الهام فروتن
چکیده
سیل از جمله رخدادهای طبیعی است که وقوع آن سالانه خسارت‌های زیادی به مردم و محیط‌زیست در سراسر جهان وارد می‌کند. اقدامات آبخیزداری راهکاری مؤثر در راستای کنترل سیل و کاهش خسارت ناشی از آن بوده و ارزیابی اثر این اقدامات بیانگر میزان دستیابی به موفقیت در نائل شدن به هدف کنترل سیلاب است. در این تحقیق هدف آن است که از تلفیق روش شماره منحنی ...
بیشتر
سیل از جمله رخدادهای طبیعی است که وقوع آن سالانه خسارت‌های زیادی به مردم و محیط‌زیست در سراسر جهان وارد می‌کند. اقدامات آبخیزداری راهکاری مؤثر در راستای کنترل سیل و کاهش خسارت ناشی از آن بوده و ارزیابی اثر این اقدامات بیانگر میزان دستیابی به موفقیت در نائل شدن به هدف کنترل سیلاب است. در این تحقیق هدف آن است که از تلفیق روش شماره منحنی و AHP در Arc-GIS برای تهیه نقشه حساسیت به سیل استفاده شده و نقش اقدامات بیولوژیکی آبخیزداری در حساسیت به سیلاب منطقه با استفاده از این روش و آزمون‌های آماری مورد بررسی قرار گیرد. برای این منظور، حوضه آبخیز پردیسان در قسمت جنوبی شهر قم، با بیشترین سطح کاربری اراضی مرتع انتخاب شد. ده عامل تراکم زهکشی، شیب، بارندگی سالانه، فاصله از رودخانه، ارتفاع، تجمع جریان، شماره منحنی SCS ، زمین‌شناسی، ژئوموفولوژی و نقشه سیلاب پیشین منطقه انتخاب و هر عامل براساس تأثیر بر حساسیت سیل‌خیزی منطقه در مقیاس‌های مختلف طبقه‌بندی شدند. سپس از روش AHP در Arc-GIS برای محاسبه مقایسه جفتی و تعیین وزن هر عامل استفاده شد. نتایج نشان داد که عامل شماره منحنی دارای بیشترین درصد وزنی (27/44) و نفوذپذیری سنگ‌ها دارای کمترین درصد وزنی (3/20) است. مقایسه کلاس‌های سیل‌خیزی در شرایط فعلی و آینده نشان می‌دهد که با انجام اقدامات بیولوژیکی آبخیزداری، طبقات سیل‌خیزی زیاد و متوسط به‌ترتیب 7/3 و 39/7 درصد کاهش و طبقات با حساسیت کم و خیلی‌کم به‌ترتیب 22/18 و 22/82 درصد افزایش خواهد یافت. انجام آزمون آماری نشانه و ویلکاکسون نیز بیانگر آن است که اختلاف معنی‌دار در طبقات سیل‌خیزی در قبل و بعد از اقدامات آبخیزداری وجود دارد و اقدامات بیولوژیکی تأثیر مثبتی در کاهش سیل دارد.
