دورسنجی
نازنین حسن زاده؛ رضا حسن زاده؛ مهدیه حسینجانی زاده؛ مهدی هنرمند
چکیده
در این پژوهش آلودگی هوای ایجاد شده توسط کارخانه ذوب مس خاتون‌آباد و تعیین شعاع تأثیر آن با استفاده از دادههای سنتینل 5 پی (Sentinel-5P) در سامانه گوگل ارث انجین مورد بررسی قرار گرفته است. دادههای مربوط به میانگین گازهای دی‌اکسید سولفور و دی‌اکسید نیتروژن با استفاده از سامانه گوگل ارث انجین در محدوده 50 کیلومتری از کارخانه و در بازه‌ی ...
بیشتر
در این پژوهش آلودگی هوای ایجاد شده توسط کارخانه ذوب مس خاتون‌آباد و تعیین شعاع تأثیر آن با استفاده از دادههای سنتینل 5 پی (Sentinel-5P) در سامانه گوگل ارث انجین مورد بررسی قرار گرفته است. دادههای مربوط به میانگین گازهای دی‌اکسید سولفور و دی‌اکسید نیتروژن با استفاده از سامانه گوگل ارث انجین در محدوده 50 کیلومتری از کارخانه و در بازه‌ی زمانی یک‌روزه، هفت روزه، چهارده روزه، یک‌ماهه، دوماهه، سه‌ماهه، شش‌ماهه، دوازده ماهه و سی‌ماهه از ماه دسامبر2020 برای ارزیابی غلظت آلودگی در روزهای سرد سال و در بازه‌های زمانی مشابه از ماه ژوئن 2021 به‌منظور ارزیابی غلظت آلودگی در روزهای گرم سال به‌دست آمد. تحلیل این داده‌ها برای تعیین بازه‌های زمانی مؤثر و میزان غلظت تجمعی آنها با استفاده از روش آماری - مکانی تحلیل لکه داغ صورت گرفته است. نتایج حاصل از تحلیل لکه داغ تصاویر مربوط به گاز دی‌اکسید نیتروژن نشان می‌دهد که در بازه‌های زمانی دو هفته تا دو ماهه در ماه‌های سرد سال لکه داغ نشانگر وجود گاز دی‌اکسید نیتروژن در جو مستقر در بالای کارخانه است. اما در بازه‌های سه‌ماهه، شش‌ماهه، یک‌ساله و سی‌ماهه در ماه‌های سرد لکه داغ به سمت شمال غرب و در فاصله دورتر از کارخانه مشاهده می‌شود. همچنین تصاویر مربوط به ماه ژوئن در اطراف کارخانه مورد مطالعه روند مشابهی را نمایان میسازد. نتایج حاصل از تحلیل لکه داغ تصاویر مربوط به گاز دی‌اکسید سولفور نشانگر مقدار زیاد غلظت این گاز در اطراف کارخانه است و تصاویر با بازه‌های زمانی یک ماهه و طولانی‌تر قادر به ارائه اطلاعات دقیق‌تر و منطقی‌تر در مورد میزان غلظت گاز دی‌اکسید سولفور هستند. باتوجه به نتایج به‌دست آمده فعالیت این کارخانه می‌تواند دلیلی بر افزایش میزان غلظت گاز دی‌اکسید سولفور باشد که شعاع حدود 4 تا 6 کیلومتری و مساحت حدود 10700 هکتار در اطراف کارخانه را تحت تأثیر قرار داده است. نتایج این تحقیق می‌تواند کارشناسان محیط زیست و محققین را در استفاده و تفسیر بهتر از دادههای ماهواره سنتینل 5 پی در ارزیابی آلودگی هوا در مناطق صنعتی در بازه‌های زمانی متفاوت با درک بهتری از میزان پراکنش هر گاز در فصول گرم و سرد سال و در هر بازه زمانی یاری رساند.
محمدامین قنادی؛ متین شهری
چکیده
یکی از مهم‌ترین چالش‌های امروز در دنیا و ایران افزایش آلودگی هوا ناشی از افزایش جمعیت، توسعه صنعتی و تغییرات اقلیمی است. از این‌رو پایش کیفیت هوای شهرها به‌صورت مستمر امری ضروری به‌نظر می‌رسد. از اصلی‌ترین تجهیزات پایش آلودگی هوا، ایستگاههای زمینی پایش کیفیت هوا می‌باشند. مشاهدات پایش کیفیت هوا با استفاده از ایستگاههای ...
بیشتر
یکی از مهم‌ترین چالش‌های امروز در دنیا و ایران افزایش آلودگی هوا ناشی از افزایش جمعیت، توسعه صنعتی و تغییرات اقلیمی است. از این‌رو پایش کیفیت هوای شهرها به‌صورت مستمر امری ضروری به‌نظر می‌رسد. از اصلی‌ترین تجهیزات پایش آلودگی هوا، ایستگاههای زمینی پایش کیفیت هوا می‌باشند. مشاهدات پایش کیفیت هوا با استفاده از ایستگاههای زمینی به علت تراکم پایین، توزیع مکانی غیریکنواخت، لزوم نگهداری و کالیبراسیون منظم و دوره‌ای و نیاز مبرم به مکانیابی بهینه برای نصب، گاهی اوقات دچار اختلال می‌شود و اینگونه به‌نظر می‌رسد که صحت برخی مشاهدات مبهم می‌باشند. در کنار ایستگاههای زمینی، تصاویر ماهوارهای نیز به‌منظور پایش کیفیت هوا قابل استفاده می‌باشند. این تصاویر هیچکدام از نقاط ضعف ایستگاههای زمینی پایش را ندارند و نتایج صحیحی ارائه می‌دهند، اگرچه قدرت تفکیک زمانی و دقت اندازه‌گیری پایین‌تری دارند. در این مطالعه هدف مقایسه مشاهدات صورت گرفته توسط ایستگاههای پایش کیفیت هوا با مشاهدات ماهواره سنتینل-5 و آنالیز آنها می‌باشد. از این‌رو روشی مبتنی بر ترکیب و رأی‌گیری از مشاهدات ارائه می‌شود. روش پیشنهادی بر روی چهار آلاینده دی‌اکسید نیتروژن، دی‌اکسید گوگرد، مونوکسید کربن و ازن پایش شده از چهار ایستگاه مخابرات، محیط زیست، شریعتی و استانداری شهرستان اراک در بازه زمانی 19 ماهه از مهر ماه 1398 الی فروردین 1400 (بجز ماه‌هایی که ایستگاههای زمینی مشاهداتی ثبت نکرده‌اند) پیاده‌سازی شده است. نتایج آزمایش‌ها نشان می‌دهد که در صحت برخی از مشاهدات زمینی تردید وجود دارد که می‌تواند ناشی از عدم سلامت و یا کالیبراسیون منظم این دستگاه‌ها و یا عدم مکانیابی ایده‌آل آنها باشد. با حذف مشاهدات ناصحیح از مجموعه مشاهدات زمینی، خطای جذر میانگین مربعات از 2% تا 47% بهبود حاصل مییابد.
سارا حق بیان؛ بهنام تشیع
چکیده
آلودگی هوا از جمله پدیده‌های پیچیده‌‌ای است که دارای دینامیک غیرخطی بوده و تأثیر پارامترهای متنوع بر رفتار آن، تجزیه و تحلیل و مدل‌سازی تغییرات مکانی و زمانی غلظت آلایندهها را با دشواری‌‌های فراوانی مواجه میسازد. هدف از این مطالعه بهبود دقت مدل‌سازی آلاینده‌‌های هوا به منظور مدیریت مواجهه با استفاده از دادههای ...
بیشتر
آلودگی هوا از جمله پدیده‌های پیچیده‌‌ای است که دارای دینامیک غیرخطی بوده و تأثیر پارامترهای متنوع بر رفتار آن، تجزیه و تحلیل و مدل‌سازی تغییرات مکانی و زمانی غلظت آلایندهها را با دشواری‌‌های فراوانی مواجه میسازد. هدف از این مطالعه بهبود دقت مدل‌سازی آلاینده‌‌های هوا به منظور مدیریت مواجهه با استفاده از دادههای حاصل از حسگرهای همراه جهت مرتفع ساختن نواقص روش رگرسیون کاربری اراضی[1] است. به منظور بهبود دقت مدل‌سازی LUR برای تخمین غلظت PM2.5 از هفت ایستگاه ثابت و چهارده حسگر همراه استفاده گردید. منطقه مورد مطالعه شهر اصفهان است و محل نمونه‌‌برداری حسگرهای همراه در مکان‌‌هایی با بیشترین پیش‌بینی عدم قطعیت و بالاترین احتمالی که از یک حد آستانه معین تجاوز می‌‌کند، انتخاب شدند؛ سپس از آزمون آماری t برای بررسی معنی‌دار بودن و یا نبودن بهبود نتایج استفاده گردید. در این تحقیق، چارچوبی برای تأمین دقت مورد نظر با افزودن دادههای حاصل از حسگرهای همراه؛ پیشنهاد شده است. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که خطای جذر میانگین مربعات[2] حاصل از لایه زمین آمار هفت ایستگاهثابت پایش برابر با 1.802 و RMSE حاصل از ترکیب این ایستگاه‌‌ها با چهارده ایستگاه همراه معادل با 0.591 برآورد شد. نتایج نشان داد که حتی با افزودن یک حسگر همراه به ایستگاههای ثابت میزان RMSE 0.113 میکروگرم بر متر مکعب کاهش مییابد و با افزودن چهارده حسگر همراه به هفت ایستگاه ثابت میزان RMSE حاصل از ساخت مدل LUR حدود سه برابر کاهش مییابد. یافتههای حاصل از این تحقیق نشان داد کهبا استفاده از چارچوب پیشنهادی میتوان کیفیت هوا را در هر مکان و زمان با دقت مورد نظر تخمین زد و قدرت تفکیک بالاتری را برای محیط‌‌های ناهمگن شهری فراهم کرد. [1]- Land Use Regression (LUR) [2]- Root Mean Square Residual (RMSE)
هادی فدایی
چکیده
در سطح شهر تهران شناسایی جزایر گرمایی که در اثر روند گسترش شهرنشینی ایجاد شده‌اند و تأثیر آنها بر آلودگی هوا، دارای احتمال می‌باشد. لذا در این پژوهش به ارتباط بازتاب طیفی پدیده‌های تأثیرگذار بر روند گسترش پدیده جزایر گرمایی در سطح شهر تهران و حومه پرداخته شده است. تصاویر ماهواره لندست 8 شهر تهران در دو تاریخ 16- آذر- 1396 و تاریخ ...
بیشتر
در سطح شهر تهران شناسایی جزایر گرمایی که در اثر روند گسترش شهرنشینی ایجاد شده‌اند و تأثیر آنها بر آلودگی هوا، دارای احتمال می‌باشد. لذا در این پژوهش به ارتباط بازتاب طیفی پدیده‌های تأثیرگذار بر روند گسترش پدیده جزایر گرمایی در سطح شهر تهران و حومه پرداخته شده است. تصاویر ماهواره لندست 8 شهر تهران در دو تاریخ 16- آذر- 1396 و تاریخ 16- مرداد- 1396 اخذ و پیش‌پردازش‌های اولیه از قبیل تصحیحات هندسی و رادیومتریک و اتمسفریک انجام گرفت و بعد از پیش‌پردازش‌های اولیه از باندهای 9 و 10 که باندهای حرارتی این ماهواره می‌باشند درجه حرارت زمین (LST) استخراج گردید. سپس از باندهای طیفی این ماهواره شاخص پوشش گیاهی نرمال شده (NDVI) برای سطح زمین محاسبه شد. بعد از آن، بازتاب طیفی تمام پدیده‌های زمینی تأثیرگذار از روی تصاویر استخراج شد و ارتباط آن با آلودگی و درجه حرارت سطح زمین به‌دست آمد. شاخص پوشش گیاهی نرمال (NDVI) نشان داد که شاخص پوشش گیاهی در مناطق مختلف شهری در محدوده فضای سبز، محدوده اتوبان (آسفالت)، محدوده مسکونی (ساختمان)، پوشش سبزینگی کم، محدوده سایه، محدوده ابر و محدوده مختلط زمین لخت + ساختمان + پوشش گیاهی شامل(0.41، 0.00، 0.04، 0.10، 0.01-، 0.04 و 0.03) می‌باشند. همچنین، بازتاب طیفی محدود‌ه‌های تأثیرگذار در تشکیل جزایر گرمایی شهری، محدوده فضای سبز و کمترین محدوده تأثیرگذار مربوط به سایه بوده است. بیشترین منطقه تحت تأثیر جزایر گرمایی شهری مربوط به بزرگراه امام علی (علیه‌السلام) بوده که بیشترین حجم ترافیک را دارا می‌باشد. مناطق با آلودگی کمتر که کمترین تأثیر در ایجاد جزایر گرمای شهری را دارند در حدود 0.59=R2 و مناطق با آلودگی بیشتر دارای بیشترین تأثیر در ایجاد جزایر گرمای شهری در حدود 0.72=R2 می‌باشد. مناطق با پوشش گیاهی کم و خاک لخت بیشترین درجه حرارت زمین (LST) را نشان می‌دهد. بیشترین مناطق، دارای درجه حرارت زمین (LST) بین 42.9 تا 46.2 درجه سانتی‌گراد می‌باشد. کمترین مناطق، دارای دمای سطح زمین بین 36.5 تا 39.5 درجه سانتی‌گراد بوده است. نقشه کاربری زمین به‌دست آمده نیز تأیید‌کننده نتایج LST می‌باشد.
بی بی مریم سجادیان جاغرق؛ علیرضا وفایی نژاد؛ علی اصغر آل شیخ
چکیده
فراگیر شدن دستگاه‌های تلفن همراه (مانند گوشی‌های هوشمند و تبلت‌ها) باعث توسعه سیستم‌های فراگستر مانند سیستم‌های ناوبری و سلامت شده است. خصوصیت اصلی سیستم‌های فراگستر وجود امکان پیکربندی مجدد و انطباق مناسب برنامه کاربردی با توجه به وضعیت جاری کاربر در شرایط محیطی مختلف است. وجود قابلیت‌های دینامیکی که در طراحی و پیاده‌سازی ...
بیشتر
فراگیر شدن دستگاه‌های تلفن همراه (مانند گوشی‌های هوشمند و تبلت‌ها) باعث توسعه سیستم‌های فراگستر مانند سیستم‌های ناوبری و سلامت شده است. خصوصیت اصلی سیستم‌های فراگستر وجود امکان پیکربندی مجدد و انطباق مناسب برنامه کاربردی با توجه به وضعیت جاری کاربر در شرایط محیطی مختلف است. وجود قابلیت‌های دینامیکی که در طراحی و پیاده‌سازی سیستم‌های فراگستر بافت آگاه باید مد نظر قرار گیرد، عمدتاً شامل کسب بافت، پردازش و تصمیم‌گیری و نحوه نمایش اطلاعات می‌شود. این مقاله بر روی طراحی و پیاده‌سازی یک سیستم بافت آگاه برای گروه‌های حساس در شرایط محیطی نامناسب (به طور خاص، آلودگی هوا) متمرکز شده است. آلودگی هوا به عنوان یک پدیده زمانی-مکانی باعث تغییرات شرایط سلامتی می‌گردد و گاهی اوقات عامل افزایش میزان مرگ‌ومیر محسوب می‌شود.در این پژوهش از پلت فرم اندروید، زبان‌های برنامه نویسی جاوا، PHP و بانک اطلاعات MySQLو SQLit و همچنین از Google Maps API جهت پیاده‌سازی سیستم استفاده شده است. رویکرد طراحی سیستم پیشنهادی بر اساس معماری توزیع یافته در قسمت جمع‌آوری و پردازش داده است. جمع‌آوری داده با استفاده از سنسورهای سخت‌افزاری و نرم‌افزاری انجام می‌شود. سیستم بافت آگاه پیشنهادی می‌تواند به طور خودکار بافت جاری کاربر را شناسایی کند و داده‌ها و اطلاعات مورد نیاز را پس از پردازش و استدلال ارائه نماید. ارائه نتایج معمولاً به صورت توصیه‌هایی براساس شرایط جاری کاربر صورت می‌پذیرد. ویژگی‌های بارز این سیستم استقلال نسبی آن از ورود داده‌ها به صورت دستی توسط کاربرو شرکت فعالانه داده‌ها در تصمیم‌گیری است. استدلال خودکار بافت بر اساس مجموعه قوانین تعریف‌شده در قالب قوانین اگر...آنگاه... اجرا می‌شود. نتایج خروجی متناسب با علایق و ترجیحات کاربر تفسیر و در رابط کاربر نمایش داده می‌شود. نحوه نمایش اطلاعات نیز با توجه به شرایط محیطی کاربر سازگار می‌شود. سیستم پیشنهادی، الگوی مناسبی از خود مراقبتی در محیط شهری با آلودگی بالا را ارائه می‌دهد.
ناهید سجادیان
چکیده
تاکنون طرح‌هایی چند در جهت کاهش آلودگی هوای شهر تهران به مرحله اجراگذاشته شده است. اما مسئله این است که در کنار سایر کاستی‌ها، این طرح‌ها اغلب با تبعیت از مدیریت بحران به جای مدیریت ریسک،در واقع عکس‌العملی منفعلانه ومقطعی در مقابل افزایش آلودگی هوا بوده ودر تصمیمات مدیریتی مبتنی بر این طرح‌ها از سامانه پشتیبانی تصمیم‌گیری استفاده ...
بیشتر
تاکنون طرح‌هایی چند در جهت کاهش آلودگی هوای شهر تهران به مرحله اجراگذاشته شده است. اما مسئله این است که در کنار سایر کاستی‌ها، این طرح‌ها اغلب با تبعیت از مدیریت بحران به جای مدیریت ریسک،در واقع عکس‌العملی منفعلانه ومقطعی در مقابل افزایش آلودگی هوا بوده ودر تصمیمات مدیریتی مبتنی بر این طرح‌ها از سامانه پشتیبانی تصمیم‌گیری استفاده نشده است. لذا این پژوهش به سبب اهمیت موضوع با روشی تحلیلی-کاربردی وبا استفاده از دادههای ساعتی، غلظت منوکسید کربن 12 ایستگاه از مجموعه ایستگاههای سنجش آلودگی هوا متعلق به شرکت کنترل کیفیت هوا وهمچنین دادههای هواشناسی سرعت باد، جهت باد ودما مربوط به ایستگاه مهرآباد، همگی مربوط به سال1389، و دادههای حجم همسنگ سواری معابر شهر تهران با هدف پیش‌بینی زمانی-مکانی آلودگی هوای ناشی از حمل ونقل شهری کلانشهر تهران در راستای کاربرد در سامانه پشتیبانی تصمیم‌گیری فضایی مدیریت کیفیت هوا و با هدف نهایی مدیریت بهینه حمل و نقل شهری کلانشهر تهران به تحقیق پرداخت. در این راستا، از آنجا که هدف غایی تحقیق حاضر، بهره‌گیری از نتایج آن در کنترل بهینه حمل و نقل شهری به عنوان منبع مهم آلاینده هوا است؛ از روش LUR برای سنجش شاخص منوکسید کربن در حمل و نقل کلانشهر تهران در کنار سایر آلایندهها استفاده گردید.سپس از شبکه عصبی مصنوعی برای پیش‌بینی زمانی احتمال وقوع آلودگی هوا البته با تأکید بر مدیریت ریسک بهره گرفته شد؛ و سپس بر پایه پیش‌بینی‌های زمانی حاصل از شبکه عصبی مصنوعی، با استفاده از شاخص کریجینگ مناطقی که احتمال وقوع آلودگی هوا در آنها بالاست، شناسایی گردید. براساس یافتههای تحقیق، نتایج مناسب تشخیص داده شد به گونه‌ای که میتوان از این الگو در سامانه پشتیبانی مدیریت کیفیت هوا به هدف نهایی مدیریت بهینه حمل و نقل شهری کلانشهر تهران استفاده نمود.
حسین نجفی؛ رسول افضلی؛ حسین حاتمی نژاد؛ رقیه شمسی
دوره 22، شماره 85 ، اردیبهشت 1392، ، صفحه 59-78
چکیده
امروزه یکی از مشکلات جدّی در محیط های شهری، آلودگی هوا است. پنج نوع از مواد آلوده کننده هوا بیش از 90 درصد آلودگی هوا در محیط های شهری را تشکیل می دهند. مقایسه منابع ساکن و متحرک آلودگی هوا نشان می دهد که سهم منابع متحرک در ایجاد آلودگی به مراتب بیش از سایر بخش هاست.
در زمینه مدیریت زیست محیطی و بالاخص مدیریت آلودگی هوا ...
بیشتر
امروزه یکی از مشکلات جدّی در محیط های شهری، آلودگی هوا است. پنج نوع از مواد آلوده کننده هوا بیش از 90 درصد آلودگی هوا در محیط های شهری را تشکیل می دهند. مقایسه منابع ساکن و متحرک آلودگی هوا نشان می دهد که سهم منابع متحرک در ایجاد آلودگی به مراتب بیش از سایر بخش هاست.
در زمینه مدیریت زیست محیطی و بالاخص مدیریت آلودگی هوا سازمان ها و نهادهای مختلفی نقش دارند. بررسی نقش شهرداری ها به عنوان مدیران محلی و اجرایی در قوانین نشان می دهد که در تدوین قوانین به نقش مدیریت محلی توجهی نشده و بسیاری از وظایفی که در ابتدا مربوط به شهرداری بوده، برعهده سازمان های دیگر گذاشته شده است.
هدف پژوهش حاضر، بررسی نقش و جایگاه قانونی شهرداری ها در زمینه مدیریت آلودگی هوا می باشد. نوع پژوهش، کاربردی و روش آن توصیفی- تحلیلی بوده است. اطلاعات عمدتاً به روش کتابخانه ای و اسنادی و با مراجعه به قوانین و مقررات بالادستی شهرداری ها و محیط زیست تهیه شده است.
نتایج تحقیق نشان می دهد که؛ در قوانین مربوطه در زمینه مدیریت آلودگی هوا، نقش شهرداری بیشتر مشارکتی و در کنار سایر سازمان هایی مثل نیروی انتظامی قرار دارد. همچنین در تدوین این قوانین نقش مدیریت محلی نادیده گرفته شده و وظایفی با جنبه محلی به جای واگذاری به شهرداری به سازمان های سطح کلان مثل حفاظت محیط زیست واگذار شده است. به نظر می رسد همین تمرکز گرایی قوانین در سازمان های کلان و سیاستگذار و عدم توجه به مدیریت محلی سبب شکست برنامه های کاهش آلودگی هوا شده است.
