فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی « سپهر»

رایانه را می توان به صورتی در نظر گرفت که نقشه را در سطوح مختلف گرافیکی با کمک سیستم های خروجی مختلفی از جمله سیستم های چاپگر، رسام و تصویرنگار ترسیم نماید. این دستگاه های خودکار گرافیکی، در یک مطلب مشترک هستند و آن است که به مانند دست انسان، قسمتی یا تمام کار ترسیم را با سرعت و دقت قابل اطمینانی به مراتب بیشتر به انجام می ... بیشتر

تعیین طول باز (مبنا) جامیجاروی جهت تنظیم فاصله یاب های الکترونیکی

مجید مختارانی (مترجم)

دوره 6، شماره 24 ، بهمن 1376، صفحه 7-19

چکیده

امروزه با وجود به بازار آمدن دستگاه های دقیق نقشه برداری جهت تعیین فاصله و نسل پیشرفته تر آن یعنی GPS همواره این مسئله مطرح بوده و هست که وسایل مورد استفاده دارای چه دقتی می باشند. شاید در خیلی از کارهای معمولی نقشه برداری اندازه گیری دقیقی مورد نیاز نباشد اما در کارهای دقیق لازم است که حتما دقت فاصله یاب مورد استفاده، ... بیشتر امروزه با وجود به بازار آمدن دستگاه های دقیق نقشه برداری جهت تعیین فاصله و نسل پیشرفته تر آن یعنی GPS همواره این مسئله مطرح بوده و هست که وسایل مورد استفاده دارای چه دقتی می باشند. شاید در خیلی از کارهای معمولی نقشه برداری اندازه گیری دقیقی مورد نیاز نباشد اما در کارهای دقیق لازم است که حتما دقت فاصله یاب مورد استفاده، کنترل شده و در نهایت دقت آن مشخص شود. از مهمترین عملیات نقشه برداری که به دقت زیادی نیاز دارد، میکروژئودزی نامیده می شود. این عملیات جهت اندازه گیری جابجایی سدها، حرکات تکتونیکی زمین، رانش و حرکت زمین و حتی پیش بینی زلزله و بالا و پایین آمدن سطح آب دریاها، نصب و تعبیه و تعیین میزان جابجایی یک قطعه مهم در کارخانجات عظیم و صنعتی و... کاربرد دارد. در این قبیل عملیات پس از تعیین دقت فاصله یاب، دستگاه مذکور مورد استفاده واقع خواهد شد. با وجود پیشرفت سریع و جهش دار گیرنده های ماهواره GPS در عملیات نقشه برداری، هنوز از این وسیله به تنهایی در کارهای میکروژئودزی استفاده نمی شود. چرا که دقت نسبی این سیستم به خصوص در فاصله های کوتاه، خیلی مناسب این گونه عملیات نبوده، بلکه فقط به عنوان یک مکمل در کار مطرح می باشد. فاصله یاب های الکترونیکی در طولهای کوتاه بالاترین دقت را دارند (نگاره1). اگر نظری به دقت فاصله یابی در فواصل متعدد بیاندازیم ملاحظه می شود بین طول 0 تا 5 کیلومتر طول یابه ای الکترونیکی به خصوص آن هایی که به روش دورنگی کار می کنند دارای دقت بسیار زیادی می باشند. از طول 8 تا 30 کیلومتر، GPSهای تک فرکانسه، از 30 کیلومتر تا 80 الی 100 کیلومتر GPSهای دو فرکانسه و از آن بلندتر فاصله یابی به روش (SATIELITE LASER RANGING) SLR و (VERY LONG BASELINE INTERFEROMETRY)V.L.B.I دارای دقت بالا خواهند بود.

استراتژی مدیریت منابع و برنامه ریزی مسکن

محمد مسیبی

دوره 6، شماره 24 ، بهمن 1376، صفحه 20-23

چکیده

طبق گزاری منتشره در مجله بهداشت جهانی حدود 4/1 مردم دنیا سرپناه مناسب نداشته و 100 میلیون نفر بدون مسکن بوده و زیرپل ها، در خیابان ها و محل های نامناسب می خوابند. بنابراین تأمین مسکن یک معضل جهانی است و بدون شک الگوها و روشهای سنتی هرگز نمی تواند جوابگوی این نیاز روزافزون باشد. بعلاوه عوامل دیگری همچون ملاحظات زیست محیطی، ... بیشتر طبق گزاری منتشره در مجله بهداشت جهانی حدود 4/1 مردم دنیا سرپناه مناسب نداشته و 100 میلیون نفر بدون مسکن بوده و زیرپل ها، در خیابان ها و محل های نامناسب می خوابند. بنابراین تأمین مسکن یک معضل جهانی است و بدون شک الگوها و روشهای سنتی هرگز نمی تواند جوابگوی این نیاز روزافزون باشد. بعلاوه عوامل دیگری همچون ملاحظات زیست محیطی، کمبود سرمایه، نیروی متخصص و مشکلات طبیعی جزء محدودیت های برنامه ریزی و مدیریت مسکن می باشد. بدیهی است که خلق و ایجاد یک معماری و بافت شهری با کفایت و نوین، هماهنگ با فرهنگ خاص زمان و مکان، بایستی بر مبنای ترک ویژگی های کلاسیک و حذف متد تک ساختمان سازی استوار گردد. همچنین برای رسیدن به هدف هماهنگی «مسکن» و بافت شهری از نقطه نظر هنری و نظم اجتماعی «انسانی» در ضمن این که رابطه عنصری «مسکن» و «انسان» و تجزیه و تحلیل می کنیم باید توأماً تعادل محیطی و هنری و نظم اجتماعی را نیز در نظر بگیریم. توجه به خصوصیات تاریخی هر قوم و ملتی، در برنامه ریزی مسکن لازم و ضروری است و در موفقیت برنامه ها و فراگیر بودن آنها بسیار مؤثر است. با توجه به اینکه در شهرهای بزرگ مشکلات حمل و نقل، آلودگی هوا، کمبود فضا، اشغال بیش از حد زمین های شهری توسط خیابان ها و بزرگراه ها، اتلاف و دقت در جابجایی ها و مسایل زیست محیطی بی شمار، ناشی از عدم وجود برنامه جامع در طراحی فضاهای مسکونی است، بنابراین دقت در مدیریت و برنامه ریزی مسکن، تخستین گام برای احتراز از مشکلات مذکور است. در این مقاله ضمن توجه به مسایل زیست محیطی شهرها، منابع اصلی محیط یعنی ماده، انرژی، فضا، زمان و تنوع نیز مدنظر قرار گرفته است و لازم است یک برنامه فراگیر از کلیه عوامل دخیل در برنامه ریزی مسکن بصورت کمی تعریف گشته و در پایگاه اطلاعاتی سیستم اطلاعات جغرافیایی ذخیره گردد. سپس با استفاده از نرم افزارهای G.I.S با مدل سازی رایانه ای و با کمک لایه های و یا ترکیبی از آنها مورد ارزیابی و سنجش قرار گیرند و محاسن و معایب هر یک روشن گردد و بهترین شیوه برنامه ریزی مسکن توجه به فرهنگ و سنن مللی و شرایط محیطی پیشنهاد گردد.

GIS در دریانوردی

حمید بحیرایی

دوره 6، شماره 24 ، بهمن 1376، صفحه 24-27

چکیده

برای انجام مانورهای نظامی دریایی، داشتن اطلاعات روشن با جزئیاتی دقیق از آنچه که در بستر دریا و یا پائین تر وجود دارد، دارای اهمیت ویژه ای است. داشتن نوعی ارتباط که توسط آن، اطلاعات در زمان واقعی (بلافاصله) و به موقع از کشتی به ساحل، و یا بین کشتی ها رد و بدل شود، خود نوعی رقابت است. آزمایش هایی که در سواحل ایتالیا با استفاده ... بیشتر

مانگرو (Mangrove)، زینت بخش جزیره قشم

عباس خسروی

دوره 6، شماره 24 ، بهمن 1376، صفحه 28-33

چکیده

حرکت سفر و انگیزه شناخت پدیده های ناشناخته، شوق دیدار طبیعت های گوناگون، مناظر چشم نواز و سرزمین های متفاوت در نهاد انسان نهفته است. انسان در کنار آموزش رسمی از دیدن، لذت می برد و همراه با آن می آموزد و کسب اطلاعات می کند. کشور ما اگرچه سرزمین واحدی است، اما یکی از نقاطی است که تنوع فرهنگی، تفاوت های طبیعی و سرزمینی، ... بیشتر حرکت سفر و انگیزه شناخت پدیده های ناشناخته، شوق دیدار طبیعت های گوناگون، مناظر چشم نواز و سرزمین های متفاوت در نهاد انسان نهفته است. انسان در کنار آموزش رسمی از دیدن، لذت می برد و همراه با آن می آموزد و کسب اطلاعات می کند. کشور ما اگرچه سرزمین واحدی است، اما یکی از نقاطی است که تنوع فرهنگی، تفاوت های طبیعی و سرزمینی، آنرا به جهانی برای دیدن مبدل ساخته است. مدت ها بود که سودای به جزیره قشم و بازدید از جنگ های مانگرو را در سر داشتم. خوشبختانه این موقعیت در دی ماه 1374 پیش آمد و با وجود کمی دقت برآن شدم تا گشت واگذاری در طبیعت زیبای مانگرو داشته باشم و از نقاط دیدنی آن عکسبرداری نمایم. برای اولین بار که خود را به ناحیه گرم و مرطوب سواحل کم عمق ماسه ای شمال غرب و غرب جزیره نزدیک ساختم، درختانی با فرم طبیعی، میوه های زینتی، برگ های زیبا، شاخه های خوش فرم و شکوفه های دلپذیر نظرم را به خود جلب نمودند که تحت شرایط خاصی در آب دریا رشد نموده بودند. تاج این درختان در مواقع برخاستن آب دریا (مد) به ندرت پدیدار می گردند و فقط در مواقع فرونشستن آب دریا (جزر) قسمت پائین تنه درختان که معمولا دارای ریشه های تنفسی هستند، ظاهر می شوند. چهره زیبای این درختان چنان است که هر بیننده را مسحور زیبایی خود می سازد بخصوص برای آنهایی که اولین بار به این قدم می گذارند. درختان مانگرو که عامل زیبایی خاص سواحل ماسه ای شمال غرب و غرب جزیره قشم هستند در این مقاله مورد بررسی قرار می گیرند.

خورشید

فاطمه رضیعی (مترجم)

دوره 6، شماره 24 ، بهمن 1376، صفحه 34-38

چکیده

انرژی، در مرکز خورشید آزاد می شود. این انرژی به سطح خورشید حرکت کرده و به صورت نور و گرما در فضا پخش می شود. سطح خورشید فوتوسفر (کره نور) خوانده می شود. بر روی خورشید نقاط تیره ای به نام لکه های خورشیدی وجود دارند. در بالای آن لایه نازک گازی شکلی به نام کرموسفر وجود دارد که حلقه های گاز خورشیدی خوانده می شوند و از سطح خورشید ... بیشتر

تحلیلی جغرافیایی پیرامون ضرورت تحول شیوه موجود کوچ نشینی در ایران به ترانسهومانس

نصراله مولایی هشجین

دوره 6، شماره 24 ، بهمن 1376، صفحه 39-46

چکیده

فکری نگهداری و پرورش حیوانات، نیاز به علوفه و شرایط طبیعی (محیطی) مساعد برای حفظ و پرورش دام چون اقلیم مناسب، آب و مرتع کافی و سکونت در محیط های نامساعد به صورت فصلی پدیده کوچ را فراهم نموده است. در زندگی کوچ نشینی برخلاف یکجانشینی به ویژه شهرنشینی، بخش عمده ای از فهالیت انسان، حول محور تلاش جسمانی در رابطه مستقیم با محیط جغرافیایی ... بیشتر فکری نگهداری و پرورش حیوانات، نیاز به علوفه و شرایط طبیعی (محیطی) مساعد برای حفظ و پرورش دام چون اقلیم مناسب، آب و مرتع کافی و سکونت در محیط های نامساعد به صورت فصلی پدیده کوچ را فراهم نموده است. در زندگی کوچ نشینی برخلاف یکجانشینی به ویژه شهرنشینی، بخش عمده ای از فهالیت انسان، حول محور تلاش جسمانی در رابطه مستقیم با محیط جغرافیایی دور می زند، در این فرآیند، انسان از یک طرف و عمل دام و مرتع از طرف دیگر اساس و مبنای زندگی کوچ نشینی را تشکیل می دهند. انسان کوچ نشین، با بکارگیری دام به عنوان سرمایه و بکارانداختن نیروی جسمانی و در فرایند تولید قرار می گیرد. زندگی کوچ نشینی در جهان از سابقه ای طولانی برخوردار است. در نواحی مختلف کره زمین از دوازده هزار سال پیش، به خصوص آسیای جنوب غربی، مرکزی، جنوب شرقی و شمال آفریقا به جهت محدودیت ها و تنگناهای محیطی برای سایر فعالیت های مبتنی بر شیوه معیشت یکجانشینی، اشنایی، اُنس و الفت انسان با حیوان در حین شکار و فکر اهلی کردن آنها و غیره چنین شیوه معیشتی به چشم می خورد. کشور ما بنا به موقعیت جغرافیایی خاص به ویژه از سمت شمال و شمال شرقی که مدخل ورود اقوام کوچ نشین بوده، سرزمینی است که از همان ابتدا این پدیده را لمس کرده است. از این رو یکی از مهمترین مناطق کوچ نشین جهان محسوب می شود. به طور کلی سابقه کوچ نشینی در ایران به بیش از هشت هزار سال پیش می رسد و آثار به دست آمده در جنوب غربی ایران، مؤید این مطلب است. بنابراین ایران سرزمینی است که با کوچ نشینی اشنا بوده و از گذشته تاکنون علیرغم کاهش جمعیت آنها در مقایسه با یکجانشینان، به عنوان سومین جامعه پذیرفته شده این کشور در کنار روستانشینان و شهرنشینان به شمار می روند. متأسفانه این جامعه کم جمعیت و پراکنده در سرتاسر این سرزمین در ارکان اصلی سه گانه خود یعنی انسان، دام و مرتع با مشکل مواجه است. در این مقاله سعی بر این است تا بهره گیری از نظریات، تجربیات و منابع و اطلاعات آماری، به بررسی ضرورت تحول شیوه موجود کوچ نشینی در ایران به رمه گردانی(ترانسهومانس) در جهت بهره مندی از امکانات و خدمات زیربنایی و رفاهی لازم و شکوفایی اقتصادی به منظور توسعه هماهنگ اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور پرداخته شود. در این راستا ابتدا به اجمال به ارائه برخی از مشخصات و تنگناهای کوچ نشینان اشاره شده و سپس به بررسی رمه گردانی (ترانسهومانس) و نقش آن در ابعاد مختلف زندگی کوچ نشینان پرداخته شده است.

تهیه نقشه های موضوعی با تصاویر ماهواره ای (قسمت چهارم)

حمید مالمیریان (مترجم)

دوره 6، شماره 24 ، بهمن 1376، صفحه 47-52

چکیده

پیشرفت سه دهه گذشته در زمینه های کارتوگرافی، سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)، به علت ضرورت ایجاد ارتباط جدید بین مقررات فنی موجود مشخص شده است. تلاش زیادی برای جمع آوری مطلوب فنی موجود مشخص شده است. تلاش زیادی برای جمع آوری مطلوب انواع مختلف داده های کارتوگرافی وبه کارگیری موفقیت آمیزتر داده های سنجش از دور ... بیشتر پیشرفت سه دهه گذشته در زمینه های کارتوگرافی، سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)، به علت ضرورت ایجاد ارتباط جدید بین مقررات فنی موجود مشخص شده است. تلاش زیادی برای جمع آوری مطلوب فنی موجود مشخص شده است. تلاش زیادی برای جمع آوری مطلوب انواع مختلف داده های کارتوگرافی وبه کارگیری موفقیت آمیزتر داده های سنجش از دور بانک های داده منطقه ای و جهانی، به عمل آمده است. اهمیت سنجش از دور به عنوان یک زیر سیستم اطلاعات زیست محیطی به علت افزایش چندین ماهواره، جدید با سنجنده های الکترونیکی و تصویری که قادر به فراهم نمودن «داده» و تصویر از عناصر فیزیکی و انسانی اتمسفر زمین هستند، بطور چشمگیری افزایش یافته است. نمایش کارتوگرافیکی تغییرات فضایی و زمانی عناصر کره زمین مهمترین هدف کارتوگرافی موضوعی را نشان می دهد. این هدف به طریق زیادی بوسیله برنامهریزی های مختلف تهیه نقشه، در سطوح جهانی، منطقه ای و محلی تأیید شده است. تهیه نقشه موضوعی توسط انجمن های زیاید به عنوان یک فعالیت مهم و حیاتی برای کشف ذخائر زمینی، مدیریت محیط زیست و برنامه ریزی به رسمیت شناخته شده است. پیشرفت سریع سیستم های ماهواره ای موجب افزایش دیافت داده های سنجش از دور و کاربرد آن در فعالیت های کارتوگرافیک و تکمیل نقشه گردیده است. ارتباط کارتوگرافی، سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) ممکن است بالگردهای مختلفی نشان داده شود (Fisher and lindenberg,1989). به نظر می رسد مدل فعل و انفعالی سه طرفه نگاره(1-1-) روابط موجود بین سه سیستم را بدون وجود مقررات ویژه حاکمی منعکس می سازد.

برآورد تبخیر پتانسیل از طریق رگرسیون چند متغیره

مهدی نوربخش

دوره 6، شماره 24 ، بهمن 1376، صفحه 53-56

چکیده

فرآیند تبدیل آب مایع به بخار را تبخیر گویند. در سیکل هیدرولوژی، تبخیر پدیده پیچیده ای است که محاسبات گسترده ای را طلب می کند. در این تحقیق سعی شده تا روش ساده ای جهت محاسبه تبخیر پتانسیل ارایه گردد و با کمک گرفتن از روش های آماری و عناصر اقلیمی مؤثر در تبخیر، میزان تبخیر انجام شده از سطوح آبی محاسبه شود. در این روش از رگرسیون ... بیشتر

مفاهیم مثلث بندی هوایی خودکار

مسعود عابدی پشتیری (مترجم)

دوره 6، شماره 24 ، بهمن 1376، صفحه 57-64

چکیده

اساس کار در فتوگرامتری رقومی، تصاویر رقومی است. با داشتن این تصاویر اندازه گیری اتوماتیک امکان پذیر خواهد بود. یکی از وظایف اصلی در مثلث بندی هوایی، اندازه گیری تصاویر است سازماندهی در روند اندازه گیریها در کارایی مثلث بندی هوایی مؤثر است. از امتیازات مطرح در فتوگرامتری رقومی انجام قدم به قدم تمام مراحل کار با استفاده ... بیشتر

دوره 31 (1401)

دوره 30 (1400)

دوره 29 (1399)

دوره 28 (1398)

دوره 27 (1397)

دوره 26 (1396)

دوره 25 (1395)

دوره 24 (1394)

دوره 23 (1393)

دوره 22 (1392)

دوره 21 (1391)

دوره 20 (1390)

دوره 19 (1389)

دوره 18 (1388)

دوره 17 (1387)

دوره 16 (1386)

دوره 15 (1385)

دوره 14 (1384)

دوره 13 (1383)

دوره 12 (1382)

دوره 11 (1381)

دوره 10 (1380)

دوره 9 (1379)

دوره 8 (1378)

دوره 7 (1377)

دوره 6 (1376)

دوره 5 (1375)

دوره 4 (1374)

دوره 3 (1373)

دوره 2 (1372-1371)

دوره 1 (1371-1369)

دوره و شماره: دوره 6، شماره 24، بهمن 1376، صفحه 1-64

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده