TY - JOUR ID - 27419 TI - ضرورت‏ ها و چالش ‏هاى تغییر پایتخت در ایران (قسمت اوّل) JO - فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی « سپهر» JA - SEPEHR LA - fa SN - 2588-3860 AU - لطیفی, غلامرضا AU - سامانی, علیرضا AD - عضو هیأت علمى دانشکده علوم اجتماعى دانشگاه علامه طباطبایى AD - دانشجوى کارشناسى ارشد برنامه ‏ریزى رفاه اجتماعى دانشگاه علامه طباطبایى Y1 - 2009 PY - 2009 VL - 18 IS - 69 SP - 41 EP - 44 KW - پایتخت KW - انتقال پایتخت KW - شهر DO - N2 - انتقال پایتخت مسئله ‏اى است که همواره مورد توجه حکومت هاى گذشته ایران بوده است تا این که پس از تجربه ‏هاى گوناگون انتقال پایتخت از سوى شاه عباس، نادرشاه، کریم‏خان زند و دیگران به شهرهایى چون اصفهان، مشهد و شیراز، آغا محمدخان قاجار با قراردادن تهران به عنوان پایتخت ابدى، جامه ترافیک سنگین را بر قامت تهران دوخت و سنگ بناى تجارت‏ هاى میلیاردى را در این شهر نهاد تا آن ده و روستاى کوچک به کلان شهرى این چنین تبدیل شود. مقوله پایتخت یا مرکزیت سیاسى در ایران، همانند محدوده ‏هاى سیاسى آن، در طول تاریخ فراز و نشیب هاى زیادى داشته است و به تبعیت از تغییر حکومت، پایتخت آن نیز، جز در موارد معدود، از شهرى به شهر دیگر جا به جا شده است. نگاهى به گذشته تاریخى این تغییر و تحول حاکى از انگیزه‏ هاى مختلفى است که به تناسب زمان، مکان و ساختار اجتماعى حکومت، با محفوظ داشتن استراتژى سیاسى و مسایل ژئوپولیتیکى زمان، موجب جا به جایى مرکز سیاسى کشور شده است. این انگیزه ‏ها عمدتاً در وهله نخست سیاسى - امنیتى، و در وهله دوم اقتصادى - اجتماعى بوده است. تهران که امروزه پایتخت کشور ایران است از پیشینه شهرى چندان طولانى برخوردار نیست. این شهر مدت ها یکى از روستاهاى کوچک رى بوده و شهر تهران از دوران قاجار و پایتخت شدن آن وسعت گرفته است. این روزها برخى، مسئله انتقال پایتخت و یا مرکز کشور به مکان دیگرى را، مطرح نموده ‏اند. در رابطه با این پیشنهاد، اظهار نظرهاى متنوع و متفاوتى هم ابراز شده است. در این نوشته کوشش خواهد شد، نخست مسئله انتقال پایتخت، به طور کلى و با توجه به شرایطى که در آن قرار داریم از یک سو و از سوى دیگر تجربه و اهداف کشورهایى که پایتخت جدیدى را انتخاب نموده ‏اند، مورد توجه قرار دهیم. سپس در مقابل پیشنهاد انتقال پایتخت، آن هم در شرایط کنونى که حتى ممکن است افکار عمومى آن را نوعى فرافکنى و فرار از انجام مسئولیت تعبیر نماید، مسئله اصلى یا جستجوى راه کارى که رفع یا تعدیل تدریجى مشکلات کلانشهر تهران را میسر گرداند، بررسى نمائیم. UR - https://www.sepehr.org/article_27419.html L1 - https://www.sepehr.org/article_27419_cfe3f8a145d8b0810d38c8ea7cbef6cb.pdf ER -