علی شکور؛ رفعت شکری؛ مرتضی زراعتی
دوره 16، شماره 64 ، بهمن 1386، ، صفحه 19-24
چکیده
شهر یکى از پدیده هاى ساخت بشر در محیط زیست به شمار مى رود که به منظور اسکان، تأمین معیشت، داشتن روابط اجتماعى و اقتصادى و مانند آنهاست ولى این موارد اهداف شهرى به شمار نمى روند. انسان خود محیط سکونتش را فراهم کرده و خود به ایجاد و نحوه زندگى در آن اقدام نموده است. شهرها بایستى بر مبناى نقش و وظیفه اى که در سطح منطقه دارند. انجام ...
بیشتر
شهر یکى از پدیده هاى ساخت بشر در محیط زیست به شمار مى رود که به منظور اسکان، تأمین معیشت، داشتن روابط اجتماعى و اقتصادى و مانند آنهاست ولى این موارد اهداف شهرى به شمار نمى روند. انسان خود محیط سکونتش را فراهم کرده و خود به ایجاد و نحوه زندگى در آن اقدام نموده است. شهرها بایستى بر مبناى نقش و وظیفه اى که در سطح منطقه دارند. انجام وظیفه کنند و به نحوى در تمامى ابعاد توسعه یابند که اثرات منفى خود را به حداقل برسانند. بنابراین لازم است برنامه ریزى هاى شهرى به نحوى به اجرا درآیند که به سکونتگاه ها و الگوهاى سازمانى و نوع فعالیت هاى انسانى بصورت یک جامعه بزرگ نگریسته شود. بنابراین بیشترین هدف بر این اصل قرار دارد که برنامه ریزى هاى شهرى همگام با هم پیش روند. سلسله مراتب شهرى طبق یک تعریف عبارتند از: طبقه بندى شهرهاى واقع در یک محدوده جغرافیایى بر اساس شاخص هاى جمعیتى و اهمیت و نقش عملکرد ادارى آنها به طورى که با یک محاسبه و نظم قابل سنجش بتوان شهرها را در گروه هاى مختلف دسته بندى نمود. چنانچه مى دانیم سلسله مراتب شهرى در بسیارى از استان هاى کشور ما ناموزون است و اختلافات زیادى بین شهرها از لحاظ رتبه بندى آنها براساس شاخص ها به چشم مى خورد. شهرهاى استان فارس نیز داراى سلسله مراتب منظمى نیستند و علل و عواملى باعث شده که این سلسله مراتب مشکلاتى را ایجاد نماید. در پژوهش حاضر سلسله مراتب شهرى استان فارس بر اساس سه الگوى متفاوت بررسى و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و نتایج حاصله با یکدیگر مقایسه و سلسله مراتب شهرى آن تعیین و راهکارهایى جهت بهبود وضعیت رتبه بندى آن ارائه گردیده است.
حسین حاتمی نژاد؛ رسول دارابخانی
دوره 15، شماره 60 ، بهمن 1385، ، صفحه 65-69
چکیده
نظریه مکان مرکزى از ابداعات والتر کریستالر، جغرافیدان پرآوازه آلمانى است که براى اولین بار در کتاب او با عنوان «مکان هاى مرکزى در جنوب آلمان» چاپ 1933، طرح شده است. نقطه یا مکان مرکزى به مکانى گفته مى شود که کالا و خدمات را در اختیار نواحى حول و حوش خود قرار مى دهد و از این نظر براى مناطق متعددى مرکزیت دارد و منبع مایحتاج ...
بیشتر
نظریه مکان مرکزى از ابداعات والتر کریستالر، جغرافیدان پرآوازه آلمانى است که براى اولین بار در کتاب او با عنوان «مکان هاى مرکزى در جنوب آلمان» چاپ 1933، طرح شده است. نقطه یا مکان مرکزى به مکانى گفته مى شود که کالا و خدمات را در اختیار نواحى حول و حوش خود قرار مى دهد و از این نظر براى مناطق متعددى مرکزیت دارد و منبع مایحتاج آنها به حساب مى آید. در واقع این نظریه در جهت پاسخگویى به علت توزیع فضایى شهرهاو نظام سلسله مراتب بین آنها طرح ریزى شده است و مرکزیت یک مکان با افزایش و کاهش سرویس دهى به آن مکان افزایش و کاهش مى یابد. در این مقاله ابتدا فرضیات و اصول نظریه کریستالر ارائه شده که براساس فرضیات کریستالر مى توان گفت در این تئورى همه پدیده ها در حالت ایده آل خود قرار گرفته است، چیزى که در حالت واقعى کمتر مى توان آن را یافت. بعد از فرضیات، سلسله مراتب شهرى مورد بررسى قرار گرفته است؛ کریستالر با توجه به مشاهدات خویش در مورد مکان هاى مرکزى جنوب آلمان دریافت که یک نظام سلسله مراتبى در سیستم اقتصادى و ادارى این مکان هاى مرکزى وجود دارد. اعتقاد کریستالر به وجود سلسله مراتب بین مکان هاى مرکزى ناحیه ى جنوبى آلمان، سبب گردید که وى این مکانها را با توجه به میزان جمعیت و درجه مرکزیت آنها طبقه بندى نماید. براساس تئورى مکان هاى مرکزى، توزیع فضایى مکان هاى مرکزى در یک فضاى منظم هندسى بوده که به شکل کثیر الاضلاع هاى قراردادى و متداخل (شش ضلعى) نمایش داده مى شوند. بعد از سلسله مراتب شهرى، مفهوم آستانه و مفهوم حوزه نفوذ کالا و خدمات در نظریه مکان مرکزى، عوامل مؤثر در مراجعه مصرف کنندگان به مکان مرکزى، سنجش فعالیت هاى اقتصادى در نظام سلسله مراتبى و کاربرد مکان هاى مرکزى در برنامه ریزى ناحیه اى مورد بررسى قرار گرفته است و بعد از بررسى این موارد، نظریه کریستالر مورد نقد و بررسى قرار گرفته است و در خاتمه نیز نتیجه گیرى به عمل آمده است.
