سهیلا ایرانخواه؛ مجتبی قدیری معصوم؛ مسعود مهدوی
دوره 23، شماره 89 ، اردیبهشت 1393، ، صفحه 5-16
چکیده
توسعه روستا، پایدارترین سیاست و راهبرد در توسعه هر کشور به شمار میرود. این سیاست ارتباط تنگاتنگ با نظام فکری و نگرشی دارد و برای نهادینه سازی این سیاست ابزارها و روشهای مختلفی وجود دارد که سند دار کردن واحد مسکونی و یا به عبارت کلی صدور سند برای املاک در روستا به موازات سایر سیاستهای توسعهای مناطق روستایی از جمله این روش هاست. ...
بیشتر
توسعه روستا، پایدارترین سیاست و راهبرد در توسعه هر کشور به شمار میرود. این سیاست ارتباط تنگاتنگ با نظام فکری و نگرشی دارد و برای نهادینه سازی این سیاست ابزارها و روشهای مختلفی وجود دارد که سند دار کردن واحد مسکونی و یا به عبارت کلی صدور سند برای املاک در روستا به موازات سایر سیاستهای توسعهای مناطق روستایی از جمله این روش هاست. در همین راستا برنامه دوم و سوم و چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، عمران روستایی را یکی از اهداف خود قرار داده و برای رسیدن به آن یکی از راهکارهای اجرایی را صدور سند اماکن روستایی در نظر گرفته است. چرا که زمین در هر حال بستر اصلی گنجینهها و ثروتهای مادی است و از نظر اقتصادی ارزشمند است و موارد استفاده متعددی برای رفع نیازهای جوامع انسانی (از جمله احداث ساختمان) است. بر این اساس خانهها و اماکن روستایی یکی از منافع سرمایهای جوامع روستایی به شمار میآیند که مالک آنها نیازمند است با تکیه بر قانون از نظر حقوقی نسبت به دارایی خود احساس امنیت نماید. از سوی دیگر نیاز به اطلاعات زمین به منزله پایه و زمینهای برای توسعه و کنترل منابع زمین، شناسنامه دار شدن هر واحد آن را در اولویت قرار میدهد. (ترشیزیان و اطهاری، 1389، 43) این تحقیق بر آن است با موشکافی از تجارب و عملکرد کشورهای مختلف و فعالیتهای صورت گرفته در سند دار کردن واحدهای مسکونی روستایی کشور و آسیب شناسی آنها میزان موفقیت آن را بررسی نماید. به این منظور تحلیل و ارزیابی آن براساس روش میدانی و موردی در دو نقطه جغرافیایی متفاوت صورت گرفته و نتایج حاصله از آن نیز متفاوت بوده است.
سیده فاطمه حسینی؛ محمد سلیمانی؛ فرهاد عزیزپور؛ زهرا پربار
دوره 23، شماره 89 ، اردیبهشت 1393، ، صفحه 46-53
چکیده
زلزله، سالانه خسارتهای زیادی در کشورهای مختلف به بار میآورد و گروههای انسانی را از جنبههای مختلف مادی و معنوی در معرض آسیب قرار میدهد. ایران از نظر میانگین سالانه بیشترین تعداد مطلق جمعیت در معرض خطر زلزله، در جایگاه هفتم آسیا و سیزدهم جهان قرار دارد. در میان نواحی سکونتگاهی کشور، شهرستان قیروکارزین در طول تاریخ، همواره با ...
بیشتر
زلزله، سالانه خسارتهای زیادی در کشورهای مختلف به بار میآورد و گروههای انسانی را از جنبههای مختلف مادی و معنوی در معرض آسیب قرار میدهد. ایران از نظر میانگین سالانه بیشترین تعداد مطلق جمعیت در معرض خطر زلزله، در جایگاه هفتم آسیا و سیزدهم جهان قرار دارد. در میان نواحی سکونتگاهی کشور، شهرستان قیروکارزین در طول تاریخ، همواره با زلزلههای ویرانگری رو به رو بوده است. این شرایط، زمینه ساز وقوع قویترین زمین لرزهها در قیروکارزین شده که تلفات و خسارات بسیار زیادی را بر عرصههای شهری و روستایی وارد کرده است. در این ارتباط سیستم اطلاعات مکانی میتواند نقش بسزایی در زمینه تعیین مناطق در معرض مخاطره، نحوه توزیع و کیفیت ساختارهای فیزیکی در معرض خطر و تحلیل مشخصات اقتصادی، اجتماعی و جمعیت مواجه با خطر ایفا نمایند. هدف از این مطالعه، شناسایی پهنههای امن و ناامن و مکانیابی مناسب برای ایجاد پایگاههای مدیریت بحران در شهرستان قیروکارزین میباشد. برای رسیدن به این هدف، اطلاعات مربوط به معیارهای مختلف، مطالعه و به سه دسته متغیرهای طبیعی، متغیرهای کالبدی و متغیرهای نهادی - مدیریتی تقسیمبندی شدند. سپس لایههای اطلاعاتی مربوط به معیارهای مختلف به سامانه GIS وارد و بعد از آماده سازی با استفاده از معادلهی خطی فازی استاندارد سازی شده، سپس تلفیق نقشهها با استفاده از جمع فازی صورت گرفت. در نهایت پهنههای مناسب و نامناسب از جهت خطر پذیری و ایجاد پایگاههای مدیریت بحران مشخص و بر پایه یافتههای این تحقیق، سه روستا با توجه به قابلیت آنها برای ایجاد پایگاههای مدیریت بحران در سه سطح متفاوت تعیین شدند تا دهیاریها را در فرایند مدیریت بحران در شهرستان قیروکارزین یاری نمایند و از توانایی سیستم اطلاعات جغرافیایی در جهت پیشبرد اهداف پایگاههای مدیریت بحران بهره گرفته شود.
سهراب عسگری
دوره 22، شماره 85 ، اردیبهشت 1392، ، صفحه 79-96
چکیده
اداره سرزمین و کشور به گونه کارآمد از دغدغههای اصلی در دنیای امروز سیاست است. چنین هدفی با گزینش مدیران متخصص و تدوین برنامههایی با رویکردهای علمی توسط کارشناسان عملی میگردد. در ایران برنامه ریزی و اداره سرزمین با برنامه، تاریخ طولانی چند هزار ساله دارد. در تاریخ معاصر شروع برنامهریزی به اواخر دوره قاجاریه باز میگردد. ...
بیشتر
اداره سرزمین و کشور به گونه کارآمد از دغدغههای اصلی در دنیای امروز سیاست است. چنین هدفی با گزینش مدیران متخصص و تدوین برنامههایی با رویکردهای علمی توسط کارشناسان عملی میگردد. در ایران برنامه ریزی و اداره سرزمین با برنامه، تاریخ طولانی چند هزار ساله دارد. در تاریخ معاصر شروع برنامهریزی به اواخر دوره قاجاریه باز میگردد. از دوره رضا شاه موضوع برنامهریزی و اعمال دیدگاه کارشناسان جدی گرفته شد. در سال های قبل از انقلاب اقداماتی برای عمران و آبادانی کشور انجام شد که به طور عمده برنامه محور بودند. برنامههای توسعه اقتصادی – اجتماعی پنج ساله از جمله آنها می باشد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی تدوین برنامههای عمرانی با تأخیر چند ساله شروع گردید. بروز بحرانهایی چون جنگ تحمیلی، تحریمهای بینالمللی از یک سو و تدوین برنامهها با راهبردهای تاکتیکی از طرف دیگر باعث پدید آمدن مشکلاتی از جمله مهاجرت و خالی شدن روستاها، رشد بیرویه شهرها و پیدایش شغلهای کاذب، تخریب مراتع، پاک تراشی جنگل و.. در مقیاس ملی گردید. بر اثر مجموعه اقدامات گذشته جهت سازماندهی فضای جغرافیائی کشور در طی حداقل 5 دهه گذشته، آثار ویرانگری بر پیکر طبیعت کشور هویدا شده است. امروزه پدیده خطرناک فرسایش عرصههای طبیعی را با شدت در مینوردد و ویران میکند. ایران در دنیا رتبه اول فرسایش را داراست. گسترش سیل در کشور یکی از نتایج نامطلوب تخریب جنگل و مرتع است که هر ساله حجم عظیمی از خسارت مالی و در مواردی جانی را باعث میشود. اکثر شهرهای کشور امروزه با مشکلات بی شمار شهری و زیست محیطی مواجه هستند و شهروندان در معرض بیماری های ناشی از آلودگی محیط زیست شهرها قرار دارند.
این مقاله تلاش میکند ضمن تبیین اقدامات اساسی برای سازماندهی فضای جغرافیایی کشور در دهه های اخیر، نتایج آنها را ارزیابی نماید. با توجه به مؤلفههای مورد بررسی، فرایند حاکم بر پژوهش حاضر توصیفی-تحلیلی و علّی بوده است. از روش کتابخانهای بطور عمده برای جمعآوری اطلاعات استفاده شده و در این روش علاوه بر منابع و کتابها برخی از اسناد در حد کشف مورد مطالعه قرار گرفتهاند.
مجتبی قدیری معصوم؛ سهیلا ایرانخواه خانقاه
دوره 21، شماره 82 ، شهریور 1391، ، صفحه 36-43
چکیده
فضاهای روستایی بخشی از جوامع انسانی هستند، توسعه پایدار و یکپارچه ملی معطوف به توسعه پایدار در سطح منطقهای، شهری و روستایی است. در همین راستا برنامه دوم و سوم و چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، عمران روستایی را یکی از اهداف خود قرار داده و برای رسیدن به آن یکی از راهکارهای اجرایی را صدور سند اماکن روستایی در نظر گرفته است. چرا ...
بیشتر
فضاهای روستایی بخشی از جوامع انسانی هستند، توسعه پایدار و یکپارچه ملی معطوف به توسعه پایدار در سطح منطقهای، شهری و روستایی است. در همین راستا برنامه دوم و سوم و چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، عمران روستایی را یکی از اهداف خود قرار داده و برای رسیدن به آن یکی از راهکارهای اجرایی را صدور سند اماکن روستایی در نظر گرفته است. چرا که زمین در هر حال بستر اصلی گنجینهها و ثروتهای مادی است و از نظر اقتصادی ارزشمند است و موارد استفاده متعددی برای رفع نیازهای جوامع انسانی (از جمله احداث ساختمان) وجود دارد. بر این اساس خانهها و اماکن روستایی یکی از منافع سرمایهای جوامع روستایی به شمار میآیند که مالک آنها نیازمند است با تکیه بر قانون از نظر حقوقی نسبت به دارایی خود احساس امنیت نماید. از سوی دیگر نیاز به اطلاعات زمین به منزله پایه و زمینهای برای توسعه و کنترل منابع زمین، شناسنامهدار شدن هر واحد آن را در اولویت قرار میدهد. در این تحقیق بررسی روند تاریخی صدور سند در ایران و به طور اخص برنامههای توسعه در ایران بعد از انقلاب مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
محمد قاسمی سیانی؛ حسین کلانتری خلیل آباد
دوره 20، شماره 80 ، بهمن 1390، ، صفحه 72-78
چکیده
مناطق روستایی بخش عمدهای از جمعیت و عرصههای طبیعی و زیستی کشور را به خود اختصاص داده و نقش اساسی در حیات اقتصادی و اجتماعی کشور دارند. در این بین محیط زیست روستا در فرآیند برنامهریزی توسعه پایدار روستایی و بهبود کیفیت محیط زیست توجه خاصی را میطلبد. محیط زیست یکی از ابعاد حساس و آسیبپذیر روستاها میباشد که نسبت به شهرها کمتر ...
بیشتر
مناطق روستایی بخش عمدهای از جمعیت و عرصههای طبیعی و زیستی کشور را به خود اختصاص داده و نقش اساسی در حیات اقتصادی و اجتماعی کشور دارند. در این بین محیط زیست روستا در فرآیند برنامهریزی توسعه پایدار روستایی و بهبود کیفیت محیط زیست توجه خاصی را میطلبد. محیط زیست یکی از ابعاد حساس و آسیبپذیر روستاها میباشد که نسبت به شهرها کمتر تحت تأثیر آلایندهها قرار گرفته است ولی گسترش الگوی مصرف شهری و هجوم برخی آلایندهای شهری به حریم روستاها و تغییر الگوی مصرف روستائیان زمینههای تخریب محیط زیست و زندگی سالم را در روستاها گسترش داده است. در این مقاله هدف، ارائه راهکارهایی جهت بهبود محیط زیست روستایی بوده که با استفاده از روش توصیفیـ تحلیلی موضوع مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین با توجه به نقش مشارکتهای مردمی در حفاظت از محیط روستا و رسیدن به توسعه پایدار روستایی، به روشهای دفع و دفن مواد زائد، مدیریت فضای سبز روستاییـ روشهای دفع فاضلاب روستایی در حفاظت از محیط زیست روستایی و ایجاد زندگی سالم پرداخته شده است. با اذعان به اینکه بسیاری از روستاهای کشور هنوز روشهای مناسب حفاظت از محیط زیست مانند دفع مواد زاید، دفع فاضلاب و مدیریت فضای سبز را به درستی اعمال نکرده و در جذب مشارکتهای مردمی نیز ضعیف عمل نمودهاند، توسعه پایدار روستاها به ظهور نرسیده است. نتایج این مقاله نشان میدهد اگر راه و روشهای صحیح حفاظت از محیط زیست در روستاها اعمال شود بسیاری از بیماریهای مردم روستا ریشه کن شده و روستاها به توسعه پایدار نزدیک میشوند.
آئیژ عزمی؛ مجتبی قدیری معصوم
دوره 19، شماره 73 ، اردیبهشت 1389، ، صفحه 34-41
چکیده
امروزه نوآورى هاى متنوع و مختلفى به بازار راه پیدا کرده اند که فناورى اطلاعات و ارتباطات را مى توان از جمله این نوآورى ها دانست. روستاها نیز به عنوان بخشى از جامعه کشور به جهت حساسیت هایى که نسبت به نوآورى هاى جدید همواره نشان داده اند، حساس بوده اند. از جمله این گونه نوآورى هایى که به روستاها ارایه شده فناورى ...
بیشتر
امروزه نوآورى هاى متنوع و مختلفى به بازار راه پیدا کرده اند که فناورى اطلاعات و ارتباطات را مى توان از جمله این نوآورى ها دانست. روستاها نیز به عنوان بخشى از جامعه کشور به جهت حساسیت هایى که نسبت به نوآورى هاى جدید همواره نشان داده اند، حساس بوده اند. از جمله این گونه نوآورى هایى که به روستاها ارایه شده فناورى اطلاعات و ارتباطات است که ضرورت توجه به اثرات توسعه آن در روستاها اهمیت دارد. روش تحقیق اسنادى بوده و از منابع مختلف داخلى و خارجى استفاده شده است. در این مقاله فناورى اطلاعات و ارتباطات تعریف گردیده و به وضعیت اینترنت به عنوان یکى از ابزارهاى مهم فناورى اطلاعات در جهان پرداخته و جایگاه ایران در جهان و منطقه بازگو شده است. در ادامه، به راهبرد ملى فناورى اطلاعات و ارتباطات در ابعاد زیرساختى و آموزش و تحقیقات پرداخته و کاربردهاى فناورى اطلاعات در روستاها بیان مى شود. فناورى اطلاعات و ارتباطات در بحث کشاورزى مى تواند تأثیرگذار باشد، مباحثى چون کشاورزى دقیق، محیط زیست و مدیریت بحران از جمله محورهاى فناورى اطلاعات و ارتباطات در کشاورزى هستند. ضرورى است تا آسیب شناسى روى کاربرد فناورى اطلاعات و ارتباطات صورت بگیرد و این کار با توجه به ابعادى چون شکاف دیجیتالى و مباحث هزینه اى کاربرد فناورى اطلاعات مورد توجه قرار مى گیرد.