TY - JOUR ID - 247892 TI - تحلیل و پهنه بندی مخاطره سیل - مطالعه موردی: حوضه آبخیز طالقان JO - فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی « سپهر» JA - SEPEHR LA - fa SN - 2588-3860 AU - ساسان پور, فرزانه AU - محبی, فاطمه AU - کاظم, امیرحسین AD - دانشیار گروه برنامه ریزی شهری دانشکده علوم جغرافیایی دانشگاه خوارزمی AD - دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه خوارزمی، تهران AD - کارشناس ارشد RS&GIS دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات تهران Y1 - 2021 PY - 2021 VL - 30 IS - 119 SP - 159 EP - 173 KW - حوضه آبخیز طالقان KW - سیل گیری KW - fuzzy VIKOR KW - CRITIC DO - 10.22131/sepehr.2021.247892 N2 - سیل یکی از مخاطرات طبیعی است که هر ساله خسارات مالی و جانی فراوانی را به‌دنبال دارد. نقشه‌های پهنه‌بندی سیلاب،حاوی اطلاعات پایه و مهم در مطالعات طرح‌های عمرانی  دنیا می‌باشند و قبل از هر‌گونه سرمایه‌گذاری و یا اجرای طرح‌های توسعه، بررسی آن در دستور کار سازمان‌های ذی‌ربط قرار دارد. رودخانه طالقان طی سالیان متمادی با بروز سیلاب‌های متعددی مواجه بوده است.  اما تاکنون مطالعات جامعی در این ارتباط صورت نگرفته است. با توجه به اینکه  بـدون توجه به مخاطره سیل، سکونتگاه‌های چندی در حاشیه شاخه‌های فرعی و اصلی رودخانه احداث گردیده و حتی شـهرک طالقـان اصـلی‌تـرین استقرارگاه جمعیتی در منطقه در حاشیه آن قرار دارد، همچنین ساخت و ساز بناهـای مسـکونی و تجاری در حاشـیه رودخانـه رو به گسترش است پـژوهش حاضر به‌دنبال این است تا  بـا هـدف تعیـین پهنـه‌هـای با خطر سیل‌گیری در محدوده حوضه آبخیز طالقان به تعیین مناطقی که بیشترین آسیب از خطر سیل دارند،  پرداخته و با اسـتفاده از نـرم‌افـزار ARC GIS این اراضی را به‌صورت نقشه پهنه‌بندی مشخص نماید. تهیه نقشه پهنه‌بندی خطر سیل با استفاده از روش FuzzyVIKOR و با تعیین وزن از طریق critic برای 7 معیار مؤثر در ارزیابی پهنه‌های سیل‌گیر شامل: ارتفاع از سطح دریا، شیب، جهات شیب، کاربری اراضی، زمین‌شناسی، فاصله از آبراهه و میانگین بارش، انجام شد. نتایج این پژوهش که در پنج طبقه تهیه گردیده است، نشان می‌دهد 83 درصد از کل مساحت حوضه شامل پهنه‌های بی‌خطر یا با خطر کم می‌باشد. اما 17 درصد از اراضی آن، دارای خطر سیل‌گیری متوسط و بالا هستند که شامل عرصه‌های اطراف آبراهه اصلی و آبراهه‌های فرعی با کاربری‌های مسکونی و کشاورزی در حوضه می‌باشند. بنابراین لزوم رعایت حریم رودخانه طالقان در اراضی پست با شیب کم و متوسط، در توسعه کاربری‌های شهری روستایی منطقه، به منظور کاهش آسیب‌های ناشی از سیل، باید اجرایی گردد. UR - https://www.sepehr.org/article_247892.html L1 - https://www.sepehr.org/article_247892_03739bbce52f21bec1c8c1c9db719df9.pdf ER -