نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دکتراى جغرافیا و برنامه ‏ریزى روستایى - دانشگاه اصفهان

چکیده

توسعه روستایى نه تنها به دلیل سکونت تعداد چشمگیرى از جمعیت در روستاها، بلکه به منظور دستیابى همه جانبه به توسعه ‏ى ملى امرى ضرورى و اساسى است. از طرف دیگر پیچیدگى مسئله ‏ى توسعه روستایى تلاش همه جانبه‏ اى از طرف دولت، کارگزاری­ها و مردم را ایجاب مى‏ کند. آنچه مسلم است این که روستاهاى مختلف از نظر داشتن امکانات، زیرساخت هاى محیطى، وضعیت اجتماعى، اقتصادى و فرهنگى با هم تفاوت دارند. بنابراین توصیه یک مدل یا راهبردى واحد و کارآمد براى توسعه روستایى ممکن نیست و هر جامعه ‏اى باید متناسب یا شرایط و اولویت ها، رویکردها و راهبردهاى توسعه روستایى متفاوتى را در پیش گیرد.
هدف کلى در این مقاله، بررسى رویکردها و راهبردهاى عمده توسعه روستایى بویژه در دنیاى در حال توسعه اعم از راهبردهایى که جهت ‏گیرى اجتماعى یا اقتصادى دارند و همچنین راهبردهاى فضایى مى‏ باشد. روش تحقیق در این پژوهش اسنادى است و از مطالعات کتابخانه‏ اى و منابع الکترونیکى بهره جسته‏ ایم. در این مطالعه ابتدا شرح مختصرى در مورد توسعه روستایى ارائه و سپس رویکردها و راهبردهاى توسعه روستایى از دیدگاه هاى مختلف تشریح گردیده است.
از بررسى ‏ها و مطالعات انجام گرفته در این خصوص، مى‏توان چنین نتیجه گرفت که رویکردى مى‏تواند در جوابگویى به نیازها و سوق دادن روستا به سمت توسعه پایدار روستایى موفق باشد، که بر دوام و پایدارى توسعه تأکید داشته و در عین حال معیارهاى آن دائمى، همه جانبه و فراتر از توجه به زمان حال و نیازهاى امروز باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A brief overview of rural development approaches and strategies

نویسنده [English]

  • Asghar Norouzi Avargani

Ph.D. in Geography and Rural Planning - University of Isfahan

چکیده [English]

Rural development is essential not only because of the large number of inhabitants living in villages, but also in order to achieve comprehensive development of the country. On the other hand, the complexity of the issue of rural development requires a comprehensive effort by the government, brokerage firms and organizations and the people. What is certain is that different villages differ in terms of facilities, environmental infrastructure, social, economic and cultural conditions. Therefore, it is not possible to recommend a single and effective rural development model or strategy, and any society should adopt different rural development approaches and strategies according to conditions and priorities.
The general objective of this paper is to examine the main approaches and strategies of rural development, especially in the developing world, including strategies that have social or economic orientation, as well as spatial strategies. The research method in this paper is documentary and we have utilized secondary studies and electronic sources. In this study, a brief description of rural development is presented and then the approaches and strategies of rural development are described from different points of view.
From the studies and examinations carried out in this regard, it can be concluded that an approach can be successful in responding to needs and pushing the village towards a sustainable rural development provided that it emphasizes the sustainability of development and, at the same time, its criteria are permanent, all-round, and beyond the attention to the present and the needs of today.

1- ازکیا، مصطفى (1374) مقدمه‏اى بر جامعه‏شناسى توسعه روستایى، انتشارات اطلاعات چاپ سوم،تهران.
2- ازکیا،مصطفى (1384) مقدمه‏اى بر جامعه‏شناسى توسعه روستایى، انتشارات اطلاعات چ چهارم، ویرایش 2،تهران.
3- پاپلى یزدى، محمدحسین و ابراهیمى، محمدامیر(1381)، نظریه‏هاى توسعه روستایى، سمت، چاپ اول، تهران.
4- پاپلى یزدى، محمدحسین و رجبى سناجردى، حسین(1382) نظریه‏هاى شهر و پیرامون، سمت،چاپ اول، تهران.
5- جمعه‏پور،محمود(1385) مقدمه‏اى بر برنامه‏ریزى توسعه روستایى: دیدگاهها و روشها، سمت، چاپ دوم، تهران.
6- جولیا شارپلى، ریچارد(1380)گردشگرى روستایى،ترجمه: رحمت اله منشى زاده و فاطمه نصیرى نشرمنشى.
7- حامد مقدم، احمد(1372) نگرشى بر نظریه‏هاى نوین توسعه روستایى، فصلنامه تحقیقات جغرافیایى،شماره 28، دانشگاه فردوسى مشهد،مشهد.
8- حسینى‏ابرى،سیدحسن(1383)مدخلى بر جغرافیاى روستایى ایران، انتشارات دانشگاه اصفهان، چاپ دوم، اصفهان.
9- خاتون آبادى، سیداحمد(1384) جنبه‏هاى توسعه پایدار،انتشارات جهاد دانشگاهى واحد دانشگاه صنعتى اصفهان.
10- دیکسون،کریس(1376)توسعه روستایى در جهان سوم، ترجمه شاه بختى رستمى، انتشارات پیام نور.
11- رائو،آر.وى(1366)صنایع کوچک و اقتصاد در حال توسعه هندوستان، (ترجمه کمیته صنایع روستایى فارس، شیراز.
12- راتن، ورنون دبلیو(1372) مشارکت در توسعه روستایى، ترجمه عبدالمجید هاشمى علیا، مجله روستا و توسعه، ش 5.
13- رجایى، عبدالحمید(1373)کاربرد ژئومورفولوژى در آمایش سرزمین و مدیریت محیط، نشرقومس،تهران.
14- رضوانى،محمدرضا(1383) مقدمه‏اى بر برنامه‏ریزى توسعه روستایى در ایران، قومس،تهران.
15- زاهدى، شمس السادات (1386) توسعه پایدار، انتشارات سمت،تهران.
16- شریف النسبى، مرتضى(1365) جایگاه صنعت در برنامه ریزى روستایى کشور، مرکز تحقیقات و بررسى مسائل روستایى جهاد سازندگى،تهران.
17- شکورى،على(1384) سیاستهاى توسعه کشاورزى در ایران، انتشارات سمت، تهران.
18- شهابى،سیامک(1382)شناسایى توانمندیهاى اشتغال در بخش غیرکشاورزى روستاها، فصلنامه روستا و توسعه شماره 4، سال 6، مرکز تحقیقات و بررسى مسائل روستایى، وزارت جهاد کشاورزى،تهران.
19- عبدالحى،حسنت(1373) توسعه روستایى همه جانبه، ترجمه علیرضا کاشانى، مجله روستا و توسعه، شماره1.
20- فریدمن، جان و داگاس، مایک (1363) توسعه‏ى روستا شهرى، مترجم عزیز کیاوند، سازمان برنامه و بودجه.
21- گریفین،گیت(1375)راهبردهاى توسعه اقتصادى، ترجمه:حسین راغفر و محمدحسین هاشمى، نشرنى، تهران.
22- شهبازى،اسماعیل (1372) توسعه و ترویج روستایى، مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، تهران.
23- لهسایى زاده، عبدالعلى(1378)توسعه روستایى همه جانبه، مجله اقتصاد کشاورزى و توسعه، شماره 9.
24- لى‏دیوید،ا.ام و چودرى، دى.پى(1370) ماهیت مسائل و رهیافتهاى توسعه روستایى، ترجمه: مرکز تحقیقات و بررسى مسایل روستایى، گاهنامه روستا و توسعه، شماره 3، وزارت جهادسازندگى،تهران.
25- موسوى، مینا(1383) نقش اکوتوریسم در توسعه روستایى، مجله جهاد، ش 265، انتشارات جهادسازندگى، تهران.
26- موسى کاظمى، سیدمهدى و بدرى، سیدعلى(1383)جغرافیاى شهرى و روستاشناسى، دانشگاه پیام نور.
27- موسى کاظمى، سیدمهدى و شکوئى، حسین(1381) سنجش پایدارى اجتماعى شهر قم، مجله پژوهشهاى جغرافیایى، شماره 43.
28- مهندسان مشاور DHV، از هلند (1375) رهنمودهایى براى برنامه‏ریزى مراکز روستایى (جلددوم) صنعتى سازى روستاها، چارچوبى براى برنامه‏ریزى مراکز روستایى، مترجمان: بهنام شاپورى و همکاران، مرکز تحقیقات و بررسى مسائل روستایى، وزارت جهادسازندگى.
29- مهندسان مشاور DHV از هلند (1371) رهنمودهایى براى برنامه‏ریزى مراکز روستایى، مترجمان: فنایى و همکاران، مرکز تحقیقات و بررسى مسائل روستایى، وزارت جهاد سازندگى.
30- میسرا،آر.پى(1367) راهبردهاى توسعه روستایى، ترجمه: مرکز تحقیقات و بررسى مسائل روستایى، وزارت جهاد سازندگى، مجله جهادسال 9، شماره 115، انتشارات جهادسازندگى،تهران.
31- میسرا، آر.پى.(1365) توسعه روستایى و مسایل و مشکلات آن، ترجمه: على اکبرفیاض، مجله روستا و توسعه، شماره 1، وزارت جهادسازندگى،تهران.
32- نورى، سیدهدایت اله،(1385) توسعه روستایى و کشاورزى مالزى، نشریه اقتصاد و آینده، شماره (828،833)
33- هجرتى، محمدحسین(1379) جغرافیا و توسعه روستایى، انتشارات آبا،تهران.
34- http://daneshnameh.roshd.ir