آمایش سرزمین در بعد دفاعی
ابراهیم عمو؛ احمد پوراحمد؛ سیدعباس رجایی
چکیده
با بررسی جنگ‌های اخیر در قرن بیستم و بیست‌ویکم مشخص میشود که با پیشرفت‌های تسلیحات و تجهیزات نظامی مناطق مسکونی شهری بیشتر در معرض خطر تهاجم طرف‌های جنگ قرار گرفته و بیشترین تلفات انسانی به‌جای نیروهای نظامی درگیر در جبهه‌های اصلی نبرد، در بین مردم ساکن در مراکز شهری با بار جمعیتی زیاد ثبت شده است. در نگاه سیاست‌گذاران و صاحب‌نظران، ...
بیشتر
با بررسی جنگ‌های اخیر در قرن بیستم و بیست‌ویکم مشخص میشود که با پیشرفت‌های تسلیحات و تجهیزات نظامی مناطق مسکونی شهری بیشتر در معرض خطر تهاجم طرف‌های جنگ قرار گرفته و بیشترین تلفات انسانی به‌جای نیروهای نظامی درگیر در جبهه‌های اصلی نبرد، در بین مردم ساکن در مراکز شهری با بار جمعیتی زیاد ثبت شده است. در نگاه سیاست‌گذاران و صاحب‌نظران، ایمنی و امنیت شهری یکی از اساسی‌ترین پیش‌فرض‌های جامعه جهانی برای برنامه‌ریزی انسان‌محور است. امنیت از جمله عوامل بنیادین و اساسی است که فقدان آن باعث ایجاد بحران در جوامع میشود. لذا رعایت اصول پدافند غیرعامل در نواحی مسکونی برای کاهش اثرات تهاجم‌ها بسیار ضروری است. هدف این پژوهش شناسایی پهنه‌های آسیب‌پذیر مناطق مسکونی شهر تبریز با رویکرد پدافند غیرعامل است. عوامل آسیب‌پذیر مناطق مسکونی با استفاده از نظر کارشناسی در شش معیار و 17 زیرمعیار دسته‌بندی شده‌اند. سپس با استفاده از تکنیک Dematel با اخذ نظرات خبرگان روابط درونی بین معیارها و زیرمعیارها تعیین شده‌اند. در مرحله بعدی هریک از معیارها و زیرمعیارها با روش ANP وزن‌دهی شده و وزن نهایی هر معیار و زیرمعیار محاسبه شده است. در نهایت با ایجاد لایه اطلاعات مکانی هر زیرمعیار در محیط GIS و اعمال ضرایب آنها نقشه آسیب‌پذیری هر معیار به‌دست آمده و با تلفیق نقشه‌ها آسیب‌پذیری نهایی مناطق مسکونی تهیه شده است. تحلیل نقشه نهایی نشان می‌دهد که مناطق مرکزی شهر و نیز مناطق حاشیه‌نشین که در شمال شهر واقع شده‌اند، از آسیب‌پذیری بالایی برخوردار هستند.
آمایش سرزمین در بعد دفاعی
اسماعیل نجفی؛ محمد شالی
چکیده
هدف از برنامه‌ریزی فضایی، تنظیم کنش متقابل بین عوامل انسانی و عوامل محیطی، برای ایجاد سازمان سرزمینی مبتنی بر بهره‌گیری بهینه از استعدادهای انسانی و محیطی و مدیریت خردمندانه فضاست. یکی از گام‌های اولیه و اساسی در این فرایند مطالعات محیط طبیعی به‌منظور شناخت محیط و انطباق برنامه‌ها با مکانیزم‌های طبیعت و ارائه یک چارچوب در مورد ...
بیشتر
هدف از برنامه‌ریزی فضایی، تنظیم کنش متقابل بین عوامل انسانی و عوامل محیطی، برای ایجاد سازمان سرزمینی مبتنی بر بهره‌گیری بهینه از استعدادهای انسانی و محیطی و مدیریت خردمندانه فضاست. یکی از گام‌های اولیه و اساسی در این فرایند مطالعات محیط طبیعی به‌منظور شناخت محیط و انطباق برنامه‌ها با مکانیزم‌های طبیعت و ارائه یک چارچوب در مورد چگونگی ارتباط انسان با محیط طبیعی است، تا تقابل عمکردهای بشری با کنش های محیطی به حداقل خود برسد و از امکانات و پتانسیل‌های محیط در جهت رفع نیازهای جامعه و دستیابی به توسعه پایدار استفاده بهینه و مطلوب شود. مفهوم برنامه‌ریزی محیطی به یک نیاز کاربردی در دستیابی به محیط ساخته شده پایدار تبدیل شده است. برنامه‌ریزی محیطی ابزاری مؤثر است که هدف آن شکل‌دهی توسعه شهری و منطقه‌ای هماهنگ با ارزش‌های اکولوژیکی، اجتماعی و اقتصادی است. در این مقاله با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی به ضرورت مطالعات محیط طبیعی در برنامه‌ریزی فضایی و نحوه انجام آن در طرح‌های کالبدی منطقه‌ای و آمایش استانی به‌صورت مقایسه‌ای پرداخته شده است. یافته‌های پژوهش حاکی از وجود همپوشانی و تشابهات زیاد در محتوا و مباحث مورد مطالعه طرح‌های مذکور و تفاوت در اهداف، فرایند مطالعات و نحوه تلفیق آنها است. ضرورت دارد که طرح‌های کالبدی و آمایش سرزمین با یکدیگر تلفیق و ارزیابی راهبردی زیست‌محیطی در فرایند برنامه‌ریزی فضایی ادغام شود. همچنین در برنامه‌های پنج‌ساله توسعه کشور به‌ویژه در برنامه‌های دوم، ســوم، چهارم، پنجم و ششم توســعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، به لحاظ قانونی بر انجام مطالعات ارزیابی قبل از اجرا، صرفاً تأکید شــده است، ولی این رویکرد کافی نبوده و به‌منظور تحقـــق توسـعه پایـدار، ضروری است فرایند ارزیابی اثرات زیست‌محیطی پروژه‌ها و طرح‌ها، قانون خاص، مستقل و جامعی در کشور داشته باشد. به عبارت دیگر، در حال حاضر قانون مستقلی مختص به فرایند ارزیابی زیست‌محیطی در کشور وجود ندارد.
آمایش سرزمین در بعد دفاعی
علی محمدپور؛ محمدرضا اقبال؛ افشار حاتمی
چکیده
در دنیای کنونی، پیشرفت علم و تکنولوژی باعث ظهور انقلاب اطلاعاتی و ابزارهای شناختی پیشرفته شده است. ماهواره‌‌های فضایی توانایی تصویربرداری از تمام سطح کره زمین با جزئیات کامل را دارند. به موازات آن پیشرفت جنگ‌‌افزارهای الکترونیکی از جمله موشک‌‌های دور برد و هدایت شونده کشتار جمعی، سلاح‌‌های کنترل از راه دور و ربات‌‌های جنگی، ...
بیشتر
در دنیای کنونی، پیشرفت علم و تکنولوژی باعث ظهور انقلاب اطلاعاتی و ابزارهای شناختی پیشرفته شده است. ماهواره‌‌های فضایی توانایی تصویربرداری از تمام سطح کره زمین با جزئیات کامل را دارند. به موازات آن پیشرفت جنگ‌‌افزارهای الکترونیکی از جمله موشک‌‌های دور برد و هدایت شونده کشتار جمعی، سلاح‌‌های کنترل از راه دور و ربات‌‌های جنگی، تهدیدهای جدّی بر امنیت و بقاء جوامع را در پی داشته اند. برای این منظور آمایش دفاعی-امنیتی به عنوان راهکاری مؤثر در مقابل تهدیدهای موجود طرح شده است. هدف از این پژوهش آمایش دفاعی-امنیتی استان خوزستان به منظور شناخت تهدیدها و استفاده از ظرفیت‌‌های بالقوه دفاعی- امنیتی است. روش پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش انجامِ آن، توصیفی- تحلیلی است. محدوده مورد مطالعه استان خوزستان و دادههای مورد استفاده شامل دادههای جغرافیای طبیعی، دادههای جمعیتی، اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و زیست محیطی بوده است. تجزیه و تحلیل داده‌‌ها با استفاده از جداول فراوانی و نمودارهای ستونی، تحلیل‌‌های فضایی- مکانی و پارامترهای آمار فضایی انجام شده است. نتایج حاصل حاکی از آن است که تهدیدها از گستردگی زیادی برخوردار بوده و الزاماً نگاه سیستمی برای رسیدن به آمایش دفاعی- امنیتی نیاز است. برای این منظور، الگوی آمایش دفاعی-امنیتی در این پژوهش پیشنهاد شد. تجزیه و تحلیل الگوی پیشنهادی مورد نظر، حاکی از آن است که تهدیدهای طبیعی، اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی در کنار تهدیدهای نظامی کشورهای حاشیه خلیج فارس از مواردی است که امنیت و نحوه دفاع استان خوزستان را تحت تأثیر قرار داده است. بنابراین تحلیل‌‌های آمایش دفاعی-امنیتی می‌تواند مهمترین و کارآمدترین راهکارهای علمی و عملی برای مقابله با انواع تهدیدهای نظامی و غیرنظامی و برقراری نظم و امنیت در راستای رسیدن به توسعه پایدار در اختیار برنامه‌ریزان قرار دهد.
آمایش سرزمین در بعد دفاعی
آسیه سپهوند؛ علی امیری؛ علیرضا سپهوند
چکیده
انتخاب بهترین مکان و مکانیابی دفاعی-امنیتی استقرارگاه های نظامی نقش مهمی را در فرایند تأمین امنیت و مبارزه با تهدیدهای کشور دارد. شناسایی عوامل و معیارهای طبیعی و انسانی مناسب در مکان یابی دفاعی-امنیتی از موضوعات مهم در این خصوص محسوب می شود. لذا با توجه به اهمیت این موضوع، هدف مطالعه حاضر تحلیل مکان یابی دفاعی-امنیتی استقرارگاه ...
بیشتر
انتخاب بهترین مکان و مکانیابی دفاعی-امنیتی استقرارگاه های نظامی نقش مهمی را در فرایند تأمین امنیت و مبارزه با تهدیدهای کشور دارد. شناسایی عوامل و معیارهای طبیعی و انسانی مناسب در مکان یابی دفاعی-امنیتی از موضوعات مهم در این خصوص محسوب می شود. لذا با توجه به اهمیت این موضوع، هدف مطالعه حاضر تحلیل مکان یابی دفاعی-امنیتی استقرارگاه های نظامی با تأکید بر دوره دفاع مقدس (1367-1359) در استان کرمانشاه است.تحقیق حاضر از نظر هدف، کاربردی و روش انجام آن توصیفی- تحلیلی است. ابزار گردآوری داده ها و اطلاعات پرسشنامه و مصاحبه بوده و جامعه آماری کارشناسان مختلف نظامی، امنیتی و کارشناسان در زمینه های تخصصی مرتبط با امنیت و مباحث سیاسی- نظامی هستند. با استفاده از نمونه گیری هدفمند، 50 کارشناس به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای تحلیل اطلاعات و پاسخگویی به سؤالات پژوهش از آزمون رتبه ای هم انباشتگی نامحدود اکتشافی و روش مدل سازی سری زمانی استفاده شد.نتایج پژوهش گویای آن است که از بین معیارهای طبیعی شش معیار گسل و زلزله خیزی منطقه، شرایط جغرافیایی منطقه، توپوگرافی منطقه، اراضی ناپایدار و بروز مشکلات خزش و ریزش، شیب زمین و جنس زمین نقش مهمی در مکانیابی استقرارگاه های نظامی داشته اند. نتایج تحقیق در زمینه معیارهای انسانی نشان داد که شش معیار ملاحظات سیاسی- امنیتی، وجود امنیت حمل و نقل منطقه، فاصله از مراکز شهری و روستایی، فاصله از مرزهای بین المللی، عدم استقرار در مجاورت زیرساخت ها و فاصله از شبکه ارتباطی و راه های اصلی نقش مهمی در مکان یابی استقرارگاه های نظامی داشته اند. نهایتاً نتایج بررسی عوامل کلی طبیعی و انسانی مؤثر بر مکان یابی استقرارگاه های نظامی در استان کرمانشاه نشان داد که از بین دو گروه، نقش عامل انسانی نسبت به عامل طبیعی بیشتر بوده و عوامل انسانی و شاخص های آن اهمیت بیشتری در مکان یابی استقرارگاه های نظامی در استان کرمانشاه داشته اند.
آمایش سرزمین در بعد دفاعی
مریم رباطی؛ سارگل کریمی صارمی؛ مسعود منوری
چکیده
در سال های اخیر رشد بی رویه جمعیت و خسارت های فراوان ناشی از مخاطرات طبیعی و انسانی به کالبد و محیط شهرها موجب شده است تا موضوع ارزیابی آسیب پذیری به یکی از اهداف مهم مطالعه شهرها تبدیل شود. یکى از موضوعاتى که بیشتر شهرهاى جهان با آن دست به گریبان هستند، حوادث طبیعى است که طى قرن گذشته شمار آنها همواره رو به افزایش بوده ...
بیشتر
در سال های اخیر رشد بی رویه جمعیت و خسارت های فراوان ناشی از مخاطرات طبیعی و انسانی به کالبد و محیط شهرها موجب شده است تا موضوع ارزیابی آسیب پذیری به یکی از اهداف مهم مطالعه شهرها تبدیل شود. یکى از موضوعاتى که بیشتر شهرهاى جهان با آن دست به گریبان هستند، حوادث طبیعى است که طى قرن گذشته شمار آنها همواره رو به افزایش بوده و تلفات انسانی و کالبدی زیادی را متوجه شهرها نموده است. هدف تحقیق حاضر ارزیابی آسیب پذیری منطقه یک شهرداری تهران در برابر خطر سیل و زلزله می باشد. نوع تحقیق کاربردی و روش تحقیق نیز توصیفی- تحلیلی است. روش گردآوری اطلاعات نیز شامل مطالعات اسنادی، مشاهدات میدانی و پرسشنامه است. در تحقیق حاضر با استفاده از شاخص های شناسایی شده به ارزیابی آسیب پذیری منطقه یک شهرداری تهران در برابر سیل و زلزله با استفاده از روش IHWP پرداخته شد که نتایج تحقیق نشان می دهد از کل منطقه یک شهرداری تهران، 14/95 درصد آسیب‌پذیری خیلی کم، 23/28 درصد آسیب‌پذیری کم، 27/03 درصد آسیب‌پذیری متوسط، 23/59 آسیب‌پذیری زیاد و 11/14درصد آسیب‌پذیری خیلی بالایی را به خود اختصاص داده‌اند و مرکز و غرب منطقه از آسیب پذیری بیشتری برخوردار است و از غرب به شرق از میزان آسیب پذیری کاسته می شود. در پایان نیز راهکارهای کاهش آسیب پذیری ارائه شد.
آمایش سرزمین در بعد دفاعی
محمد حسن نامی
چکیده
پیش بینی تغییرات اقلیمی و ارزیابی تاثیرات اقلیمی پیش بینی شده در اکوسیستم های آب شیرین به خصوص با توجه به تاثیرات انسانی و پاسخ ها به این تاثیرات بسیار پیچیده است. در ایران مطالعات محدودی خصوصاً در جنوب شرقی کشور که با مشکلاتی از جمله خشکسالی و گردوغبار روبروست، صورت گرفته است. در پژوهش حاضر از داده های ...
بیشتر
پیش بینی تغییرات اقلیمی و ارزیابی تاثیرات اقلیمی پیش بینی شده در اکوسیستم های آب شیرین به خصوص با توجه به تاثیرات انسانی و پاسخ ها به این تاثیرات بسیار پیچیده است. در ایران مطالعات محدودی خصوصاً در جنوب شرقی کشور که با مشکلاتی از جمله خشکسالی و گردوغبار روبروست، صورت گرفته است. در پژوهش حاضر از داده های گردش عمومی جو HADCM3 و مدل LARS-WG تحت سه سناریوی اصلی A1B، A2 و B1 از مجموعه سناریوهای مطرح شده برای پیش‌بینی دما و بارش حوضه آبریز جازموریان استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که در 50 سال آینده (میانگین 20 ساله دوره آینده میانی) افزایش 1/5 تا 2/1 درجه ای میانگین دما و در 100 سال آینده (میانگین 20 ساله دوره آینده دور) افزایش 2/4 تا 3/9 درجه ای میانگین دمای منطقه بر مبنای سناریوهای مختلف قابل انتظار است. بارش متوسط تحت سناریوی B1 (دوستدار محیط زیست) در هر دو ایستگاه ایرانشهر و جیرفت در دوره آینده دور، افزایش 15 درصدی نسبت به دوره پایه را نشان می دهد. در حالی که حوضه آبریز جازموریان در طول دوره 2100- 2080 تحت سناریوی A2 (ادامه روند کنونی) شرایط خشک تری نسبت به دوره پایه را تجربه می کند.
آمایش سرزمین در بعد دفاعی
مهشاد باقری؛ امیر انصاری؛ آزاده کاظمی؛ محمود بیات؛ سحر حیدری مستعلی
چکیده
با توجه به رشد سریع شهرنشینی در کشور، الگوهای ساختاری در محیط های شهری به شدت دستخوش تغییر است و فضای سبز شهری نیز مصون از چنین تغییراتی نیست. بنابراین مطالعه در زمینه الگوی فضایی و پراکنش فضاهای سبز به منظور شناسایی ضعف‌ها و کمبودها امری ضروری محسوب میشود. در این مطالعه به منظور بررسی الگوی توزیع مکانی پارک‌ها و فضای سبز رویکرد ...
بیشتر
با توجه به رشد سریع شهرنشینی در کشور، الگوهای ساختاری در محیط های شهری به شدت دستخوش تغییر است و فضای سبز شهری نیز مصون از چنین تغییراتی نیست. بنابراین مطالعه در زمینه الگوی فضایی و پراکنش فضاهای سبز به منظور شناسایی ضعف‌ها و کمبودها امری ضروری محسوب میشود. در این مطالعه به منظور بررسی الگوی توزیع مکانی پارک‌ها و فضای سبز رویکرد سیمای سرزمین وسنجه‌های سیمای سرزمین استفاده شد. از این‌رو ابتدا با استفاده از تصاویر سنتینل2 نقشه کاربری سرزمین در چهار کلاس شامل: اراضی بایر، سکونتگاه، پارک شهری و اراضی کشاورزی تهیه و لایه پارک شهری استخراج و بالایه نواحی 4گانه شهر خمین تلفیق و سپسسنجه‌هایسیمای سرزمین شامل سنجه ENN، LSI، PARA، Shapeindex، MPS، NP و LPI با استفاده از نرم‌افزار FRAGSTATS محاسبه و تعیین شد.نتایج نشان داد ناحیه 3 در جنوب شرقی شهر، دارای کمترین میزان سنجه تعداد لکه، کمترین میزان سنجه شکل و بیشترین عدد سنجه میانگین فاصله اقلیدسی بین لکه‌ها هم در این ناحیه دیده می شود؛ لذا این ناحیه دارای توزیع نامناسب و نامتوازن فضای سبز می‌باشد. همچنین بیشترین مقدار سنجه تعداد لکه و شاخص نسبت محیط به مساحت مربوط به ناحیه 1 شهری بود. به طور کلی نتایج حاصل از تحلیل سنجه‌های سیمای سرزمین نشان داد که شهر خمین، از لحاظ وسعت، پیوستگی، ماهیت،ترکیب وتوزیع فضای سبز دچارعدم تناسب شدیدی می‌باشد. نتایج این بررسی منعکس کننده سیاست غلط برنامه‌ریزان شهری برای مکانیابی و احداث پوشش‌های فضای سبز در محدوده مورد مطالعه می‌باشد.
