مهدی مدیری
دوره 14، شماره 53 ، اردیبهشت 1384، صفحه 2-10
چکیده
این مقاله به تشریح چگونگى ژنرالیزاسیون نقشه متناسب با نیازهاى متفاوت کاربران با استفاده از یک پایگاه دادهاى چند مقیاسى مى پردازد. اساس و پایه چنین تولیدى به تجزیه و تحلیل نیازمندی هاى تهیه نقشه بنابرخواست کاربران استوار است و درخواست هاى گوناگون و محدودیت هاى کارتوگرافى مورد نیاز کاربر را نشان مى دهد. مبناى اصلى در این بررسى ...
بیشتر
این مقاله به تشریح چگونگى ژنرالیزاسیون نقشه متناسب با نیازهاى متفاوت کاربران با استفاده از یک پایگاه دادهاى چند مقیاسى مى پردازد. اساس و پایه چنین تولیدى به تجزیه و تحلیل نیازمندی هاى تهیه نقشه بنابرخواست کاربران استوار است و درخواست هاى گوناگون و محدودیت هاى کارتوگرافى مورد نیاز کاربر را نشان مى دهد. مبناى اصلى در این بررسى ترکیب دو رویکرد کارتوگرافیک: 1 - بهره بردارى از پایگاه دادهاى چند مقیاسى که شامل دو یا چند سطح از جزئیات است و 2 - استفاده از روش هاى ژنرالیزاسیون کارتوگرافى مى باشد. این مقاله براى موضوعاتى انتخابى (طبقه بندى اطلاعات) طراحى و اجرا گردیده و پیاده سازى گزینه ها را جهت پایگاه دادهاى چند مقیاسى و ژنرالیزاسیون بخش هایى از چارچوب مورد بحث و ارزیابى قرار مى دهد. اهمیت در ترکیب بهینه این دو روش است، یعنى کارهایى که به وسیله پایگاه داده اى چند مقیاسى حل مى شود و نیز اقداماتى که باید از طریق فرایند ژنرالیزاسیون انجام پذیرد.
سید یحیی صفوی
دوره 14، شماره 53 ، اردیبهشت 1384، صفحه 11-13
چکیده
فضایى که در فراسوى آسمان آبى قرار دارد، کاملاً تیره و سیاه است. زیرا نور در هواى رقیق یا در خلاء محض نمى تواند پراکنده شود. در فضا سکوت مطلق حکمفرماست، هر چقدر هم سرعت فضاپیما زیاد باشد باز هم صدایى از آن در فضا بلند نمى شود. طنین صوتى و امواج ضرب هاى و گویش در فضا تأثیرى ندارد. عوامل جغرافیایى در فضا مفهومى متفاوت پیدا مى نمایند. ...
بیشتر
فضایى که در فراسوى آسمان آبى قرار دارد، کاملاً تیره و سیاه است. زیرا نور در هواى رقیق یا در خلاء محض نمى تواند پراکنده شود. در فضا سکوت مطلق حکمفرماست، هر چقدر هم سرعت فضاپیما زیاد باشد باز هم صدایى از آن در فضا بلند نمى شود. طنین صوتى و امواج ضرب هاى و گویش در فضا تأثیرى ندارد. عوامل جغرافیایى در فضا مفهومى متفاوت پیدا مى نمایند. از این رو هرگونه فعالیت فضایى مستلزم آشنایى مفاهیم مورد نیاز مانور در محیط مدل سازى است.
ایران غازی؛ حسین زارعان؛ علیرضا مامن پوش
دوره 14، شماره 53 ، اردیبهشت 1384، صفحه 14-21
چکیده
اراضى سمت راست سد انحرافى نکوآباد در محلى از حوضه زاینده رود قرارگرفته که قسمت بالادست رودخانه بوده و به علت موقعیت سرآب بودن تصور آن است که اصولاً نباید با کمبود آب روبرو باشد و مدیریت توزیع آب ظاهرا امرى ساده به نظرمىرسد. اما با هر نوع تغییرى در میزان آب قابل دسترس و از آن جمله وقوع خشکسالى کارایى مدیریت و برنامه ریزى اعمال شده ...
بیشتر
اراضى سمت راست سد انحرافى نکوآباد در محلى از حوضه زاینده رود قرارگرفته که قسمت بالادست رودخانه بوده و به علت موقعیت سرآب بودن تصور آن است که اصولاً نباید با کمبود آب روبرو باشد و مدیریت توزیع آب ظاهرا امرى ساده به نظرمىرسد. اما با هر نوع تغییرى در میزان آب قابل دسترس و از آن جمله وقوع خشکسالى کارایى مدیریت و برنامه ریزى اعمال شده مورد آزمون قرار مىگیرد. مهمترین منابع آب مورد استفاده در اراضى ناحیه موردبحث، آبهاى سطحى (آب رودخانه زاینده روداز طریق کانال) و آبهاى زیرزمینى (چاههاى سطحى، نیمه عمیق و عمیق) مىباشد. پژوهش در تهیه این مقاله با استفاده از اسناد و گزارشات علمى معتبر در سطح ملى و بینالمللى، کارمیدانى، انجام مصاحبه و بررسى نتایج 23 پرسشنامه مربوط به 23 روستا در تابستان 82 و همچنین به کارگیرى نرمافزار(Excel) همراه بوده است. نتایج بدست آمده از تحلیل دادهها نشان مىدهد که میزان خالص نیاز آبى گیاهان زراعى منطقه با توجه به الگوى کشت در دهه 80-70 حدود 135 میلیون مترمکعب و نیاز آب ناخالص گیاهان حدود 373 میلیون مترمکعب آب مىباشد. باید دانست که متوسط برداشت آب در این دهه در امر زراعت حدود 500 میلیون مترمکعب یعنى بالغ بر 34 درصد، بیش از نیاز ناخالص منطقه بوده است . نتیجه این پژوهش آنست که به نظرمىرسد مىبایستى همکارى گستردهاى براى رسیدن به یک مدیریت صحیح و دراز مدت در توزیع منابع آب و کنترل مصرف، بین سازمان آب، اداره کشاورزى و مخصوصا زارعین نکوآباد صورت گیرد تا توزیع و بهرهبردارى از منابع آب وضعیت پایدارترى داشته باشد.
حسن حیدری (مترجم)
دوره 14، شماره 53 ، اردیبهشت 1384، صفحه 22-29
چکیده
ازدیاد سیستم هاى تجارى اطلاعات جغرافیایى در جامعه علمى موجبات استفاده گسترده از داده هاى فضایى اقلیمى در کاربردهاى مختلف شده است. این مقاله نقش سیستم هاى اطلاعات جغرافیایى را در اقلیم شناسى و هواشناسى بررسى مى کند. بدین صورت که راجع به روش هاى مورد استفاده براى نتیجه گیرى و تعیین داده هاى فضایى اقلیم بحث مى ...
بیشتر
ازدیاد سیستم هاى تجارى اطلاعات جغرافیایى در جامعه علمى موجبات استفاده گسترده از داده هاى فضایى اقلیمى در کاربردهاى مختلف شده است. این مقاله نقش سیستم هاى اطلاعات جغرافیایى را در اقلیم شناسى و هواشناسى بررسى مى کند. بدین صورت که راجع به روش هاى مورد استفاده براى نتیجه گیرى و تعیین داده هاى فضایى اقلیم بحث مى کند و کاربردهاى قراردادى سیستم اطلاعات جغرافیایى و سرى داده هاى فضایى اقلیمى را در کشاورزى، اکولوژى، جنگل دارى، سلامتى و بیمارى پیش بینى هوا، هیدرولوژى، حمل ونقل، مناطق شهرى، انرژى و تغییر اقلیم بررسى مى نماید.
مجتبی یمانی
دوره 14، شماره 53 ، اردیبهشت 1384، صفحه 30-34
چکیده
تاکنون ژئومورفولوژى به عنوان یک علم کاربردى جایگاه واقعى خود را در مطالعات محیطى پیدا نکرده است. شاید یکى از مهم ترین دلایل این مسئله، عدم شناخت کافى کاربران و مدیران نسبت به این شاخه از علوم محیطى باشد. سابقه مطالعات ژئومورفولوژى در سطح بین المللى چندان زیاد نیست، اما با توجه به ضرورت ها و زمینه هاى کاربردى آن در بسیارى از کشورهاى ...
بیشتر
تاکنون ژئومورفولوژى به عنوان یک علم کاربردى جایگاه واقعى خود را در مطالعات محیطى پیدا نکرده است. شاید یکى از مهم ترین دلایل این مسئله، عدم شناخت کافى کاربران و مدیران نسبت به این شاخه از علوم محیطى باشد. سابقه مطالعات ژئومورفولوژى در سطح بین المللى چندان زیاد نیست، اما با توجه به ضرورت ها و زمینه هاى کاربردى آن در بسیارى از کشورهاى اروپایى و امریکایى به طور گسترده مورد استفاده قرار گرفته است. در این میان نقشه هاى ژئومورفولوژى کاربردى به عنوان مهم ترین ابزار براى مطالعات ژئومورفولوژى محسوب مى گردد. از آنجا که پدیده هاى ژئومورفولوژیک بسیارمتنوع و پیچیده هستند بنابراین اطلاعات موجود در روى این نقشه ها نیز به همان نسبت از تعدد و پیچیدگى برخوردار است. بدیهى است توانایى استفاده از این نقشه ها نیز به همان نسبت وابسته به مهارت و دانش تهیه کنندگان و کاربران آن مى باشد. به طورکلى اطلاعات موجود در روى نقشه هاى ژئومورفولوژى تفصیلى به 4 گروه کلى تقسیم مى گردد. این گروه از اطلاعات مى توانند باتوجه به اهداف و زمینه هاى مطالعاتى، مورد تأکید قرار گرفته و موضوعى گردند. علاوه بر این مقیاس نقشه ها نیز نقشى تعیین کننده در قابلیت نمایش جزئیات دارد. بنابراین براى تهیه نقشه ژئومورفولوژى از هر منطقه اى، ابتدا نیازمند زمینه علمى کافى و سپس شناخت اهداف، جزئیات و ضرورت انجام مطالعات ژئومورفولوژیک مى باشد.
خسرو خواجه (مترجم)
دوره 14، شماره 53 ، اردیبهشت 1384، صفحه 35-38
چکیده
مدل ژئوئیدى که هم اکنون استرالیا از آن استفاده مى کند در واقع با استفاده از تلفیق مدل جهانى (OSU91A) و بانک اطلاعات گراویتى استرالیا که در سال 1980 میلادى انتشار یافته است، محاسبه گردیده است. درحال حاضر، به واسطه دسترسى به داده هاى پیشرفته و روش هاى محاسباتى دقیق تر مى توان دقت ژئوئید استرالیا را بهبود بخشید. شوراى تحقیقات استرالیا ...
بیشتر
مدل ژئوئیدى که هم اکنون استرالیا از آن استفاده مى کند در واقع با استفاده از تلفیق مدل جهانى (OSU91A) و بانک اطلاعات گراویتى استرالیا که در سال 1980 میلادى انتشار یافته است، محاسبه گردیده است. درحال حاضر، به واسطه دسترسى به داده هاى پیشرفته و روش هاى محاسباتى دقیق تر مى توان دقت ژئوئید استرالیا را بهبود بخشید. شوراى تحقیقات استرالیا در سال 1998 میلادى بودجه اى را براى یک طرح گروهى به تصویب رساند تا درباره تعیین نسل جدیدى از مدل ژئوئید گراویمترى براى استرالیا تحقیقاتى صورت پذیرد. این مقاله ضمن بیان پاره اى از تحقیقات که هم اکنون در مراحل نهایى خود است، تهیه داده هاى جدید، گزینش مناسب ترین مدل جهانى که برمبناى آن ژئوئید جدید استرالیا قرار خواهد داشت و نیز مدل رقومى زمین (DTM) جهت محاسبه اثرات زمین در روى ژئوئید مورد بحث قرارگرفته است. بهبود مدل ژئوئید به نقشه بردارصحرایى امکان مى دهد که نقشه بردارى توپوگرافى بسیار دقیقى را با کمک (GPS) در مبناى ارتفاعى استرالیا (Oustralian Height Datum-AHD) توأم با تقلیل در زمان و هزینه پیاده نماید. گزارشات و تجربه هاى دست اول حاکى از آن است که کاربرد ژئوئید گراویمترى با (GPS) به منزله گزینه اى براى ترازیابى فورى مى تواند بین 100% و 300% به صرفه جویى در زمان و هزینه بیانجامد.
پرویز عبدی
دوره 14، شماره 53 ، اردیبهشت 1384، صفحه 39-47
چکیده
آب و هوا یکى از ارکان بنیادین زندگى بشر محسوب مى شود و با پیشرفت و توسعه در جهان حفاظت از آن روز به روز اهمیت بیشترى مى یابد. اثرات تغییرات اقلیم بر چرخه هیدرولوژیکى به صورت تغییرات در ذخیره آب در منطقه خاک، آبخوان ها دریاچه ها و تغییر و جابه جایى در مقدار و توزیع زمانى رواناب رودخانه ها مى باشد. این تغییرات ممکن است به ...
بیشتر
آب و هوا یکى از ارکان بنیادین زندگى بشر محسوب مى شود و با پیشرفت و توسعه در جهان حفاظت از آن روز به روز اهمیت بیشترى مى یابد. اثرات تغییرات اقلیم بر چرخه هیدرولوژیکى به صورت تغییرات در ذخیره آب در منطقه خاک، آبخوان ها دریاچه ها و تغییر و جابه جایى در مقدار و توزیع زمانى رواناب رودخانه ها مى باشد. این تغییرات ممکن است به صورت مثبت یا منفى رخ دهد ولى قدرمسلم اینکه میزان آب دسترسى در آینده تغییر خواهد کرد. لذا شناخت و ارزیابى کمى و کیفى حساسیت منابع آب به این تغییرات اقلیمى از اهمیت زیادى برخوردار بوده و توجهى ویژه را مى طلبد.
علی اکبر سبزی پرور؛ زهره مریانجی؛ عباس کرمی
دوره 14، شماره 53 ، اردیبهشت 1384، صفحه 48-52
چکیده
به منظور مطالعه توزیع زمانى و مکانى خشکسالى در استان همدان از آمار 27 ساله 11 ایستگاه استان استفاده شده و پس از انجام آزمون هاى صحت و همگنى داده ها نرمال سازى آنها با مطالعه خشکسالى به روش گیبس و موهر و شاخص (SPI) سال هایى که در سطح استان خشکسالى رخ داده مشخص گردیده بر این اساس در سالهاى 1375 و 1378 شدیدترین خشکسالى اتفاق افتاده که پس از ...
بیشتر
به منظور مطالعه توزیع زمانى و مکانى خشکسالى در استان همدان از آمار 27 ساله 11 ایستگاه استان استفاده شده و پس از انجام آزمون هاى صحت و همگنى داده ها نرمال سازى آنها با مطالعه خشکسالى به روش گیبس و موهر و شاخص (SPI) سال هایى که در سطح استان خشکسالى رخ داده مشخص گردیده بر این اساس در سالهاى 1375 و 1378 شدیدترین خشکسالى اتفاق افتاده که پس از مشخص شدن سال هاى خشک بر اساس شاخص گیبس و موهر نقشه هاى آن ترسیم شده تا پراکندگى آن در سطح استان مشخص گردد و در نهایت با استفاده از رتبه بندى این شاخص ها نقشه نهایى ترسیم گردیده که طبق این نقشه شدت هاى خشکسالى از شرق به غرب کاسته مى شود یعنى مناطق شرقى و مرکزى نسبت به مناطق دیگر استان بیشتر در معرض خشکسالى بوده است .
برومند صلاحی
دوره 14، شماره 53 ، اردیبهشت 1384، صفحه 53-55
چکیده
بهره بردارى پایدار از منابع طبیعى کره زمین، بدون لطمه به آن، توسعه پایدار محسوب مى شود. سوخت هاى فسیلى در چند سال آینده به اتمام خواهند رسید. از این رو، انرژی هاى نو لازم است با انرژی هاى فسیلى جایگزین گردند. در این مقاله، پتانسیل انرژى باد ایستگاه سینوپتیک پارس آباد مغان مورد مطالعه قرار گرفته است. جهت باد غالب در این ایستگاه ...
بیشتر
بهره بردارى پایدار از منابع طبیعى کره زمین، بدون لطمه به آن، توسعه پایدار محسوب مى شود. سوخت هاى فسیلى در چند سال آینده به اتمام خواهند رسید. از این رو، انرژی هاى نو لازم است با انرژی هاى فسیلى جایگزین گردند. در این مقاله، پتانسیل انرژى باد ایستگاه سینوپتیک پارس آباد مغان مورد مطالعه قرار گرفته است. جهت باد غالب در این ایستگاه در طول سال، شرقى است که ناشى از فرابار حرارتى دریاى خزر در نیمه گرم سال و فرابار حرارتى سیبرى در نیمه سرد سال است. احتمال وقوع سرعت هاى باد بین 4 الى 25 متر در ثانیه در این ایستگاه، 1277 ساعت در سال است. چگالى انرژى بادى، قدرت نظرى و عملى توربین هاى بادى در این ایستگاه به ترتیب 54/60،15/26 و 04/8 وات درمترمربع در ثانیه است. با توجه به پتانسیل انرژى پایین و نیز تعداد ساعات کارکرد توربین هاى بادى در این ایستگاه، ایستگاه سینوپتیک پارس آباد مغان، ایستگاه مناسبى جهت بهره بردارى از انرژى باد به منظور تزریق به شبکه سراسرى محسوب نمى شود بلکه مى توان از این انرژى جهت برخى مصارف کشاورزى بهره جست.
صفر قائد رحمتی
دوره 14، شماره 53 ، اردیبهشت 1384، صفحه 56-58
چکیده
سیستم مدیریت پایگاه داده (DBMS) از مجموعه داده هاى مرتبط و مجموعه برنامه هاى کامپیوترى براى دسترسى به آن داده ها تشکیل شده است. به مجموع داده ها معمولاً پایگاه داده گفته مىشود و مجموعه برنامه ها معمولاً مدیریت پایگاه داده نامیده مى شود. به علت اهمیت اطلاعات در همه طرح هاى عمرانى در تمامى سطوح پایگاه داده یک منبع با ارزش ...
بیشتر
سیستم مدیریت پایگاه داده (DBMS) از مجموعه داده هاى مرتبط و مجموعه برنامه هاى کامپیوترى براى دسترسى به آن داده ها تشکیل شده است. به مجموع داده ها معمولاً پایگاه داده گفته مىشود و مجموعه برنامه ها معمولاً مدیریت پایگاه داده نامیده مى شود. به علت اهمیت اطلاعات در همه طرح هاى عمرانى در تمامى سطوح پایگاه داده یک منبع با ارزش محسوب مى شود. از این رو مفاهیم و اصول آن نیاز به بسط و توسعه دارد. هدف این مقاله ارائه وجوه کلى سیستم پایگاه داده است. ضمن اینکه خصوصیات و قابلیت هاى سیستم پایگاه داده بیان مى گردد به بیان ارتباط آن با (GIS) پرداخته مى شود.
حمید رضا وارثی
دوره 14، شماره 53 ، اردیبهشت 1384، صفحه 59-62
چکیده
خواهر خواندگى عهد و پیمانى است که معمولاً بین دوشهر برقرار مى شود که در بعضى خصایص اشتراکاتى با هم دارند و به دنبال آن ارتباطات خاصى بین این گونه شهرها برقرارمى گردد. این ارتباطات در مسیر شناسایى ویژگی های هر کدام از شهرها امرى بسیار ضرورى است درپى شکل گیرى چنین روابطى مراحلى توسط وزارت امور خارجه به صورت اجراى تشریفات قانونى ...
بیشتر
خواهر خواندگى عهد و پیمانى است که معمولاً بین دوشهر برقرار مى شود که در بعضى خصایص اشتراکاتى با هم دارند و به دنبال آن ارتباطات خاصى بین این گونه شهرها برقرارمى گردد. این ارتباطات در مسیر شناسایى ویژگی های هر کدام از شهرها امرى بسیار ضرورى است درپى شکل گیرى چنین روابطى مراحلى توسط وزارت امور خارجه به صورت اجراى تشریفات قانونى صورت مى گیرد و عالی ترین مقامات دو شهر طى عهد نامه اى پیمان خواهرخواندگى را به امضا می رسانند. خواهرخوانده ها به رسم دوستى اقداماتى را انجام مى دهند از آن جمله انتخاب نام خیابان یا پارکى به نام خواهرخوانده اش، علت انتخاب چنین عنوانى براى این گونه عهد نامه ها (خواهرخواندگى) این است که واژه شهر یک اسم مؤنث مجازى است در نتیجه به آن پیمان خواهرخواندگى مى گویند. شهر اصفهان درحال حاضر به عنوان یکى از شهرهاى مهم دنیا (یکى از 10 شهر تاریخى جهان) به حساب مى آید. آثار تاریخى آن از جمله میدان امام (نقش جهان) به عنوان یکى از میراث هاى بزرگ بشرى اعلام شده است. این شهر هم اکنون با 10 شهر پیمان خواهرخواندگى دارد. شهرهاى فلورانس در ایتالیا، سن پترزبورگ در روسیه، شیان در چین، یاش در رومانى، ایروان در ارمنستان، هاوانا در کوبا، فرایبورگ در آلمان، کوالالامپور در مالزى، بارسلونا در اسپانیا و شهرکویت خواهرخوانده هاى اصفهان به شمارمى آیند. پیشنهاداتى نیز در جهت تقویت چنین پیمان هایى صورت گرفته است از آن جمله تأسیس بازارچه اى به نام بازارچه ملل، براى به نمایش گذاردن سنت ها و صنایع دستى هر یکى از خواهرخوانده ها و یا پیشنهاد تأسیس باغ ملل. آنچه در خصوص این شهرها (خواهرخوانده ها) قابل ذکر است این مطلب مى باشد که عمده این شهرها داراى آثار تاریخى یا هنرى و... منحصر به فرد و بعضا معروف جهانى هستند که هر کدام در نوع خود هنرى قابل وصف مى باشد و این هنرها و آثار تاریخى باعث گسترش رابطه با این گونه شهرها شده است . در مقاله حاضر ابتدا به صورت مختصر به ویژگی هاى تاریخى و هنرى شهر اصفهان پرداخته خواهد شد و در ادامه به اختصار ویژگی هاى خواهرخوانده هاى اصفهان مورد بررسى قرار خواهد گرفت.
محمد رضا اصغری مقدم
دوره 14، شماره 53 ، اردیبهشت 1384، صفحه 63-64
چکیده
در فصل بهار که در ارتفاعات البرز برف قابل توجهى انباشته شده است مشاهده مى گردد که سطح برف از حالت سفید خارج شده و توسط لایه اى از ذرات غبارهاى رسى تغییررنگ داده اند. منشأ این غبارها با توجه به شرایط جغرافیایى ایران نمى تواند چاله ها و پهنه هاى داخلى فلات ایران باشد، بنابراین بایستى منشأ این غبارها را خارج از فلات ایران ...
بیشتر
در فصل بهار که در ارتفاعات البرز برف قابل توجهى انباشته شده است مشاهده مى گردد که سطح برف از حالت سفید خارج شده و توسط لایه اى از ذرات غبارهاى رسى تغییررنگ داده اند. منشأ این غبارها با توجه به شرایط جغرافیایى ایران نمى تواند چاله ها و پهنه هاى داخلى فلات ایران باشد، بنابراین بایستى منشأ این غبارها را خارج از فلات ایران درنظرگرفت . از طرف دیگر ذرات مذکور نقش مؤثرى در ذوب شدید برف هاى البرز در اوایل بهار دارند. در این مقاله براساس مشاهدات میدان به بررسى منشأ و تأثیرات غبارهاى مذکور پرداخته شده است.