اطلاعات جغرافیایی
سیداسداله حجازی؛ فریبا کرمی؛ سایه حبیب زاده
چکیده
در چند دهه اخیر شهرها به عنوان مهمترین سکونتگاههای بشر بهواسطه افزایش درجه شهرنشینی و جمعیت شهری که از مهمترین جنبههای تغییر جهانی است، مقدمه رشد و توسعه گستردهی شهری را فراهم آورده اند. عوامل متعددی از قبیل ویژگیهای ژئومورفولوژی، شرایط اقلیمی و خصایص زمینشناختی در مکان گزینی شهرها مؤثرند. در این پژوهش نقش ژئومورفولوژی ...
بیشتر
در چند دهه اخیر شهرها به عنوان مهمترین سکونتگاههای بشر بهواسطه افزایش درجه شهرنشینی و جمعیت شهری که از مهمترین جنبههای تغییر جهانی است، مقدمه رشد و توسعه گستردهی شهری را فراهم آورده اند. عوامل متعددی از قبیل ویژگیهای ژئومورفولوژی، شرایط اقلیمی و خصایص زمینشناختی در مکان گزینی شهرها مؤثرند. در این پژوهش نقش ژئومورفولوژی و عوامل محیطی بهعنوان یکی از عوامل مهم تأثیرگذار در مکانیابی و توسعه فیزیکی شهر ماکو مورد ارزیابی قرار گرفت. عوامل ژئومورفوئولوژیکی، مهمترین و اثرگذارترین پارامترهای مؤثر در پیدایش، استقرار و توسعه یک شهر هستند. برای دستیابی به هدف مور نظر و ارزیابی آن دادههای موردنیاز از نقشههای توپوگرافی 1500000 و زمینشناسی 1.100000 استخراج شده و سپس با استفاده از نرمافزار Arc GIS نقشههای موردنظر تهیه شده اند. همچنین در این تحقیق از مدل تصمیمگیری الکتره – فازی استفاده شد که بر مبنای آن محورها و جهتهای جغرافیایی محتمل توسعه شهر ماکو و ضریب اهمیت نسبی مؤلفههای ژئومورفولوژیک محاسبه و تعیین شدند. معیارهای دخیل در توسعه شهر ماکو، شیب، جهت شیب، ارتفاع، فاصله از رودخانه، فاصله از گسل، فاصله از جاده، لیتولوژی، خاک و کاربری اراضی نقشههای مربوط به هریک از این مؤلفهها با استفاده از نرمافزار Arc GIS، مورد مقایسه و ارزیابی قرار گرفتند، سپس با روی همگذاری لایهها طبقهبندیشده، نقشه پهنهبندی مناسب توسعه شهر تهیه و در پنج کلاس کاملاً مناسب، نسبتاً مناسب، مناسب، نامناسب و کاملاً نامناسب برای توسعه تقسیمبندی شد. نتایج نشان داد مناسبترین مسیر برای توسعه آتی شهر ماکو، سمت شرقی و غربی تا حدی جنوب شرقی این شهر است.
مسائل مناطق مرزی کشور
فریبا کرمی؛ حسین کریم زاده؛ محمد جواد احمدی
چکیده
در ﺳﺎلﻫﺎی اﺧﻴﺮ اﺣﺪاث ﭘﺎﻳﮕﺎهﻫﺎی ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺑﺤﺮان در دﺳﺘﻮر ﻛﺎر ﺳﺎزﻣﺎن ﭘﻴﺸﮕﻴﺮی و ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺑﺤﺮان ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ. ﻳﻜﻲ از ﻣﻮارد ﻗﺎﺑﻞﺗﻮﺟﻪ ﻗﺒﻞ از اﺣﺪاث اﻳﻦ ﭘﺎﻳﮕﺎهﻫﺎ، ﺑﺮرﺳﻲ و اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻜﺎن ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮای اﺳﺘﻘﺮار اﻳﻦ ﻧﻮع ﻛﺎرﺑﺮیها اﺳﺖ. ﻣﻜﺎﻧﻲﻛﻪ در ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﺤﺮاﻧﻲ، ...
بیشتر
در ﺳﺎلﻫﺎی اﺧﻴﺮ اﺣﺪاث ﭘﺎﻳﮕﺎهﻫﺎی ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺑﺤﺮان در دﺳﺘﻮر ﻛﺎر ﺳﺎزﻣﺎن ﭘﻴﺸﮕﻴﺮی و ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺑﺤﺮان ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ. ﻳﻜﻲ از ﻣﻮارد ﻗﺎﺑﻞﺗﻮﺟﻪ ﻗﺒﻞ از اﺣﺪاث اﻳﻦ ﭘﺎﻳﮕﺎهﻫﺎ، ﺑﺮرﺳﻲ و اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻜﺎن ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮای اﺳﺘﻘﺮار اﻳﻦ ﻧﻮع ﻛﺎرﺑﺮیها اﺳﺖ. ﻣﻜﺎﻧﻲﻛﻪ در ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﺤﺮاﻧﻲ، ﻣﺤﻠﻲ اﻳﻤﻦ ﺑﺮای ﭘﺎﻳﮕﺎه ﺑﺎﺷﺪ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در ﺟﻬﺖ ﻛﺎراﻳﻲ ﻫﺮﭼﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﭘﺎﻳﮕﺎه ﻣؤﺛﺮ و ﻣﻔﻴﺪ واﻗﻊ ﺷﻮد. موقعیت جغرافیایی شهرستان بانه که در همسایگی کشور عراق قرار دارد و مسائل مربوط به مخاطرات طبیعی (زمینشناسی، اقلیمی و غیره) و غیرطبیعی (سیاسی - امنیتی) دست به دست هم داده تا اصول پدافند غیرعامل بهویژه مهمترین بخش آن که مکانیابی مراکز پایگاههای پشتیبانی مدیریت بحران میباشد، در این منطقه مرزی مورد توجه قرار گیرد. از اینرو، هدف ﭘﮋوﻫﺶ حاضر ﻣﻜﺎنﻳﺎﺑﻲ ﭘﺎﻳﮕﺎهﻫﺎی ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺑﺤﺮان در شهرستان بانه است.دادهها با تکیه بر مطالعات کتابخانهای و بررسی اسناد و توزیع پرسشنامه بین کارشناسان، گردآوری شده است. معیارهای پژوهش نیز به دو دستهی طبیعی و انسانی (انسان ساخت) دستهبندی شدهاند و شامل زیرمعیارهای ارتفاع، شیب، جهت شیب، پوشش گیاهی، لیتولوژی،فاصله از گسل، فاصله از رودخانه، بارش، فاصله از شهر و روستا، راههای ارتباطی، جایگاههای سوخت، مراکز درمانی، مراکز امدادی، مراکز نظامی و انتظامی، فضاهای باز و فاصله از مرز بینالمللی با کشور عراق میباشند. برای تجزیه و تحلیل پرسشنامه از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و برای پردازش دادهها از نرمافزارهای Expert Choice و Arc GIS استفاده شد. ضریب اهمیت هر یک از معیارها نیز در نرمافزار Arc GIS با مدل AHP-FUZZY تجزیه و تحلیل شده و نهایتاً نتایج بهصورت مکانی و در قالب نقشه ارائه شد. نتایج پژوهش نشان میدهد، در مکانیابی پایگاههای پشتیبانی مدیریت بحران، معیارهای طبیعی وزن کمتری نسبت به معیارهای انسانی بهدست آوردهاند. در ضمن، زیرمعیارهای نزدیکی به مراکز درمانی، بیشترین وزن (0.151) و پوشش گیاهی و جهت شیب کمترین وزن (0.016) را به خود اختصاص دادند. از نظر مکانیابی نیز، بیشترین مساحت شهرستان بانه، وضعیت مناسبی را برای استقرار پایگاههای پشتیبانی مدیریت بحران ندارد و مناسبترین مکان، مناطق میانی شهرستان میباشد.