TY - JOUR ID - 251062 TI - ویژگی های توصیفی وردایست بر روی جو ایران در فصول تابستان و زمستان JO - فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی « سپهر» JA - SEPEHR LA - fa SN - 2588-3860 AU - عساکره, حسین AU - دارند, محمد AU - مسعودیان, سید ابوالفضل AU - زندکریمی, سوما AD - استاد اقلیم‌شناسی، دانشگاه زنجان، ایران AD - دانشیار اقلیم‌شناسی، دانشگاه کردستان، ایران AD - استاد اقلیم‌شناسی، دانشگاه اصفهان، ایران AD - دانشجوی دکتری تغییر اقلیم، دانشگاه زنجان، ایران Y1 - 2022 PY - 2022 VL - 30 IS - 120 SP - 187 EP - 200 KW - تراز فشاری وردایست KW - تابستان KW - زمستان KW - وردایست DO - 10.22131/sepehr.2022.251062 N2 - وردایست لایه انتقال بین وردسپهر و پوشن­‌سپهر است. در این پژوهش برای شناخت وردایست بر روی جو ایران از داده‌های دما و ارتفاع ژئوپتانسیل مربوط به پایگاه ECMWF در بازه‌ی زمانی 1979 تا 2018 با تفکیک افقی 0/25 درجه­ در ترازهای مختلف جو و بر پایه افت آهنگ دما (LRT) استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که در ماه‌های فصل زمستان تغییرات تراز فشار وردایست بر روی ایران از عرض جغرافیایی تبعیت می‌کند و با افزایش عرض جغرافیایی ارتفاع وردایست کاهش می‌یابد، اما در ماه‌های فصل تابستان ویژگی‌های تراز فشار وردایست متفاوت با ماه‌های فصل زمستان است. در این ماه‌ها تغییرات ترازهای فشار وردایست از عرض جغرافیایی تبعیت نمی‌کنند؛ بر روی ارتفاعات زاگرس و کرمان ارتفاع وردایست در پایین‌‌ترین حد خود قرار دارد، در حالی که بالاترین ارتفاع وردایست در این ماه‌ها در عرض‌های جغرافیایی بالاتری نسبت به دیگر ماه‌­ها واقع می‌شود. بررسی دمای تراز پایین و بالای وردایست نیز نشان داد که دمای تراز پایین وردایست در تمام ماه‌های فصول بررسی شده پایین‌تر از دمای تراز بالای آن است و دمای دو تراز با تغییرات ارتفاع وردایست در ماه‌های مختلف دچار تغییر شده است. بررسی تفاضل دمایی دو تراز اطراف وردایست نشان داد که تفاضل دمایی دو تراز اطراف وردایست در فصل تابستان در مقایسه با فصل زمستان قابل توجه‌تر است. این در حالی بود که در فصل زمستان تفاضل دمایی در اکثر مناطق از عرض جغرافیایی تبعیت می‌کند و با افزایش عرض جغرافیایی تفاضل دمایی کاهش می‌­یابد. UR - https://www.sepehr.org/article_251062.html L1 - https://www.sepehr.org/article_251062_6d67b628c9b53e4843b610384f777781.pdf ER -