نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه‏ ریزى روستایى دانشگاه اصفهان

چکیده

گردشگرى در دنیاى امروز با اهداف و مقاصد مختلفى نظیر تبادل اطلاعات و فرهنگ، زیارت، افزایش علم و آگاهى نسبت به جوامع پیشین و گذران اوقات فراغت دنبال مى‏ شود و در ساختارهاى اقتصادى، اجتماعى و بین‏ المللى هر روز جایگاه والاترى مى‏ یابد. یکى از شاخه ‏هاى مهم توریسم که امروزه بسیار مورد توجه قرار گرفته، ژئوتوریسم است. در واقع ژئوتوریسم یا توریسم جغرافیایى یکى از رشته ‏هاى تخصصى اکوتوریسم است که به معرفى پدیده‏ ها و عوارض زمین‏ شناسى و ژئومورفولوژیکى به گردشگران و حفظ هویت مکانى آنها مى‏ پردازد. مناطق کویرى به دلیل وجود منابع کافى اعم از پتانسیل هاى طبیعى و انسانى، مى‏ توانند به عنوان یکى از کانون هاى ژئوتوریسم در هر ناحیه قلمداد شده و علاوه بر تقویت ابعاد اکوتوریسمى ناحیه باعث تعادل در رشد اقتصادى پیرامون آن شود.
ایران با داشتن دو کویر بزرگ مرکزى و لوت، یکى از غنى‏ ترین پتانسیل هاى اکوتوریسم و ژئوتوریسم را در خاورمیانه داراست. یکى از زیباترین مناطق کویرى ایران، ناحیه مرنجاب، واقع در حاشیه غربى دشت کویر مى باشد که در شهرستان آران و بیدگل قرار دارد. این ناحیه داراى طبیعت متنوع کویرى و بیابانى و پدیده هاى بسیار زیبا و جاذبه‏ هاى متعددى است. از جمله جاذبه‏ هاى ژئوتوریستى این ناحیه عبارتند از: کاروانسراى مرنجاب، دریاچه نمک، جزیره سرگردان و تپه‏ هاى ماسه‏ اى.
هدف از نگارش این مقاله، بررسى قابلیت ها و توان هاى ژئوتوریسمى ناحیه مرنجاب بوده و نوع مطالعه توصیفى - اسنادى بوده است. در تهیه ‏ى این مقاله، از منابع کتابخانه‏ اى، شامل کتب، گزارش هاى پژوهشى و پایان نامه ‏ها استفاده شده و نتایج حاصل از بررسى‏ هاى میدانى، مشاهدات و...نیز در آن بکار رفته است.
در پایان هم، نگارنده با توجه به مطالب ارائه شده، از مبحث نتیجه ‏گیرى کرده و در راستاى توسعه صنعت گردشگرى در ناحیه مرنجاب - که قابل تعمیم براى سایر نواحى کویرى است- به ارائه پیشنهادات و راهکارهاى مناسب پرداخته است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Examination of Geotourism Potentials of the Maranjab Area

نویسنده [English]

  • Reza Kheirkhah

Master of Geography and Rural Planning, University of Isfahan

چکیده [English]

Tourism in today's world is being pursued with various goals and purposes such as the exchange of information and culture, pilgrimage, increasing knowledge, awareness of past societies and spending leisure time, and it daily rises in importance in everyday economic, social and international structures. One of the important branches of tourism, which is nowadays very much considered, is geotourism. In fact, geotourism or geographic tourism is one of the special fields of ecotourism that introduces geological and geomorphologic phenomena and features to tourists and preserves their local identity. Due to the availability of sufficient resources, both natural and human, salt pans (kavir) can be considered as one of the focal points of geotourism in each region, and in addition to strengthening the ecotourism dimensions of the area, they can balance the economic growth around them.
Having two large Markazi (central) and lout salt pans, Iran has one of the richest ecotourism and geotourism potentials in the Middle East. One of the most beautiful areas of Iran's salt pan is Maranjab area, located on the western border of Kavir Plain in Aran and Bidgol. This area has a diverse nature of desert and salt pan, many beautiful phenomena and numerous attractions. Among the geotouristic attractions of this area are: Maranjab inn, salt lake, Sargardan (wandering) island and sandy hills.
The purpose of this article was to investigate the potentials and capabilities of geotourism in the Maranjab area and the type of study was descriptive-documentary. In preparing this paper, secondary sources including books, research reports and dissertations have been used and the results of field surveys, observations, etc. have been used to complement it with practical data.
Finally, the author, based on the presentations, concludes the discussion and proposes appropriate strategies for developing the tourism industry in the Maranjab region, which can be generalized for other kavir districts.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Tourism
  • Geotourism
  • Maranjab
  • Kavir Tourism
  • Salt Lake
  • Sandy Hills
1- آذر نیوند، حسین و نصرى، مسعود، اکوتوریسم و جاذبه‏هاى طبیعى در جلب گردشگران، مجموعه مقالات همایش معمارى کویر، دانشگاه آزاد اسلامى واحد اردستان، فروردین ماه 1385.
2- امرى کاظمى، علیرضا، اطلس ژئوتوریسم قشم، پایگاه ملى داده‏هاى علوم زمین کشور، سازمان زمین‏شناسى و اکتشافات معدنى کشور، 1383، تهران.
3- امیدوار، کمال، دشت خشک یزد - اردکان و جاذبه‏هاى طبیعى گردشگرى در آن، مجموعه مقالات همایش معمارى کویر، دانشگاه آزاد اسلامى واحد اردستان، فروردین ماه 1385.
4- باقرى، بیتا، توریسم آفتابى و گردشگرى کویر، مجموعه مقالات همایش معمارى کویر، دانشگاه آزاد اسلامى واحد اردستان، فروردین ماه 1385.
5- حافظ، مهدى و شایق، حمیدرضا، جاذبه‏هاى گردشگرى کویر، مجموعه مقالات همایش معمارى کویر، دانشگاه آزاد اسلامى واحد اردستان، فروردین ماه 1385.
6- حریریان، محمود، کلیات ژئومورفولوژى ایران، دانشگاه آزاد اسلامى، 1369، تهران.
7- خسروشاهى، محمد و قوامى، شهاب‏الدین، هشدار، نشر پونه، 1384، تهران.
8- رحیم پور، على، تسهیلات جهانگردى ژاپن، نقش هستى، رسانه کاج، 1381، تهران.
9- ریحانى آرانى، محمود،احیا و گسترش کاروانسراى مرنجاب کویر آران، پایان نامه کارشناسى ارشد معمارى، دانشگاه شهید بهشتى، 1379، تهران.
10- سلمانى آرانى، حبیب اله، نگاه به آران و بیدگل، انجمن اهل قلم آران و بیدگل.
11- سلیمانى، حسین و همکاران، صنعت اکوتوریسم و ضرورت توجه به آن در توسعه منطقه اردستان، مجموعه مقالات همایش منطقه‏اى اردستان توانمندیهاى رشد و توسعه، دانشگاه آزاد اسلامى واحد اردستان، آذرماه 1382، اردستان.
12- غفاریان طوسى، رضا، سالهاى آینده، توریسم جهانى، صلح و توسعه پایدار، روزنامه همشهرى 12/2/1383.
13- مدنى، زمین‏شناسى ساختمانى و تکتونیک، جهاد دانشگاهى، 1364، تهران.
14- نورى، هدایت اله: ناحیه گردشگرى کرکس، فصلنامه فرهنگ اصفهان، شماره 29 و30 پاییز و زمستان 1383، اصفهان.
15- وارثى، حمیدرضا و مختارى، رضا، وضعیت گردشگرى در اصفهان، فصلنامه فرهنگ اصفهان، شماره 32، تابستان 1385، اصفهان.
16- www.aftab.ir
17- www.amirparizab.com
18-www.daneshnameh.roshd.ir
19- www.foto.ir
20- www.hamshahri.net
21- www.irandesrts.com
22- www.irantop10.com
23- www.negahe85.blogfa.com
24-www.parkemelliyekavir.persianblog.ir
25-www.peykesaba.com
26-www.shariftak.blogfa.com