تجزیه و تحلیل آماری ابزار مهمی برای برنامه ریزی؛ کنترل و ارزیابی محیطی است. اکثر سیستم های اطلاعات جغرافیایی، شاخص های آمار توصیفی مبنایی نظیر مُد، میانه، میانگین، حداقل/حداکثر و داده های کمی انحراف معیار را تعیین می نمایند و به شرح و توصیف خصیصه هایی می پردازند که در یک ناحیه معین اتفاق می افتد از جمله تعیین ...
بیشتر
تجزیه و تحلیل آماری ابزار مهمی برای برنامه ریزی؛ کنترل و ارزیابی محیطی است. اکثر سیستم های اطلاعات جغرافیایی، شاخص های آمار توصیفی مبنایی نظیر مُد، میانه، میانگین، حداقل/حداکثر و داده های کمی انحراف معیار را تعیین می نمایند و به شرح و توصیف خصیصه هایی می پردازند که در یک ناحیه معین اتفاق می افتد از جمله تعیین ارتفاع متوسط در محدوده ای به شعاع پنج کیلومتری یک نقطه، دیاگرام های فرکانس که توزیع مقادیر از کم تا زیاد در یک ناحیه را نشان می دهد. مقایسه آماری ساده دو یا چند لایه داده ای نظیر جدول بندی مقطعی را می توان در بیشتر اوقات در چارچوب سیستم مدیریت پایگاه داده ای که در GIS ساخته شده است، انجام داد و شیوه پیچیده از قبل رگرسیون چند تایی و آنالیز واریانس در بیشتر موارد با تهیه فایل های داده ای از GIS به یک بسته نرم افزار آنالیز آمار عمومی یا خاص که دارای طیفی از روش های آنالیز پیشرفته است، پیاده یک بسته نرم افزار آنالیز آمار عمومی یا خاص که دارای طیفی از روش های آنالیز پیشرفته است، پیاده نمود و نتایج را به GIS انتقال داد.
مدل سازی GIS مربوط به کاربرد روش های ریاضی پیچیده تر جهت پیش بینی مقادیر عددی پدیده های محیطی نظیر تشعشع خورشیدی یا تقلیل کیفی خاک در نقطه ای از یک ناحیه مورد مطالعه است. مدل ها مبتنی بر معادلات خطی ساده هستند که می توان به عنوان یک سری عملیات ریاضی در چهارچوب GIS منظور نمود. بیشتر مدل های پیشرفته از قبیل آن هایی که حل معادلات تفاضلی با چندین تکرار جهت رسیدن حل مطلوب در برمی گیرد، نیاز به ارتباط داده های GIS به برنامه مدل سازی مناسب دارند، نتایج در بیشتر موارد به عنوان لایه های جدید داده ای که می توان آنها را در آنالیز آینده استفاده نمود، برمی گردد این گونه انتقال فایل ها در هر گونه تجزیه و تحلیل لازم است زیرا از هیچ سیستم اطلاعات جغرافیایی نمی توان انتظار دارا بودن کلیه روش های مدل سازی را داشت.
دورکاوی یا سنجش از دور دانشی است که با اندازه گیری از فاصله دور و بدون تماس فیزیکی، اطلاعات ارزنده ای را نسبت به اشیاء و پدیده های زمین ارائه می نماید.
در دورکاوی، اطلاعات قابل بهره برداری از طریق اندازه گیری و ثبت انعکاس امواج الکترومغناطیسی جو و سطح زمین می باشد که به وسیله سنجنده ای که برروی ماهواره ها تعبیه ...
بیشتر
دورکاوی یا سنجش از دور دانشی است که با اندازه گیری از فاصله دور و بدون تماس فیزیکی، اطلاعات ارزنده ای را نسبت به اشیاء و پدیده های زمین ارائه می نماید.
در دورکاوی، اطلاعات قابل بهره برداری از طریق اندازه گیری و ثبت انعکاس امواج الکترومغناطیسی جو و سطح زمین می باشد که به وسیله سنجنده ای که برروی ماهواره ها تعبیه شده، دریافت و پس از مورد تجزیه و تحلیل قرار دادن، اطلاعات لازم استخراج می گردد.
در برخورد امواج الکترومغناطیسی با هر پدیده، سه عامل عمده انعکاس، جذب و عبور صورت می گیرد که میزان هر یک به طول موج انرژی تابیده و نیز خصوصیات فیزیکی و شیمیایی آن پدیده بستگی دارد و میزان انعکاس انرژی از هر پدیده روی زمین تابعی از طول موج، خواص ملکولی و درون سلولی پدیده و سایر خصوصیات فیزیکی و ظاهری اشیاء مورد اندازه گیری می باشد.
اطلاعات ماهواره ای حاصله در ابتدا دارای خطاهای مختلف ژئومتری و رادیومتری است که متأثر از وضعیت ماهواره و سنجنده و شرایط جوی و خطاهای هنگام ثبت، انتقال اطلاعات و دیگر موارد ناشی از آن است.
اطلاعات ماهواره ای پس از انجام تصحیحات ژئومتری و رادیومتری دارای ارزش شده و سودمند می گردند. با انجام تحصحیحات هندسی، اطلاعات ماهواره ای آماده تجزیه و تحلیل و بهره برداری می شود.
پیشرفت سه دهه گذشته در زمینه های کارتوگرافی، سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)، به علت ضرورت ایجاد ارتباط جدید بین مقررات فنی موجود مشخص شده است. تلاش زیادی برای جمع آوری مطلوب فنی موجود مشخص شده است. تلاش زیادی برای جمع آوری مطلوب انواع مختلف داده های کارتوگرافی و به کارگیری موفقیت آمیزتر داده های سنجش از دور ...
بیشتر
پیشرفت سه دهه گذشته در زمینه های کارتوگرافی، سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)، به علت ضرورت ایجاد ارتباط جدید بین مقررات فنی موجود مشخص شده است. تلاش زیادی برای جمع آوری مطلوب فنی موجود مشخص شده است. تلاش زیادی برای جمع آوری مطلوب انواع مختلف داده های کارتوگرافی و به کارگیری موفقیت آمیزتر داده های سنجش از دور بانک های داده منطقه ای و جهانی، به عمل آمده است.
اهمیت سنجش از دور به عنوان یک زیر سیستم اطلاعات زیست محیطی به علت افزایش چندین ماهواره، جدید با سنجنده های الکترونیکی و تصویری که قادر به فراهم نمودن «داده» و تصویر از عناصر فیزیکی و انسانی اتمسفر زمین هستند، بطور چشمگیری افزایش یافته است.
نمایش کارتوگرافیکی تغییرات فضایی و زمانی عناصر کره زمین مهمترین هدف کارتوگرافی موضوعی را نشان می دهد. این هدف به طریق زیادی بوسیله برنامه ریزی های مختلف تهیه نقشه، در سطوح جهانی، منطقه ای و محلی تأیید شده است. تهیه نقشه موضوعی توسط انجمن های زیاید به عنوان یک فعالیت مهم و حیاتی برای کشف ذخائر زمینی، مدیریت محیط زیست و برنامه ریزی به رسمیت شناخته شده است. پیشرفت سریع سیستمهای ماهواره ای موجب افزایش دریافت داده های سنجش از دور و کاربرد آن در فعالیت های کارتوگرافیک و تکمیل نقشه گردیده است.
ارتباط کارتوگرافی، سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) ممکن است بالگردهای مختلفی نشان داده شود (Fisher and lindenberg,1989). به نظر می رسد مدل فعل و انفعالی سه طرفه نگاره(1-1-) روابط موجود بین سه سیستم را بدون وجود مقررات ویژه حاکمی منعکس می سازد.
خزر بزرگترین دریاچه کره زمین است و سطح اساسی آن در زیر سطوح آزاد آب اقیانوس ها قرار دارد. پنج کشور جمهوری اسلامی ایران، آذربایجان، فدراتیو روسیه، قزاقستان و ترکمنستان این دریاچه را احاطه کرده اند. بنابراین برای این کشورها و نیز دیگر کشورهای جنوب آسیا به لحاظ اقتصادی و سیاسی، از اهمیت حیاتی خاصی برخوردار است. در حال حاضر آنچه این ...
بیشتر
خزر بزرگترین دریاچه کره زمین است و سطح اساسی آن در زیر سطوح آزاد آب اقیانوس ها قرار دارد. پنج کشور جمهوری اسلامی ایران، آذربایجان، فدراتیو روسیه، قزاقستان و ترکمنستان این دریاچه را احاطه کرده اند. بنابراین برای این کشورها و نیز دیگر کشورهای جنوب آسیا به لحاظ اقتصادی و سیاسی، از اهمیت حیاتی خاصی برخوردار است. در حال حاضر آنچه این کشورها را در خطوط ساحلی به خود مشغول کرده است، پیشروی آب به سواحل آن ها از سال 1977م می باشد. به همین منظور سعی شده است که مختصری درباره رفتار نوسانی دریا بحث گردد تا معلوم شود که آیا چنین پدیده ای با این شدت در گذشته تاریخی وجود داشته یا یک حالت استثنایی از رفتار سطح آب می باشد. آیا این حالت از قوانین رفتار دروه ای (سیکلی) ((Cycle پدیده های دیگر در طبیعت پیروی می کند؟
بدین طریق شاید راهی برای مشکلات برنامه ریزی های حفاظتی و آمایشی ساحلی گشوده شود. در این نوشته رابطه تغییرات اقلیمی با رفتار توسانی سطح آب دریا بررسی می شود. و سپس الگویی برای بنظم کشیدن این رفتاردر دوره های تاریخی ارایه می گردد.
مقاله ای که در پیش رو دارید حالتی از تلفیق روش های GIS و سنجش از دور می باشد که دانشمندان انستیتوی تحقیقات قطب اسکات در کمبریج انگلستان برای مطالعه مسائل یخ شناسی در روی پوشش های یخی در Nordaustlandet واقع در Svalbard Archipelago در شمال کشور نروژ بکار برده اند. مناطق وسیع قطبی و دور از دسترس را معمولاً با بکارگیری روش های دورسنجی مطالعه ...
بیشتر
مقاله ای که در پیش رو دارید حالتی از تلفیق روش های GIS و سنجش از دور می باشد که دانشمندان انستیتوی تحقیقات قطب اسکات در کمبریج انگلستان برای مطالعه مسائل یخ شناسی در روی پوشش های یخی در Nordaustlandet واقع در Svalbard Archipelago در شمال کشور نروژ بکار برده اند. مناطق وسیع قطبی و دور از دسترس را معمولاً با بکارگیری روش های دورسنجی مطالعه می کنند. به عنوان بخشی از برنامه آژانس فضایی اروپا برای مطالعه پوشش های یخی و یخچال ها، با بکارگیری GIS و مجموعه فنون دورسنجی به بررسی مسائل یخ شناسی مربوط به سطوح مختلف (تشکیلات مختلف نظیر برف خشک و مرطوب یا یخ خشک) در روی پوشش های یخی در منطقه ای واقع در شمال کشور نروژ در عرض های جغرافیایی 74 تا 81 درجه شمالی پرداختند.
امروزه، چرخش آب در کره زمین، که سالانه بالغ بر حدود 500،000 میلیارد مترمکعب می شود با توجه به تمام پیچیدگی هایی که دارد، برای تمام متخصصان به خوبی شناخته شده است. متخصصان به بررسی چرخش آب ها و تعیین مقدار جریان های مختلف آب (بارندگی، رودها، رودخانه ها، دریاچه ها، سفره های آب زیرزمینی) مجموعه آب کره زمین را تشکیل می دهند ...
بیشتر
امروزه، چرخش آب در کره زمین، که سالانه بالغ بر حدود 500،000 میلیارد مترمکعب می شود با توجه به تمام پیچیدگی هایی که دارد، برای تمام متخصصان به خوبی شناخته شده است. متخصصان به بررسی چرخش آب ها و تعیین مقدار جریان های مختلف آب (بارندگی، رودها، رودخانه ها، دریاچه ها، سفره های آب زیرزمینی) مجموعه آب کره زمین را تشکیل می دهند علاقه بسیار زیادی دارند. هم اکنون به مسائل مربوط به مخازن طبیعی آب نیز پرداخته می شود. به طورکلی پراکنش آب های شیرین در گیتی بسیار نامنظم است و در جایی که حجم وسیعی از این آب ها مورد نیاز است، عملاً در دسترس قرار ندارند. بنابه دلایل اساسی، اگر منابع آب تجدید شونده هستند، در جریان ها محاسبه می گردند، در موارد معینی تابع مقیاس جهانی اند. ولی در برخی کشورها ذخایر آب غیرقابل تجدید به مانند ذخایر هیدروکربور و معدنی به میزان قابل ملاحظه ای وجود دارند. ارزیابی رقومی حجم های آب، مطابق با قسمت های مختلف آب کره در مقیاس های گوناگون و با نشان دادن برداشت قابل توجه صورت پذیرفته است: اقیانوس ها، یخ های قطبی، آب های زیرزمینی، رطوبت خاک، دریاچه ها، رودخانه ها، جوّ. M.L. L'Vovich؛ (3)؛ دوره های مقادیر میانگین احیای این مخازن را به شرح زیر محاسبه کرده است. اقیانوسها: 3 هزار سال؛ سفره های آبدار: 5-4 هزار سال؛ پوشش برفی، یخی قطبی و یخچال های قارهّای: 8 هزار سال؛ دریاچه ها: 17 سال؛ خاک ها (رطوبت): یک سال؛ رودحانه ها: تقریباً 12 روز؛ رطوبت جوّی: یک هفته در شرایط مطلق، تقریباً آب زیرزمینی در مجموع با چرخش طبیعی آب ارتباط دارد. ولی ذخایر و قسمت های معدنی، زمان بسیار طولانی را برای تحدید حیات طی می کنند. بنابراین در مقیاس انسانی در شرایط تجدید شونده قرار دارند.
سرزمین عمان (عمان داخلی و کرانه ای) در دوران پیش از اسلام، «مازون (Mazun) یا «ماسون» خوانده می شد و منطقه ورود بدان از سوی ایران، یعنی شبه جزیره مخروطی شکل در برگیرنده امارات متحده عربی و عمان شمالی، «ماسوندم» خوانده می شد. این نام هنوز هم زنده و به صورت «مسندم» در نامیدن شبه جزیره کوچک وایع در انتهای شمالی ...
بیشتر
سرزمین عمان (عمان داخلی و کرانه ای) در دوران پیش از اسلام، «مازون (Mazun) یا «ماسون» خوانده می شد و منطقه ورود بدان از سوی ایران، یعنی شبه جزیره مخروطی شکل در برگیرنده امارات متحده عربی و عمان شمالی، «ماسوندم» خوانده می شد. این نام هنوز هم زنده و به صورت «مسندم» در نامیدن شبه جزیره کوچک وایع در انتهای شمالی امارات متحده عربی و عمان شمالی، مورد استفاده است. براساس همین پیشینه تاریخی- جغرافیایی است که نگارنده عنوان «شبه جزیره مسندم» را در نامیدن سراسر شبه جزیره در برگیرنده امارات متحده عربی و عمان شمالی بکار می گیرد.
ترکیب «ماسوندم» یا «مسندم»، ترکیبی فارسی است و پسوند «دم» در این ترکیب همانی است که در فارسی کنونی، به همان گونه باستانی اش، در برخورد با زمان و مکان مورد استفاده قرار دارد، مانند «صبحدم»، به معنی مقطع زمانی ورود به صبحگاه و یا «باغدم»، به معنی مقع مکانی ورود به باغ نام «عمان» به گونه «اومانا» (Umana) در روزگار ساسانیان وجود داشت و بندر صحار (Sohar) در عمان (ماسون) اطلاق می شد.
با توجه به رشد روزافزون جمعیت در جهان و تمرکز نسبی این جمعیت در شهرها که عمدتاً مراکز تجاری کشورها بوده و دارای بعد فاصله نسبت به مراکز کشاورزی و صنعتی می باشد و همچنین نیاز کشورهای مختلف جهان از نظر تأمین مواد اولیه و میاحتاج زندگی به یکدیگر، همواره مسئله ترابری و حمل و نقل از مسائل مهم کلیه کشورها تلقی گردیده است.
این مورد در کشورهای ...
بیشتر
با توجه به رشد روزافزون جمعیت در جهان و تمرکز نسبی این جمعیت در شهرها که عمدتاً مراکز تجاری کشورها بوده و دارای بعد فاصله نسبت به مراکز کشاورزی و صنعتی می باشد و همچنین نیاز کشورهای مختلف جهان از نظر تأمین مواد اولیه و میاحتاج زندگی به یکدیگر، همواره مسئله ترابری و حمل و نقل از مسائل مهم کلیه کشورها تلقی گردیده است.
این مورد در کشورهای پیشرفته جهان باعث گردیده تا تحقیقات وسیعی را در زمینه مشکلات و مسائل حمل و نقل به خصوص ترابری زمینی که از عمده ترین و مهم ترین نوع ترابری بوده و بیشترین کاربرد را به علت اقتصادی بودن دارا است، انجام دهند تا بتوانند تا حد ممکن در رفع مشکلات و کمبودهای آن گام بردارند. در این زمینه یکی از راه حل هایی که در کشورهای مختلف جهان مورد بررسی قرار گرفته و به طور وسیع در آمریکا پیگیری شده است حمل و نقل مواد کشاورزی و صنعتی به روش هیدرولیکی می باشد. دو نکته مشروحه زیر در این مورد باید مورد توجه قرار گیرد.
اولین بار حدود چهل و هفت سال قبل یعنی در سال 1950 م در روسیه شخصی که با مواد شیمیایی کار میکرد، متوجه پدیده جدیدی در زمان خود شد. او به هنگام آزمایش با لوله های آزمایشگاه (لوله های مشبک)، متوجه حباب هایی در لوله گردید که این حباب ها، مایعاتی سبکتر از مایع اصلی جاری در لوله ها بودند که همواره با مایع فوق که می توانست آب باشد حرکت می کردند. این مسئله باعث پی بردن دانشمندان به این موضوع گردید که اگر در مایع، مواد شیمیایی در دو فاز مختلف از نظر ترکیب شیمیایی باشند، به طوری که نتوان آنها را با یکدیگر ترکیب نمود، می توان آنها را با یکدیگر در یک لوله حرکت داده و از محلی به محلی دیگر منتقل نمود. بعدها تحقیقات وسیعی برروی پدیده فوق انجام گرفت و در سال های اخیر انجام تحقیقات مذکور به طور عمده در دانشگاه ایالتی Missori آمریکا پی گیری شد و به این نتیجه رسیدند که با استفاده از یک سری مخازن شناور که به طرز خاصی ساخته شده بودند، میتوان مواد کشاورزی و صنعتی را به وسیله خط لوله از یک نقطه به نقطه دیگر انتقال داد. در ادامه مقاله خلاصه ای از تحقیقات و نمونه های مدل شده سیستم فوق که توسط دو تن از محققان ایرانی و چینی به نام آقای دکتر اسدا... نیک ده و آقای دکتر Li در دانشگاه مزبور انجام گرفته، بیان می گردد.
البته در قسمت دوم این مقاله انتقال مواد بدون استفاده از انرژی بررسی خواهد شد.
طبقهبندی ماهوارهها و سنجندههای دورکاوی
دادههای مربوط به عوارض سطح زمین، برای بسیاری از فعالیتهای مربوط به برنامهریزی و کنترل و مدیریت منایع زمینی و عوارض ساخت دست بشر، کاربرد دارند. معمولاً دادههایی از این نوع برروی نقشه که نشان دهندهاطلاعات برروی یک سطح مبنای مرجع است نمایش داده میشوند. اگرچه نقشههای غیررقومی ...
بیشتر
طبقهبندی ماهوارهها و سنجندههای دورکاوی
دادههای مربوط به عوارض سطح زمین، برای بسیاری از فعالیتهای مربوط به برنامهریزی و کنترل و مدیریت منایع زمینی و عوارض ساخت دست بشر، کاربرد دارند. معمولاً دادههایی از این نوع برروی نقشه که نشان دهندهاطلاعات برروی یک سطح مبنای مرجع است نمایش داده میشوند. اگرچه نقشههای غیررقومی هنوز مهم هستند، اما امروزه، دادهها به صورت رقومی در پایگاههای داده یا سیستمهای اطلاعات جغرافیایی ذخیره میشوند. زمین مرجع بودن دادهها، بسیار ضروری است زیرا امکان ترکیب و انطباق مجموعه دادههای مختلف را فراهم مینماید.
یک تصویر و یا عکس ماهواره ای، یک دید عالی از منطقه وسیعی از سطح زمین را فراهم نموده و دید جامعی از عوارض مهم فیزیکی و فرهنگی ارایه می نماید. چنین تصاویری می تواند بهترین داده های موجود در بسیاری از مناطق غیرقابل دسترس زمین که نقشه های قابل اطمینانی ندارند باشند. اگرچه یک تصویر و یا عکس ماهواره ای خام دارای معایبی نظیر وجود اعوجاج های ناشی از تغییر ارتفاع و موقعیت سنجنده و اختلاف ارتفاع و کرویت زمین و همچنین عدم نمایش تمامی عوارض مورد نیاز کاربر می باشد. از این رو به منظور بهترین استفاده از تصاویر ماهواره ای، داده ها باید پردازش شوند تا اعوجاج ها حذف و اطلاعات سه بُعدی استخراج شود و عمل تفسیر به منظور تعیین نوع و کاربری عوارض انجام شود. اطلاعات اخذ شده از سایر منابع، امکان تکمیل کردن نقشه را فراهم می نماید. همچنین با افزودن یک شبکه به منظور نمایش سیستم اطلاعات مختصات کشوری از نظر سیستم مختصات با دیگر نقشه ها و داده های رقومی مثلاً موجود در یک سیستم طلاعات جغرافیایی می تواند هماهنگی داشته باشد.
طی سال های گذشته، تحول و توسعه درگذاشت و برداشت داده های (Data) فضایی، منتهی به ابزارهای عملیاتی در قالب سیستم های اطلاعات جغرافیایی شده است. همین توسعه و تحول دید ما را به مسائل زیربنایی در چگونگی و علل کار این سیستم ها گشوده است. سیتم اطلاعات جغرافیایی چیست؟ یک ابزار است؟ قطعه ای از نرم افزار است؟ یا سیستم پیچیده ای ...
بیشتر
طی سال های گذشته، تحول و توسعه درگذاشت و برداشت داده های (Data) فضایی، منتهی به ابزارهای عملیاتی در قالب سیستم های اطلاعات جغرافیایی شده است. همین توسعه و تحول دید ما را به مسائل زیربنایی در چگونگی و علل کار این سیستم ها گشوده است. سیتم اطلاعات جغرافیایی چیست؟ یک ابزار است؟ قطعه ای از نرم افزار است؟ یا سیستم پیچیده ای است که سخت افزار، نرمافزار، افراد و سازمان را در برمی گیرد؟
فرق بین اصطلاحات ابداعی تازه ژئوماتیک و ژئواتوماتیک چیست؟ آیا این دو اصطلاح معانی یکسانی دارند؟ یا از نظر معنی با هم فرق مهمی دارند؟ برخی از این پرسش ها به وضوح پاسخ داده شده اند. برخی از آنها نیز مسائل اساسی تری را مطرح می کنند؟ هرچند هدف مشترک در تمامی این گفتگوها داده های فضایی و اطلاعات است.
امروزه، ژئوانفورماتیک، ژئوماتیک و GIS به کرات مورد استفاده قرار می گیرند. با وجود این، آنها را باید در پرتو تحول و توسعه و گذاشت و برداشت داده ها فضایی در طی سه دهه گذشته نگریست.
