اطلاعات جغرافیایی
حدیثه سبزی سرخنی؛ عبدالله فرجی؛ حسین عساکره
چکیده
عوامل زیادی بر صنعت گردشگری تاثیر می گذارند که یکی از مهمترین آنها آب و هوا است. آب و هوا به عنوان یکی از مهمترین منابع پایه محلی در صنعت گردشگری نقش ایفا می کند. آگاهی از آسایش اقلیمی، نقش مهمی را در زندگی انسان و فعالیت های او بازی می کند و آسایش فیزیولوژیکی ارتباط تنگاتنگی با فاکتورهای آب و هوایی دارد. از این رو ...
بیشتر
عوامل زیادی بر صنعت گردشگری تاثیر می گذارند که یکی از مهمترین آنها آب و هوا است. آب و هوا به عنوان یکی از مهمترین منابع پایه محلی در صنعت گردشگری نقش ایفا می کند. آگاهی از آسایش اقلیمی، نقش مهمی را در زندگی انسان و فعالیت های او بازی می کند و آسایش فیزیولوژیکی ارتباط تنگاتنگی با فاکتورهای آب و هوایی دارد. از این رو مطالعه پارامترهای اقلیمی مؤثر در آسایش اقلیمی کاری ضروری به نظر می رسد. استان گیلان یکی از استان های گردشگرپذیر کشور است و بررسی و مطالعه آسایش آب و هوایی این استان می تواند در برنامه ریزی برای پذیرش گردشگر و مقتضیات آن گامی مهم به شمار آید. در این مطالعه آسایش اقلیمی استان گیلان مورد بررسی قرار گرفته است برای این منظور از داده های اقلیمی 11 ایستگاه سینوپتیک شامل میانگین ماهانه دما، میانگین حداکثر و حداقل دما به درجه سانتی گراد، میانگین ماهانه ی رطوبت نسبی به درصد، میانگین ساعت آفتابی و تعداد روزهای بارندگی طی دوره آماری25ساله( 2020 –1995) از سازمان هواشناسی کشور دریافت شده است. پس از مرتب سازی و تجزیه و تحلیل در نرم افزارهای Excell, Spss ، شرایط اقلیمی محدوده ی مورد مطالعه مورد بررسی قرار گرفته است. به این ترتیب براساس شاخص آسایش آب و هوایی گردشگری (TCCI) نقشه های پهنه بندی استان در نرم افزار GIS ترسیم شد. نتایج بررسی های انجام شده نشان دهنده ی وجود انواع وضعیت های آسایش آب و هوایی گردشگری در استان گیلان است. ماه های می و ژوئن در اغلب نقاط استان دارای شرایط کاملاً مطلوب و دلپذیر بوده و شرایط اقلیمی برای انواع فعالیت های گردشگری فراهم است. در فصل سرد سال (ژانویه، فوریه و دسامبر) در تمامی نقاط استان (به ویژه نواحی مرتفع مانند دیلمان و ماسوله و...) شرایط بسیار نامطلوب (سرمایی) حاکم است و در فصل گرم سال (ژوئیه و آگوست) شرایط خیلی نامطلوب (گرمایی) در اغلب پهنه های مورد مطالعه (به ویژه نواحی ساحلی به دلیل رطوبت بالا) وجود دارد. در مجموع در این پژوهش انواع فعالیت های گردشگری متناسب با هر فصل و هر منطقه هدف گذاری شده است.
سعید حمزه؛ افشین امیری
چکیده
یکی از راهکارهای مهم برای کاهش خسارت های ناشی از وقوع زمین لغزش ها، شناسایی این مناطق به منظور رعایت فاصله مجاز از آنها است. به این منظور باید نقشه پهنه بندی خطر زمین لغزش دقیقی برای این مناطق تهیه شود. برای انجام این پژوهش، به وسیله نقشه های زمین شناسی موجود و بررسی های میدانی، نقشه پراکنش زمین لغزش ها در حوضه ...
بیشتر
یکی از راهکارهای مهم برای کاهش خسارت های ناشی از وقوع زمین لغزش ها، شناسایی این مناطق به منظور رعایت فاصله مجاز از آنها است. به این منظور باید نقشه پهنه بندی خطر زمین لغزش دقیقی برای این مناطق تهیه شود. برای انجام این پژوهش، به وسیله نقشه های زمین شناسی موجود و بررسی های میدانی، نقشه پراکنش زمین لغزش ها در حوضه نصرآباد استان گلستان تهیه شد. در تحقیق حاضر از ترکیب روش تحلیل شبکه ای (ANP) و روش وزنی، پهنه بندی مناطق مستعد زمین لغزش و شناسایی عوامل مؤثر بر آن انجام گرفت. بدین منظور از معیارهای اصلی شامل شیب، جهت شیب، انحنای زمین، ارتفاع، سنگ شناسی، خاک شناسی، کاربری زمین، تراکم پوشش گیاهی، فاصله از جاده، فاصله از سکونتگاه ها، تراکم رودخانه و آبراهه، بارش برای تعیین مناطق دارای پتانسیل لغزش استفاده گردید. با مقایسه زوجی میان خوشه ها و عناصر آن، وزن هریک از عناصر محاسبه شد. سپس با اعمال وزن و ضرایب هر عنصر در لایه مربوط به خودش و همپوشانی لایه ها، نقشه نهایی پتانسیل زمین لغزش تهیه گردید. نتایج نشان داد که عامل توپوگرافی (با وزن 0/662) بیشترین تأثیر، و عامل هیدروگرافی (با وزن 0/009) کمترین تأثیر را در میان سایر عوامل دارند. نتایج مدل نشان داد حدود 50 درصد از منطقه مورد مطالعه دارای پتانسیل بالای زمین لغزه است و بیشتر زمین لغزش ها در مناطق با دامنه های پرشیب یا واحدهای سنگی نفوذ‌ناپذیر نزدیک به سطح زمین رخداده است. همچنین به کارگیری روش همپوشانی وزنی به همراه تحلیل شبکه توانسته است به عنوان ابزاری کارآمد در پهنه بندی خطر زمین لغزه مورد استفاده قرار گیرد و به خوبی قابلیت و توانایی مدل تحلیلی پژوهش را به اثبات برساند.
رضا امین عطایی؛ سحر اخوان؛ امیرهوشنگ نظامیوند چگینی
چکیده
کشور ایران با توجه به توپوگرافی عمدتاً کوهستانی، شرایط جغرافیایی و سازندهای متنوع زمین‌شناختی، فعالیت‌های نئوتکتونیکی و لرزه‌خیزی، شرایط مساعدی را برای وقوع پدیده زمین لغزش، به طور بالقوه داراست. در نظر گرفتن خصوصیات ژئوتکنیکی خاک می‌تواند در ارزیابی بهتر خطر احتمال وقوع زمین لغزش نقش مؤثری داشته باشد. این پدیده هر ساله به ...
بیشتر
کشور ایران با توجه به توپوگرافی عمدتاً کوهستانی، شرایط جغرافیایی و سازندهای متنوع زمین‌شناختی، فعالیت‌های نئوتکتونیکی و لرزه‌خیزی، شرایط مساعدی را برای وقوع پدیده زمین لغزش، به طور بالقوه داراست. در نظر گرفتن خصوصیات ژئوتکنیکی خاک می‌تواند در ارزیابی بهتر خطر احتمال وقوع زمین لغزش نقش مؤثری داشته باشد. این پدیده هر ساله به خسارت‌های مالی و جانی، تخریب راه‌ها، خطوط لوله، خطوط انتقال نیرو، تأسیسات معدنی، تونل‌ها، نقاط مسکونی شهری و روستایی و منابع طبیعی در کشور منجر می‌شود. یکی از روش های آماری برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده از روش اصلاح شده LNRF موسوم به روشLNSF است. روشLNSF بادر نظر گرفتن چهار کرانه برای مقادیر لایه وزنی LSI، منطقه را به پنج پهنه استعداد وقوع زمین لغزش تقسیم می کند. در پژوهش حاضر با استفاده از این روش ابتدا مساحت وسیعی از منطقه مورد مطالعه (حدوداً 12800 هکتار) جهت ارزیابی استعداد زمین لغزش پهنه‌بندی شد و سپس با در نظر گرفتن خصوصیات ژئوتکنیکی منطقه و با تمرکز بر بحرانی ترین پهنه (استعداد زمین لغزش خیلی زیاد) عوامل و شرایط وقوع و راهکارهای جلوگیری از وقوع زمین لغزش بررسی شد. در مرحله وزن‌دهی، بالاترین وزن به دسته هفتم از لایه کاربری اراضی اختصاص داشته که همین دسته در پهنه‌بندی نهایی تقریباً تمامی پهنه استعداد زمین لغزش خیلی زیاد را در مقایسه با سایه دسته ها پوشش داده است. نتایج حاکی از آن بود که حدود نیمی از خاک پهنه با خطر زمین لغزش خیلی زیاد، از نوع CL (رس با خاصیت خمیری کم) است، همچنین با تعیین ضریب اطمینان استاتیکی در پهنه مورد اشاره مشخص شد که در صورت رسیدن خاک به درجه اشباع می توان انتظار ناپایداری دامنه ها در بخش وسیعی از منطقه مورد مطالعه را داشت.
احمد پوراحمد؛ سیدعباس رجایی؛ محّمد رحمانی اصل
چکیده
امروزه توسعه روز افزون مناطق شهری، افزایش جمعیت و افزایش مصرف مواد تجزیه‌ناپذیر سبب شده است که یکی از دغدغه‌های اصلی مدیریت شهری، چگونگی دفع پسماندها باشد. برای دفع زباله‌های شهری، روش‌های مختلفی وجود دارد اما دفن بهداشتی، هنوز رایج‌ترین روش دفع زباله محسوب می‌شود. بنابراین، با توجه به اهمیت موضوع، پژوهش حاضر در پی پهنه‌بندی ...
بیشتر
امروزه توسعه روز افزون مناطق شهری، افزایش جمعیت و افزایش مصرف مواد تجزیه‌ناپذیر سبب شده است که یکی از دغدغه‌های اصلی مدیریت شهری، چگونگی دفع پسماندها باشد. برای دفع زباله‌های شهری، روش‌های مختلفی وجود دارد اما دفن بهداشتی، هنوز رایج‌ترین روش دفع زباله محسوب می‌شود. بنابراین، با توجه به اهمیت موضوع، پژوهش حاضر در پی پهنه‌بندی و تعیین قابلیت اراضی جهت دفن پسماندهای شهر قلعه‌گنج می‌باشد که در این راستا از تکنیک تصمیم‌گیری چندمعیاره AHP به منظور وزن‌دهی و از روش GIS-Fuzzy جهت آماده‌سازی و تلفیق لایه‌های مؤثر در مکان‌یابی محل دفن زباله در شهر قلعه‌گنج استفاده شده است. در این راستا از 15 معیار استفاده شد که عبارت‌اند از: فاصله از اراضی کشاورزی و باغ‌ها، پوشش زمین، فاصله از پهنه‌های سیل‌گیر، فاصله از مسیل، فاصله از چاه‌های آب شرب، جهت باد، فاصله از شهر قلعه‌گنج، فاصله از مراکز روستایی و نقاط سکونتگاهی، فاصله از خطوط ارتباطی، فاصله از شهرک صنعتی، فاصله از تأسیسات، فاصله از گسل، نوع خاک، شیب و در نهایت جنس سنگ بستر. براساس نتایج پژوهش، نقشه مکان‌یابی و پهنه‌بندی اراضی شهرستان، جهت دفن پسماندهای شهر قلعه‌گنج ارائه و همچنین اراضی شهرستان از نظر قابلیت دفن پسماند در سه طیف خیلی مناسب، نسبتاً مناسب و نامناسب طبقه‌بندی شد. محل فعلی دفن پسماندهای شهر قلعه‌گنج در اراضی با قابلیت نامناسب قرار گرفته که ضروری است شهرداری هرچه زودتر مکان فعلی را رها کرده و از بین اراضی با قابلیت خیلی مناسب، مکانی را برای دفن زباله‌های شهر انتخاب کند و در صورت عدم امکان استفاده از اراضی خیلی مناسب، می‌تواند از اراضی با قابلیت نسبتاً مناسب، برای دفن پسماندهای شهری استفاده کند.
غلامرضا لطیفی؛ سینا شهیدی
چکیده
آمایش دفاع شهری فرآیندی است که از طریق بازسازماندهی فضایی یک شهر سعی در کاهش آسی بپذیری و افزایش پایداری و تاب آوری پدافندی آن در برابر حملات خصمانه دشمن دارد. در این راستا، پژوهش حاضر به پهنه بندی عرصه های جغرافیایی مختلف کلانشهر تهران در قالب طبقاتی همگن از نظر آسیب پذیری دفاع غیرعامل پرداخته است. بدین منظور با مطالعه پژوهش های پیشین ...
بیشتر
آمایش دفاع شهری فرآیندی است که از طریق بازسازماندهی فضایی یک شهر سعی در کاهش آسی بپذیری و افزایش پایداری و تاب آوری پدافندی آن در برابر حملات خصمانه دشمن دارد. در این راستا، پژوهش حاضر به پهنه بندی عرصه های جغرافیایی مختلف کلانشهر تهران در قالب طبقاتی همگن از نظر آسیب پذیری دفاع غیرعامل پرداخته است. بدین منظور با مطالعه پژوهش های پیشین در زمینه مدیریت بحران های طبیعی و انسان ساخت اقدام به استخراج معیارهایی هشت گانه گردید. در ادامه برای سنجش پذیر ساختن این معیار ها ، 48شاخص با توجه به داده های قابل دسترسی تعریف شدند و در ذیل8 معیار مذکور طبقه بندی گردیدند. سپس با بهره گیری از نظرات پنل متخصصین وزن دهی به معیا رها و زیرمعیارها (شاخص ها) به روش فرآیندتحلیل شبکه‌ای (ANP) درنرم افزارSuper Decision انجام گرفت. همچنین به منظورافزایش دقت و انعطاف‌پذیری طبقه بندی اقدام به دسته بندی هر شاخص در 5 طبقه مطلوبیت گردید. سپس با وارد کردن شاخص‌هابه محیطArcGIS 10.5 و پیاده سازی آن‌هابرگستره شهر، نقشه‌های مربوط به هر شاخص تولید شد؛ از تلفیق نقشه‌های زیرمعیارهای مربوط به هر معیار، نقشه پهنه بندی براساس آن معیارخاص ودرنهایت ازتلفیق این نقشه‌های 8 گانه،پهنه بندی نهایی آمایش دفاعی کلان شهرتهران به صورت کیفی (در 5 طبقه) به دست آمد. براساس بررسی‌های صورت گرفته تنها 10 درصدازسطح شهر تهران در وضعیت کاملاً مناسب، 27 درصد در وضعیت مناسب و متوسط و در حدود 63 درصددر وضعیت‌های نامناسب و کاملا نامناسب قرار دارند. این ارقام نشانگر وضعیت بحرانی دفاع غیر عامل این کلانشهر م یباشد، به همین دلیل در پایان پژوهش پیشنهادات و راهکارهایی در راستای افزایش تاب آوری پدافندی و کاهش خسارات و تلفات در پی وقوع حمله احتمالی ارائه شده است.
سعیده زمانی؛ مجید رحیم‌زادگان
چکیده
تبخیر از دریاچه پشت سدها و دریاچه‌های آب شیرین از جمله روش‌های هدررفت منابع آب است. به همین دلیل اندازه‌گیری مقدار تبخیر از سطح پهنه‌های آب شیرین اهمیت بسیاری در مدیریت منابع آب دارد. روش‌های گوناگونی برای اندازه‌گیری تبخیر-تعرق ارائه شده که از جمله آنها الگوریتم توازن انرژی در سطح (SEBAL) است که می‌تواند با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای ...
بیشتر
تبخیر از دریاچه پشت سدها و دریاچه‌های آب شیرین از جمله روش‌های هدررفت منابع آب است. به همین دلیل اندازه‌گیری مقدار تبخیر از سطح پهنه‌های آب شیرین اهمیت بسیاری در مدیریت منابع آب دارد. روش‌های گوناگونی برای اندازه‌گیری تبخیر-تعرق ارائه شده که از جمله آنها الگوریتم توازن انرژی در سطح (SEBAL) است که می‌تواند با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای نقشه‌های پهنه‌بندی تبخیر-تعرق تولید نماید. تا به حال، الگوریتم SEBAL بیشتر در برآورد تبخیر-تعرق از سطح خشکی‌ها و پوشش‌های گیاهی پیاده‌سازی شده و تحقیقات کمی در زمینه کاربرد آن در سطح پهنه‌های آبی شیرین انجام شده است. هدف این تحقیق، بکارگیری الگوریتم SEBAL جهت پهنه‌بندی تبخیر از سطح دریاچه‌های پشت سدها است. به همین منظور سه تصویر Landsat TM از دریاچه سد امیرکبیر (کرج) و زمین‌های کشاورزی پایین‌دست آن مربوط به ماه‌های خرداد، تیر و مرداد سال 0931 تهیه گردید و تصحیحات رادیومتریک و هندسی بر روی آن انجام شد. برای انجام پیاده‌سازی‌های الگوریتم SEBAL، از داده‌های ایستگاه هواشناسی کرج استفاده شد. همچنین مقدار تبخیر اندازه‌گیری شده از روش تشت تبخیر توسط شرکت آب منطقه‌ای استان تهران در نزدیکی دریاچه سد امیرکبیر به عنوان داده‌های واقعیت زمینی استفاده گردید. RMSE نتایج به دست آمده از SEBAL برای سد امیرکبیر با داده‌های زمینی، 72/0 میلیمتر بود که مقدار قابل قبولی محسوب می‌شد. مقدار تبخیر روزانه نیز از کل سطح دریاچه در تاریخ‌های منتخب به ترتیب 730/8، 346/01 و 534/5 متر در روز به دست آمد. علاوه بر این، نتایج نشان دهنده افزایش تبخیر از سطح مخزن سد در مناطق کم‌عمق به سمت مناطق عمیق‌تر بود که این مورد می‌تواند نشان دهنده کارایی نامناسب روش‌های نقطه‌ای اندازه‌گیری تبخیر باشد. در مجموع، نتایج بیانگر کارایی الگوریتم SEBAL برای برآورد تبخیر از سطح دریاچه‌های سدها بود و می‌توان با توجه به شرایط مکانی و زمانی هر منطقه، از آن برای تعیین تبخیر پهنه‌های آبی شیرین استفاده نمود.
مجتبی یمانی؛ فاطمه یوسفی؛ انور مرادی؛ موسی عباسی؛ محسن برزکار
چکیده
در این تحقیق به منظور برنامه‌ریزی کاربری‌اراضی جهت توسعه گردشگری با رویکرد ارزیابی چند عامله، از 10 متغیر طبقات ارتفاعی، شیب، جهت شیب، خاک، لیتولوژی، پوشش زمین، راه ارتباطی، گسل، پتانسیل سیلاب و پتانسیل زمین لغزش برای منطقه مورد مطالعه استفاده شده است. مواد مورد استفاده در این پژوهش از نقشه‌های مختلف با مقیاس‌های متفاوت، نرمافزار ...
بیشتر
در این تحقیق به منظور برنامه‌ریزی کاربری‌اراضی جهت توسعه گردشگری با رویکرد ارزیابی چند عامله، از 10 متغیر طبقات ارتفاعی، شیب، جهت شیب، خاک، لیتولوژی، پوشش زمین، راه ارتباطی، گسل، پتانسیل سیلاب و پتانسیل زمین لغزش برای منطقه مورد مطالعه استفاده شده است. مواد مورد استفاده در این پژوهش از نقشه‌های مختلف با مقیاس‌های متفاوت، نرمافزار ARC GIS10، نرمافزارSuper Decisions استفاده شده است، در مرحله بعد متغیرها با استفاده از مدل‌هایANP و AHPوبر اساس نظر متخصصین امر ارزش‌گذاری گردیدند. سپس با استفاده از تحلیل‌‌‌گرهای فضایی در محیط GISخروجی‌های مورد نظر از نقشه‌های مرجع تهیه شد و ضمن همپوشانی این نقشه‌ها در محیط GIS با استفاده ازعملگر جمع جبری، خروجی نهایی تحت عنوان پهنه‌بندی کاربری‌اراضی برای پهنه‌بندی فضایی گردشگری به دست آمد.نتایج در سه طبقه کیفی ممنوع، مشروط و مجاز محاسبه شد و نشان داد که حدود 21 درصد از منطقه واجد قابلیت توسعه گردشگری به طور مجاز است و حدود 42 درصد از منطقه قابلیت توسعه فقط به صورت مشروط با رعایت جوانب اکولوژیکی را دارا است. حدود 37 درصد هم ممنوع بودن توسعه گردشگری را نشان می دهد. در پهنه هایی که جهت توسعه گردشگری مجاز هستند، در صورت استفاده مطلوب، ارائه امکانات و خدمات رفاهی و تبلیغ مناسب می توان از پتانسیل های آن ها به منظور گسترش گردشگری پایدار و برقراری تعادل و توازن اقتصادی مناطق مختلف به ویژه مناطق توسعه نیافته و روستایی استفاده کرد. نتایج این تحقیق را می توان به عنوان شاخصی جهت توسعه کاربری های مناسب و بهینه در چارچوب طرح های اقتصادی در منطقه مورد بهره برداری قرار داد.
محمد نصرالهی؛ مریم ممبنی؛ سارا ولی زاده؛ حسن خسروی
چکیده
ارتباط میزان تغییرات کاربری اراضی با نوسانات سفره آب زیرزمینی یکی از روش‌های مستقیم تأثیرات کاربری بر وضعیت هیدرولوژیکی هر منطقه‌ای است که می‌تواند مدیران را در مدیریت بهینه منابع طبیعی یاری دهد. در این تحقیق به منظور بررسی اثرات تغییرات کاربری اراضی بر میزان افت آب زیر زمینی دشت گیلانغرب، از تصاویر ماهواره‌ای سنجنده‌‌هایMSS، ...
بیشتر
ارتباط میزان تغییرات کاربری اراضی با نوسانات سفره آب زیرزمینی یکی از روش‌های مستقیم تأثیرات کاربری بر وضعیت هیدرولوژیکی هر منطقه‌ای است که می‌تواند مدیران را در مدیریت بهینه منابع طبیعی یاری دهد. در این تحقیق به منظور بررسی اثرات تغییرات کاربری اراضی بر میزان افت آب زیر زمینی دشت گیلانغرب، از تصاویر ماهواره‌ای سنجنده‌‌هایMSS، TM و ETM برای سال‌های 1364، 1379 و 1389 استفاده گردید. پس از پردازش و تحلیل تصاویر، کاربری‌های منطقه در پنج طبقة جنگل، مرتع، کشاورزی دیمی و بایر، کشاورزی آبی و مناطق مسکونی طبقه‌بندی گردیدند. برای بررسی خیزش و افت سفره منطقه نیز از آمار کمی چاه‌های پیزومتری موجود در دشت طی دوره 89-1378 استفاده گردید و لایه‌های بدست آمده نیز طبقه‌بندی شدند. نتایج بدست آمده نشان داد که کاربری مرتعی با وسعت بیشتر از 50 درصد بیشترین مساحت را به خود اختصاص داده است به طوریکه در سال 1364، 81/61 درصد (9927 هکتار) و در سال 1379، 15/67 درصد(10782 هکتار) از منطقه را تشکیل داده است. در دوره 1379 تا 1389 کاربری مذکور با کاهش مساحت مواجه بوده به طوریکه در سال 1389، 23/50 درصد از مساحت (8066 هکتار) منطقه را پوشش داده است. بررسی کاربری کشاورزی دیمی و بایر نیز نشان داد که طی دوره 1364 تا 1379 با کاهش مساحتی معادل 84/0(130 هکتار) درصد روبرو بوده است اما این تغییرات در دوره 1379 تا 1389 بصورت افزایشی بوده بطوریکه طبق محاسبات انجام شده این افزایش مساحت 1429 هکتار(9/8 درصد) از منطقه را شامل شده است. بررسی میزان افت آب زیرزمینی نشان داد که با جایگزینی طبقه کاربری مرتعی با طبقات کشاورزی آبی و کشاورزی دیم و بایر بر میزان افت آب زیرزمینی افزوده شده است. این تغییرات موجب گردیده است که در سال 1389، 93/83 درصد از منطقه افت آب بیشتر از 50 سانتی‌متر در سال را داشته به طوریکه مساحت این منطقه در سال 1379، 85/43درصد از منطقه بوده است. بدون شک مداخلات انسانی از مهمترین عوامل تخریب در منطقه مذکور می‌باشد.
علی حنفی؛ ایرج حاتمی
دوره 22، شماره 87 ، آبان 1392، ، صفحه 24-28
چکیده
تقسیم‌بندی آب و هوایی و شناخت مهمترین عوامل و عناصر تأثیرگذار بر هر ناحیه یکی مهمترین فاکتورهایی است که می‌تواند در برنامه‌ریزی‌های محیطی مورد استفاده قرار گیرد. دامنه تحقیقات اقلیمی از جمله تهیه نقشه‌های اقلیمی می‌تواند در مقیاس‌های بزرگ، متوسط، ریز و محلی صورت گیرد که در استان کردستان این تحقیقات بسیار محدود بوده است. در ...
بیشتر
تقسیم‌بندی آب و هوایی و شناخت مهمترین عوامل و عناصر تأثیرگذار بر هر ناحیه یکی مهمترین فاکتورهایی است که می‌تواند در برنامه‌ریزی‌های محیطی مورد استفاده قرار گیرد. دامنه تحقیقات اقلیمی از جمله تهیه نقشه‌های اقلیمی می‌تواند در مقیاس‌های بزرگ، متوسط، ریز و محلی صورت گیرد که در استان کردستان این تحقیقات بسیار محدود بوده است. در این پژوهش به بررسی ویژگی‌های اقلیمی استان کردستان در یک دوره آماری سی ساله از داده‌های ایستگاه‌های هواشناسی استان و با استفاده از نرمافزار سیستم اطلاعات جغرافیایی پرداخته شد. پس از کنترل کمی و کیفی داده‌های هواشناسی و رفع نواقص آماری دو عنصر مهم اقلیمی دما و بارش در سطح استان مورد بررسی قرار گرفت و نقشه‌های هم دما، هم بارش و نیز همبستگی دما و بارش با ارتفاع در محیط نرم افزار و با استفاده از روش وزن دهی معکوس فاصله تولید گردید. انطباق درجه حرارت و بارش با مدل رقومی ارتفاع یک همبستگی معکوس و معنی‌داری را بین دما و بارش با ارتفاع در منطقه مورد مطالعه نشان داد. به طوری که با افزایش ارتفاع دما و بارش کاهش پیدا می‌کند. برای طبقه بندی اقلیمی استان از دو روش تجربی دمارتن و آمبروژه استفاده گردید و اقلیم‌های مختلف براساس آنها تعیین گردید. در طبقه بندی دمارتن استان کردستان به چهار نوع اقلیم نیمه خشک، مدیترانه‌ای، مرطوب و بسیار مرطوب تقسیم گردید و در طبقه بندی آمبروژه نیز منطقه به چهار نوع اقلیم نیمه خشک سرد، اقلیم ارتفاعات، نیمه مرطوب سرد و مرطوب سرد تقسیم گردیده است. در پایان برای تهیه نقشه اقلیمی استان کردستان پهنه‌بندی در محیط GIS صورت گرفت و از روش‌های موجود برای انترپولاسیون فضایی و تحلیل فضایی داده های مکانی، از مدل میان یابی وزن دهی معکوس (IDW) استفاده گردید و در نهایت نقشه‌های اقلیمی استان کردستان تولید گردید. نقشه‌های پهنه‌بندی تولید شده بیانگر آن است که بیشترین پهنه استان دارای اقلیم نیمه خشک و مدیترانه‌ای می‌باشد و تنها پهنه کمی از آن در قسمت غرب دارای اقلیم مرطوب و نیمه مرطوب می‌باشد.
نسرین نیک اندیش؛ عباسعلی آروین؛ وجیهه شهسواری؛ فرشاد سلیمانی
دوره 22، 86-1 ، مرداد 1392، ، صفحه 23-29
چکیده
خشکسالی پدیده جهانی است که تقریباً می‌تواند در هر ناحیه به وقوع پیوندد و منجر به زیان‌ها و هزینه‌های عمده اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی شود. در این تحقیق به منظور بررسی خشکسالی‌های اقلیمی در استان هرمزگان از داده‌های بارندگی سالانه مربوط به 7 ایستگاه سینوپتیک و8 ایستگاه باران‌سنجی طی یک دوره آماری 20ساله (1986-2005) استفاده گردید. پس ...
بیشتر
خشکسالی پدیده جهانی است که تقریباً می‌تواند در هر ناحیه به وقوع پیوندد و منجر به زیان‌ها و هزینه‌های عمده اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی شود. در این تحقیق به منظور بررسی خشکسالی‌های اقلیمی در استان هرمزگان از داده‌های بارندگی سالانه مربوط به 7 ایستگاه سینوپتیک و8 ایستگاه باران‌سنجی طی یک دوره آماری 20ساله (1986-2005) استفاده گردید. پس از آماده‌سازی دادهها، شدت خشکسالی به وسیله دو شاخص آماری (شاخص درصد از نرمال بارش و معیار بارش سالانه) محاسبه شد. سپس این نتایج در هر ایستگاه با نتایج بارش نظیر آن مقایسه گردید تا بهترین روش پهنه‌بندی انتخاب شود. نهایتاً شاخص درصد از نرمال بارش به عنوان بهترین شاخص برای پهنه‌بندی خشکسالی انتخاب شد. نتایج پهنه‌بندی نشان داد که در این دو روش در سال‌های1995،1996،1997،1992ترسالی، در سال‌های 1993،1994 ،2000،2004،2005 وسعت زیادی از منطقه خشکسالی متوسط و در سال 2003و2001 وسعت زیادی از منطقه خشکسالی شدید وخیلی شدید حاکم بوده است. وقوع خشکسالی در منطقه از لحاظ تداوم، شدت و وسعت از روند مشخصی برخوردار نبوده و دارای توزیع زمانی و مکانی یکنواخت نیست.
غلامحسین صالح آبادی
دوره 22، 86-1 ، مرداد 1392، ، صفحه 30-34
چکیده
دشت جوین با وسعتی معادل6980 کیلومتر مربع در غرب استان خراسان رضوی بصورت ناودیس بین دو طاقدیس ارتفاعات جغتای در جنوب و ارتفاعات شاه جهان در شمال واقع شده که زهکش اصلی آن رودخانه کالشور جوین می‌باشد. وجود بیش 1110حلقه چاه عمیق و نیمه‌عمیق در حال بهره‌برداری و عدم برنامه‌ریزی صحیح، در استفاده از منابع آب زیرزمینی موجب شده است که این دشت ...
بیشتر
دشت جوین با وسعتی معادل6980 کیلومتر مربع در غرب استان خراسان رضوی بصورت ناودیس بین دو طاقدیس ارتفاعات جغتای در جنوب و ارتفاعات شاه جهان در شمال واقع شده که زهکش اصلی آن رودخانه کالشور جوین می‌باشد. وجود بیش 1110حلقه چاه عمیق و نیمه‌عمیق در حال بهره‌برداری و عدم برنامه‌ریزی صحیح، در استفاده از منابع آب زیرزمینی موجب شده است که این دشت به عنوان یکی از مناطق بحرانی استان خراسان رضوی مطرح گردد. تراکم نسبتاً زیاد روستاها و فعالیت غالب کشاورزی و وجود کارخانجات صنعتی مانند قند جوین فروکروم جمکو وتبدیل شدن دو قطب مهم جمعیتی این دشت(نقاب و جغتای) به شهرستان در سال‌های اخیر، قطعاً موجب بهره‌برداری بیش از پیش و افت منابع آب زیرزمینی و به دنبال آن تشدید پدیده فرونشینی خواهد شد که نگرانی‌هایی را برای برنامه‌ریزان ایجاد خواهد کرد. به همین منظور در این تحقیق جهت مطالعه ارتباط فرونشینی با بهره‌برداری از منابع آب زیرزمینی، اقدام به تهیه وبررسی نقشه‌های توپوگرافی، زمین‌شناسی، تصاویر ماهواره‌ای، مطالعات کتابخانه‌ای و میدانی گردید. درمرحله بعد باتهیه اطلاعات و آمارهواشناسی وهیدرولوژی نقشه پیزومتری منابع آب زیرزمینی تهیه و با استفاده از تکنیک GIS نقشه پهنه‌بندی فرونشینی در این دشت تهیه گردید. این نقشه نشان‌دهنده آن است که بیشترین افت مربوط به مناطقی است که روستاها به لحاظ تعداد، از تراکم وجمعیت بیشتری برخوردارند. همچنین صنایع منطقه نیز تأثیر زیادی در این مسئله داشته‌اند. در نهایت باتوجه به نقشه ژئومورفولوژی و پهنه‌بندی افت منابع آب زیرزمینی پیشنهادات لازم جهت تغذیه منابع آب زیرزمینی وجلوگیری از وقوع پدیده فرونشینی ارائه شده است.
