سهراب عسگری؛ فرزانه صادقی؛ زهرا خان محمدی
دوره 23، شماره 89 ، اردیبهشت 1393، ، صفحه 17-25
چکیده
منطقه خلیج فارس از 8 کشور کرانهای و یک گستره آبی به وسعت تقریبی 240000کیلومتر تشکیل شده است. میزان دست یابی کشورهای ساحلی به آبهای خلیج فارس البته در میان کشورهای کرانهای یکسان نیست و این مسأله باعث بروز مشکلاتی گردیده که پیامدهای زیست محیطی خطرناکی در پی داشته است. خلیج فارس که در گذشته به دریای پارس مشهور بوده، دارای شرایط خاص ...
بیشتر
منطقه خلیج فارس از 8 کشور کرانهای و یک گستره آبی به وسعت تقریبی 240000کیلومتر تشکیل شده است. میزان دست یابی کشورهای ساحلی به آبهای خلیج فارس البته در میان کشورهای کرانهای یکسان نیست و این مسأله باعث بروز مشکلاتی گردیده که پیامدهای زیست محیطی خطرناکی در پی داشته است. خلیج فارس که در گذشته به دریای پارس مشهور بوده، دارای شرایط خاص زیست محیطی و طبیعی است و با دریاها و گسترههای آبی دیگر تفاوتهای زیادی دارد. به دلیل وجود همین تفاوتها در دهه 1970 دفتر محیط زیست سازمان ملل متحد کنوانسیونی را به نام کنوانسیون کویت تصویب کرد تا کشورهای ساحلی در حفاظت از محیط زیست این دریا حساس تر از گذشته عمل کنند و در جهت حفظ محیط زیست این دریا تلاش نمایند. در دهههای اخیر به دلیل مجموعه فعالیتهای نامطلوب انسانی در شکلهای گوناگون محیط زیست خلیج فارس زیانها و خسارتهای زیادی را محتمل شده است. در نتیجه فعالیتهای ویرانگر انجام شده اکوسیستم منحصر بهفرد این دریاها در حال نابودی است. گستره تخریبها در این دریا بسیار وسیع بوده و انواع فعالیتها را شامل میشود. تغییر شکل ساحل توسط برخی از کشورها یکی دیگر از اقداماتی است که در روند تخریب محیط زیست این دریا با سرعت بیشتری ادامه پیدا میکند. این مقاله تلاش کرده ضمن بررسی وضعیت طبیعی و زیست محیطی خلیج فارس، جایگاه آن را در کنوانسیون کویت و کنوانسیون حقوق بینالملل دریاهای 1982 سازمان ملل به شکل تحلیلی- علمی مورد بررسی قرار داده و به وظایف کشورهای ساحلی در نگهداری از این دریا اشاره نماید.
سمانه مسیبی
دوره 22، 86-1 ، مرداد 1392، ، صفحه 7-11
چکیده
ویژگی اصلی اکوسیستمهای رودخانهای پویایی، پیوستگی و نظاممند بودن آن از سرچشمه تا مصب میباشد. این نظام یکپارچه رودخانه را به نظامی متنوع، پیچیده و منحصر به فرد تبدیل میکند. اکوسیستمهای حیاتی رودخانه تعادل پویایی از متغیرهای ماده، انرژی، فضا، زمان و تنوع را متناسب با ویژگیهای محیط طبیعی خود ایجاد میکند. استخراج مواد آبرفتی ...
بیشتر
ویژگی اصلی اکوسیستمهای رودخانهای پویایی، پیوستگی و نظاممند بودن آن از سرچشمه تا مصب میباشد. این نظام یکپارچه رودخانه را به نظامی متنوع، پیچیده و منحصر به فرد تبدیل میکند. اکوسیستمهای حیاتی رودخانه تعادل پویایی از متغیرهای ماده، انرژی، فضا، زمان و تنوع را متناسب با ویژگیهای محیط طبیعی خود ایجاد میکند. استخراج مواد آبرفتی از بستر رودخانه، بیش از حد تجدیدپذیری آنها، تخریب و فروسایی سیستمهای رودخانهای را باعث شده و یگانگی اکولوژیکی آن را به شکلهای مختلف از بین میبرد و در نهایت اثرات سوء خود را به اکوسیستمهای حاشیه رودخانه انتقال میدهد. رودخانه گلپایگان نزدیک به نیم قرن است مهمترین کانون تهیه شن و ماسه مناطق دور و نزدیک خود میباشد. به دلایل گوناگون از جمله محدودیت جریانهای سیلابی، کوچکی حوضه و احداث سد بر روی آن توانایی جبران حتی بخش کوچکی از منابع شن و ماسه به یغما رفته بستر و دیوارهای خود را ندارد. بنابراین با تغییرات جبرانناپذیر مورفودینامیکی، هیدرولوژیکی و ژئومورفولوژیکی در بخش وسیعی از حوضه میانی خود روبرو است. این وضعیت میتواند به شدت بر روی منابع آبهای زیرزمینی، پوشش گیاهی، منابع خاک و فرسایش و سایر مؤلفههای محیطی، اثرات سوئی داشته باشد. در این مقاله سعی شده است با پایشهای میدانی، محاسبه حجم منابع رسوبی رودخانه، مطالعات آبشناسی و ژئومورفودینامیکی، بخشی از اثرات سوء مدیریت محیط در منطقه مورد مطالعه و بررسی قرار گیرد، شاید از این طریق محیط زیست به خصوص حوضههای مورد توجه و عنایت بیشتری قرار گیرد.
زهرا ایزدی
دوره 22، 85-1 ، خرداد 1392، ، صفحه 33-39
چکیده
در سطح کره زمین در دو زیستگاه آبی و خشکی، اکوسیستمهای فراوانی یافت میشود. تنها در سطح خشکیها، 6 اکوسیستم قابل رؤیت است، که یکی از این اکوسیستمها، اکوسیستم بیابانی میباشد. امروزه، اکوسیستم بیابانی یکی از حساسترین و شکننده ترین اکوسیستمهای سطح زمین میباشد. زیرا این اکوسیستم دارای شرایط حیات میباشد و جانداران از جمله ...
بیشتر
در سطح کره زمین در دو زیستگاه آبی و خشکی، اکوسیستمهای فراوانی یافت میشود. تنها در سطح خشکیها، 6 اکوسیستم قابل رؤیت است، که یکی از این اکوسیستمها، اکوسیستم بیابانی میباشد. امروزه، اکوسیستم بیابانی یکی از حساسترین و شکننده ترین اکوسیستمهای سطح زمین میباشد. زیرا این اکوسیستم دارای شرایط حیات میباشد و جانداران از جمله انسان، توانستهاند خود را با این شرایط سازگار کنند و به حیات خود ادامه دهند. با توجه به این که وسعت عظیمی از کشور ما را این اکوسیستم به خود اختصاص داده است، بررسی و توجه به آن لازم و ضروری میباشد. زیرا هر ساله به خاطر بیتوجهی انسان به این اکوسیستم، جانوران و گیاهان بسیاری از بین میروند و ساکنین هم دست به مهاجرت میزنند. بر این اساس در این مقاله به معرفی اکوسیستم بیابانی و بررسی این اکوسیستم، درایران پرداخته شده است تا وضعیت و جایگاه این اکوسیستم در ایران مشخص گردد و گوشزدی بر اهمیت این اکوسیستم در محیط طبیعی ایران باشد و مسئولان را بر آن دارد که با یک برنامهریزی دقیق، جلوی نابودی این اکوسیستم را بگیرند.
شهناز شبانی؛ ویکتوریا عزتیان
دوره 20، شماره 80 ، بهمن 1390، ، صفحه 47-56
چکیده
گسترش شهرنشینی و توسعهی شهرها به همراه افزایش شتابان جمعیت، توسعهی فعالیتهای صنعتی یا مصرف سوختهای فسیلی، آلودگی هوا را به شدت افزایش داده است، به طوری که عواقب آن در درجهی اول به صورت انواع امراض و بیماریهای تنفسی، تشدید بیماریهای قلبی و ریوی، پوستی و ... متوجه ساکنان شهرها میشود. از طرفی پارامترهای اقلیمی از جمله رطوبت، ...
بیشتر
گسترش شهرنشینی و توسعهی شهرها به همراه افزایش شتابان جمعیت، توسعهی فعالیتهای صنعتی یا مصرف سوختهای فسیلی، آلودگی هوا را به شدت افزایش داده است، به طوری که عواقب آن در درجهی اول به صورت انواع امراض و بیماریهای تنفسی، تشدید بیماریهای قلبی و ریوی، پوستی و ... متوجه ساکنان شهرها میشود. از طرفی پارامترهای اقلیمی از جمله رطوبت، ساعت آفتابی، دما، فشار و میزان تابش خورشید سبب تشدید میزان آلایندهها در جوّ شده و ضریب تأثیر آنها بر انسان و اکوسیستمهای طبیعی را افزایش میدهند. لذا انسان با ایجاد تغییر در ترکیب گازهای مؤثر در حیات موجودات کرهی زمین و برهم زدن موازنهی آنها به خود و محیط زیست آسیب وارد نموده و سبب ایجاد تغییرات وسیع در الگوی آب و هوای زمین شده و از طرفی حیات و سلامتی خود را نیز در معرض خطر قرار داده است. در این مقاله ارتباط بین عناصر اقلیمی چون دما، فشار، رطوبت و آلایندههای جوّی مانند مونواکسیدکربن (Co) دی اکسید نیتروژن (NO2)، دی اکسید گوگرد (SO2)، هیدورکربنها (HC) و ذرات معلق (PM10) با شیوع انواع بیماریها در استان اصفهان بررسی شده است. برای این منظور پس از جمع آوری داده ها ، محاسبات آماری انجام گرفت و نتایج به صورت جداول و نمودارها ارائه گردید و ارتباط بین یکایک متغیرها با مبتلایان به بیماری ها بررسی شد. نتایج نشان میدهد که بین عناصر اقلیمی همچون دما، فشار و رطوبت با شیوع بیماریهای قلبی، ریوی، چشمی ، سرطان پوست رابطه همبستگی معنی دار و قوی وجود دارد.
مهدی مومنی
دوره 19، شماره 75 ، آبان 1389، ، صفحه 16-21
چکیده
در قسمت اعظم کره زمین، چشم اندازى که اکنون در معرض دید است عمدتا مصنوع تفکر و ساخته و پرداخته دست انسان است. برخورد و اثر انسان در محیط طبیعى به طور روزمره و آشکار فضاهاى جغرافیایى را دگرگون ساخته است. اثر تجمعى جمعیت انسانى در طول زمان و به ویژه با استفاده از تکنولوژى در دهه هاى پایانى قرن بیستم این تغییرات را بسیار سریع نموده است. ...
بیشتر
در قسمت اعظم کره زمین، چشم اندازى که اکنون در معرض دید است عمدتا مصنوع تفکر و ساخته و پرداخته دست انسان است. برخورد و اثر انسان در محیط طبیعى به طور روزمره و آشکار فضاهاى جغرافیایى را دگرگون ساخته است. اثر تجمعى جمعیت انسانى در طول زمان و به ویژه با استفاده از تکنولوژى در دهه هاى پایانى قرن بیستم این تغییرات را بسیار سریع نموده است. چگونگى رابطه انسان با محیط طبیعى در محتواى دانش جغرافیا مورد مباحثات طولانى در سده گذشته قرار گرفته و مکاتب محیط گرائى متمایزى رشد و نمو یافته اند. در آغاز قرن بیست و یکم یکى از رسالت هاى جغرافیا برجسته و آشکار نمودن مشکلاتى است که فرایند حاصل از این تغییرات مى باشد. انسان همچون سایر جانداران، جزئى از محیط زیست است و به هوا، آب و خاک و دیگر موجودات نیاز دارد. به دلیل وابستگى اجزاء کره زمین به همدیگر، هر تغییرى در هر یک از اجزاء کره زمین حاصل شود کل سیستم را در معرض خطر قرار خواهد داد. در حال حاضر مشکلات زیست محیطى بسیار گسترش یافته است. این مقاله با این فرضیه مطرح شده است، که انسان با دخالت و تغییراتى که در محیط طبیعى به وجود آورده، نظام طبیعى را به صورت مصنوع دگرگون ساخته است. این پژوهش با استفاده از روش هاى توصیفى و استنباطى و همچنین روش اسنادى به تجزیه و تحلیل تغییرات محیطى که در چند دهه اخیر با دخالت انسان در ایران اتفاق افتاده است، مى پردازد. تغییر و دگرگونى در جنگل ها و مراتع، بیابان زایى و گسترش بیابان ها و تغییر در گونه هاى گیاهى با ارزش و رخنه بعضى از گونه هاى غیربومى باعث تخریب اکوسیستم هاى حساس شده است. اهمیتى که آموزش و ترویج در به وجود آوردن واکنش هاى اجتماعى مناسب در برابر تغییرات محیطى، و نقشى که مردم در حفظ و احیاء و توسعه و بهره بردارى از منابع طبیعى مى توانند داشته باشند، راهکارهایى است که در این مقاله به آنها پرداخته شده است.
حسین صرامی؛ لیلا سلکی
دوره 14، شماره 56 ، بهمن 1384، ، صفحه 43-49
چکیده
در این مقاله بحث جزیره گرمایى، به طورکلى مطرح شده است. ابتدا به تعریف جزیره گرمایى شهر و پیشینه آن با استفاده از شکل و نمودار پرداخته، در ادامه به متغیرهاى اقلیمى که بر جزایر گرمایى تأثیرگذار بوده اند توجه کرده ایم. هدف از تحقیق معرفى جزیره گرمایى شهر یا نقطه حداکثر گرما در شهر است که بیشتر شامل مرکز شهر مى باشد و منظور از ...
بیشتر
در این مقاله بحث جزیره گرمایى، به طورکلى مطرح شده است. ابتدا به تعریف جزیره گرمایى شهر و پیشینه آن با استفاده از شکل و نمودار پرداخته، در ادامه به متغیرهاى اقلیمى که بر جزایر گرمایى تأثیرگذار بوده اند توجه کرده ایم. هدف از تحقیق معرفى جزیره گرمایى شهر یا نقطه حداکثر گرما در شهر است که بیشتر شامل مرکز شهر مى باشد و منظور از جزیره گرمایى گرمتر بودن شهر نسبت به حومه و اطراف است که در مواردى این میزان به 8-5 درجه سانتیگراد نیز مى رسد. روش تحقیق در مقاله به صورت اسنادى، استفاده از منابع کتابخانه اى، منابع الکترونیک و سایت هاى مختلف می باشد. در ادامه به عوامل فرضى که باعث ایجاد لایه سرپوش جزیره گرمایى شهر مى شود اشاره شده، تراز تابش در منطقه شهرى و مقایسه آن با حومه و تأثیراتى که بر سلامتى انسان و محیط دارند بررسى گردیده است. و در آخر راهکارهایى براى مقابله با جزیره گرمایى از طریق افزایش فرهنگ همگانى در امر حفاظت محیط و گسترش فضاى سبز و غیره... بررسى و پیشنهاد شده است .
مهرداد حسینی
دوره 13، شماره 51 ، آبان 1383، ، صفحه 15-17
چکیده
تغییرات اقلیمى در ایران و جهان از دیدگاه اغلب دانشمندان ناشى از پدید آمدن وضعیت گلخانه اى است که تأثیرات و آثار زیانبارى را بر کره زمین از لحاظ دیدگاه هاى مختلف خواهد گذاشت. دخالت انسان در تغییر آب وهوا در گزارش هاى مختلف جهان و آخرین اظهارنظرکمیته بین المللى، تغییر اقلیم تردید ناپذیر اعلام شده ولى تردیدهاى علمى ...
بیشتر
تغییرات اقلیمى در ایران و جهان از دیدگاه اغلب دانشمندان ناشى از پدید آمدن وضعیت گلخانه اى است که تأثیرات و آثار زیانبارى را بر کره زمین از لحاظ دیدگاه هاى مختلف خواهد گذاشت. دخالت انسان در تغییر آب وهوا در گزارش هاى مختلف جهان و آخرین اظهارنظرکمیته بین المللى، تغییر اقلیم تردید ناپذیر اعلام شده ولى تردیدهاى علمى در تغییر اقلیم ،گزارش (CHANGEINTERGOVERNMENTALPANELONCLIMATE) نیز وجود دارد. چنانچه بریسون (BRYSON 1977) بیان نموده جهش از یک الگو به الگوى دیگر، ممکن است اقلیم بعضى از نواحى عرض متوسط را ناگهان تغییر دهد و شدیدا الگوى خشکسالى یا سیلابى را بوجود آورد. پدیده افزایش دما دربعضى از ایستگاه هاى هواشناسى ایران نشانگر گرایش به سمت اقلیم خشک بوده و شاید درکشور ایران نیز دوران تغییرات اقلیمى شروع گشته است . در کشور در تحقیقاتى که به عمل آمده داراى چند سال خشکسالى و چند سال پربارش است. مشکلات زیست محیطى اعم از گرم شدن زمین، بروز خشکسالی هاى پیاپى، گسترش کویرها و روند فزاینده بیابان زائى، افزایش روزافزون مناطق ممنوعه براى استحصال آب و وقوع سیلاب هاى مخرب باعث شرایط ناپایدارى اکولوژیکى در کشور گردیده و آسیب پذیرى منابع طبیعى کشور را افزایش داده است.