محمدعلی شریفی؛ عباس بحرودی؛ صالح مافی
چکیده
این پژوهش روشی هندسی را برای محاسبه نرخ لغزش گسل‌های زاگرس ارائه می‌دهد. در این روش هر گسل را به صورت مجموعه پیوسته‌ای از قطعات گسلی در نظر می‌گیریم که موقعیت سطحی آنها معلوم است. اولین مسئله در انجام این محاسبات تعیین وضعیت صفحات گسلی موجود در لایه لرزه‌زای زاگرس است. این کار را با استفاده از موقعیت کانونی زمین لرزه‌های رخ داده ...
بیشتر
این پژوهش روشی هندسی را برای محاسبه نرخ لغزش گسل‌های زاگرس ارائه می‌دهد. در این روش هر گسل را به صورت مجموعه پیوسته‌ای از قطعات گسلی در نظر می‌گیریم که موقعیت سطحی آنها معلوم است. اولین مسئله در انجام این محاسبات تعیین وضعیت صفحات گسلی موجود در لایه لرزه‌زای زاگرس است. این کار را با استفاده از موقعیت کانونی زمین لرزه‌های رخ داده در اطراف قطعه گسلی انجام می‌دهیم. با محاسبه ضرایب صفحات گسلی، می‌توان آزیموت امتداد صفحات را نسبت به شمال نجومی به دست آورد. تنوع در مکانیزم‌های حرکتی گسل‌های منطقه، شکستگی‌ها با راستاهای متفاوتی را بر روی سطح زمین ایجاد می‌کند که از اختلاف بین راستای گسل و راستای شکستگی سطحی و نوع حرکت گسل (شیب‌لغز و امتدادلغز) زاویه لغزش گسل را به دست می‌آوریم. در ادامه و به منظور محاسبه نرخ لغزش هر گسل، پوسته زاگرس را به صورت جسم یکپارچه‌ای در نظر می‌گیریم که در اثر اعمال تنش به صورت یکنواخت تغییرشکل می‌دهد. به کمک این فرض بردارهای سرعت شبکه را بر روی سطح گسل‌ها تصویر کرده و با استفاده از بردار جهت لغزش، نرخ لغزش گسل را محاسبه می‌کنیم. نرخ لغزش به دست آمده پارامتری است که برای هر قطعه گسلی به صورت جداگانه محاسبه می‌شود. با در نظر گرفتن اثر خطاهای سیستماتیک در موقعیت کانونی زمین لرزه‌ها، نرخ‌های لغزش به دست آمده برای قطعات گسلی همواره دارای خطا هستند. لذا به منظور کاهش اثر خطا،برای هر گسل یک نرخ لغزش میانگین تعریف می‌کنیم. بردارهای سرعت مورد استفاده در این تحقیق، بردارهای سرعت ایستگاه‌های دائمی شبکه ژئودینامیک زاگرس هستند که توسط سازمان نقشه‌برداری کشور تهیه شده‌اند. موقعیت‌های کانونی زمین‌لرزه‌ها نیز توسط پژوهشگاه بین‌المللی مهندسی زلزله و زلزله‌شناسی منتشر می‌شوند.نتایج به دست آمده از این روش نشان می‌دهند مناطقی که گسل‌های آنها نرخ لغزش بالایی دارند، از تراکم زمین‌لرزه بالایی نیز برخوردارند.
نرگس فتح الهی؛ مهدی آخوندزاده هنزائی؛ عباس بحرودی
چکیده
تولید از مخازن هیدروکربوری، سبب افت فشار منفذی در این مخازن می‌شود. این افت فشار، تنش ناشی از رسوبات روباره‌ی سنگ مخزن را که پیش از عملیات برداشت، توسط فشار سیال داخل مخزن و سنگ‌های پوششی کنترل می‌شد افزایش داده و موجب تراکم محیط متخلخل اطراف می‌شود. در صورتی که میزان تراکم مخزن از حدی فراتر رود، سنگ‌های روباره در اثر وزن خود شروع ...
بیشتر
تولید از مخازن هیدروکربوری، سبب افت فشار منفذی در این مخازن می‌شود. این افت فشار، تنش ناشی از رسوبات روباره‌ی سنگ مخزن را که پیش از عملیات برداشت، توسط فشار سیال داخل مخزن و سنگ‌های پوششی کنترل می‌شد افزایش داده و موجب تراکم محیط متخلخل اطراف می‌شود. در صورتی که میزان تراکم مخزن از حدی فراتر رود، سنگ‌های روباره در اثر وزن خود شروع به فرونشست خواهند کرد که این امر می‌تواند تأثیرات مخربی از جمله شکستگی چاه‌ها، مچاله شدگی لوله‌های جداری و خسارات سرچاهی را به دنبال داشته و در نتیجه فرآیند تولید از این مخازن را با مشکل جدی مواجه کند. بنابراین مطالعه پدیده‌ی فرونشست ناشی از بهره‌برداری منابع هیدروکربوری، حائز اهمیت بوده و نیاز به توجه و بررسی دقیق دارد. برای این منظور روش‌های متعددی می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد؛ لذا روشی که دارای سرعت و دقت بالا و هزینه‌ی پایین باشد همواره در اولویت خواهد بود. بدلیل هزینه‌بر بودن روش‌های ترازیابی دقیق و نقشه‌برداری زمینی و نیز عدم دسترسی به مشاهدات آنها در برخی شرایط خاص، بکارگیری روشی سریع‌تر و ارزان‌تر پیشنهاد می‌شود. خوشبختانه پیشرفت در زمینه‌ی ماهواره و تکنولوژی رادار باعث شده است که قادر به اندازه‌گیری جابجایی‌هایی بسیار کوچک سطح زمین در نواحی مستعد جابجایی از جمله میدان‌های تحت برداشت سیال‌های زیر‌سطحی باشیم. روش تداخل‌سنجی تفاضلی رادار (InSAR) فناوری نوینی است که از تصاویر ماهواره‌ای جهت آشکارسازی دگرریختی شکل سطح زمین استفاده می‌کند. در این راستا دو میدان بزرگ نفتی یکی واقع در منطقه‌ی جنوب غربی ایران و دیگری در کالیفرنیای مرکزی توسط تکنیک تداخل‌سنجی راداری مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بدست آمده بیانگر کارایی مناسب این روش به منظور بررسی جابجایی ناشی از فرونشست در میادین مذکور می‌باشد.
حجت شیرمرد؛ عباس بحرودی؛ امیر عادلی
چکیده
به دلیل پرهزینه و زمان بر بودن عملیات حفاری و نیز ریسک بالای آن در اکتشاف مواد معدنی این مرحله از اهمیت به سزایی برخوردار است. به منظور تعیین نقاط بهینه حفاری، تهیه نقشه پتانسیل معدنی با استفاده از سامانه اطلاعات مکانی برای تلفیق کلیه فاکتورهای اکتشافی امری ضروری می باشد. روش‌های مختلفی برای تهیه نقشه پتانسیل‌یابی تاکنون توسعه یافته ...
بیشتر
به دلیل پرهزینه و زمان بر بودن عملیات حفاری و نیز ریسک بالای آن در اکتشاف مواد معدنی این مرحله از اهمیت به سزایی برخوردار است. به منظور تعیین نقاط بهینه حفاری، تهیه نقشه پتانسیل معدنی با استفاده از سامانه اطلاعات مکانی برای تلفیق کلیه فاکتورهای اکتشافی امری ضروری می باشد. روش‌های مختلفی برای تهیه نقشه پتانسیل‌یابی تاکنون توسعه یافته است. یکی از موثرترین آنها با توجه به طبیعت پدیده‌های زمین‌شناسی و معدنی؛ روش سلسله مراتبی در ترکیب با منطق فازی است. در این تحقیق از روش ترکیبی متشکل از سلسله مراتبی و فازی که تحت عنوانسلسله مراتبی فازی(AHP Fuzzy)؛ بهره گرفته شده است. در این بررسی از فناوری سامانه اطلاعات مکانی به عنوان یکی از مؤثرترین ابزارها برای مدیریت داده و اطلاعات اکتشافی برای تلفیق داده‌های مختلف جهت تهیه نقشه پتانسیل معدنی بهره گرفته شده است. در این پژوهش؛ کانسارمس پرفیری نیسیان به عنوان مطالعه موردی استفاده شده است. زیرا این کانسار در استان اصفهان در کمربند ولکانیکی ارومیه-دختر کشور؛ در حال مطالعه اکتشافی بوده و بعلت پیچیدگی‌های زمین‌شناسی و معدنی؛ تعیین بهینه محل‌های حفاری جهت مطالعات تفصیلی از حساسیت قابل توجهی برخوردار است. به منظور تهیه نقشه فاکتور زمین‌شناسی؛ ژئوشیمی از داده‌های موجود بهره گرفته شده است. برای محاسبه وزن لایه‌های اکتشافی از فرآیند سلسله مراتبی فازی استفاده می شود. در راستای اجرای دقیق از متخصصان زمین‌شناسی و ژئوشیمی بهره گرفته می‌شود. در فرآیند تلفیق لایه‌های اطلاعاتی حاصله از عملگرهای فازی استفاده می‌شود. برای ارزیابی و اعتبارسنجی نقشه پتانسیل معدنی حاصله؛ از گمانه‌های اکتشافی استفاده می‌شود. مقایسه نقشه پتانسیل تولید شده با گمانه‌ها نشانگر انطباق معنادار و مثبت بین آنها است. در این راستا نقاط پیشنهادی برای حفاری‌های مورد نیاز ارائه شده است.
