می باشد.