ژئودزی
لیدا کوشکی؛ بهزاد وثوقی؛ سید رضا غفاری رزین
چکیده
پدیده زمینلرزه هرساله در جهان و مخصوصاً کشور لرزهخیزی چون ایران، زیانهای جانی و مالی هنگفتی به بار میآورد و پیشبینی زمینلرزه به یکی از چالشهای بزرگ دانشمندان در دهههای اخیر تبدیل شده است. از جمله این پیشنشانگرها میتوان به وقوع بیهنجاری در پارامترهای یونسفری قبل از زمینلرزه اشاره نمود. پارامتر مورد بررسی در این ...
بیشتر
پدیده زمینلرزه هرساله در جهان و مخصوصاً کشور لرزهخیزی چون ایران، زیانهای جانی و مالی هنگفتی به بار میآورد و پیشبینی زمینلرزه به یکی از چالشهای بزرگ دانشمندان در دهههای اخیر تبدیل شده است. از جمله این پیشنشانگرها میتوان به وقوع بیهنجاری در پارامترهای یونسفری قبل از زمینلرزه اشاره نمود. پارامتر مورد بررسی در این تحقیق محتوای الکترون کلی (TEC) است و مناطق مطالعاتی برای بررسی، زمینلرزه دوگانه اهر- ورزقان با بزرگای 6.5 و زمینلرزه سرپل ذهاب با بزرگای 6.3 است. در زمینلرزه اهر- ورزقان از مشاهدات شش ایستگاه GPS و در زمینلرزه سرپل ذهاب از مشاهدات پنج ایستگاه GPS شبکه جهانی IGS، به منظور محاسبه مقدار محتوای الکترون کلی (TEC) یونسفر استفاده شده است. تبدیل فوریه زمان کوتاه (STFT) و پارامترهای آماری میانگین و انحراف معیار برای کشف بیهنجاریهای موجود در سری زمانی یونسفر بهکار گرفته شدهاند. همچنین تغییرات شاخصهای ژئومغناطیسی و آب و هوایی KP، Dst، F10.7، Vsw (سرعت پلاسما)، Ey (میدان مغناطیسی) و IMFBz (میدان مغناطیسی بین سیارهای) برای اطلاع از شرایط روزهای قبل از وقوع زمینلرزه مورد بررسی و آنالیز قرار گرفتهاند. نتایج نشان میدهد که برای زمینلرزه اهر- ورزقان، بیهنجاریهایی در11، 12، 13 و نیز 5 روز قبل از زمینلرزه وجود دارد. اما برای زمینلرزه سرپل ذهاب، در 6، 7، 13 و 21 روز قبل از زمینلرزه، بیهنجاریهایی قابل مشاهده است. آنالیزهای انجام گرفته در این مقاله نشان میدهد که در صورت بررسی کلیه پارامترهای ژئومغناطیسی و آب و هوائی قبل از وقوع زمینلرزه، میتوان با آنالیز سری زمانی یونسفر با روش STFT، بیهنجاریهای موجود را به صورت مستقیم مشاهده نمود. توجه به این نکته ضروری است که در روزهایی که شرایط ژئومغاطیسی و آب و هوایی آرامی حاکم نیست، نمیتوان تنها وقوع زمینلرزه را علت بیهنجاریهای کشف شده در سری زمانی یونسفر، دانست.
دورسنجی
مهسا جهان بخش؛ علی اسماعیلی
چکیده
در سالهای اخیر شاهد تقاضای بالا برای لیتیم بهدلیل کاربردهای فراوانش هستیم، بهعنوان مثال لیتیم در تولید باتریهای قابل شارژ و عمدتاً در بازارهای جهانی ساخت وسایل نقلیه الکتریکی و در راستای دستیابی به محیط زیست سالم و حمل ونقل مناسب بهکار میرود، از اینرو شناسایی ذخایر لیتیم بسیار مهم است. بهرهگیری از دادهها و تکنیکهای ...
بیشتر
در سالهای اخیر شاهد تقاضای بالا برای لیتیم بهدلیل کاربردهای فراوانش هستیم، بهعنوان مثال لیتیم در تولید باتریهای قابل شارژ و عمدتاً در بازارهای جهانی ساخت وسایل نقلیه الکتریکی و در راستای دستیابی به محیط زیست سالم و حمل ونقل مناسب بهکار میرود، از اینرو شناسایی ذخایر لیتیم بسیار مهم است. بهرهگیری از دادهها و تکنیکهای سنجش از دور در تشخیص منابع لیتیم بهدلیل کاهش هزینههای اکتشاف میدانی میتواند مفید واقع شود. در این تحقیق، از تصاویر سنجنده سنتینل-2 در محدوده 12 معدن شناخته شده لیتیم در سراسر جهان، بهعنوان مناطق حضور لیتیم، استفاده شد و طی مراحلی، از این دادهها، متغیرهای مناسب برای مدلسازی تولید شد. در محدودهی این معادن، نمونههایی تولید و بهعنوان ورودی الگوریتم مدلسازی استفاده شدند. برای مدلسازی توزیع نمونههای حضور لیتیم، از الگوریتم بیشینه انتروپی استفاده شد. از آنجا که وجود همبستگی میان متغیرهای ورودی باعث کاهش عملکرد مدل میشود و تفسیر نتایج مدلسازی را دشوار مینماید، ابتدا توسط شاخص VIF، همبستگی میان متغیرهای ورودی محاسبه و متغیرهایی که همبستگی بالایی داشتند حذف شدند. در نهایت یک مدل مناسب با معیار AUC برابر با 0.706 به دست آمد و توسط آن، منطقه مطالعاتی دق پترگان، واقع در استان خراسان جنوبی، ایران پهنهبندی شد که به موجب آن، دو منطقه محتمل حاوی منابع لیتیم شناسایی شدند. سپس با تکنیکهای کلاسیک سنجش از دور شامل ترکیب رنگی و نسبت باندی و تجزیه و تحلیل مؤلفه اصلی و SAM نیز پهنهبندی انجام شد. نتایج پهنهبندی بررسی و توانایی بالای الگوریتم بیشینه آنتروپی مشخص شد، این روش بهعنوان یک رویکرد هوشمند و کلّی میتواند در مناطق دور افتاده و یا مناطق با مشکل دسترسی برای پتاسیلیابیهای معدنی(خصوصاً لیتیم) بهکار برده شود و در کاهش هزینههای نقشهبرداری میدانی مفید واقع شود.
سیستم اطلاعات جغرافیایی
حسین اعتمادفرد؛ حامد خرقانی؛ مهدی نجاریان؛ روزبه شاد
چکیده
امروزه مدیریت شبکههای توزیع مواد غذایی با هدف پاسخگویی سریع به تقاضای مصرفکنندگان، کاهش هزینه توزیع و افزایش سود در مقایسه با رقبای تجاری اهمیت بسیاری یافته است. فروشگاههای “شهرما” شبکه گسترده توزیع محصولات کشاورزی در شهر مشهد هستند که با هدف عرضه مستقیم محصولات کشاورزی و فراهم نمودن امکان دسترسی ارزان و سریعتر شهروندان ...
بیشتر
امروزه مدیریت شبکههای توزیع مواد غذایی با هدف پاسخگویی سریع به تقاضای مصرفکنندگان، کاهش هزینه توزیع و افزایش سود در مقایسه با رقبای تجاری اهمیت بسیاری یافته است. فروشگاههای “شهرما” شبکه گسترده توزیع محصولات کشاورزی در شهر مشهد هستند که با هدف عرضه مستقیم محصولات کشاورزی و فراهم نمودن امکان دسترسی ارزان و سریعتر شهروندان به میوه و ترهبار شکل گرفتهاند. در این مقاله، مسیرهای توزیع بهینه و به موقع محصولات فروشگاههایی با نام تجاری “شهرما” از مبدأ تا میدان میوه و ترهبار مورد بررسی قرار میگیرد. به این منظور از الگوریتمهای تکاملی ژنتیک و ازدحام ذرات برای بهینه کردن زمان توزیع استفاده شده است. برای توزیع عادلانه و به موقع محصولات میان تمام فروشگاهها یک قید زمانی سه ساعته وارد مسئله شده است. به این معنی که اگر توزیع میان تمام فروشگاهها در زمان کمتر از سه ساعت صورت نگیرد به تعداد یک وسیله نقلیه توزیع جدید به مسئله اضافه خواهد شد. این افزایش تعداد وسایل نقلیه تا جایی ادامه پیدا خواهد کرد که توزیع میان تمام فروشگاهها کمتر از سه ساعت صورت پذیرد. بهمنظور تعیین زمان مسیر میان فروشگاهها بر روی شبکه راههای شهر مشهد از آنالیز شبکه در نرمافزار ArcGIS استفاده شده است. در انتها دو الگوریتم ژنتیک و ازدحام ذرات توانستند توزیع میوه و ترهبار را با چهار وسیله نقلیه انجام دهند. مقایسه نتایج دو الگوریتم نشان میدهد که مجموع زمانی توزیع در الگوریتم ژنتیک در مقایسه با الگوریتم ازدحام ذرات 47 دقیقه کمتر بوده و الگوریتم ژنتیک، مسیرهای بهتری را برای توزیع پیشنهاد داده است.
استخراج، پردازش، تولید و نمایش داده های جغرافیایی
مریم کوهانی؛ عباس کیانی؛ یاسر ابراهیمیان قاجاری
چکیده
پوششگیاهی نقش مؤثری بر روی محیطزیست داشته و با بررسی روند تغییرات آن میتوان گام مهمی در جهت برنامهریزی صحیح و مدیریت اصولی برداشت. در این راستا، تصاویر سری زمانی میتواند ابزار بسیار مفیدی در زمینهی مطالعات محیطی مرتبط با تغییرات پوششگیاهی و کشف ناهنجاری باشد. در پژوهش حاضر تغییرات زمانی بلندمدت پوششگیاهی شهرستان چالوس ...
بیشتر
پوششگیاهی نقش مؤثری بر روی محیطزیست داشته و با بررسی روند تغییرات آن میتوان گام مهمی در جهت برنامهریزی صحیح و مدیریت اصولی برداشت. در این راستا، تصاویر سری زمانی میتواند ابزار بسیار مفیدی در زمینهی مطالعات محیطی مرتبط با تغییرات پوششگیاهی و کشف ناهنجاری باشد. در پژوهش حاضر تغییرات زمانی بلندمدت پوششگیاهی شهرستان چالوس با استفاده از دادههای ماهوارهای لندست 7،5 و 8 در طی سالهای 1986 تا 2021 بررسی و ارزیابی شد. در راستای تحقق این هدف، 36 تصویر سری زمانی شاخص EVI بهکار گرفته شد. با توجه به وسعت منطقه و غیریکنواخت بودن تغییرات، با انتخاب چند موقعیت مکانی از منطقه موردمطالعه بهعنوان نقاط مهم بررسیها صورت گرفت. نقشه تغییرات و روند تغییرات بهدستآمده از این تحقیق حاکی از کاهش و رشد پوششگیاهی، بسته به شرایط زمانی و مکانی بوده است. در برخی از مناطق ساحلی پوششگیاهی بهمرور زمان روند کاهشی داشته که تبدیل به شهرک و مناطق تجاری شده است و در برخی دیگر از نقاط شمالی، مناطقی که از پوششگیاهی ضعیفی برخوردار بودند در طی این سالها تبدیل به مزارع و زمینهای کشاورزی شدهاند. پوششگیاهی در برخی مناطق کوهستانی بهعلت فاصله از مناطق مرطوب و با کاهش بارندگی روند کاهشی داشته است. درعین حال براساس تحلیل سری زمانی در این بازه زمانی 36 ساله روند کاهش پوششگیاهی برای دو سال نسبت به سایر سالها از شدت بیشتری برخوردار بوده، بهگونهای که نمودارهای آنومالی آن دارای افت زیاد و کاهش چشمگیر پوششگیاهی نسبت به وضعیت نرمال هستند. نتایج تحقیق نشان داد که معیار آنومالی بهخوبی قادر است تغییرات سالانه بین پوششگیاهی و همچنین خشکسالیهای احتمالی رخداده را به نمایش بگذارد. همچنین برای بهرهگیری بهتر از این معیار، بهکارگیری معیار آنومالی نسبت به میانگین کلی با تمایز بالایی موفق به کشف ناهنجاری پوششگیاهی در این منطقه شد و درک بهتری از سیر روند تغییرات ارائه داد.
اطلاعات جغرافیایی
امیر محمد صالح آبادی؛ سید هادی قدوسی فر؛ علی محمدپور
چکیده
برنامهریزان منظر به دنبال ایجاد ارتباط مناسب میان توزیع مکانی خدمات پارکهای شهری با ساکنین شهرها هستند. توازن توزیع فضایی فضاهای سبز شهری یکی از جدیدترین موضوعات مورد مطالعه در حوزه برنامهریزی منظر در سطح جوامع علمی جهان است. بررسی مطالعات پیشین نشان میدهد که برای انجام تحلیلهای متناسب با توازن فضایی از تکنیکهایی ...
بیشتر
برنامهریزان منظر به دنبال ایجاد ارتباط مناسب میان توزیع مکانی خدمات پارکهای شهری با ساکنین شهرها هستند. توازن توزیع فضایی فضاهای سبز شهری یکی از جدیدترین موضوعات مورد مطالعه در حوزه برنامهریزی منظر در سطح جوامع علمی جهان است. بررسی مطالعات پیشین نشان میدهد که برای انجام تحلیلهای متناسب با توازن فضایی از تکنیکهایی همچون تحلیل شبکه و منطق فازی در GIS استفاده میشود. روشهای تحلیلی مذکور از دیدگاه فنی به بانک اطلاعاتی گسترده نیاز دارند که باعث صرف هزینههای بسیار خواهد شد. هدف این پژوهش، ارائه مدلی برای اندازهگیری نابرابری فضایی، بدون استفاده از دادههای تحلیل شبکه است که نشاندهنده عدم دسترسی به خدمات پارکهای شهری باشد. از اینرو مقاله حاضر با تعیین حوزه عرضه و تقاضا برای هر پارک به کمک ضریب فاصله هندسی و ضریب توزیع فضایی، جنبهای نوآورانه را برای محاسبه آن پیشنهاد میدهد. یافتههای این پژوهش نشان میدهد شاخص حوزه عرضه و تقاضای اولیه نسبت به شاخص حوزه عرضه و تقاضای جدید دقت کمتری دارد و شاخص D نتایج را مورد ارزیابی قرار میدهد. انتظار میرود یافتههای پژوهش، به برنامهریزان منظرشهری کمک کند تا بهطور کلی محدوده خارج از دسترس پارکها را درک کرده و اولویت برای ارائه خدمات متوازن پارکها به مخاطب را تعیین کنند. نتایج بهدستآمده به کمک تحلیل GIS نشان میدهد پارکهایی که شاخص D آنها حدّ واسط 0.08 تا 0.03 است، نسبت میان ضرایب آنها در محدوده هشدار قرار دارند و پارکهایی با شاخص D بین 0.7 تا 0.34 در محدوده بحرانی هستند. منطقه یک تهران بهاندازه کافی پاسخگوی نیازهای عرضه و تقاضای ساکنان نیست و در بخشهایی از منطقه، این کمبود کاملاً احساس میشود. همچنین نشان میدهد پارکهایی با مساحت کم و فاصله کم از یکدیگر، وضعیت عرضه و تقاضای نامطلوبتری دارند، زیرا فاصله کم پارکهای کوچک از یکدیگر، از قدرت آنها در جذب افراد از فواصل طولانیتر میکاهد.
آمایش سرزمین در بعد دفاعی
ابراهیم عمو؛ احمد پوراحمد؛ سیدعباس رجایی
چکیده
با بررسی جنگهای اخیر در قرن بیستم و بیستویکم مشخص میشود که با پیشرفتهای تسلیحات و تجهیزات نظامی مناطق مسکونی شهری بیشتر در معرض خطر تهاجم طرفهای جنگ قرار گرفته و بیشترین تلفات انسانی بهجای نیروهای نظامی درگیر در جبهههای اصلی نبرد، در بین مردم ساکن در مراکز شهری با بار جمعیتی زیاد ثبت شده است. در نگاه سیاستگذاران و صاحبنظران، ...
بیشتر
با بررسی جنگهای اخیر در قرن بیستم و بیستویکم مشخص میشود که با پیشرفتهای تسلیحات و تجهیزات نظامی مناطق مسکونی شهری بیشتر در معرض خطر تهاجم طرفهای جنگ قرار گرفته و بیشترین تلفات انسانی بهجای نیروهای نظامی درگیر در جبهههای اصلی نبرد، در بین مردم ساکن در مراکز شهری با بار جمعیتی زیاد ثبت شده است. در نگاه سیاستگذاران و صاحبنظران، ایمنی و امنیت شهری یکی از اساسیترین پیشفرضهای جامعه جهانی برای برنامهریزی انسانمحور است. امنیت از جمله عوامل بنیادین و اساسی است که فقدان آن باعث ایجاد بحران در جوامع میشود. لذا رعایت اصول پدافند غیرعامل در نواحی مسکونی برای کاهش اثرات تهاجمها بسیار ضروری است. هدف این پژوهش شناسایی پهنههای آسیبپذیر مناطق مسکونی شهر تبریز با رویکرد پدافند غیرعامل است. عوامل آسیبپذیر مناطق مسکونی با استفاده از نظر کارشناسی در شش معیار و 17 زیرمعیار دستهبندی شدهاند. سپس با استفاده از تکنیک Dematel با اخذ نظرات خبرگان روابط درونی بین معیارها و زیرمعیارها تعیین شدهاند. در مرحله بعدی هریک از معیارها و زیرمعیارها با روش ANP وزندهی شده و وزن نهایی هر معیار و زیرمعیار محاسبه شده است. در نهایت با ایجاد لایه اطلاعات مکانی هر زیرمعیار در محیط GIS و اعمال ضرایب آنها نقشه آسیبپذیری هر معیار بهدست آمده و با تلفیق نقشهها آسیبپذیری نهایی مناطق مسکونی تهیه شده است. تحلیل نقشه نهایی نشان میدهد که مناطق مرکزی شهر و نیز مناطق حاشیهنشین که در شمال شهر واقع شدهاند، از آسیبپذیری بالایی برخوردار هستند.
دورسنجی
حشمت کرمی؛ هادی عبدالعظیمی
چکیده
لاب هورالعظیم اکوسیستم آبی مهمی در استان خوزستان است که از بین رفتن آن، منجر به تغییر وضعیت اقلیمی و اقتصادی-اجتماعی منطقه خواهد شد. این پژوهش به بررسی سری زمانی بدنههای آبی، پوشش گیاهی، دمای سطح زمین، بارش، تبخیر و تعرق و سطح آب زیرزمینی تالاب هورالعظیم در دوره سالهای 2000 تا 2022 میپردازد. پژوهش حاضر، بهمنظور ارزیابی روند ...
بیشتر
لاب هورالعظیم اکوسیستم آبی مهمی در استان خوزستان است که از بین رفتن آن، منجر به تغییر وضعیت اقلیمی و اقتصادی-اجتماعی منطقه خواهد شد. این پژوهش به بررسی سری زمانی بدنههای آبی، پوشش گیاهی، دمای سطح زمین، بارش، تبخیر و تعرق و سطح آب زیرزمینی تالاب هورالعظیم در دوره سالهای 2000 تا 2022 میپردازد. پژوهش حاضر، بهمنظور ارزیابی روند تغییرات پارامترهای مختلف، از آزمون من-کندال و همبستگی اسپیرمن بهره گرفته است. پردازش سری زمانی در سامانهی متنباز گوگل ارث انجین انجام شد. در سری زمانی تراز آب زیرزمینی و پوشش گیاهی، روند معنیداری مشاهده نشد اما باتوجه به مقدار منفی آماره من-کندال تراز آب زیرزمینی و مقدار مثبت پوشش گیاهی، یکی از علل روند کاهشی غیر معنیدار سطح آب زیرزمینی میتواند افزایش اراضی کشاورزی و بهرهگیری از آبهای زیرزمینی باشد. نتایج آزمون من-کندال برای پارامتر تبخیر و تعرق، دمای سطح زمین و بارش در تالاب هورالعظیم نیز روند معنیداری را نشان نداد. نتایج این پژوهش حاکی از آن بود که بدنههای آبی علیرغم فرضیهی پژوهش، از روند افزایشی برخوردارند. به نظر میرسد این موضوع نتیجهی سیلهای چند سال اخیر و دخالتهای انسانی باشد. بهمنظور بررسی این واقعیت که تغییرات بدنهها چقدر متأثر از تغییر اقلیم مثل سیلاب و سدسازی بوده است از دادههای کاوشگر جهانی آبهای سطحی(GSWE) بهره گرفته شد. نتایج بررسی این مجموعه داده نشان داد که وجود آب از نظر مکانی- زمانی، کاهشی و بهشدت بحرانی است. همچنین افزایش آب فصلی بر اثر شدت بارندگی و رخداد سیل و عوامل دخالت انسانی مانند سد کرخه در بالادست تالاب هورالعظیم تأیید شد. نتایج آزمون همبستگی اسپیرمن نیز نشان داد که تغییرات اقلیمی مانند تغییر الگوی بارش و فعالیتهای انسانی میتوانند به عواملی تبدیل شوند که بر سطح بدنه آبی تالاب هورالعظیم تأثیرگذار باشند. نتایج این پژوهش میتواند در مدیریت تالاب هورالعظیم و تالابهای با شرایط مشابه مورد استفاده قرار گیرد.
اطلاعات جغرافیایی
محسن سقایی؛ بهروز قرنی آرانی؛ محمدرضا پارسا
چکیده
مدیریت پسماند به کلیه برنامهریزیها و فعالیتهایی گفته میشود که در حوزه پسماند و بهمنظور کاهش، جابهجایی، تبدیل، بیخطرسازی یا امحا پسماند صورت میگیرد. سیستم مدیریت زباله از بخشهای مختلفی تشکیل میشود. این سیستم را میتوان به زنجیری تشبیه کرد که در صورت فقدان یک حلقه از آن، زنجیر ازهمگسیخته میشود. بنابراین عملکرد ...
بیشتر
مدیریت پسماند به کلیه برنامهریزیها و فعالیتهایی گفته میشود که در حوزه پسماند و بهمنظور کاهش، جابهجایی، تبدیل، بیخطرسازی یا امحا پسماند صورت میگیرد. سیستم مدیریت زباله از بخشهای مختلفی تشکیل میشود. این سیستم را میتوان به زنجیری تشبیه کرد که در صورت فقدان یک حلقه از آن، زنجیر ازهمگسیخته میشود. بنابراین عملکرد هر یک از بخشهای مدیریت پسماند بر سایر قسمتها تأثیرگذار خواهد بود. سایت دفن پسماند اهواز در نزدیکی روستای «صفیره» در بخش غیزانیه این شهرستان، از سال 1391 با تعطیل شدن مدفن قدیمی پسماند در منطقه «برومی» راهاندازی شده است. روزانه یک هزار تن زباله شهر به سایت پسماند اهواز منتقل میشود. طبق آخرین آمار اعلام شده میزان جمعآوری زباله در ۲۴ ساعت نزدیک ۸۰۰ تن است که با وجود زبالهگردها و جمعآوری زبالههای خشک توسط آنها این میزان کمتر شده است. با توجه به موضوع تحقیق، روش تحقیق توصیفی- تحلیلی است. در این راستا ابتدا با استفاده از نرمافزار GIS به بررسی وضعیت دفن پسماند در شهر اهواز پرداخته شده است. سپس توزیع جغرافیایی مکانهای مناسب در دفن پسماند در این شهر مورد بررسی قرار گرفته است. برای انجام کارهای تحلیلی، نقشههایی که بهصورت پلیگون هستند تبدیل به رستر و نقشههایی که بهصورت عوارض نقطهای و خطی بودهاند با استفاده از فاصله اقلیدسی میزان اهمیت آنها نسبت به مکان دفن پسماند مشخص شده است. در نهایت با استفاده از روش FAHP نقشه پایانی شامل بررسی موقعیت کنونی محل دفن پسماند شهر اهواز و مکانهای پیشنهادی به دست آمده است. بهمنظور تجزیه و تحلیل دادهها از تحلیلهای آماری و گرافیکی در محیط GIS و SPSS استفاده شده است. نتایج تحقیق مشخص نمود از لحاظ مکانی و محیطی سایت دفن پسماند صفیره در وضعیتی مناسبی قرار دارد و مشکلات شهر اهواز در رابطه با دفن پسماند مربوط به مدیریت صحیح آن است.
آمایش سرزمین در بعد دفاعی
اسماعیل نجفی؛ محمد شالی
چکیده
هدف از برنامهریزی فضایی، تنظیم کنش متقابل بین عوامل انسانی و عوامل محیطی، برای ایجاد سازمان سرزمینی مبتنی بر بهرهگیری بهینه از استعدادهای انسانی و محیطی و مدیریت خردمندانه فضاست. یکی از گامهای اولیه و اساسی در این فرایند مطالعات محیط طبیعی بهمنظور شناخت محیط و انطباق برنامهها با مکانیزمهای طبیعت و ارائه یک چارچوب در مورد ...
بیشتر
هدف از برنامهریزی فضایی، تنظیم کنش متقابل بین عوامل انسانی و عوامل محیطی، برای ایجاد سازمان سرزمینی مبتنی بر بهرهگیری بهینه از استعدادهای انسانی و محیطی و مدیریت خردمندانه فضاست. یکی از گامهای اولیه و اساسی در این فرایند مطالعات محیط طبیعی بهمنظور شناخت محیط و انطباق برنامهها با مکانیزمهای طبیعت و ارائه یک چارچوب در مورد چگونگی ارتباط انسان با محیط طبیعی است، تا تقابل عمکردهای بشری با کنش های محیطی به حداقل خود برسد و از امکانات و پتانسیلهای محیط در جهت رفع نیازهای جامعه و دستیابی به توسعه پایدار استفاده بهینه و مطلوب شود. مفهوم برنامهریزی محیطی به یک نیاز کاربردی در دستیابی به محیط ساخته شده پایدار تبدیل شده است. برنامهریزی محیطی ابزاری مؤثر است که هدف آن شکلدهی توسعه شهری و منطقهای هماهنگ با ارزشهای اکولوژیکی، اجتماعی و اقتصادی است. در این مقاله با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی به ضرورت مطالعات محیط طبیعی در برنامهریزی فضایی و نحوه انجام آن در طرحهای کالبدی منطقهای و آمایش استانی بهصورت مقایسهای پرداخته شده است. یافتههای پژوهش حاکی از وجود همپوشانی و تشابهات زیاد در محتوا و مباحث مورد مطالعه طرحهای مذکور و تفاوت در اهداف، فرایند مطالعات و نحوه تلفیق آنها است. ضرورت دارد که طرحهای کالبدی و آمایش سرزمین با یکدیگر تلفیق و ارزیابی راهبردی زیستمحیطی در فرایند برنامهریزی فضایی ادغام شود. همچنین در برنامههای پنجساله توسعه کشور بهویژه در برنامههای دوم، ســوم، چهارم، پنجم و ششم توســعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، به لحاظ قانونی بر انجام مطالعات ارزیابی قبل از اجرا، صرفاً تأکید شــده است، ولی این رویکرد کافی نبوده و بهمنظور تحقـــق توسـعه پایـدار، ضروری است فرایند ارزیابی اثرات زیستمحیطی پروژهها و طرحها، قانون خاص، مستقل و جامعی در کشور داشته باشد. به عبارت دیگر، در حال حاضر قانون مستقلی مختص به فرایند ارزیابی زیستمحیطی در کشور وجود ندارد.
جغرافیای نظامی و انتظامی
آرام خضرلو؛ رضا کریمی
چکیده
امروزه با کشیده شدن جنگها به داخل شهرها، نیل به ایجاد امنیت پایدار در شهرها از طریق ارزیابی تهدیدات و آسیبپذیریها با رویکرد پدافند غیرعامل ضرورت دارد. پدافند غیرعامل بهعنوان یکی از مؤثرترین روشهای دفاع در مقابل تهدیدات شناخته شده است. تحقیق حاضر در زمره تحقیقات کاربردی و روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی بوده و درصدد استخراج تهدیدات ...
بیشتر
امروزه با کشیده شدن جنگها به داخل شهرها، نیل به ایجاد امنیت پایدار در شهرها از طریق ارزیابی تهدیدات و آسیبپذیریها با رویکرد پدافند غیرعامل ضرورت دارد. پدافند غیرعامل بهعنوان یکی از مؤثرترین روشهای دفاع در مقابل تهدیدات شناخته شده است. تحقیق حاضر در زمره تحقیقات کاربردی و روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی بوده و درصدد استخراج تهدیدات انسان ساخت و ارزیابی آسیبهای موجود در شهر جدید اندیشه است. در این مسیر از روشهای اسنادی و پرسشنامه به منظور گردآوری اطلاعات استفاده شد. در این تحقیق برای تجزیه و تحلیل آسیبپذیری از 10 شاخص مانند حساسیت داراییها، فاصله از مراکز مهم و حساس، دسترسی به مراکز آتشنشانی، عرض خیابان، درجه محصوریت، تراکم جمعیتی و غیره با استفاده از مدل فازی IHWP (تحلیل سلسله مراتبی معکوس) در نرمافزار GIS و بهمنظور استخراج تهدید انسانساخت نمونه مورد مطالعه نیز از روش AHP-FEMA (تحلیل سلسله مراتبی- روش آژانس مدیریت شرایط اضطرار) استفاده میشود. نتایج پژوهش نشان میدهد در بخش ارزیابی تهدیدات، تهدیدهای سخت شامل حملات هوایی و موشکی و تهدیدهای نرم یعنی تظاهرات و آشوب حائز بیشترین احتمال وقوع تهدید و تهدیدهای زیستی حائز کمترین امتیاز شدهاند. تهدید مبنای تحقیق حاضر حملات هوایی با تأکید بر خسارات کالبدی و فیزیکی است. در بخش ارزیابی آسیبپذیری نیز 23.06 درصد قطعهها آسیبپذیری خیلی کم، 26.78 درصد آسیبپذیری کم، 7 درصد آسیبپذیری متوسط، 21.40 درصد آسیبپذیری زیاد و 12.01 درصد قطعات آسیبپذیری خیلی بالایی را به خود اختصاص دادهاند. بدیهی است قطعههایی که در شمال و مرکز شهر قرار دارند مانند معادن شن و ماسه در شمالشرقی، پمپبنزین پترواپال در بلوار امامخمینی در مرکز شهر، پست برق 63 Kv در خیابان استاد فروزانفر، اداره مخابرات فاز 2 و 3 و 4 و 5 و بیمارستان تأمین اجتماعی در مرکز شهر از آسیبپذیری بالا برخوردار هستند.