مهوش نداف سنگانی؛ سید رضا حسین زاده؛ خوزه مارتین؛ ناصر حافظی مقدس؛ مهناز جهادی؛ کاپیل مالیک
چکیده
معادن منبع اصلی تولید مواد اولیه هستند و استخراج این منابع طبیعی از معادن برای تولید کالا باعث ایجاد اختلال در تعادل سطحی، تغییر شکل مداوم زمین، افزایش مسائل محیط‌زیست و ایجاد خسارت به زیر ساخت ها می‌شود. از این رو کنترل و مانیتورینگ جابه‌جایی‌های ناشی از معادن سطحی روباز مهم می‌باشد. در این مقاله میزان تغییرات سطح زمین و تأثیرات ...
بیشتر
معادن منبع اصلی تولید مواد اولیه هستند و استخراج این منابع طبیعی از معادن برای تولید کالا باعث ایجاد اختلال در تعادل سطحی، تغییر شکل مداوم زمین، افزایش مسائل محیط‌زیست و ایجاد خسارت به زیر ساخت ها می‌شود. از این رو کنترل و مانیتورینگ جابه‌جایی‌های ناشی از معادن سطحی روباز مهم می‌باشد. در این مقاله میزان تغییرات سطح زمین و تأثیرات ژئومورفولوژیکی ناشی از فعالیت‌های معدنکاری در معدن سنگ آهن سنگان خواف واقع در خراسان رضوی بررسی شده است. سنگان یک منطقه گرمسیری / خشک با برجستگی بالا 1700 متر ارتفاع در مناطق معدنی است. حداکثر دمای 35 تا 40 درجه سانتی‌گراد در جولای/ آگوست تجربه می‌شود در حالی که حداقل دما از5- تا 15- درجه سانتی‌گراد در ژانویه / فوریه رخ می‌دهد. بلندترین قله، نول خروس، در معدن A، 1719 متر قرار دارد. بررسی‌های میدانی انجام گرفته نشان می‌دهد که معادن سنگ آهن سنگان به‌علت فعالیت‌های شدید معدنکاری به‌ویژه ژئومورفولوژی منطقه دچار تغییر شده است که این تغییرات می‌تواند در روند طبیعی فرآیندها و فرم، مثلاً فرآیند سیلاب تأثیر داشته باشد. تداخل‌سنجی راداری ابزار ارزشمندی در پایش جابه‌جایی‌های سطح زمین است. برای بررسی و اندازه‌گیری میزان این تغییرات در معدن سنگان از روش تداخل‌سنجی راداری الگوریتم PS با 47 تصویر ماهواره‌ای سنتیتل1 مربوط به سال‌های 2014 تا 2020، پلاریزاسیون VV با استفاده از نرم‌افزارتجاری SARPROZ در محیط Matlab انجام شده است. تداخل‌سنجی راداری مبتنی بر پراکنش‌کننده‌های دائمی(PS) جابه‌جایی‌ها را بر روی پیکسل‌هایی که ویژگی‌های پراکنشی آن‌ها در طول زمان تقریباً ثابت است، بررسی می‌کند. نتایج اجرای سری زمانی در این پژوهش با الگوریتم PS میزان تغییرات را حدود 30- سانتی‌متر در راستای دید ماهواره نشان داد. میانگین نرخ (سرعت) جابه‌جایی را 4/8- تا 6- سانتی‌متر در سال تعیین کرد. برای ارزیابی نتایج از داده های دوربین ترازیابی استفاده شد و در مقایسه با آن می‌توان گفت تقریباً روند مشابهی را طی کرده است. به‌طور کلی فعالیت‌های معدنکاری در معدن سنگان تغییرات توپوگرافی فراوانی بر محیط گذاشته است و موجب تشدید فعالیت فرآیندهای ژئومورفیک مثل لغزش، ریزش، و... بر روی باطله ها شده است. شناسایی و تحلیل این عوارض و فرآیندهای مرتبط، بیانگر یک چالش برای درک تحول چشم‌اندازهای زمین است. به‌طور کلی، نظارت بر تغییر شکل معادن سطحی با استفاده از داده‌های راداری SAR امکان‌پذیر و همچنین نیازمند به اجرای پژوهش‌های بیشتر در معادن ایران است.
